Prawo konstytucyjne - schemat kompetencji organów władzy
Patrz załącznik
PRAWO KONST. Sejm Senat Prezydent Rada Ministrów Trybunał Konstytu-cyjny Trybunał Stanu RPO Sąd Najwyższy NIK
ogólnie organ ustawodawczy druga izba parlamen-tu głowa państwastoi na czele władzy wykonawczej Rząd ? wł. wykonawcza. Kieruje na co dzień państwem organ państwowy. Chroni konstytucyjność prawa Rozstrzyga o odpowie-dzialności konst. (nie karna) osób na najw. stanowiskach Działa przy naruszeniu praw i wolności obyw. Nadzór merytoryczny nad innymi sądami, rozpatruje kasacje (III instancja) Naczelny organ kontroli państwo-wej. Podlega Sejmowi.
kadencja 4 lata 4 lata 5 lat tyle co Sejm 9 lat (indywidualnie) tyle co Sejm 5 lat 6 lat (prezes)
kto wybiera wybory powszechnepośrednie wybory powszechne bezpośrednie wybory powszechnebezpośrednie 3 tryby wyboru Sejm Sejm (spoza grona posłów i senatorów) Sejm za zgodą Senatu Sejm za zgodą Senatuprezes
kiedy miesiąc przed końcem kadencji miesiąc przed koń-cem kadencji przed upływem po-przedniej kadencji Po powstaniu Sejmu po końcu kadencji na pierwszym posiedze-niu Sejmu po końcu kadencji
kto na czele marszałek Sejmu(wicemarszałkowie) marszałek Senatu(wicemarszałkowie) --- Prezes RM (Premier) Prezes i Wicep. (wybie-rani przez prezydenta) 1. prezes Sądu Najwyższego --- Pierwszy prezes Prezes NIKu
skład 460 posłów (21 lat)wew. organy 100 senatorów (30 lat) jednoosobowy Prezes RM (premier)ministrowie(wiceprezesi RMministrowie bez tekiprzewodniczący komitetów) PrezesWiceprezes15 sędziów (dośw. prawnicze) przewodniczący2 zastępcy16 członków (poł. kwalifikacje sędziow-skie) --- Pierwszy prezes (Prezydent spośród kandydatów Sądu Najw.Prezesi (Prezydent)sędziowie
akty prawne uchwalanie ustawpodejmowanie uchwał (normat. i nienorm.) proces legislacyj-nywydawanie uchwał rozporządzeniazarządzeniapodp. ustaw(kontrasygn. premiera)podpisywanie ustaw rozporządzeniauchwały (wew.)umowy międz. wy-magające ratyfikacjizarządzenia wyrokipostanowieniaSą powsz. obow., osta-teczne, publikowane, natychmiastowe uchwały sprawozdania do Sejmu uchwały (odpo-wiedź na zapytania prawne sądów niższej instancji)
zadania powoływanie podst. organów i obsadzanie niektórych urzędów i stanowisk: prezes NBP, NIKU, RPO, sędziów Trybunału Stanu, człon-ków Radtworzy Zgromadzenie Narodowefunkcja kontrolna nad organami wykonaw-czymi (NIK, udzielanie wotum zaufania, budżet)budżet państwarozpatruje sprawoz-danie z jego wykonania od rady ministrów i opinii NIKuwyraża zgodę na ratyf. umów międzyn.uchwała o stanie wojny i st. wyjątkowych wpływ na treść ustawwypowiadanie się co do każdej ustawyblokowanie ustawpowoływanie niektórych organów: wyraża zgodę przy wyborze prezesa NIKu i RPOpowoływanie części członków RPP, KRRiTV, KRSwyraża zgodę na przeprowadzenie referendum (wzgl. większość, połowa posłów) czuwa nad przestrzega-niem konstytucjiumowy międzynarodoweprzedstawiciele dyploma-tycznilisty uwierzytelniającezwierzchnik sił zbrojnychmianuje szefa sztabu i dowódcówstopnie wojskowestany wyjątkowy, wojen-ny, wojnyrozp. z mocą ustawyprawo łaskiobywatelstwowybory (termin)skracanie kadencjireferenduminicjatywa ustawodawczapodpisywanie ustawdes. i pow. premierapowoływanie ważnych prezesów, sędziówprofesorowie, orderyorędzie do parlamentupowołanie KRRiTV KRS zapewnia wykonanie ustawwyd. rozporządzeńkoord. prac adm. rządowejchroni interesy Skar-bu Państwauchwala projekt budżetu i wykonujebezp. wew. i zew. państwa oraz porządek publiczny, wprow. stan klęski żywiołowejstosunki międzynaro-dowezawieranie umów międzynarodowychkierownictwo w dziedzinie obronności krajuogólne kierownictwo obronności (służba zas.) orzeka o:zgodności ustaw i umów międz. z konst.zgodności ustaw z umowamizgodności innych przepisów z powyższy-mi (um., kon., ust.)zg. celów partiiskargach konst.sporach kompetencyj-nychinnychMoże złożyć wniosek o postawienie przed Tr. St. Może być pociągnięty do odp. konst.:prezydentpremier i rządprezes NBPprezes NIKczłonkowie KRRiTVkierownicy mini-sterstwnaczelny dowódca Sił Zbrojnychposłowie i senatoro-wie (jeśli nabywają korzyści majątkowe..)Kary:utrata cz. i b. prawa wyborczegoutrata odznaczeńzakaz zajmowania okr. stanowisk i funkcji2-10 lat lub na całe życie Po zbadaniu sprawy:skierowanie wystą-pienia do odp. organu lub do jedn. nadrzędn.żądanie postępowania cywilnegożądanie śledztwa lub dochodzenia (NIKu)żądanie postępowania adm.wystąpienie z wnio-skiem o ukaranie lub uchylenie orzeczeniawniesienie kasacjizłożenie apelacji do sądu wyższej instancjiwniesienie skargiwystąpienie do TR. Kon. o niezgodność ust.prośba o inicjatywę ustawodawcząprosi SN o wykładnię Zapewnia jednolitość i prawidłowość wy-kładni prawaRozpoznaje środki odwoławczerozpoznaje rewizje nadzw.interpretuje przepisyodpowiada na pytania prawnerozpoznaje inne sprawy (np. dot. wyborów)Podział na 4 izbycywilnakarnaadm., pracy i ub. społ.wojskowa (3. instancja dla sądów wojskowych) Kontroluje: (4)prezydenta, RM, ministrów, organy adm. rządowejNBPosób prawnych państwow. (SGH)(3) organy samo-rządu terytorialne-gokomunalnych osób prawnych(2)inne jedn. organizacyjne i podmioty gosp.analiza wykona-nia budżetuwnioski zarzuty wzglę-dem kontroli
tryb pracy posiedzenia posiedzenia, prace Premier kieruje pracami, jest zwierzchnikiemMinistrowie kierują resortami rozpoznawanie wnio-sków na rozprawach Wniosek, KOK, post. wyjaśniające, uchwała, głosowanie w Sejmie, akt oskarżenia, 2 po-słów, rozprawa, kary samodzielnie wyjaśn.do organów odpow.do Sejmu o przepro-wadzenie kontroli NIK działa kolegial-niezarządzenie pokontrolne idzie do Sejmu
Uwagi rodzaje większościprzywileje posłów senatorowie mogą tworzyć kluby parlamentarne może być pociągnięty do odp. przed Tr. Stanu, ale decyduje o tym Zgr. Narodowe wotum nieufnościkiedy koniec Rządu kontrola konkretna i abstrakcyjnakto może zwrócić się z wnioskiem o 1-5, 6 i 7ilu sędziów potrzebasędziowie niezawiśli dwuinstancyjnośćWniosek składa:komisja sejmowa, 50 posłów lub Tr. Konst. niezawisłośćniezależnośćodpow. tylko przed Sejmem uchwały uzyskują moc zasad prawnych, które wiążą inne składy SN legalnośćrzetelnośćgospodarnośćcelowość