Przykładowe choroby układu krążenia

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

Choroby układu krązenia są dość częstym zjawiskiem w dzisiejszych czasach. Przyczyną jest rozwój cywilizacji oraz niehigieniczny tryb życia. Oto jedne z tych chorób:

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE - polega ono na stałym lub okresowym podwyższeniu się ciśnia tętniczego krwi powyżej wartości prawidłowych (140/90 mmHg). Wykrywa się je podczas pobierania krwi, zwykle calkiem przypadkowego. Występuje zazwyczaj u ludzi pomiędzy 34 a 60 rokiem życia. Zazwyczaj przebiega ona bezobjawowo. W naszym kraju nadciśnienie dotyczy się ponad 20% ludzi. Przyczyna powstania tej choroby jest niewyjaśniona. Czasami jednak, chociaz żadko, przyczyna moze być nadczynność tarczycy, choroby nerek, hiperadldosteronizm, zwężenie tętnicy nerkowej itd. Zwiastunami nadciśnienia tętniczego często są bóle głowy, krwawnia z nosa, zawroty głowy, pogorszenie tolerancji wysiłku. Często pierwszym objawem jest pogorszenie widzenia. Nadciśnienie tętnicze często wywołuje też wiele niekorzystnych powikłań. Do tych najczęściej spotykanych nalerzą: choroba niedokrwienia i zawał serca, udar mózgu, uszkodzenie siatkówki (retinopatia), przyśpieszenie rozwoju zmian miażdżycowych w tętnicach, niewydolność nerek, tętniak rozwarstawiający aorty. Choroba ta należy do najbardziej rozpowszechnionych chorób na świecie i w wielu krajach jest ono najczęstrzą przyczyną zgonów wśród dorosłej populacji. Z klinicznego punktu widzenia można je podzielić na nadciśnienie tętnicze pierwotne, zwane inaczej samoistnym lub chorobą nadciśnieniową, oraz nadciśnienie tętnicze wtórne, zwane tez nadciśnieniem objawowym. Leczenie nadciśnienia tętniczego można podzielić na farmakologiczne i nefarmakologiczne.
Zasady leczenia nefarmakologicznego to: obniżenie masy ciała, ograniczenie alkoholu oraz papierosów, regularne ćwiczenia fizyczne, zmniejszenie spożycia soli kuchennej i zmiana diety (zwraszcza wprowadzenie ryb, warzyw oraz owoców).
Leczenie farmakologiczne: ACE - i - inhibitory konwertazy, antagoniści wapnia (blokery kanały wapniowego), beta - blokery, leki moczopędne, alfa blokery.
Badania zalecane u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym: kontrola ciśnienia tętniczego (ok. 2,3 razy w tygodniu), wizyty u okulisty, kontrola funkcji nerek (pobieranie krwi), badania ogólne (obecność mikroalbuminurii), posiew moczu, EKG oraz kontrola poziomu cholesterolu całkowitego i frakcji: LDL, HDL i trójglicerydów

CHOROBA NIEDOKRWIENIA - jest to objawowy okres miażdżycy naczyń wieńcowych. Spowodowana jest zmianami morfologicznymi w naczyniach wieńcowych lub naczyniach ich odgałęzień. Jest to ostre lub długotrwałe pogorszenie się czynności serca wywołane zaburzeniem równowagi między aktualnym zapotrzebowaniem na tlen i związki energetyczne a ich dostawą. Najczęstszą przyczyną choroby niedokrwiennej jest miażdżyca, która powoduje uszkodzenie ściany naczyń wieńcowych. Czasami też, chociaż niezwykle żadko, jest to kiła, zapalenie stawów, guzkowe zapalenie tętnic itd. Podczas choroby ważna jest odpowiednia dieta, ograniczenie emocji, przyjmowanie nitrogliceryny oraz innych leków przepisanych przez lekarza, wykonanie koronarografii oraz podjęcie się ewentualnego leczenia inwazyjnego lub chirurgicznego. Aby zapobiedz chorobie należy utrzymywać odpowiednia dieta, mieć odpowiednia mase ciała, kontrolować ciśnienie tętnicze krwi, nie palić papierosów, regularnie wykonywać ćwiczenia fizyczne oraz robić badania kontrolne poziomu frakcji i cholesterolu we krwi.
Objawy choroby: ból, uczucie dławiania, ucisk odczuwalny w okolicach mostka. Ból jest często prowokowany wysiłkiem fizycznum lub stresem. Czasami jest tak silny, że potrafi człowieka wyrwać ze snu.
Okresy kliniczne choroby niedokrwiennej serca: 1. stabilna choroba niedokrwienna serca 2. niestabilna choroba niedokrwienna serca 3. Zawał serca 4. Zgon sercowy

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA - zespół objawów spowodowanych uszkodzeniem mięśnia sercowego. O niewydalności mówimy gdy pojemność minutowa serca i ciśnienie tętnicze nie wystarczaja do pokrycia aktualnych potrzeb metabolicznych ustroju. Niewydolność może dotyczyć prawej, lewej komory lub obu tych komór łącznie. Przyczynami tej choroby może być choroba wieńcowa, nadciśnienie, wada zastawkowa, kardiomiopatia, infekcje obejmujące mięścień sercowy itd. Najczęstrzym objawem jest osłabienie i łatwe męczenie. Bardzo charakterystyczna jest też duszność pojawiająca się w czasie wysiłku, a w bardziej zaawansowanej postaci również w spoczynku i podczas snu. U pacjentów z niewydolnością serca mogą występować obrzęki nóg, a także pleców. Obrzęki nasilają sie po przewodnieniu organizmu. Innymi objawami mogą być: wzmożone oddawanie moczu w nocy, suchy męczący kaszel w nocy, ochłodzenie kończyn, kołatanie serca (uczucie nierównego bicia, bóle wieńcowe, zawroty głowy i utrata przytomności podczas wysiłku fizycznego. Niewydolność serca może doprowadzic do znacznego upośledzenia wydolności fizycznej. Choroba może też doprowadzić do przedwczesnej śmierci. W wielu przypadkach jednak można temu zapobiec wprowadzając odpowiednie leczenie i zdrowy styl życia.
Leki: ACE - inhibitory, leki moczopędne, glikozydy, beta - blokery, antagoniści wapnia itd.
Leczenie zabiegowe: angioplastyka, by-passy, operacja zastawek serca itd.

ARYTMIA - zdrowe serce w ciągu jednej minuty toczy przez ciało około 5 litrów krwi (*15 centymetrowy mięsień wykonuje w ciągu każdej doby naszego życia tytaliczną pracę przepompowania 10 000 litrów krwi). Arytmia to każde zaburzenie podstawowego, miarowego rytmu serca. Przydarza się praktycznie każdemu i ma postać niewinnego kołatania lub skurczy dodatkowych, odczuwalnych jako "podskakiwanie" serca. Łagodne, odosobnione skurcze nie są groźne, lecz jeśli jednak występują często, trzeba zgłosić się do specjalisty. Występowanie arytmii w mniejszy lub większy sposób łączy się z zaburzeniami czynności elektrycznej serca. Są dwa podstawowe rodzaje arytmii czyli przyśpieszenie podstawowego rytmu serca (powyżej 100 uderzeń na minutę) i rzadkoskurcz czyli spowolnienie rytmu (poniżej 60 uderzeń na minutę). Oba te stany mogą mieć charakter stały lub napadowy. Większość arytmii to częstoskurcze. Powstają one zarówno w przedsionkach jak i w komorach serca. Arytmie komorowe są bardziej niebezpieczne i jeśli przybierają posta migotania komór, a nie zostanie zastosowana natychmiastowa akcja reanimacyjna prowadzą do śmierci chorego. Rzadkoskurcz powodowany niedoczynnością przewodzenia bodźców elektrycznych w odrębie serca (gdy bodźce elektyczne nie docierają z przedsionków do komór) prowdzić może do bloku serca. W najgorszym przypadku, gdy całkowicie ustaje aktywność elektryczna serca następuje zatrzymanie czynności serca. Arytmie mogą być następstwem różnych schorzeń serca, wad wrodzonych, nabytych, chorób płuc i tarczycy.
Objawy: Częstoskurcz - nieprzyjemne, szybkie bicie serca, pulsowanie w odrębie szyi, osłabienie, uczucie omdlewania, poty, dezorientacja, zawroty głowy. Rzadkoskurcz - zmęczenie, duszności, uczucie pustki w głowie, omdlenia itd.
Leczenie: Zależy od rodzaju choroby, wieku oraz kondycji pacjenta. Leki antyaritmiczne mogą powodować niepożądane objawy, dlatego stosowane są po uprzednim wnikliwym przeanalizowaniu stanu chorego. W nagłych przypadkach stosuje się wstrząs elektryczny w okolicy serca tzw. kardiowersję elektryczną. Dla trwałego opanowania arytmii stosowane są specjalne urządzenia elektroniczne: w rzadkoskurczu - rozrusznik - stymulator, w częstoskurczach komorowych wszczepia się na stałe kardiowerter lub defibrylator. Czasem wykonuje się zabieg chirurgiczny na otwartym sercu mający na celu usuniecie tkanki odpowiedzialnej za powstawanie arytmii.

CHOROBA RAYNAUDA - są to symetryczne napadowe skurcze naczyń krwionośnych (tętniczych i włosowatych), a następnie rozkurcze naczyń włosowatych, przedewszystkim palców rąk, spowodowane zaburzeniami unerwienia przez układ sympatyczny (współczulny). Choroba występuje głównie u kobiet.
Objawy: Mrowienie w opuszkach palców, następnie w całych palcach i dłoniach, blednięcie skóry, obniżenie czucia, bolesna przeczulica itd.
Lecznie: środki rozszerzające naczynia, ciepło, odnerwienie współczulne (sympatektomia piersiowa).

HEMOROIDY - żylaki odbytu, które mogą występować zarówno w żyłach górnej jak i w dolnej części, tuż pod skórą. Występuje ból, kłucie i krwawienia przy oddawaniu stolca, świąd, wyczuwalne pod skórą odbytu guzki. W zaawansowanej fazie choroby dochodzi do wypadnięcia żylaków na zewnątrz odbytu. Hemoroidy dotyczą zwykle osób z genetycznymi uwarunkowaniami do ich występowania. Żylaki odbytu towarzyszą także kobietom w ciąży. Badania: do badania zmian w obrębie odbytu stosuje się: anoskopię i rektoskopię. Ponieważ objawy hemoroidów, zwłaszcza krwawienie, są podobne do zmian w obrębie jelita grubego i cienkiego (nowotwory, torbiele), dla wykluczenia tych zmian wykonywana jest kolonoskopia.
Leczenie: Najbardziej radykalnym sposobem leczenia jest metoda chirurgiczna tzw. hemoroidektomia ? operacyjne wycięcie żylaków odbytu. Metodami szeroko rozpowszechnionymi wśród chirurgów i proktologów są : Metoda ?Longo? ? podszywanie guzków krwawniczych specjalnym urządzeniem tzw. staplerem. Obliteracja ? skleroterapia czyli nastrzykiwanie żylaków preparatami prowokującymi ich zamykanie i wchłanianie. Metoda Barrona ? nakładanie gumek uciskowych na hemoroidy, w wyniku czego guzki odpadają (metoda ta ma najszersze zastosowanie z uwagi na znikomy ból, brak konieczności hospitalizacji i niewielkie koszty).

MIAŻDŻYCA - na wewnętrznych ściankach naczyń tworzą się zwapniałe tłuszczowe blaszki miażdżycowe zmniejszające przepływ krwi. Ich tworzeniu sprzyja nieprawidłowa dieta, zawierająca duże ilości nasyconych tłuszczów oraz palenie tytoniu. Dodatkowym czynnikiem rozwoju miażdżycy jest nadciśnienie. Skutkiem miażdżycy naczyń wieńcowych są zawały serca. Miażdżyca tętnic szyjnych powoduje udary mózgu. Oznaką miażdżycy jest zmniejszenie przepływu krwi przez naczynia wieńcowe co z kolei jest przyczyną dusznicy bolesnej.
Objawy: Ból przypominający ściskanie klatki piersiowej, promieniujący do rąk, szyi i szczęki itd
Leczenie: Nie ma lekarstw działających bezpośrednio na miażdżycę. Chorym podaje się leki obniżające ciśnienie, krzepliwość i poziom cholesterolu. Dla naprawy chorych naczyń ? nacina się je chirurgicznie i usuwa blaszke miażdżycową. Inne metody to angioplastyka ? rozszerzanie zwężonych tętnic i rozpłaszczenie blaszki miażdżycowej ( tzw. balonikowanie ) oraz chirurgiczna operacja pomostowania ( by-passy ), tętnic poprzez wszczepianie protez naczyniowych lub fragmentów naczyń krwionośnych, omijających zwężone miejsce w tętnicy. Stosuje się także cewnikowanie, laserowanie oraz stenty ? druciane siateczki stanowiące rusztowanie dla zwężonego odcinka tętnicy, powlekane lekami hamującymi chorobę. Kontrowersyjną i bardzo drogą metodą jest ? chelacja ? zabieg polegający na wstrzyknięciu do krwioobiegu związku chemicznego EDTA, który usuwa wapń z blaszek miażdżycowych i działa jako wymiatacz wolnych rodników.

TĘTNIAKI - poszerzenia tętnicy w kształcie worka lub wrzeciona, zwykle w pobliżu odgałezienia lub rozwidlenia, spowodowane miejscowym osłabieniem lub uszkodzeniem ściany tętnicy. Tętniaki moga również dotyczyć ściany serca. Powikłaniem choroby może być pęknięcie tętniaka. Tętniak aorty - zmiana dotycząca ściany aorty, spowodowana głównei postepującym procesem miażdżycowym. Tętniak rozwarstwiajacy aorty - rozwarstwienie się ścian największej tętnicy organizmu. W postępującym procesie choroby, aorta może pęknąć, powodując natychmiastową śmierć chorego. Tętniak r.a. występuje w przypadku miażdżycy, nadciśnienia lub Zespole Marfana

ŻYLAKI - Żylaki to pogrubione, poskręcane i zmienione chorobowo odcinki żył. Wśród rodzajów choroby wyróżnia się żylaki kończyn dolnych i górnych, żylaki powrózka nasiennego, przełyku i hemoroidy. Przyczyną choroby jest genetyczna lub nabyta niewydolność zastawek żył powierzchownych, skutkiem czego jest upośledzenie odpływu krwi, zastój żylny i wzrost ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach powierzchownych, co sprawia że wiotkie ściany żył ulegają odkształceniu. Przewlekła niewydolność żylna prowadzi do zaburzeń odżywiania tkanek, co powodować może owrzodzenia podudzi (trudno gojące rany wokół kostek). Przyczyną żylaków jest odziedziczona skłonność do tego schorzenia a także styl życia wpływający na obniżenie sprawności naczyń żylnych: brak ruchu, częste gorące kąpiele, nawyki żywieniowe oraz ważne w przypadku choroby występującej u kobiet: ciąża, poród oraz przebyta kuracja hormonalna (wszystkie te czynniki osłabiają kondycję żył)
Objawy: obrzmienia, zespół niespokojnych nóg, drętwienie, mrowienie, najpierw drobne tzw. pajączki, potem powrózkowato zmienione większe naczynia itd.
Leczenie: Leczenie zależy od zaawansowania choroby i polegać może na obliteracji ? nastrzykiwaniu żylaków preparatami powodującymi ich zarośnięcie i zniknięcie, leczeniu chirurgicznym ? usunięciu lub i podwiązaniu chorych pni żylnych. W przypadku drobnych zmian stosowane są zabiegi z użyciem lasera.W leczeniu niewydolności żylnej stosuje się kilka metod. Skleroterapia ? obliteracja ? nastrzykiwanie żylaków preparatami prowokującymi ich zamykanie i wchłanianie. Metoda skuteczna w przypadku niewydolnych odgałęzień głównych żył powierzchownych, żył przewodzących i zamykania tzw. pajączków żylnych ? zabieg praktycznie bezbolesny. Skleroterapia pod kontrolą USG umożliwia leczenie przypadków niewydolności obejmującej główne pnie żylne, zastępując leczenie chirurgiczne. Zabieg chirurgiczny ? safenektomia, stripping - całościowe lub częściowe usunięcie niewydolnego pnia żylnego ? leczenie przyczynowe wykonywane w znieczuleniu miejscowym Krosektomia ? podwiązanie niewydolnych naczyń żylnych Krioterapia i kriostripping ? zmrażanie żył powierzchownych, lub stosowanie zamrażania żył w trakcie zabiegu operacyjnego. W leczeniu i zapobieganiu chorobie niewydolnościowej żył kończyn dolnych stosuje się terapię uciskową poprzez specjalne bandaże ? opaski lub wyroby typu podkolanówki, rajstopy i pończochy przeciwżylakowe.



Źródła:
~"Domowy Poradnik Medyczny" Warszawa 1991 * Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
~ www.kardiologia.prv.pl
~ www.wikipedia.pl
~ www.medserwis.pl