Pierwiastki i związki występujące na Ziemi
Skały magmowe:
Zasadowe – żelazo 2-wartościowe;
Kwaśne – brak magnezu, powyżej SiO2
Dyferencjacja – krystalizacja, zmiana składu stopu, szeregi:
- alkaliczno – wapienny – pirokselyt, granit, bazalty, Sudety, góry kaczawskie, andezyty w Pieninach;
- atlantycki – eseksyty, granity sodowe;
- potasowy – sienity
Wodór: występuje rzadko , w Słońcu 56-60%, 0,036% na Ziemi, w meteorytach brak, 0,21% w górnym plaszczu Ziemi,
Metale alkaliczne: oksyfilne (tlenolubne), jonizują, brak w meteorytach;
- lit: deficytowy na Ziemi, w procesach pomagmowych tworzy własne minerały, gleby maja 30g/t litu, drzewa cytrusowe nie lubią litu, niestaly składnik biosfery;
- sód: diadowia heterowalentna z Ca, wystepuje w pyłach pomagmowych, dużo sodu w morzach, ważny w metamorfizmie, skorupa wzbogacona w 2,7% sodu;
- potas: izomorfizm z barem, 0,09% w meteorytach, 2,5% w skorupie Ziemskiej, dużo w skałach ilastych, ma 1 izotop – produkuje argon i wapń, ważny w metmorfizmie;
- rubid: nie tworzy własnych koncentracji, jest szkodliwy, 800g/t w granitoidach, rubid87 jest promieniotwórczy;
- ces: rzadszy niż rubid, tworzy własne minerały, izotopy antropogeniczne – szkodliwe dla człowieka;
Pierwiastki ziem alkalicznych:
- beryl: deficytowy, oksyfilny w skorupie ziemskiej, ulega wtórnej koncentracji, w procesach magmowych może ulegać wtórnej koncentracji, szmaragd, akwamaryd (minerał berylu), pierwiastek lekki;
- magnez: 10% w skorupie ziemskiej, koncentruje się w płaszczu ziemi, odzyskanie z wody morskiej, 0,8% w granitoidach;
- wapń: litofilny, CaSO w meteorytach, skały zasadowe 6,7%, skały osadowe ponad 30%, 0,01% w wodzie morskiej;
- stront: 100-400g/t;
- bar: występuje w części kontynentalnej, ma własne minerały, toksyczny w biologii, występuje w zdjęciach rentgenowskich;
Lantanowce:
- hafn: oksyfilny;
- tytan: 27% w skorupie, metal młody, duże zasoby, lekki, bardziej wytrzymały niż stal;
- cyrkon: kamień pierścionkowy, brak w przyrodzie, twardy, ciężki, występuje z hafnem;
Niob, tantal- żadkie, mają wysokie temperatury topnienia;
Wanad – potoczny, litofilny, koncentruje się w protokrystalizacji, minerały ma kolorowe, ważny w przemyśle, w węglach kopalnych;
Chrom – oksyfilny, toksyczny, w skałach ultrazasadowych i zasadowych, mało kwaśne, na pustyni Atakama;
Molibden – w skałąch kwaśnych 1,5g/t, występuje rzadko, skały ilaste są bogate w molibden, ma udział w procesie utleniania azotu;
Mangan – oksyfilny, krzemiany manganu – kolor fioletowy, skały wapienne najbogatsze, tworzy koncentracje z węglanem, ważny w fotosyntezie;
Ren – najrzadszy, asocjacja z wolnym tlenem;
Żelazo – 40% na Ziemi, 30% meteoryty, 4,65% w skorupie, skały zasadowe 8%, oksyfilne i halkofilne, główny barwnik skał osadowych;
Kobalt – syderofiliny, skały ilaste najbogatsze, ma ważna rolę fizjologiczną;
Nikiel – syderofiliny, koncentracja w jądrze, minerały ciemne, nadmiar jest toksyczny;
Miedź – najwięcej w skałach zasadowych, koncentracja w warunkach pomagmowych, złoża głównie siarczkowe, duża wartość biologiczna, koncentracja w hemoglobinie;
Srebro – w stanie rodzimym, rzadki, nie wchodzi w skład procesów skałotwórczych, najwięcej w skałach zasadowych, właściwości bakteriobójcze;
Złoto – w meteorytach żelaznych, w skałach znikome, duża koncentracja z żyłach kwarcowych, związki są toksyczne, wykorzystywany w medycynie;
Cynk – 500g/t w meteorytach, skały zasadowe bogate, koncentracja w warunkach pomagmowych, 50g/t w glebach;
Kadm – dużo w skałach zasadowych, procesy pomagmowe, związki kadmu są szkodliwe, sulfofilny, toksyczny;
Rtęć – duzo w skałach ilastych, toksyczny, sulfofilny;