Układ nerwowy

Ośrodkowy układ nerwowy- składa się z mózgu oraz rdzenia kręgowego.

Elementy ochrony mózgu:
-kości czaszki,
-trzy opony mózgowo-rdzeniowe (najbardziej od wewnątrz naczyniówka, pajęczynówka, twardówka),
-pomiędzy oponami znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy (odżywia mózg, amortyzuje wstrząsy, wyrównuje ciśnienie śródczaszkowe).

Naczynia oplatające mózg to tak zwana bariera krew-mózg. Dostarcza ona do mózgu tylko niezbędnych składników do funkcjonowania prawidłowego mózgu (tlen, glukoza), natomiast zabiera szkodliwe produkty przemiany materii (np. dwutlenek węgla).

Elementy ochrony rdzenia kręgowego:
-kręgosłup
-opony mózgowo-rdzeniowe
-płyn mózgowo-rdzeniowy

Mózg składa się z: kresomózgowia, międzymózgowia, śródmózgowia, tyłomózgowia.
Tyłomózgowie składa się z móżdżku, mostu i rdzenia przedłużonego.

Pień mózgu jest najważniejszy! (śródmózgowie, móżdżek, most, rdzeń przedłużony).

Mózg:
-Istota szara od zewnątrz (znajdują się w niej ciała neuronów)
-istota biała od wewnątrz (znajdują się w niej aksony neuronów)

Rdzeń przedłużony:
-istota szara od wewnątrz
-istota biała od zewnątrz

Ośrodek nerwowy: skupisko ciał neuronów w istocie szarej.

Rdzeń przedłużony:
-znajdują się w nim ośrodki kierujące ruchami oddechowymi
- znajdują się w nim ośrodki kierujące odruchami bezwarunkowymi
-ośrodki regulacji pracy serca i ciśnienia krwi
-ośrodki odruchów ssania, żucia, połykania, wydzielania śliny

Móżdżek:
-ośrodki koordynacji ruchów, napięcia mięśniowego, równowagi
Śródmózgowie:
-ośrodki przetwarzania bodźców wzrokowych i słuchowych

Międzymózgowie:
-ośrodki odczuwania głodu, sytości, pragnienia
-agresji
-popędu płciowego
-termoregulacji

Częścią międzymózgowia jest podwzgórze, które ściśle współpracuje z układem dokrewnym.

Kresomózgowie:
-płat czołowy (np. ośrodek kojarzenia)
-płat skroniowy (np. ośrodek słuchu)
-płat ciemieniowy (np. ośrodek czucia skórnego)
-płat potyliczny (np. ośrodek wzroku)

Układ limbiczny:
-odpowiada za emocje: strach, zadowolenie
-elementem układu limbicznego jest HIPOKAMP, który odpowiada za przenoszenie informacji z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej

Funkcje rdzenia kręgowego:
-znajdują się w nim ośrodki ruchów przepony, ruchów kończyn górnych, ruchów mięśnie klatki piersiowej, oddawania moczu, defekacji
-znajdują się w nim drogi wstępujące do mózgu i zstępujące

Somatyczny układ nerwowy:
-odpowiada za odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego i przekazywanie impulsów do ośrodkowego układu nerwowego
-składa się z 12 par nerwów czaszkowych oraz 31 par nerwów rdzeniowych

Odruchy dzielimy na warunkowe i bezwarunkowe:
>odruchy bezwarunkowe
-wrodzone
-niezmienne, niezależne od naszej woli
-ośrodki w rdzeniu przedłużonym i w kręgowym
-reakcje obronne, u zwierząt instynkty
-odruch ssania, wydzielania śliny, odruch kaszlu, wymiotny, wydalanie moczu u noworodka

>odruchy warunkowe
-nabyte
-zmienne
-ośrodki w korze mózgowej
-nauka, u zwierząt tresura
-na bazie odruchów bezwarunkowych

Autonomiczny układ nerwowy:
-jest częściowo niezależny od ośrodkowego układu nerwowego
-odpowiada za unerwianie narządów wewnętrznych, gruczołów wewnętrznych
-odbiera bodźce ze środowiska wewnętrznego

Dzielimy go na układ współczulny (sympatyczny) i przywspółczulny (parasympatyczny). Działają one do siebie antagonistycznie (jeden pobudza a drugi hamuje)

Współczulny działa w momencie stresu, mobilizacji:
-rozszerza źrenice
-wpływa na wydzielanie gęstej śliny (suchość w gardle)
-rozszerza oskrzela
-przyspiesza skurcze serca
-hamuje produkcję soku żołądkowego
-hamuje wytwarzanie żółci
-hamuje wytwarzanie soku trzustkowego i insuliny przez trzustkę
-hamuje perystaltykę jelit
-pobudza wątrobę do rozkładu glikogenu do glukozy
-pobudza wywarzanie adrenaliny (stres krótkotrwały)
-rozszerza ściany pęcherza moczowego

Przywspółczulny działa w momencie rozluźnienia:
-zwęża źrenice
-wpływa na wydzielanie wodnistej śliny
-pobudza produkcję soku żołądkowego
-zwęża oskrzela
-spowalnia skurcze serca
-przyspiesza perystaltykę jelit
-pobudza wątrobę do magazynowania glikogenu
-pobudza wytwarzanie żółci
-pobudza wydzielanie enzymów jelitowych i insuliny
-zwęża ściany pęcherza moczowego