Cechy państwa totalitarnego.

Państwo totalitarne wg. PEP to system władzy, w którym państwo całkowicie kontroluje wszelkie sfery życia obywateli w celu całkowitego podporządkowania sobie jednostki, kontroli nad nią, zaś totalitaryzm to system rządów dyktatorskich, charakterystyczny dla XX w. Polega na dążeniu do podporządkowania społeczeństwa państwu za pomocą monopolu informacji i propagandy, terroru tajnych służb i rządów jednej, masowej partii. Potocznie totalitaryzm rozumiany jest jako przeciwieństwo demokracji i pluralizmu w polityce, życiu społecznym, sposobie myślenia. Jest to więc system rządów politycznych, w którym wszystkie gałęzie życia i zachowania społeczne kontroluje centralna władza
Cechy państwa totalitarnego:
1. Dyktatura;
2. Zmuszanie społeczeństwa do aktywnego udziału w życiu politycznym państwa;
3. Stosowanie terroru;
4. Kult wodza;
5. Kontrola władzy nad obywatelami;
6. Działalność tylko partii rządzącej;
7. Brak prywatności;
8. Łamane prawa człowieka;
9. Ekspansywność;
10.Szukanie wroga publicznego;
11.Rozbudowana policja polityczna
12.Rozbudowany system donosicielstwa;
13.Rozbudowana propaganda;
14.Podporządkowanie środków masowego przekazu

W ustroju totalitarnym panuje dyktatura jednej partii i jedyna narzucona wszystkim obywatelom ideologia. Z historii znane nam są dwie formy totalitaryzmu: komunizm i faszyzm.
Państwo totalitarne to takie w którym nic nie jest obojętne władzy państwowej i w którym nic nie powinno się dziać bez jej wiedzy i oddziaływania. Istotą totalitaryzmu jest dążenie władzy państwowej do podporządkowania sobie wszystkich sfer życia społecznego -nie tylko sfery politycznej, ale także gospodarki, kultury, oświaty, nauki, a nawet życia prywatnego. Ustrój ten odrzuca idee demokracji parlamentarnej ,rywalizację między partyjną oraz wszelkie przejawy pluralizmu. Równocześnie w wydaniu włoskim i niemieckim przeciwstawiał się komunizmowi, formując własną, odrębną wizję porządku społecznego. Przytoczę tu słowa B. Mussoliniego ” Totalitaryzm to zasada polityczna, która głosi: nic przeciw państwu, nic poza państwem, nic bez państwa”

W państwie totalitarnym władza wpływa na świadomość obywateli poprzez prowadzenie centralnie kierowanej propagandy, mającej na celu zaszczepienie wszystkim ludziom oficjalnej ideologii. Propagandzie oczywiście towarzyszy cenzura i monopol na informację. Owa cenzura, określona przez władzę, jest nie tylko w środkach masowego przekazu, ale także w sztuce i kulturze. Władza totalitarna wykorzystuje właśnie te dziedziny życia, aby wpłynąć na sposób myślenia ludzi, wpoić im określoną ideologię.
W państwach o ustroju totalitarnym spotykamy się z kontrolą urodzeń przez władzę (ograniczenia narodzin w Chinach, czy – wręcz przeciwnie – promowanie rodzenia dzieci w komunistycznej Rumunii).
Zycie polityczne i obywatelskie człowieka jest określone przez władzę. Nie istnieje jakikolwiek pluralizm polityczny. Opozycja jest zakazana. Nie istnieją faktycznie żadne prawa obywatelskie. Wybory nie odbywają się, a jeśli są organizowane, to ich wynik z góry jest przesądzony, ponieważ dominująca siła polityczna decyduje o kandydatach i przyjmuje wygodne dla siebie rozwiązania. W razie potrzeby wyniki głosowania są fałszowane
Państwo totalitarne posiada bardzo rozbudowany aparat milicji. Podstawą systemu totalitarnego jest terror na ogromną skalę, wprowadzany przy pomocy tajnych służb. Stosowany jest wobec nielicznych czynnych przeciwników i wobec całych dużych grup społecznych, które zostały arbitralnie zakwalifikowane jako obiektywni wrogowie systemu. Wielu historyków, uważa, że bez terroru państwa faszystowskie ani komunistyczne nie mogą istnieć – rozpadają się, terror jest bowiem główną siłą podtrzymującą ustrój.
W państwie totalitarnym społeczeństwo musi być stale aktywne i wyrażać entuzjazm wobec wodza -dyktatora i władzy. Bo interes państwa dominuje nad interesem jednostki. Gospodarka w warunkach totalitaryzmu jest albo upaństwowiona, albo podporządkowana centralnemu nadzorowi. Na ogół szczególnie intensywnie rozwijany jest przemysł ciężki, co jest związane ze zbrojeniami i polityką ekspansji.
Jeśli chodzi o politykę zagraniczną, to w państwie totalitarnym mamy do czynienia z całkowitym zamknięciem się na świat. Władze dążą do konfliktu i agresji w polityce zagranicznej, przy jednoczesnym nacjonalizmie. W dziedzinie gospodarki, kri planowanie przyszłego idealnego stanu ludzkości i nowego ładu społecznego.
2) Monopol jednej masowej partii, zorganizowanej hierarchicznie, kontrolowanej przez oligarchię lub jednostkę (wodza, dyktatora) stojącej ponad biurokracją rządową lub z nią splecioną
aje o ustroju totalitarnym starają się całkowicie przejąć kontrole nad gospodarką, wprowadzają plany i uspołecznienie środków produkcji.
W połowie lat 50-tych Carl J. Friedrich, w pracy wydanej wraz z Z. Brzezińskim Totalitarian Dictatorship and Autocracy, 1956r, określił syndrom sześciu cech-warunków koniecznych, które występując łącznie tworzą ustrój totalitarny:3) Rozbudowany system kontroli policyjnej i terroru od psychicznego po fizyczny, skierowany przeciwko jawnym „wrogom” reżimu, domniemanym przeciwnikom, grupom społecznym, narodowościowym, rasowym.
4) Monopol środków komunikacji społecznej (prasa, radio, telewizja) i kontrola nad pozostałymi (cenzura)
5) monopol na broń i inne środki przemocy
6) nacjonalizacja (w komunizmie) środków produkcji i scentralizowane kierowanie gospodarką

Wielkimi reżimami totalitarnymi XX wieku były lub są: władza Stalina w ZSRR, Mao Tse-tunga w Chinach, Kim Ir Sena w Korei Północnej, Fidel Castro na Kubie, Hitlera w nazistowskiej III Rzeszy, dyktatura Saddama Husajna w Iraku.
Społeczeństwo i polityka red.K.A.Wojtaszczyk, W.Jakubowski Warszawa 2003
Encyklopedia Politologii pod redakcją M.Żmigrodzkiego Kraków 2000
Leksykon Politologii ,praca zbiorowa . Wrocław Atla2 2003
Popularna Encyklopedia Powszechna

1) Jedna oficjalna ideologia państwowa, która aspiruje do określania wszystkich aspektów ludzkiej egzystencji.
Ona ma monopol na prawdę i z tego tytułu rację bytu jako jedyna. Jej funkcją jest uzasadnianie systemu totalitarnego