"Bitwa pod Grunwaldem" Jana Matejki
„Bitwa pod Grunwaldem”- obraz Jana Matejki
Obraz Jana Matejki pod tytułem „Bitwa pod Grunwaldem” przedstawia bitwę między wojskami Polsko-Litewskimi z Zakonem Krzyżackim na polach pod Grunwaldem. Moment, w którym ukazany jest obraz przedstawia nadal toczące się zacięte walki, w których bliżej zwycięstwa są już Polacy. Malarz podczas pracy korzystał głównie z „Roczników” Jana Długosza – polskiego kronikarza, który na podstawie ustnych relacji swojego ojca, opisał bitwę. Wśród walczącego tłumu Jan Matejko wyróżnił wiele postaci historycznych z obu stron bitwy. W centrum obrazu znajduje się książę Witold bez pancerza i hełmu, ubrany w czerwony żupan (staropolska szata męska), a na głowie nosi mitrę. W rozpostartych i podniesionych do góry rękach unosi miecz i tarczę w geście triumfu. Z lewej strony obrazu znajduje się mistrz krzyżacki Ulrich von Jungingen. Jest on ubrany w biały płaszcz z czarnym krzyżem na piersi. Z przerażeniem na twarzy broni się przed atakiem dwóch wojowników. Dalej po lewej stronie śpieszy mu z pomocą Książę Szczeciński. Pędzi on na czarnym koniu, w hełmie z pawimi piórami. Obrońcę jednak atakuje polski rycerz z kopią – Jakub Skarbek z Góry. U boku ginącego Mistrza krzyżackiego widać brodatego starca- elbląskiego komtura Wernera Thettingena. Na środku, w dole obrazu leży martwy rycerz Liechtenstein. Po lewej stronie u góry, za Księciem Witoldem toczy się walka o niemiecką chorągiew, która Polak wydziera Niemcowi. Po prawej stronie widać trąbiącego rycerza ze sztandarem polskim. Sztandar ten powiewa na wietrze, kiedy niemiecki chyli się ku ziemi. Jest to symbolem ostatecznego zwycięstwa Polaków. Na przedzie widać wąsatą postać rycerza w zbroi, który jedną nogą stoi na ziemi, a drugą nogę postawił na powalonym przeciwniku- Henryku- komturze tucholskim. Podniósł do góry miecz, by zadać śmiertelny cios wrogowi. Tymczasem zagraża mu podstępna postać w ciemnym ubraniu, która czai się by zadać cios w bok kordelasem. Zawisza Czarny jest przedstawiony w fioletowym ubraniu, bez hełmu, szarżuje uzbrojony w turniejową kopię. U góry obrazu można zauważyć w chmurach Matkę Boską. Jan Matejko malował obraz farbami olejnymi na płótnie o wymiarach 426 x 987 cm przez około 3 lata, został skończony w 1878 roku. W tym samym roku malarz został nagrodzony zgodnie z uchwałą Rady Miasta Krakowa honorowym berłem na znak królowania w sztuce. Obecnie obraz znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.