Prawo Cywilne Gospodarcze - skrypt

1
Przesłanki upadłości i skutki ogłoszenia upadłości: Zakres podmiotowy postępowania upadłościowego:
Podmiotami postępowania upadłościowego mogą być wg ustawy przedsiębiorcy. Przedsiębiorcą jest natomiast osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Oprócz przedsiębiorców upadłość można ogłosić wobec: spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nie prowadzących działalności gospodarczej;  wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;  wspólników spółki partnerskiej;  oddziałów banków zagranicznych w rozumieniu przepisów prawa bankowego Nie można ogłosić upadłości:  Skarbu Państwa;  jednostek samorządu terytorialnego;  publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej;  instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy oraz utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą;  osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne;  uczelni. W razie śmierci przedsiębiorcy można ogłosić jego upadłość, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w terminie roku od dnia jego śmierci.
2
Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć wierzyciel, a także spadkobierca, oraz małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego, chociażby nie dziedziczyli po nim spadku. Podstawy ogłoszenia upadłości: Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań. Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Postępowanie upadłościowe może przybrać dwie formy:  pierwszą połączoną z likwidacją majątku;  drugą związaną z zawarciem układu Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu złożył dłużnik i do tego wniosku nie dołączył propozycji układowych wraz z propozycjami finansowania wykonania układu ani zestawienia przepływów finansowych za ostatnie dwanaście miesięcy, jeżeli obowiązany był do prowadzenia dokumentacji umożliwiającej sporządzenie takiego zestawienia, ani nie usunął tych braków, mimo wezwania, sąd obowiązany jest ogłosić upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika. Wierzyciel zgłaszający wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu powinien dołączyć wstępne propozycje układowe. Brak tych propozycji, mimo wezwania, sprawia, że sąd ogłasza upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika. W przedmiocie ogłoszenia upadłości bądź wszczęcia postępowania upadłościowego sąd rozstrzyga w drodze postanowienia (postanowienie o ogłoszeniu upadłości sąd wydaje w terminie dwóch miesięcy od daty złożenia wniosku - przy czym jest to tylko termin instrukcyjny, więc uczestnikom postępowania nie przysługują z tego tytułu roszczenia). W innych kwestiach
3
sąd wydaje zarządzenia, są to sprawy najczęściej o charakterze proceduralnym gdy postanowienia dotyczą istoty sprawy. Postanowienie o ogłoszeniu upadłości: Jeżeli istnieją przesłanki upadłości, sąd, uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. O spełnieniu przesłanek upadłości decyduje stan rzeczy z chwili orzekania. Postanowienie o ogłoszeniu upadłości podlega zaskarżeniu i dlatego powinno być uzasadnione z urzędu. Kwestia podstaw ogłoszenia upadłości jest przedmiotem badania przez sąd z urzędu. Dlatego też sąd może zarządzić nie tylko wysłuchanie, ale także przeprowadzić dochodzenie, a także może przeprowadzić postępowania dowodowe w celu ustalenia, czy stwierdzone okoliczności uzasadniają wniosek. W postanowieniu uwzględniającym wniosek o ogłoszenie upadłości należy zamieścić następujące dane:  dokładne określenie dłużnika;  określenie sposobu prowadzenia postępowania, czyli określenie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika;  przy ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu określa się także czy i w jakim zakresie upadły będzie sprawował zarząd swoim majątkiem; zarządcę powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, gdy odebrano zarząd majątkiem upadłemu (zarząd przymusowy); zarządcę ustanawia się także, gdy ustanowiono nad częścią majątku zarząd własny upadłego;  wezwanie wierzycieli upadłego, aby zgłosili swe wierzytelności w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc i nie dłuższym niż trzy miesiące;  wezwanie osób, którym przysługują prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości a nieujawnione w księdze wieczystej,
4
do ich zgłoszenia w wyznaczonym terminie nie krótszym niż miesiąc i nie dłuższym niż trzy miesiące, pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu upadłościowym;  wyznaczenie sędziego-komisarza oraz syndyka albo nadzorcę sądowego, albo zarządcę:  oznaczenie godziny wydania postanowienia, jeżeli upadły jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami Postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (sędzia-komisarz może wstrzymać likwidację masy upadłości do czasu uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości albo rozpoznania wniosku o zmianę postanowienia o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego na postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu). Na postanowienie o ogłoszeniu upadłości zażalenie przysługuje wyłącznie upadłemu, a na postanowienie oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości - wyłącznie wnioskodawcy. Sąd drugiej instancji nie może orzec o ogłoszeniu upadłości. Skutki ogłoszenia upadłości: a. Skutki ogłoszenia upadłości co do osoby upadłego: Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także wydać wszystkie dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Wykonanie tego obowiązku upadły potwierdza w formie oświadczenia na piśmie, które składa sędziemu-
5
komisarzowi. Upadły jest obowiązany udzielać sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku. Sędzia-komisarz może postanowić, aby upadły będący osobą fizyczną nie opuszczał terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez jego zezwolenia. Jeżeli upadły ukrywa się lub ukrywa swój majątek w sprawie, w której wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację jego majątku, sędzia-komisarz może zastosować wobec upadłego środki przymusu określone w Kodeksie postępowania cywilnego dla egzekucji świadczeń niepieniężnych. b. Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego: Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego c. Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego: Nieważne są postanowienia umowy zastrzegające na wypadek ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły. Po ogłoszeniu upadłości zmiana lub wygaśnięcie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły, są możliwe tylko według przepisów ustawy, a czynność prawna dokonana z naruszeniem ustawy jest bezskuteczna wobec masy upadłości, nawet jeżeli umowa stron przewiduje inny skutek.  Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu: Po ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, upadły ani zarządca nie mogą spełniać świadczeń, które z mocy ustawy są objęte układem. Za zgodą sędziego-komisarza mogą być spełniane świadczenia wynikające z zobowiązań powstałych po dniu ogłoszenia upadłości oraz tych zobowiązań powstałych przed ogłoszeniem upadłości, które są objęte układem za zgodą
6
wierzycieli, jeżeli jest to niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej lub podniesienia efektywności przedsiębiorstwa upadłego. W czasie trwania postępowania aż do jego umorzenia lub zawarcia układu albo zmiany postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, wierzyciel, bez zgody rady wierzycieli, nie może wypowiedzieć umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których prowadzone jest przedsiębiorstwo upadłego (dotyczy to także umów leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń i gwarancji bankowych oraz akredytyw, jak również umów obejmujących licencje udzielone upadłemu). Układ może ustanowić zakaz wypowiedzenia tych umów do czasu wykonania układu.  Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego: Zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości. Zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z dniem ogłoszenia upadłości na zobowiązania pieniężne i z tym dniem stają się płatne, chociażby termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił. Roszczenie wynikające z umowy zawartej w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez upadłego może być przez wierzyciela dochodzone w postępowaniu upadłościowym tylko wtedy, gdy oświadczenie o przyjęciu oferty zostało złożone upadłemu przed dniem ogłoszenia upadłości. Zawarte przez upadłego umowy zlecenia lub komisu, w których upadły był dającym zlecenie lub komitentem, a także umowy o zarządzanie papierami wartościowymi upadłego wygasają z dniem ogłoszenia upadłości. Umowa agencyjna wygasa z dniem ogłoszenia upadłości jednej ze stron. d. Skutki ogłoszenia upadłości co do spadków nabytych przez upadłego: Jeżeli do spadku otwartego po ogłoszeniu upadłości powołany zostaje upadły, spadek wchodzi do masy upadłości. Syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca
7
nie składają oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. e. wpływ ogłoszenia upadłości na stosunki majątkowe małżeńskie upadłego: W razie ogłoszenia upadłości jednego z małżonków wspólność ustawowa między małżonkami ustaje z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości, a majątek wspólny wchodzi do masy upadłości. Podział majątku wspólnego po ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków jest wyłączony. Weksel: Weksel - rodzaj papieru wartościowego, w którym wystawca weksla zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba (trasat) dokona na rzecz odbiorcy weksla (remitenta) zapłaty określonej sumy pieniężnej (tzw. weksel trasowany). Weksel to inaczej polecenie zapłaty pochodzące od wystawcy i skierowane do trasata. Od weksla trasowanego należy odróżnić "weksel własny" (tzw. solaweksel), przy tym rodzaju weksla jego wystawca bezwarunkowo przyrzeka, że sam zapłaci sumę wekslową odbiorcy weksla. Wystawca weksla jest więc tutaj głównym dłużnikiem odbiorcy weksla[1] Bardzo ważną cechą weksla, z którą związana jest m.in. jego popularność w obrocie jest abstrakcyjność stosunku wekslowego (brak tzw. causy - przyczyny, podstawy), która wyraża się w określeniu "bezwarunkowe zobowiązanie" co oznacza że sam dokument weksla nie jest związany z jakimikolwiek innymi czynnościami prawnymi (np. umową) a więc zapłata sumy wekslowej nie może być uzależniona od jakichkolwiek innych okoliczności czy warunków. Weksel staje się pełnowartościowym papierem w obrocie z chwilą jego przyjęcia (dokonania tzw. akceptu weksla) przez trasata, który przyjmuje na siebie zobowiązanie zawarte w treści weksla.
8
W prawie polskim zasady wystawiania i obrotu wekslami reguluje ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. "Prawo wekslowe". Aby weksel był ważny musi zawierać elementy wskazane przez ustawodawcę: 1. nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono; 2. polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej (liczbowo i słownie); 3. nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata); 4. oznaczenie terminu płatności; 5. oznaczenie miejsca płatności; 6. nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana; 7. oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla; 8. podpis wystawcy weksla. Dla ważności weksla nie jest konieczne użycie urzędowego blankietu (chociaż jest zalecane ze względu na bezpieczeństwo obrotu), weksel może być wystawiony na zwykłej kartce papieru, przy czym wtedy powinien być zaopatrzony w znaczek opłaty skarbowej[2]. Funkcje weksla: 1. funkcja kredytowa - weksel w roli pieniądza jako zapłata za towar lub usługę (forma kredytu handlowego - kupieckiego), 2. funkcja płatnicza - weksel jako surogat pieniądza, można nim dokonywać zapłaty, może powodować umorzenie długu pokrytego wekslem albo zabezpieczyć zapłatę weksla w przyszłości, 3. funkcja gwarancyjna – weksel może stanowić zabezpieczenie zobowiązań pieniężnych istniejących w chwili ich wystawienia i przyszłych,
9
4. funkcja obiegowa (przedmiot obrotu) - wierzytelność wekslowa może być przenoszona w drodze indosu na inne osoby, 5. funkcja refinansowa - przedstawienie weksla do dyskonta w banku pozwala posiadaczowi weksla uzyskać sumę wekslową, pomniejszoną o prowizję banku przed terminem płatności weksla. Dłużnicy wekslowi: W zależności od sytuacji dłużnikami wekslowymi mogą być: 1. Trasat - osoba, która przyjęła na siebie (dokonała akceptu weksla) zobowiązanie zapłaty sumy wekslowej[3] 2. Wystawca weksla - wystawca odpowiada za przyjęcie i za zapłatę weksla przez trasata, wystawca może się natomiast zwolnić od odpowiedzialności za przyjęcie weksla przez umieszczenie odpowiedniej klauzuli[4] 3. Poręczyciel (avalista) - osoba trzecia, która poręcza (gwarantuje) zapłatę sumy wekslowej przez głównego dłużnika wekslowego (trasata), 4. Indosant (żyrant) - osoba przenosząca prawa z weksla poprzez indos (czyli "sprzedaż weksla"), indosant odpowiada w braku przeciwnego zastrzeżenia za przyjęcie i za zapłatę wekslu 5. Osoba dokonująca zapłaty z weksla w miejsce trasata lub akceptanta bez umocowania albo z przekroczeniem umocowania, 6. Regresat - osoba odpowiadająca z weksla w drodze regresu Wierzyciele wekslowi: 1. Remitent - osoba na której rzecz lub na której polecenie ma być dokonana zapłata z weksla, 2. Indosatariusz (żyrantariusz) - nabywca weksla w drodze indosu, 3. Wyręczyciel - osoba dokonująca zapłaty za dłużnika wekslowego, która staje się później jego wierzycielem,
10
4. Regredient - osoba żądająca sumy wekslowej w drodze regresu. Spółki: Spółka partnerska ( spółka osobowa): typ handlowej spółki osobowej wprowadzonym do systemu prawa z dniem 1 stycznia 2001 r. przez ustawę Kodeks spółek handlowych. Spółkę partnerską tworzą wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Wobec czego niedopuszczalne jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu, a także w celu wykonywania jakiejś działalności gospodarczej, np. produkcyjnej czy handlowej, obok wykonywania wolnego zawodu. Wspólnicy: Wspólnikami w spółce partnerskiej – zwanymi partnerami – mogą być tylko osoby fizyczne. Utworzyć takiej spółki nie mogą zatem osoby prawne, spółki cywilne czy inne handlowe spółki osobowe, choćby tworzyli je reprezentanci wolnych zawodów. Dodatkowym elementem charakteryzującym osoby wspólników, jest wykonywanie przez nich określonych wolnych zawodów wymienionych w art. 88 k.s.h. Ukształtowana w ten sposób forma organizacyjno-prawna spółki partnerskiej uwzględnia specyfikę wykonywania działalności gospodarczej w ramach wolnych zawodów oraz ryzyko związane z prowadzeniem tej działalności wspólnie, tzn. z innymi osobami wykonującymi wolny zawód. Cechy charakterystyczne spółki partnerskiej:  umowa wymaga formy aktu notarialnego,  powstaje z chwilą wpisu do rejestru handlowego,  celem spółki jest wykonywanie wolnego zawodu,
11
 odpowiedzialność wspólników jest ograniczona tzn. partner nie odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów,  działa pod własną firmą,  pierwotnie musi się składać z co najmniej dwóch wspólników. Spółka jawna ( spółka osobowa): osobowa spółka handlowa prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie będąca inną spółką handlową. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej. Może jednak zawierać umowy, może pozywać i być pozywana. Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Powstanie spółki jawnej: Powstanie spółki jawnej obejmuje 3 tryby: 1. w drodze umowy pomiędzy wspólnikami 2. w drodze przekształcenia spółki cywilnej w jawną na podstawie art. 26 par.4 Kodeksu Spółek Handlowych 3. w drodze przekształcenia każdej spółki handlowej w jawną na podstawie art. 551 i następne KSH. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Umowa spółki powinna zawierać:  firmę i siedzibę spółki,  określenie wkładów wnoszonych przez każdego ze wspólników i ich wartość,  przedmiot działalności spółki,  czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony. Dla powstania spółki jawnej wymagane jest wpisanie spółki do rejestru handlowego. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłosić spółkę do rejestru. Zgłoszenie spółki jawnej do rejestru powinno zawierać:
12
 firmę, siedzibę i adres spółki,  przedmiot działalności spółki,  nazwiska i imiona albo firmy (nazwy)wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń,  nazwiska i imiona osób upoważnionych do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji,  złożone wobec sądu lub notarialnie poświadczone wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki. Do sądu rejestrowego należy zgłosić również wszelkie zmiany w wyżej wymienionych danych. Firma spółki powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników z oznaczeniem "spółka jawna". Dopuszcza się stosowanie w obrocie skrótu "sp.j." Prowadzenie spraw spółki jawnej: Każdy ze wspólników ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki jawnej bez dodatkowego wynagrodzenia. Umową spółki albo późniejszą uchwałą wspólników można powierzyć prowadzenia spraw spółki jednemu lub kilku wspólnikom. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Prowadzenie spraw spółki może zostać również powierzone osobie trzeciej, ale nie z wyłączeniem wspólników. Każdy wspólnik bez uprzedniej uchwały wspólników może prowadzić sprawy spółki nie przekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed dokonaniem tej czynności sprzeciwi się jej przeprowadzeniu choćby jeden z pozostałych wspólników, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników. W tym przypadku uchwała podejmowana jest jednomyślnie przez wspólników mających prawo do powadzenia spraw spółki. W przypadku czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest jednomyślna uchwała wspólników podejmowana przez
13
wszystkich wspólników, także tych, którzy są wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Wyjątek dotyczy czynności nagłych, których zaniechanie naraziłoby spółkę na poważną szkodę. Wówczas każdy ze wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać taką czynność. Wspólnik może zostać zwolniony od obowiązku prowadzenia spraw spółki, jak również może zostać pozbawiony prawa prowadzenia spraw spółki. Następuje to tylko z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu. Prawa i obowiązki wspólników: W spółce jawnej odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym. Obowiązuje jednak zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólników. Oznacza ona, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, co nie oznacza jednak, że wierzyciel nie może wcześniej wystąpić z pozwem przeciwko wspólnikom. Rozwiązanie spółki jawnej: Rozwiązanie spółki następuje w następujących przypadkach:  zaistnienia okoliczności wskazane w umowie spółki,  jednomyślnej uchwały wspólników,  ogłoszenia upadłości spółki,  śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,  wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,  prawomocnego orzeczenia sądu. Spółka komandytowa ( spółka osobowa ):
14
spółka osobowa mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz). Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Firma spółki powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy.  w nazwie spółki musi być nazwisko minimum jednego ze wspólników i oznaczenie, że jest to spółka komandytowa  komplementariusz – odpowiadający za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Komplementariusze są aktywnymi wspólnikami- wyłącznie do nich należy kierowanie sprawami spółki, ich odpowiedzialność ma charakter subsydiarny.  komandytariusz – odpowiadający za zobowiązania tylko do określonej w umowie kwoty, nie może prowadzić spraw spółki, może działać w innych podmiotach gospodarczych. Najogólniej mówiąc komandytariusze są inwestorami, ich rola w spółce polega na wniesieniu kapitału i czerpaniu z tego zysku. Zalety Ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania do wysokości sumy komandytowej Komandytariusze mogą działać w imieniu spółki wyłącznie jako pełnomocnicy Brak określonych wymagań odnośnie sumy komandytowej Wady Konieczność sporządzenia umowy w postaci aktu notarialnego Rachunkowość może być prowadzona wyłącznie na zasadach ustawy o rachunkowości (księgowość pełna) co jest szczególnie uciążliwe przy małym rozmiarze działalności.
15
Odpowiedzialność za zobowiązania Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej, komplementariusz całym swoim majątkiem. Komandytariusz odpowiada jednak całym swoim majątkiem, jeśli jego nazwisko lub firma zostanie ujawnione w firmie (nazwie) spółki komandytowej. Komandytariusz odpowiada również za zobowiązania spółki powstałe w wyniku wykonania czynności za spółkę, do których komandytariusz nie był uprawniony (działał bez pełnomocnictwa lub przekroczył jego zakres). Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu, wniesionego do spółki, ale w przypadku zwrotu wkładu w całości albo w części odpowiedzialność zostaje przywrócona w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ( spółka kapitałowa ): spółka prawa handlowego, obecnie regulowana przez Kodeks spółek handlowych. Określony umową związek kilku podmiotów (wspólników), w którym odpowiadają oni wobec wierzycieli spółki tylko do wysokości imiennych udziałów w spółce, zapisanych w umowie spółki (wyjątkiem jest zadłużenie podatkowe). Prawo nie ogranicza liczby wspólników, oznacza to, że udziałowcem może być zarówno jedna jak i np. 1000 osób. Wspólnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna czy jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej (np. spółka jawna), z tym zastrzeżeniem tylko, że założycielem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być inna jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Najważniejsze cechy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (wg obowiązującego w 2006 prawa polskiego):
16
 umowa spółki w formie aktu notarialnego;  wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki jedynie do wysokości wkładów wniesionych do spółki;  spółka posiada osobowość prawną;  każdy wspólnik ma prawo kontroli, tj. wglądu do ksiąg i dokumentów spółki, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku ustanowienia w spółce Rady Nadzorczej, albo Komisji Rewizyjnej prawo do indywidualnej kontroli przez wspólnika może być wyłączone;  wpis do KRS (Krajowego Rejestru Sądowego);  kapitał zakładowy to minimum 50.000 zł[1];  wkłady na pokrycie kapitału zakładowego mogą być wniesione w formie gotówki lub aportów, minimalna wartość udziału to 50 zł[2];  do zarejestrowania spółki konieczna jest całkowita wpłata kapitału zakładowego. Udziały muszą zostać pokryte w całości przed złożeniem wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego; obecnie (w odróżnieniu od sytuacji w latach 90. i wcześniej) nie ma problemu z pokryciem udziałów przed rejestracją spółki, bowiem z chwilą zawarcia umowy powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, która jest podmiotem praw i obowiązków; można więc spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji założyć konto bankowe, uzyskać REGON oraz NIP;  organy spółki: o Zgromadzenie wspólników – najwyższa władza spółki, podejmuje uchwały większością zwykłą lub (w ważnych dla spółki sprawach – kwalifikowaną) w głosowaniu jawnym, lub niekiedy (np. wybory, lub gdy zażąda tego przynajmniej jeden wspólnik) – tajnym; o Zarząd – powoływany przez Zgromadzenie Wspólników, lub przez Radę Nadzorczą jeżeli została ustanowiona, minimalny skład to 1 osoba;
17
o Rada Nadzorcza lub Komisja Rewizyjna (nie są one konieczne, mogą być też obydwa te organy) – sprawujące nadzór nad działalnością Zarządu;  wyłączenie wspólnika wymaga decyzji sądu;  rozwiązanie spółki (z przyczyn zawartych w umowie, uchwałą wspólników lub z innych przyczyn wymienionych w kodeksie spółek handlowych; może to być m.in. upadłość (potocznie „bankructwo”) lub likwidacja, nastepuje dopiero w chwili wykreślenia z rejestru;  rozwiązania po przeprowadzeniu likwidacji nie przeprowadza się, jeśli ogłoszono upadłość. Spółka akcyjna ( spółka kapitałowa ): rodzaj spółki kapitałowej. W Polsce spółki akcyjne działają obecnie na podstawie kodeksu spółek handlowych, wcześniej regulował ją kodeks handlowy. Kapitał akcyjny spółek akcyjnych podzielony jest na akcje. Akcje te mogą być notowane (kupowane i sprzedawane) na giełdzie. Spółki akcyjne zamiast podania pełnej nazwy mogą używać skrótu S.A. według Kodeksu spółek handlowych, art. 305, par. 2, jednak pod względem ortograficznym [1] [2] poprawnym jest skrót SA, którego nie dopuszcza kodeks (np.: Telewizja Polska SA, Polskie Koleje Państwowe SA).  kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli, którzy otrzymują akcje (możliwe etapowe pokrywanie kapitału zakładowego - jest na to 1 rok, do założenia spółki potrzebne 25%),  z chwilą zawiązania spółki tj. objęcia akcji przez akcjonariuszy, powstaje spółka akcyjna w organizacji,  nabywa osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy,  akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ryzyko ponoszą jedynie do wysokości wniesionego kapitału oraz czerpią zyski (np.: w postaci dywidendy),
18
 minimalny kapitał akcyjny wynosi 500 000 zł[3], a wartość nominalna akcji to minimum 1 gr.[4],  akcje: imienne i na okaziciela, aportowe i gotówkowe, zwykłe i uprzywilejowane; są niepodzielne, cena emisyjna nie może być niższa od nominalnej,  zysk dzielony proporcjonalnie do wysokości posiadanych udziałów,  organy spółki: Zarząd (powołany max. na 5 lat, reprezentuje spółkę na zewnątrz); Rada nadzorcza (min. 3 członków, w sp. publicznych min. 5, powoływanych i odwoływanych przez zgromadzenie akcjonariuszy, wykonuje stały nadzór); Zgromadzenie Akcjonariuszy,  na członkach zarządu ciąży tzw. "zakaz konkurencyjny",  rozwiązanie spółki może nastąpić: o z przyczyn przewidzianych w statucie; o w wyniku uchwały Walnego Zgromadzenia; o upadłość (bankructwo); o inne przyczyny wymienione w kodeksie spółek handlowych;  rozwiązanie następuje w drodze postępowania likwidacyjnego; likwidatorami są ostatni członkowie zarządu, likwidatorów może ustanowić sąd,  w przypadku upadłości jest prowadzone postępowanie upadłościowe. Spółka cywilna: jeden z rodzajów umów znanych polskiemu prawu cywilnemu. W odróżnieniu od spółek kapitałowych spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, nie stanowi też jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, lecz jest konstrukcją regulowaną przez prawo zobowiązań (art. 860-875 Kodeksu cywilnego). Nie stanowi więc samodzielnego podmiotu prawa,
19
podmiotami prawa pozostają wspólnicy spółki cywilnej. W związku z tym spółka cywilna nie ma własnego mienia - nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku wspólników, stanowiącego ich współwłasność łączną. Także wspólnicy, nie spółka, prowadzą ewentualne przedsiębiorstwo, które podlega rejestracji w Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Zawierając umowę wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, którym nie musi to być działalność zarobkowa - dopuszczalne jest np. powołanie spółki w celu wspólnej budowy drogi. Umowa spółki powinna zostać zawarta na piśmie dla celów dowodowych (ad probationem). Istotą spółki cywilnej jest stałość jej składu osobowego, wobec czego wspólnik nie może rozporządzać udziałem w majątku wspólnym ani w jego składnikach, utrudnione jest także wystąpienie ze spółki. Do osiągnięcia celu spółki zazwyczaj niezbędne jest utworzenie majątku wspólnego, który powstaje z praw wniesionych w postaci wkładów oraz z usług wspólników. Za zobowiązania zaciągnięte w związku z działalnością spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie zarówno majątkiem spółki, jak i majątkiem indywidualnym. Prawo do udziału w zyskach i obowiązek pokrywania strat mają wszyscy wspólnicy; może on, choć nie musi, zostać skorelowany z wysokością wkładów. Obowiązek pokrywania strat można wyłączyć w umowie, lecz nie wolno wykluczyć wspólnika od udziału w zyskach (zobacz spółka lwia). Jeżeli przez dwa kolejne lata przychody wspólników spółki cywilnej przekraczają równowartość 800 tys. euro, spółka musi być wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego i jednocześnie wykreślona z Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Tym samym przestaje być spółką cywilną, a zaczyna być spółką jawną. Przedsiębiorca jednoosobowy: Osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą lub indywidualny przedsiębiorca lub przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej - jedna z form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Osoba fizyczna może
20
rozpocząć prowadzenie działalności po uzyskaniu wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego wójta/burmistrza/prezydenta miasta. Ponadto w niektórych przypadkach (działalność regulowana) przedsiębiorca musi uzyskać zezwolenie lub koncesję oraz przedstawić dokumenty potwierdzające posiadanie wymaganych prawem kwalifikacji lub uprawnień do prowadzenia danej działalności. Ogólne zasady działania przedsiębiorstw osób fizycznych określone są w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.