Tytoń - wpływ na organizm ludzki
Tytoń (Nicotiana L.) – rodzaj roślin zielnych lub krzewów z rodziny psiankowatych, obejmujący ok. 100 gatunków. Nazwa rodzaju pochodzi z tur. "tütün", w staropolszczyźnie i gwarowo "tytuń". Gatunkiem typowym jest Nicotiana tabacum L.
Dym tytoniowy – pod względem fizyko-chemicznym, heterogenny aerozol, powstający wskutek niecałkowitego spalania tytoniu. Składa się z fazy gazowej i rozproszonych w niej cząsteczek stałych. Z uwagi, że procesowi spalania towarzyszy wytwarzanie ciepła, składniki dymu tytoniowego ulegają pirolizie, a aktywne cząsteczki łączą się ze sobą w procesie pirosyntezy, tak że powstają nowe związki chemiczne. Wśród składników dymu tytoniowego zaobserwowano występowanie ponad 5000 substancji mających działanie na organizm.
Dym tytoniowy to prawie 4000 chemicznych związków, oto niektóre z nich:
- aceton- rozpuszczalnik, potrafi rozpuścić tkankę łączną;
- arsen- będący popularna trutką na szczury,
- butan- stosowany do produkcji benzyny;
- chlorek winylu- stosowany w produkcji plastiku;
- ciała smołowate- powodują u człowieka nowotwory złośliwe;
- cyjanowodór- inaczej zwany kwasem pruskim, był stosowany przez hitlerowców do ludobójstwa (komory gazowe);
- formaldehyd- używany w konserwacji biologicznych preparatów;
- kadm- metal silnie trujący;
- nikotyna- ma działanie obkurczające na ścianę naczyń krwionośnych, powoduje podwyższenie ciśnienia krwi; odpowiada za przyspieszenie bicia serca oraz zaburzenie jego rytmu; negatywnie wpływa na p53, gen powstrzymujący niekontrolowany rozwój komórkowy (hamujący powstawanie nowotworów);
- polon- radioaktywny pierwiastek;
- tlenek węgla- inaczej czad, powoduje zmniejszenie zawartości tlenu krążącego we krwi, przez co dochodzi do utrudnienia pracy serca, jak i problemów w rozprowadzeniu tlenu po różnych częściach i narządach organizmu ludzkiego; jest związkiem będącym bezpośrednią przyczyną zgonu wielu osób podczas pożarów.
Jakie choroby grożą palaczom:
Serca
Nikotyna przyłącza się do receptorów nikotynowych i wywołuje podwyższenie ciśnienia krwi, przyspieszoną akcję serca oraz większe obciążenie pracy serca. Prowadzi to do zwiększonego zużycia tlenu przez mięsień sercowy, a u niektórych osób może wywołać zawał serca, udar mózgu, choroba niedokrwienna kończyn dolnych, nadciśnienie tętnicze oraz choroba zakrzepowo-zatorowa.
Nowotwory
- nowotwór płuc,
- nowotwór jamy ustnej,
- nowotwór gardła,
- nowotwór krtani,
- nowotwór przełyku,
- nowotwór trzustki,
- nowotwór pęcherza moczowego
- nowotwór nerek.
Oddziaływanie papierosów na dziecko
- Dzieci, których rodzice palą częściej zapadają na choroby układu oddechowego oraz mają zmniejszoną objętość płuc. Również ryzyko rozwoju raka płuca w wieku dojrzałym podwaja się, jeśli ekspozycja na palenie jednego z rodziców trwa co najmniej 25 lat, a w przypadku palenia przez dwoje rodziców 12,5 roku.
- Bierne palenie szkodzi także człowiekowi w prenatalnej fazie życia. Badania epidemiologiczne wykazały, że w Polsce około 30 proc. kobiet pali w ciąży. Przez łożysko przenikają zarówno nikotyna, jak i tlenek węgla, a stężenie nikotyny może być nawet o 15 proc. wyższe u poczętego dziecka niż u matki. Nikotyna i tlenek węgla zmniejszają przepływ krwi przez łożysko i zmniejszają ilość tlenu dostarczanego dziecku. Pozostaje ono w stanie niedotlenienia, co powoduje zahamowanie jego rozwoju
- Palenie przez kobiety w ciąży zwiększa ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego, urodzenia martwego dziecka, powikłań okołoporodowych związanych z opóźnionym rozwojem płuc, niewydolności oddechowej, zaburzeń kardiologicznych oraz poważnej niedowagi noworodka.
Inne
- Zmiany trądzikowe
- Palenie papierosów osłabia czynności narządów zmysłów - wzroku, słuchu, smaku, węchu i czucia. Nikotyna uszkadza układ nerwowy, wywiera bardzo szkodliwy wpływ na układ pokarmowy.
- Palenie wpływa negatywnie na iloraz inteligencji, może być przyczyną chorób układu krążenia, oddechowego, może wywołać skłonność do alergii.
- Szczególnie na rozwój choroby nowotworowej podatne są: układ krwionośny, oddechowy, pęcherz moczowy, trzustka, nerki, żołądek
- Częstość zachorowania i liczba zgonów z powodu zawału serca, tętniaka aorty, nadciśnienia tętniczego, schorzeń degeneracyjnych mięśnia sercowego, schorzeń naczyń mózgowych, schorzeń naczyń obwodowych, krwotoku mózgowego jest znacząco większa u osób palących jak niepalących
- Palenie papierosów prowadzi do zwiększenia zawartości cholesterolu oraz rozwoju blaszek miażdżycowych
- Zwiększa się podatność na osteoporozę i chorobę Crona
Dane o polskich palaczach:
- 9 mln. Polaków to nałogowi palacze
- 57 proc. palaczy to mężczyźni
- 54 proc. palaczy wypala 11-20 papierosów dziennie
- co drugi palacz uważa, że bardzo trudno jest rzucić palenie bez pomocy lekarza bądź produktu wspomagającego
- ponad 70 proc. palaczy chce rzucić palenie, a 68 proc zrobiłoby to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie
- 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy dzieciach, ale robi to 15 proc.
przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy
- 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez wsparcia farmakologicznego
Następstwa zdrowotne:
- Co roku na świecie z powodu chorób odtytoniowych umiera 4 miliony palaczy
- Codziennie na świecie umiera 11 tys. palacych
- W Polsce 70 tys. palaczy umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych
- 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69
- 60 proc.populacji palących zapadnie w ciągu 20 lat na choroby odtytoniowe