Naturalne ograniczenia życia człowieka.

Człowiekowi są potrzebne do życia odpowiednie warunki naturalne. Składają się na nie:
-odpowiednia zawartość tlenu w powietrzu
-woda, rośliny, zwierzęta- w ilości niezbędnej do zaspokajania potrzeb istniejących w danym regionie
-warunki termiczne, pozwalające na utrzymywanie stałej temperatury ciała.
Do stałego zamieszkiwania i gospodarowania w określonym regionie niezbędne są przede wszystkim warunki klimatyczne, zapewniające stały dopływ wody pitnej, warunki glebowe, umożliwiające produkcję roślinną i zwierzęcą oraz warunki swobodnego przemieszczania się i wzajemnego komunikowania. Nie są do tego konieczne własne zasoby mineralne, gdyż można je sprowadzać z innych nawet bardzo odległych krajów.
Powierzchnia Ziemi jest wyraźnie zróżnicowana zarówno strefowo jak i pionowo. Przyczynami tego zróżnicowania są: kształt Ziemi oraz jej ruch obrotowy i obiegowy. Następstwami ruchy obrotowego są m.in. dni i noce oraz związane z nimi dobowe zmiany temperatury powietrza. Następstwem ruchu obiegowego jest zmiana w ciągu roku wysokości Słońca nad horyzontem wraz ze zmieniającą się szerokością geograficzną, oraz strefowy układ dopływu energii słonecznej. Stąd wynika zjawisko strefowego zróżnicowania oświetlenia Ziemi, zmian w długości dni i nocy, w wysokości rocznych temperatur powietrza, zmian kierunków wiatrów oraz natężenie opadów atmosferycznych. Wymienione zjawiska wpłynęły na strefowe ukształtowanie szaty roślinnej, świata zwierzęcego, gleby, a w konsekwencji na zróżnicowanie warunków życia i pracy ludzi, od równika do biegunów. Wyrazem takiego zróżnicowania zjawisk przyrodniczych jest występowanie, wraz z szerokością geograficzną naturalnych lasów równikowych, stepów, sawann, półpustyń, pustyń zwrotnikowych, roślinności śródziemnomorskiej, lasów liściastych, mieszanych i iglastych strefy umiarkowanej, chłodnych stepów, tundry oraz pustyń lodowych.
Ziemie kształtują wzajemnie oddziaływujące na siebie:
-procesy wewnętrzne (endogeniczne) związane z energią i materią wnętrza Ziemi
-procesy zewnętrzne (egzogeniczne) związane z działaniem Słońca i atmosfery.
W wyniku tych procesów w każdym krajobrazie występują góry, wyżyny i niziny.
Wraz z przyrostem wysokości nad poziomem morza następuje spadek temperatury powietrza średnio o 0,6*C na każde 100 m, a także spadek ciśnienia atmosferycznego o około 11,5 hPa na każde 100 m. Im większa zatem wysokość nad poziomem morza, tym powietrze staje się chłodniejsze, rzadsze i zawiera mniej tlenu. Coraz trudniejsze stają się warunki życia ludzi i coraz uboższa roślinność, Przestrzegana z punktu widzenia wysokość nad poziomem morza roślinność ma charakter piętrowy.
Obok szerokości geograficznej i wysokości nad poziomem morza o charakterze przestrzeni geograficznej decydują takie czynniki, jak rzeźba i wielkość obszarów lądowych, oceanicznych oraz prądy morskie, wiatry i lodowce górskie i kontynentalne działalność wód płynących, a także występowanie wiecznej zmarzliny. Obszary położone cechuje klimat kontynentalny, często gorący i suchy, nawet pustynny. Natomiast na terenach nadmorskich, gdzie panuje klimat morski, przeważają łagodne, deszczowe zimy i stosunkowo chłodne lata.
Krajobraz naturalny danego obszaru wyróżnia się określonymi cechami, do których należą: ukształtowanie terenu, rzeźba, sieć wodna, klimat, rodzaj gleby, szata roślinna i świat zwierzęcy. Krajobraz antropogeniczny to krajobraz naturalny, przekształcony przez człowieka, który wprowadził tam nowe elementy, np. sztuczne zbiorniki wodne, kanały, sieć komunikacyjną, zabudowę mieszkaniową, przemysłową, usługową.
Różnorodność krajobrazów naturalnych występujących na Ziemi, ich zróżnicowanie pod względem klimatu, stosunków wodnych, budowy geologicznej, zasobów surowcowych, wysokości n.p.m. i szaty roślinnej składają się na bardzo różne warunki stałego zamieszkiwania i działalności gospodarczej człowieka.
Najlepsze warunki życia panują w strefach klimatu umiarkowanego i podzwrotnikowego oraz na obszarach monsunowych. Natomiast stepu, półpustynie i pustynie, a także obszary zalegania wiecznej zmarzliny, lodowce górskie i kontynentalne, wysokie góry i rozległe bagna ograniczają w naturalny sposób możliwości życia i pracy ludzi. Obszary te są najczęściej nie zamieszkane przez ludzi lub zamieszkane bardzo rzadko.
Naturalne granice (bariery) stałego zamieszkania ludzi i ich działalności gospodarczej stanowi przede wszystkim: wysokość nad poziomem morza, ukształtowanie powierzchni ziemi, klimat, lodowce górskie i lądolody, obszary występowania deficytu wody oraz obszary zalegania wiecznej zmarzliny. Natomiast występowanie bogactw mineralnych często na obszarach o bardzo trudnych warunkach przyrodniczych, przyczynia się do ich zasiedlania.
Sytuacja mineralna zmusza ludzi do podejmowania pracy w bardzo trudnych warunkach przyrodniczych, nawet na wysokościach 300-5400 m n.p.m. Obszary deficytu wody występują głównie w strefie klimatu zwrotnikowego, gdzie roczna suma opadów atmosferycznych wynosi 250 mm, a często nawet poniżej 200 mm. Są to obszary rozległych pustyń, półpustyń i stepów a Afryce, Azji i Australii. Deficyt wody występuje również na obszarach zalegania wiecznej zmarzliny w północnej Kanadzie, na Alasce i Syberii, gdyż brakuje tam wód gruntowych.
Wyróżniamy 4 bariery utrudniające rozwój osadnictwa: termiczną, wodną, świetlną i grawitacyjną.