Inteligencja emocjonalna

Inteligencja emocjonalna - zdolność rozpoznawania uczuć własnych i uczuć innych osób, zdolności motywowania się i kierowania emocjami, zarówno własnymi, jak i osób znaczących. Są to zdolności odmienne do inteligencji poznawczej, czyli umiejętności czysto intelektualnych, mierzonych ilorazem inteligencji, ale je uzupełniające.
Na inteligencję emocjonalną składają się podstawowe kompetencje emocjonalne i społeczne. Są to:
? samoświadomość: wiedza o swoich stanach wewnętrznych, możliwościach i ocenach intuicyjnych, czyli świadomość emocjonalna, poprawna samoocena, wiara w siebie;
? samoregulacja: panowanie nad swoimi stanami wewnętrznymi, impulsami i możliwościami;
? samokontrola: utrzymywanie norm uczciwości i prawości, sumienność, elastyczność w dostosowywaniu się do zmian;
? motywacja: skłonności emocjonalne, które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie, czyli dążenie do osiągnięć, zaangażowanie, inicjatywa, optymizm;
? asertywność: posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nie naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych;
? empatia: uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i niepokojów innych osób, czyli rozumienie innych, doskonalenie innych, nastawienie usługowe, świadomość polityczna, rozpoznawanie emocjonalnych prądów grupy i stosunków wśród przedstawicieli władzy.
Inteligencja emocjonalna to pojęcie,które do psychologi wprowadził Daniel Goleman. Badając losy absolwentów Harvardu zauwazył on, ze nie zawsze wybitne wyniki w szkole i skrajnie wysoki poziom inteligencji racjonalnej przekładaja sie na sukcesy w pracy i życiu. Ten czynnik, ktory decyduje o umiejętności radzenia sobie w zyciu praktycznym, Goleman nazwal "inteligencją emocjonalną". Jest to zatem zdolność do radzenia sobie ze stresem, zdolnośc do motywowania siebie w zmieniającym sie srodowisku emocjonalnym, jak i zdolność do motywowania innych. O sukcesie życiowym i życiowej satysfakcji, zdaniem Glemana, w większym stopniu decyduje inteligencja emocjonalna, niż iloraz inteligencji.
Osoby o rozwiniętej inteligencji emocjonalnej, mogą odnosić znaczne sukcesu życiowe, nawet jeśli nie posiadają tak wysokiego ilorazu. Ci zaś, którzy posiadają wyoki stopień powinni równoczesnie rozwijać się emocjonalnie, ponieważ właśnie to umożliwi im konstruktywne wykorzystywanie swoich zdolności. Niekiedy posiadanie wysokiego przyczyniania się do lekceważenia sfery emocji i nie rozwijania inteligencji emocjonalnej, co jest błędem.
Inteligencja emocjonalna ma ogromy wpływ na nasze życie, ponieważ motywacja, siła woli i dojrzałość emocjonalna mogą w jeszcze większym stopniu kształtować nasze codzienne funkcjonowanie, niż poziom ilorazu inteligencji. W praktyce, oprócz innych narzędzi takich jak różne formy psychoterapii i treningów interpersonalnych, swoją inteligencję emocjonalną możemy rozwijać także poprzez praktykowanie medytacji i technik relaksacyjnych. Kwestia inteligencji emocjonalnej stawia medytację w nowym świetle - może bowiem ona być bardzo wartościowym narzędziem rozwijania inteligencji emocjonalnej.
Daniel Goleman, autor książek o inteligencji emocjonalnej, pracownik naukowy Harvardu, prowadził przez wiele lat badania, które zakwestionowały po raz pierwszy zasadność otaczanego wielkim kultem ilorazu inteligencji - szeroko rozpowszechnioną opinię, że do osiągnięcia sukcesu jest potrzebny sam intelekt. Testy na iloraz inteligencji nie były niezawodne, ponieważ osoby z wysokim ilorazem często kiepsko dawały sobie radę w pracy, a te z miernym - pracowały bardzo dobrze. Często ludzie o wybitnej inteligencji postępują irracjonalnie, wręcz beznadziejnie głupio. Inteligencja, którą wykazujemy się w nauce, ma niewiele wspólnego z życiem emocjonalnym. Nawet osoby o wysokim ilorazie inteligencji mogą nieudolnie kierować swym życiem prywatnym, dawać się ponosić nieokiełznanym emocjom i działać pod wpływem niekontrolowanych impulsów. Wnikliwa analiza rzeczywistych umiejętności, dzięki którym odnosimy sukcesy we wszystkich rodzajach zawodów i organizacji, wykazała, że w decydowaniu o wybitnych osiągnięciach zawodowych iloraz inteligencji zajmuje drugie miejsce po inteligencji emocjonalnej. Ma ona undamentalne znaczenie dla wybitnych osiągnięć w pracy niemal we wszystkich zawodach i na wszystkich stanowiskach.
Idee te nie są niczym nowym dla osób zajmujących się pracą - to, jak panujemy nad sobą i w jakich pozostajemy stosunkach z ludźmi z naszego otoczenia, jest ośrodkiem zainteresowania wielu teorii zarządzania. Już Arystoteles w swojej Etyce nikomachejskiej nawołuje do inteligentnego kierowania naszym życiem emocjonalnym. Dobrze wykorzystane, własne namiętności są źródłem mądrości; kierują naszym myśleniem, wyznaczają pożądane wartości, zapewniają nam przetrwanie. W ujęciu Arystotelesa problem polega nie na naszym emocjonalnym reagowaniu, ale na odpowiedniości emocji i jej wyrazu.