Sokrates

Sokrates - jeden z największych filozofów greckich. Urodził się i zmarł w Atenach. Był synem kamieniarza i akuszerki. Miał trzech synów, których matką była jego żona, Ksantypa. Mieszkał w Atenach, gdzie nauczał prowadząc dysputy z przypadkowymi przechodniami na ulicach miasta, zyskując zarówno popularność jak i wrogość. Sokrates trzykrotnie brał udział w wyprawach wojennych, w których odznaczył się męstwem, podobnie jak odwagą cywilną w życiu politycznym. Był parezjastą – mówił prawdę. Sokrates jest postacią historyczną, ale nie pozostawił po sobie żadnych pism. Jedyne, co o nim wiemy, to relacje jego ucznia Platona (w postaci spisanych dialogów), oraz Ksenofonta. Uczniowie Sokratesa różnili się w wielu sprawach, a w ich pismach Sokrates występuje często jako retoryczny autorytet, wykładający poglądy autora. Sokrates przechadzał się po Atenach, zaczepiając napotkanych ludzi – często zamożnych, wpływowych i na stanowiskach – i rozmawiał z nimi o różnych ważnych dla życia społecznego. W swoich rozmowach z Ateńczykami Sokrates posługiwał się dwiema metodami:
- metoda elenktyczna - sprawdzanie i zbijanie twierdzeń rozmówcy poprzez wyprowadzanie z nich konsekwencji doprowadzających w końcu do tezy absurdalnej lub sprzecznej z twierdzeniem pierwotnym,
- metoda majeutyczna - polega na dopomożeniu uczniowi w uświadomieniu sobie prawdy, którą już posiada, poprzez umiejętne stawianie pytań.
Z perspektywy otoczenia, Sokrates wydawał się być dziwnym człowiekiem. Dyskusje te były przyczyną rosnącej niechęci do Sokratesa, która objawiła się podczas jego procesu. Całość podejścia do własnej wiedzy i przekonań Sokratesa streszcza przypisywane mu zdanie "Wiem, że nic nie wiem" ("scio me nihil scire"). Tradycyjnie przedstawia się Sokratesa jako wroga demokracji, wskazując na jego krytykę rzeczywistości ateńskiej i ludzi kierujących sprawami państwa, a także na fakt, iż wśród jego uczniów znajdowali się znani wrogowie ustroju demokratycznego. W wieku 70 lat został oskarżony przez przywódcę demokratów Anitosa, mówcę Likona i poetę Meletosa. Postawiono mu zarzuty: niewyznawania bogów, których wyznaje państwo, wyznawanie bogów, których nie wyznaje państwo i psucie młodzieży. Przebieg jego procesu został opisany przez Platona w dialogu Obrona Sokratesa. Został skazany na karę śmierci, którą wówczas było wypicie trucizny. Odrzucił prośbę przyjaciół, którzy chcieli go uwolnić z więzienia wbrew prawu. Ostatnie jego chwile opisane są również przez jego największego ucznia, Platona, w dialogu Fedon. Nie jest jednak do końca jasne, w jakim stopniu jest to literacka fikcja.