Pary bohaterów. Omów na wybranych przykładach.

Moim zadaniem było przedstawienie par bohaterów na przykładzie wybranych lektur. Postanowiłam wybrać dwie: „ Przedwiośnie” i „ Lalkę”, bowiem uważam, że w obu odnajdziemy ciekawe pary bohaterów, które są ze sobą zestawione za pomocą różnych okoliczności. Jedne połączyła miłość, inne znowuż związek rodzicielski, wybrałam też takie, w których bohaterowie mają odmienny widok na wszystko. Na przykładzie tych par chciałam ukazać, jak różnie może być postrzegana miłość, jakie relacje występują między rodzicem a dzieckiem, jakie wizje państwa przedstawiają nam bohaterowie „ Przedwiośnia”. I właśnie bohaterów z tej książki chciałabym zaprezentować najpierw. Antoni Lulek i Szymon Gajowiec to postacie, które łączy jedno: zamiłowanie do kraju i chęć przekonania do własnych poglądów Cezarego, a poza tym dzieli prawie wszystko, bowiem są to postacie, które zostały skomponowane całkowicie opozycyjnie wobec siebie. Lulek jest tak skonstruowaną postacią, że nie pozyskuje sympatii czytelników, natomiast Szymon Gajowiec przez swoje dobre serce jest bardzo dobrze postrzegany. Jednak co najważniejsze w przypadku tych postaci to odmienne zainteresowania polityczne, które stanowią główną oś kreacji bohaterów. Czytelnik zapamiętuje ich jako wyznawców skrajnie odmiennych nurtów politycznych: rewolucji i ewolucji. Antoni Lulek był zapalonym komunistą i głosicielem rewolucji, choć nigdy nie brał w niej udziału. Lulek był nadzwyczajnie oczytany , był świetnym dialektykiem. Głosił radykalne poglądy, dążył do rewolucji i do zlikwidowania klas wyższych. Zaś koncepcja Gajowca ma proweniencje pozytywistyczne. Mamy tu do czynienia z propozycją systematycznych reform w wielu dziedzinach życia państwa. Do najważniejszych zmian zaliczane są tu reformy walutowa i agrarna, a także na reformy szkolnictwa, służby zdrowia oraz armii. Gajowiec widział Polskę jako kraj różnych narodów, żyjących zgodnie na tym samym terenie, szanujących swoje odrębności oraz różnorodność, a jednocześnie wspólnie pracujących dla dobra Polski. Zgodnie z postulatami pracy u podstawa i pracy organicznej ubogie klasy miały dostępować awansu społecznego na drodze długotrwałego procesu edukacyjnego. Bardzo ważnym postulatem tej koncepcji – przeciwstawiającym ją wyraźnie propozycji komunistów – jest utrzymanie granic odrodzonego państwa. W tym sensie jest to również koncepcja patriotyczna. Gajowiec w stosunku do Czarka bezskutecznie próbował przyjąć rolę mentora, w dyskusjach z młodym buntownikiem odwoływał się do racjonalnych argumentów. Podobnie zachowywał się Lulek, który zauważył, że Czarek jest podatny na manipulację i mętne wywody. Łatwo mu przychodziło kierowanie młokosem, bo dobrze znał się na psychologii i szybko zorientował się w sposobie rozumowania Cezarego. Lulek jako propagator komunizmu mami wielkimi hasłami młodego buntownika- Cezarego. Jego metody perswazji nie są zbyt uczciwe, a on sam momentami wypada śmiesznie. W przeciwieństwie do Szymona, który troszczy się o chłopca, jest wyrozumiały, cierpliwy i serdeczny, jednak mimo dobrych chęci nie udaje mu się przekonać chłopca do swoich racji. Obie postacie zostały stworzone po to, aby przedstawić hasła rewolucji i ewolucji, posłużyły po to, aby uzmysłowić czytelnikowi tok myślenia ewolucjonistów i rewolucjonistów, przy czym mamy wyraźne nacechowanie emocjonalne wobec komunisty i reformatora, jednego lubimy, drugi jest nam wyraźnie obcy. Kolejna para jaką bym chciała przedstawić jest połączona ze sobą za sprawą miłości, jednak nieszczęśliwej, gdyż nie jest im dane spełnić się w prawdziwym związku. Tą parą są kochankowie: Cezary i Laura. Porównując obie postacie widzimy znaczne różnice w podejściu do owego związku, siebie, miłości. Laurze w uwikłaniu się w romans z Cezarym nie przeszkadza to, że ma narzeczonego. Twierdzi, iż właśnie jedynie Cezarego kocha wielką miłością. Natomiast za Barwickiego chce wyjść za mąż dla pieniędzy, aby utrzymać swój majątek. Wydaje się, iż idealną sytuacją byłoby dla niej, gdyby mogła mieć obu mężczyzn koło siebie. Jednego jako męża z pieniędzmi, drugiego jako kochanka, którego darzy namiętnym uczuciem. Podczas niego z jej słów wynika, że rzeczywiście kocha Barykę. Jednak od miłości ważniejszy jest dla niej majątek, w związku z czym pozostaje przy mężu, a ponadto postanawia dochować mu wierności. Inaczej podchodzi do tej miłości Baryka, pragnie być z Laurą przez cały czas, nie chce się z nią dzielić, wywołuje ona u niego wielkie namiętności i zazdrość. Mimo, iż chłopiec ma wiele adoratorek jego serce pozostaje przy Laurze, w której jest szaleńczo zakochany i jest gotów poświęcić dla niej wszystko i chociaż ona sama odwzajemnia uczucia Cezarego bardziej liczy się dla niej wspomniany majątek i stabilizacja. Konsekwentnie odrzuca Cezarego, który przez to wydarzenie, ponownie stał się wygnańcem, samotny i niezrozumiany. Na poprzednim przykładzie widać, że Cezary miał problem z kobietami, nie najlepiej układały mu się również relacje z matką. Sprzeczności pojawiały się przede wszystkim na tle politycznym. Cezary i Matka stają po przeciwnych stronach barykady. Cezary jest przychylny rewolucji, mimo, iż tak naprawdę jej nie rozumie. Jedynie spodobały mu się hasła oraz niespodziewana wolność od szkoły, rodziców, odpowiedzialności. Matka była przeciwna rewolucji. Starała się racjonalnie wytłumaczyć Cezaremu swoje racje, ten jednak nie dopuszczał jej argumentów do siebie. Można powiedzieć, iż Cezaremu rewolucja była na rękę. Od wyjazdu ojca nie zależało mu na nauce, kłócił się z nauczycielami, a nawet pobił dyrektora gimnazjum. Bezkrytycznie przyjmuje nowe polityczne hasła. Baryka, można powiedzieć, był w centrum wydarzeń rewolucji. Cezary Baryka czuł, jakoby trafił na swoich braci. Wygłaszali oni idee, które od razu trafiały do jego serca. Po powrocie do domu z radością powtarzał matce wszystko, co zostało mu powiedziane, starał się jak najlepiej wyjaśnić jej to, co było bardziej skomplikowane. Wygłaszał te opinie "z furią odkrywcy, który nareszcie trafił na swoją drogę". Baryka nie poprzestał tylko na wiecach i zebraniach. Zaczął brać udział w pochodach do więzień, skąd wyciągano "różnych białogwardzistów, reakcyjnych generałów, wsławionych okrucieństwami". Niejednokrotnie przygląda się "nieopisanym szaleństwom ludzkim, gdy zabijano powolnie, wśród błagań skazańców o rychlejszą śmierć". Później powraca do domu, pełen emocji, diabelsko się uśmiecha i opowiada wszystko matce. Jadwiga Baryka starała się pod nieobecność męża zapewnić wszystko, co było potrzebne Cezaremu. Jednak, po rozpoczęciu rewolucji przestała się odzywać do ludzi, zaczęła patrzeć "ponuro w ziemię". Jedynie gdy mogła być z Cezarym sam na sam, próbowała go przekonywać. Wyjaśniać mu rzeczy, które dla młodego jeszcze niedojrzałego człowieka były trudniejsze do pojęcia. Starała się wytłumaczyć mu, że na rewolucji skorzystają jedynie ludzie, którzy jej przewodzą, ci którzy dowodzą odbiorem ziem i wszelakich innych dóbr, a nie tacy jak on. Syn jednak nie chciał słuchać swojej matki, momentalnie popadał w agresje i złość. Często podczas prób przekonania Cezarego przeciw rewolucji, jej syn bywał już tak rozjuszony, iż często ledwie powstrzymywał się od użycia siły przeciwko własnej matce. Nie szczędził jej wtedy przeróżnych, niejednokrotni bardzo krzywdzących epitetów. Najczęściej matka widząc, iż jej syn srogo się już gniewa "zacichała, a nawet robiła miny i grymasy przytakujące albo wprost udawała rewolucyjny entuzjazm". Cezary kochał matkę, ale zaślepiony rewolucją nie potrafił jej tego okazać, Jadwiga nie miała oparcia w synu, nieustannie z nim walczyła, musiała chować przed nim nawet najcenniejsze rzeczy. Ich relacja nie była łatwa, chociaż jedno za drugie zapewne oddałoby życie. Prezentując pary z lektury: „ Lalka”, chciałabym zacząć od Izabeli i Wokulskiego, ponieważ jest to para, która wywołuje silne emocje. Izabela Łęcka i Stanisław Wokulski to para, która ukazuje, że związki rodzą się nie tylko z miłości. To także para, w której Wokulski jest ofiarą, zakochany bez pamięci w Izabeli przez wiele lat próbuje ją zdobyć, jednak na próżno. Izabela wychowywała się w niebywałym luksusie, co doprowadziło do tego że zatraciła możność poprawnej oceny świata i ludzi. Jak pisał Prus "panna Izabela była niepospolicie piękną kobietą", a jej ideałem mężczyzny był Apollin uwieczniony w kamiennym posągu. Jej wygórowane wymagania doprowadziły do tego, że nigdy się naprawdę nie zakochała. Była świadoma swojego uroku i piękna, sądziła również, że jest istotą lepszą od wszystkich i że wszyscy powinni jej się kłaniać. Małżeństwo Izabela uznawała za rzecz konieczną, aczkolwiek nie wyrażała specjalnego upodobania ku takim związkom. Zdążyła się przyzwyczaić, że adorowały ją dostojne osobistości, jednak nie potrafiła się pogodzić z faktem, iż grono wielbicieli malało proporcjonalnie do tempa pomniejszania się jej majątku. Izabela nie słynęła jako osoba zdolna do ludzkich uczuć, takich jak miłość. Dopuszczała adorację kilku dżentelmenów. Według Szumana to kobieta piękna, ale próżna: "jak setki i tysiące innych! Piękna, rozpieszczona, ale bez duszy. Dla niej Wokulski tyle wart, o ile ma pieniądze i znacznie: jest dobry na męża, naturalnie, w braku lepszego. Ale na kochanków to już ona wybierze sobie takich, którzy do nie więcej pasują." Łęcka jest kobietą bardzo próżną, nie widzi ludzi ubogich, ponieważ zauważa tylko bogaczy. Wszystkich ocenia po wyglądzie i po stanie majątkowym - człowiek dla niej jest tyle wart, ile ma pieniędzy. Brak jej inteligencji i elegancji Wąsowskiej. Wciąż zapatrzona jest w marmurowy posąg stojący w jej sypialni. Niestety Wokulski nijak nie pasuje do tego posągu i jest skazany na klęskę. Izabela bawi się nim, nigdy nie wyznaje mu uczuć, chociaż nie raz go kokietuje, a on stale powiększa majątek, aby przypodobać się Łęckiej. Jest toksyczny związek, bowiem Izabela odbiera bohaterowi to, co najlepsze w życiu: nie zaznaje szczęścia, bowiem uważa, że może je zdobyć tylko przy niej, nie dostrzega innych kobiet, które są o wiele wartościowsze od jego wybranki. Jego celem życiowym stało się zdobycie Izabeli, to jej podporządkował życie. Ta para to jedna z najbardziej znanych w literaturze, bowiem wywołuję duże emocje: denerwuje nas próżność Izabeli i toksyczna miłość Wokulskiego jego zaślepienie doprowadzające do wyniszczenia, swoich wartości, a w ostateczności do wyniszczenia siebie. Wyrachowanie Izabeli i postrzeganie świata poprzez pryzmat pieniędzy, wynika być może z wychowania, bowiem jej ojciec postępując w podobny sposób, taki ukształtował jej system świata. W taki sposób jak ona traktuje Wokulskiego- jako przydatnego doradcę, który w każdej chwili służy gotówką. Ten stary, dumny i przekonany o swej wyjątkowości człowiek nie wierzy w równość wszystkich ludzi, nie ocenia ich nawet zgodnie z wielkością majątku, chociaż pieniądze to dla Łęckiego jedna z najpotrzebniejszych rzeczy. Chociaż sam swój majątek roztrwonił. Jest także zupełnym ignorantem w sprawach finansowych. Nie zadaje sobie trudu, aby dowiedzieć się, ile naprawdę warta jest jego kamienica. Bezmyślnie liczy na bajeczną sumę i, jak dziecko, dąsa się, kiedy dom zostaje sprzedany o kilkadziesiąt tysięcy rubli taniej. Łęcki tak jak jego córka czuje się lepszy od innych, bo jest szlachcicem. Oboje pasują do siebie, wyznają ten sam system wartości, ignorują innych, jednak pomiędzy nimi nie ma bliskiej więzi, bowiem zamknęli się w swoim małostkowym świecie i nie potrafią już nawet między sobą stworzyć bliskiej więzi. Chociaż oni mogą się porozumieć i mają podobny pogląd świata, to wyraźnie widać, że pomimo różnić związek Cezarego z matką jest o wiele silniejszy, w nim są emocje, jest miłość. Podsumowując pracę, zauważyłam, że bohaterowie, których wybrałam są barwnymi postaciami, łączy ich albo namiętna, ale niespełniona miłość, albo chłód, miłość pozorna i chęć zysku pieniędzy. Prezentując wybrane pary bohaterów można również zauważyć, że według kryterium podobieństwa wytworzyły się nowe: Laura i Izabela: oczekują od życia tego samego: pieniędzy i wysokiego statusu społecznego rezygnując tym samym z miłości. Wokulski i Cezary to idealiści: jeden dąży do idealnego związku i uważa, że może go stworzyć jedynie z Izabelą, natomiast Cezary pragnie nowego systemu w Państwie, zachwycony jest rewolucją, ona kieruje jego życiem. Co do pozostałych bohaterów, w parach, które zestawiłam odgrywają ważne rolę, zarówno Łęcki jak i Jadwiga Baryka mają duży wpływ na dzieci, są rodzicami, to oni starają się kształtować ich świat. Jednak pomimo tych wybrania tych par zauważamy, że każdy z bohaterów jest indywidualnością, zestawienie ich pomogło mi jedynie w ukazaniu, że ludzie są podobni, kierują się takimi samymi pobudkami, wybierają często całkiem skrajne drogi, ale muszą należeć do jakiejś określonej części społeczeństwa, spełniać jakieś role, bowiem w innym wypadku czuliby się wyobcowani i samotni, a tak naprawdę nikt nie chce być sam.
.


Literatura podmiotu:
1. Prus B., „ Lalka”, Warszawa 1995.
2. Żeromski S., „ Przedwiośnie”, Warszawa 1995.
Literatura przedmiotu:
1. Chrzanowski M., „ Szkolny słownik motywów literackich.”, Warszawa, 2003., s. 222-226 – motyw miłości
2. Przybyła Z., „ Lalka Bolesława Prusa : semantyka, kompozycja, konteksty”, Rzeszów 1995, s. 125-126, 157-159
Plan ramowy:
1. Wstęp: zaprezentowanie tematu, jaki wybrałam. Przedstawienie omawianych lektur. Określenie związków pomiędzy wybranymi bohaterami.
2. Rozwinięcie:
a) Antoni Lulek i Szymon Gajowic
• Para dobrana na zasadzie przeciwności
• Ukazanie różnic między bohaterami: w szczególności odmiennych wizji politycznych
• Ukazanie postaci Lulka na zasadzie kontrastu z Szymonem
• Przedstawienie politycznych dążeń obu bohaterów
• Wpływ bohaterów na Czarka
• Postacie jako reprezentanci dwóch odmiennych ugrupowań: rewolucjonistów i ewolucjonistów
b) Cezary i Laura
• Para, którą połączyła miłość, niestety niespełniona
• Przedstawienie zachowania Laury wobec Czarka
• Ukazanie miłości Cezarego
• Przedstawienie różnicy w postrzeganiu świata, inny system wartości, który nie pozwala być im razem
c) Cezary i jego matka: Jadwiga Baryka
• Trudne relacje pomiędzy Cezarym a jego matką
• Różnice poglądowe sprzyjają narastaniu konfliktu między synem a matką
• Odmienność charakterów bohaterów: żywiołowość syna, spokój matki
• Pomimo konfliktów silna więź między bohaterami
d) Stanisław Wokulski i Izabela Łęcka:
• Para, która tworzy toksyczny związek
• Przedstawienie postaci Izabeli i sposobów traktowania zakochanego w niej Wokulskiego
• Zaślepienie Wokulskiego, podporządkowanie świata Izabeli
• Miłość Wokulskiego, która w ostateczności go wykańcza
e) Izabela Łęcka i jej ojciec:
• Sugestia, że wychowanie ojca uczyniło Izabelę zimną i wyrachowaną
• Wymienienie cech ojca, które można przypisać zarówno Izabeli
• Pokrewność dusz, zachłanność, interesowność, poczucie wyższości- to to, co przede wszystkim łączy bohaterów
• Brak więzi emocjonalnej pomiędzy bohaterami
Podsumowanie: Każdy człowiek jest podobny do siebie, niezależnie w jakich okolicznościach dane jest mu przebywać. Od lat kieruje się podobnymi pobudkami, spotyka go nieszczęśliwa miłość i każdy reaguje prawie w taki sam sposób. Człowiek także szuka swojego miejsca na ziemi, chce należeć do jakiejś społeczności.