Choroby układu krążenia.

Choroby układu krążenia

Układ krążenia zaopatruje każdą komórkę w pokarm i tlen,dostarcza to, co niezbędne komórkom i odbiera zbędne lub trujące substancje przez nie wytwarzane.
Jego niewłaściwa higiena,może prowadzić do licznych chorób,które często są przyczyną śmierci organizmu.
Obecnie w Polsce na choroby układu krążenia umiera 48% ludności.
Jedną z najważniejszych chorób układu krążenia jest nadciśnienie tętnicze. Po 65 roku życia występuje u 50% Polaków,jest więc chorobą społeczną.Chorobą nadciśnieniową nazywamy stan,w którym nadciśnienie jest objawem pierwotnym i stałym.Jest złożony zespół objawów,spowodowany zaburzeniami w regulacji czynności wegetatywnych ośrodków naczynioruchowych,regulujących właściwe napięcie tętnic,w wyniku czego powstaje trwały stan wzmożonego napięcia ścian tętniczych,a co za tym idzie podwyższenia ciśnienia tętniczego,z szeregiem jego następstw.Prawidłowe ciśnienie tętnicze waha się w granicach: skurczowe 120-140 mm Hg;rozkurczowe 75-80 mm Hg. W miarę starzenia się człowieka ciśnienie skurczowe może stopniowo się podwyższać,jednak bardzo nieznacznie.W chorobie nadciśnieniowej ciśnienie skurczowe przekracza często 200 mm Hg,a w rozkurczowym 120 mm Hg.Nadciśnienie nie daje właściwie żadnych dolegliwości(rzadko bóle lub zawroty głowy).Niestety powikłania tej choroby są bardzo poważne i często kończą się zgonem.W powstaniu choroby nadciśnieniowej dużą rolę odgrywają czynniki psychiczne,a zwłaszcza urazy psychiczne oraz stany wzmożonego napięcia nerwowego.Aby zapobiegać tej chorobie należy ograniczać sól,utrzymywać odpowiednią wagę ciała,nie nadużywać alkoholu i papierosów.W leczeniu nadciśnienie stosuje alfa- i beta-blokery, leki moczopędne,blokery wapnia.Alfa-brokery rozszerzają skurczone w nadciśnieniu tętniczki,beta-blokery zmniejszają ilość krwi,jaką serce wyrzuca do naczyń.Blokery wapnia zmniejszają siłę i częstotliwość pracy serca,a część rozkurcza tętniczki.Leki trzeba najczęściej przyjmować do końca życia.Nadciśnienie tętnicze jest chorobą dającą się kontrolować,jednak tak naprawdę nieuleczalną.
Drugą w kolejności jest choroba wieńcowa,czyli choroba niedokrwienia mięśnia sercowego – jedna z najczęstszych przyczyn zgonu w naszym kraju.Jedną z jej postaci jest zawał mięśnia sercowego.Przyczyną choroby wieńcowej jest zatykanie tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.Do serca dochodzi wtedy mniej krwi i tlenu,pojawia się martwica. Ból wieńcowy ma swoje charakterystyczne cechy:pojawia się za mostkiem,odczuwa się gniecenie,duszności,ból promieniuje do szczęki,do ramion,pojawia się po wysiłku czy stresie,a ustępuje w spoczynku i po zażyciu nitrogliceryny.Cechy te spotęgowane wraz z lękami,poceniem się i nieustającym bólem mimo zażycia nitrogliceryny,dają pełen obraz bólu w zawale. Zawał serca i choroba wieńcowa są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce.Co roku zapada na nie około 100 tys.osób,głównie mężczyzn,a 40% tych osób umiera w ciągu roku. W chorobie wieńcowej bardzo ważne jest zapobieganie jej wystąpieniu.Najważniejszy jest tu zdrowy tryb życia:prawidłowe odżywianie się(dieta uboga w tłuszcze i cholesterol),regularny wysiłek fizyczny,kontrolowanie cholesterolu we krwi,leczenie chorób współistniejących(np.cukrzycy) i zaprzestanie palenia tytoniu.Jeżeli jednak dopuściło się do wystąpienia choroby,to podajemy leki,które zmniejszają lub likwidują jej objawy i zmniejszają śmiertelność.Lekami podstawowymi są azotany,do których należy nitrogliceryna,która rozkurcza naczynia wieńcowe i zmniejsza ilość krwi dopływającej do serca,tym samym je odciążając.Drugim najczęściej stosowanym lekiem jest kwas acetylosalicylowy,czyli aspiryna.W chorobach serca stosuje się go w małych dawkach,które z powodzeniem zapobiegają zakrzepom.Stosowane też są beta-blokery, blokery wapnia,a po zawale-inhibitory konwertazy angiotensyny,które blokują układ renina-angiotensyna-aldosteron,którego stałe pobudzenie uważane jest za jedną z przyczyn chorób serca.Jeżeli leczenie zachowawcze nie daje rezultatów,niezbędne jest leczenie zabiegowe.Wykonywane jest pomostowanie naczyń wieńcowych,czyli zakładanie tzw.by-passów.W ten sposób omija się zwężone miejsce w naczyniu wieńcowym,tworząc ,,objazd” dostarczający krew z drugiej strony. W chorobie wieńcowej wykonuje się także zabieg angioplastyki wieńcowej.Polega ona na wprowadzeniu do naczynia cewnika zakończonego balonikiem.W odpowiednim miejscu i czasie balonik wypełnia się,rozszerzając tym samym naczynie.Aby efekt był trwały wprowadza się jeszcze cienką,usztywniającą sprężynkę-tzw.stent.
Pierwotne niedociśnienie tętnicze jest to trwale obniżone ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe,bez dających się wykryć przyczyn.Towarzyszą mu zaburzenia czynności innych narządów o cechach obniżonej sprawności,w związku z tym występuje stałe uczucie znużenia.Ciśnienie tętnicze skurczowe wynosi 90-110mm Hg,a rozkurczowe 50-60mm Hg.Niedociśnienie tętnicze występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn.W powstawaniu niedociśnienia,poza czynnikami somatycznymi,dużą rolę odgrywają zaburzenia hormonalne oraz chwiejność autonomicznego układu nerwowego.
Kolejną grupą chorób są wady serca.Najczęściej dotyczą one zastawek serca,które są niezbędne do prawidłowego ukierunkowania przepływu krwi w sercu.Przy ich nieprawidłowościach pojawiają się problemy:niektóre jamy serca są bardziej obciążane niż zazwyczaj i przerastają albo rozszerzają się. Wyróżniamy wady serca wrodzone i nabyte.Wady nabyte są częstsze i dotyczą przede wszystkim zastawki dwudzielnej(miltralnej),oddzielającej lewy przedsionek od lewej komory.Najczęściej powstają w wyniku nierozpoznanej lub niedostatecznie leczonej choroby reumatycznej.Wady serca możemy również podzielić na przebiegające z sinicą(sinicze)-przede wszystkim niektóre wady wrodzone-oraz niesinicze.
Wady wrodzone stanowią 11% wszystkich schorzeń u dzieci.Są one następstwem przebycia zapalenia wsierdzia lub zaburzeń rozwojowych w życiu płodowym.Przyczyną mogą być choroby zakaźne przebyte przez matkę w czasie ciąży,urazy mechaniczne lub alkoholizm rodziców.Jedną z najczęściej występujących wad jest przetrwały przewód tętniczy Botalla.Wada ta polega na utrzymywaniu się stałego połączenia między tętnicą płucną a główną,wskutek czego krew nie dostaje się do krążenia małego.Leczenie wrodzonych wad serca jest operacyjne.Rozwój kardiochirurgii przyczynił się do tego,że w wielu przypadkach,można dziś przywrócić choremu pełnię zdrowia.
Wady serca nabyte są to trwałe organiczne uszkodzenia zastawek serca w następstwie przebytych procesów zapalnych wsierdzia.Wady mają charakter bądź niedomykalności zastawek,bądź zwężenia ujść tętniczych lub żylnych.
Przerost mięśnia sercowego jest skutkiem przewlekłego zapotrzebowania na wzmożoną jego pracę,które może być następstwem organicznej choroby serca,choroby płuc lub zwiększonego ciśnienia tętniczego.Gdy przerost serca osiągnie szczyt swoich fizjologicznych możliwości,a nadal jest ono przeciążane nadmierną pracą,wówczas rozpoczyna się rozszerzanie serca,a następnie objawy niewydolności krążenia.
Zapalenie mięśnia sercowego jest to uszkodzenie mięśnia sercowego może być następstwem procesów zapalnych lub może być wywołane przez czynniki toksyczne lub zwyrodniające.Do najbardziej pod tym względem szkodliwych schorzeń należy gościec stawowy,błonica i płonica.Do czynników toksycznych uszkadzających mięsień sercowy należą długotrwałe,czynne ogniska przewlekłego zakażenia np.w migdałkach,zębach, pęcherzyku żółciowym,niektóre wpływy toksyczne wynikające z warunków pracy zawodowej oraz używki tj.alkohol i nikotyna.Zwyrodnienie mięśnia sercowego może być także spowodowane przez występujące z wiekiem stwardnienie tętnic,otyłość oraz różnego rodzaju zaburzenia w przemianie materii.Wszystkie te czynniki mogą się stopniowo sumować,dając złożony zespół chorobowy.Najczęstszymi chorobami powodującymi uszkodzenie mięśnia sercowego są ostre i przewlekłe zapalenia mięśnia sercowego.Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia mięśnia sercowego jest choroba reumatyczna.Chory na zapalenie mięśnia sercowego odczuwa bicie i kołatanie serca,często ma uczucie ciężaru w okolicy serca.Do wczesnych objawów należy również łatwe męczenie się.Jeśli przyczyną zapalenia są bakterie,występuje u chorego stan gorączkowy lub częściej podgorączkowy.Leczenie wymaga bezwzględnego położenia chorego do łóżka,zwalczania istniejącegow ustroju zakażenia oraz podawania środkjów nasercowych.
Przewlekłe zapalenie mięśnia sercowego może być zejściem ostrego zapalenia lub procesem chorobowym przewlekłym od samego początku.Jest to proces o charakterze zapalno-toksycznym,który może być wywołany przez różne czynniki:zakażenie bakteryjne,miażdżyca,cukrzyca,choroba nadciśnieniowa,otyłość,nikotyna,alkohol. Przewlekłe zapalenie mięśnia sercowego przejawia się łatwym męczeniem oraz uczuciem ciężkości w okolicy serca.Leczenie musi być prowadzone zależnie od rodzaju czynników chorobotwórczych uszkadzających mięsień sercowy.Do podstawowych zadań należy leczenie ogólnowzmacniające,jak również poprawiające przemianę materii w sercu.
Sercem płucnym nazywamy stan chorobowy,w którym na skutek przewlekłych zmian w narządzie oddechowym dochodzi do przerostu prawej komory serca i jej osłabienia.Rozróżnia się dwie postaci serca płucnego:ostrą i przewlekłą.W ostrej najbardziej charakterystycznym objawem chorobowym są nagła duszność i sinica. W przewlekłym sercu płucnym,poza dusznością,zwłaszcza wysiłkową,i sinicą występuje ograniczenie oddechowej ruchomości klatki piersiowej,obniżenie przepony i zmniejszenie powierzchni życiowej płuc.Jednym z najstalszych objawów chorobowych jest kaszel.Serce jest zwykle powiększone,zwłaszcza prawa komora,tony serca są ciche ze wzmocnieniem drugiego tonu na tętnicy płucnej.Rokowanie jest raczej niepomyślne.Leczenie zależy od przyczyn,które doprowadziły do zespołu płucno-sercowego.Do najczęstszych zabiegów leczniczych należą:zwalczanie objawów nieżytowych w drogach oddechowych,podawanie środków nasercowych i,w razie potrzeby,tlenu.
Zapalenie osierdzia wywołane jest zwykle istniejącym gdzie indziej zakażeniem.Możę być ono wysiękowe lub suche.W zapaleniu wysiękowym rozróżniamy zapalenie surowicze,włóknikowe,ropne i krwawe.Powstaje często w reumatycznej chorobie serca.Może ono powstać również w przypadku innych chorób zakaźnych lub zakażenia o niejasnym pochodzeniu.Objawami są najczęściej bóle,duszność,osłabienie i łatwe męczenie się.Dolegliwości te nasilają się zwłaszcza w niektórych ułożeniach ciała. Leczenie,poza nakłuciem odbarczającym,polega na stosowaniu antybiotyków i sulfonamidów,zależnie od tego,jakie drobnoustroje wywołują stan chorobowy.W przypadku reumatycznego tła choroby należy stosować przetwory salicylowe.Zejściem zapalenia osierdzia mogą być zrosty,które upośledzają pracę serca.Leczenie operacyjne ma za zadanie uwolnienie serca od zrostów.
Nerwica serca należy do nerwic wegetatywnych,w których dolegliwości serca są następstwem zakłóceń równowagi czynnościowej układu mięśniowo-nerwowego serca lub nadrzędnych ośrodków znajdujących się śródmózgowiu.Czynnikami chorobotwórczymi są stany podniecenia nerwowego,hipochondria lub histeria.Na powstanie nerwicy składa się również przepracowanie nerwowe,brak fizjologicznego wypoczynku oraz nadużywanie kawy,herbaty,tytoniu i alkoholu.Objawami nerwicy są bóle w okolicy serca, bicie i kołatanie serca;uczucie duszności,uczucie zmęczenia i wyczerpania w godzinach rannych, a w ciągu dnia i godzinach wieczornych nabieranie sił.Leczenie nerwicy serca jest dość trudne,ale chorym zaleca się uregulowanie trybu życia,odżywiania,snu i wypoczynku. Zależnie od stanu chorego zaleca się różne środki uspokające i ogólnie wzmacniające.
W niewydolności krążenia pochodzenia sercowego następuje zmniejszenie napływu krwi do tkanek ustroju oraz upośledzenie jej odpływu.W miarę trwania niewydolności krążenia i pogarszania się wskutek tego czynności narządów (nerki,nadnercza,mózg, wątroba) objawy niewydolności nasilają się coraz bardziej i mogą doprowadzić do sinicy całego ciała i bardzo znacznych obrzęków.Płyn wysiękowy gromadzący się w opłucnej uciska płuco zmniejszając jego powierzchnię oddechową,co powoduje dużą duszność. Leczenie niewydolności polega na zapewnieniu choremu bezwzględnego wypoczynku fizycznego,nerwowego i psychicznego.Chory winien leżeć w łóżku,zachowując odpowiednią pozycję półsiedzącą.Dieta powinna być łatwostrawna z ograniczeniem ilości wypijanych płynów i soli kuchennej.Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu środków nasercowych i moczopędnych.
Wstrząsem lub zapaścią nazywamy reakcję całego organizmu na ciężki uraz (zmiażdżenie kończyny,ciężka rana,oparzenie,krwotok,zatrucie,zakażenie,bardzo wysoka gorączka).Przejawia się on jako ostro przebiegający stan niewydolności krążenia pochodzenia obwodowego.Chory w stanie wstrząsy wymaga natychmiastowej pomocy i leczenia.Należy zapewnić mu absolutny spokój,uśmierzać istniejący ból oraz zapewnić mu maksymalnie dobre warunki psychiczne i fizyczne.Trzeba chorego obłożyć ciepłymi termoforami,podać środki pobudzające oddychanie i krążenie (kofeina,koramina, strychnina) oraz,co najważniejsze,zwiększyć ilość krwi krążącej przez transfuzję krwi lub płynów zastępczych.
Zapaleniem wsierdzia nazywamy zapalny proces błony wyścielającej jamy serca,wywołany przez bakterie umiejscawiające się we wsierdziu,a w szczególności na zastawkach serca.Zapalenie może przebiegać ostro,podostro lub przewlekle.Przyczyną choroby są drobnoustroje.Leczenie odpowiednio dobranymi antybiokami i sulfonamidami daje duży procent całkowitego powrotu do zdrowia.
Miażdżyca tętnic jest to złożony system chorobowy,w którym występują jednocześnie zmiany wsteczne i proces regeneracyjno-kompensacyjny,polegający na odkładaniu się lipidóww błonie wewnętrznej dużych tętnic z następowym zwapnieniem powstałych w tych miejscach ognisk martwiczych.Miejsce odkładania się lipidów w ścianie tętnic zależy w dużej mierze od rodzaju tętnicy.Typowe ognisko miażdżycy przedstawia się jako wynisłość różnej wielkości i kształtu o zabarwieniu żółtawym,ostro odcinająca się od otoczenia.W wyniku tego procesu zwyrodnieniowego rozwija się w ścianie tętnicy,w ogniskach odkładania się lipidów,tkanka łączna,która powoduje stwardnienie tętnicy.W powstaniu miażdżycy tętnic odgrywa rolę wiele czynników,wśród których wiek,ciężka praca fizyczna,czynniki nerwowo-psychiczne,nadużywanie alkoholu,palenie tytoniu-odgrywają bardzo dużą rolę.Zmiany miażdżycowe rozwijają się u ludzi najczęściej w następujących naczyniach:tętnica główna,tętnica mózgu,tętnice wieńcowe serca oraz tętnice nerek i trzewi.W miarę rozwoju choroby pojawiają się stopniowo dolegliwości ze strony tych narządów,w których proces chorobowy jest silniej rozwinięty.Są to bóle i zawroty głowy,osłabienie pamięci,bóle serca o typie bólów wieńcowych.Zmiany w naczyniach nerkowych przejawiają się gorszą sprawnością nerek,a zmiany tętnic trzewi powodują silne wzdęcia oraz zaburzenia trawienne.Poza leczaniem dietetycznym stosuje się heparynę,hormony tarczycy i jod.
Zakrzep jest to miejscowe zaburzenie w krążeniu krwi,wywołane pojawieniem się w świetle naczyń skrzepliny ,powodującej zwężenie lub zamknięcie światła tego naczynia.




Bibliografia
www.resmedica.pl
Mała Encyklopedia Zdrowia PWN