Podstawowa wiedza o dźwięku

Żyjesz w świecie wypełnionym dźwiękami. Wiesz już, że źródłem dżwięków są ciała drgające. Większość dźwięków różni się od siebie, mówimy wtedy, że mają różne cechy.

Wybrane dźwięki mają różne wysokości. ńa przykład piszczałki, które wytwarzają dźwięki najwyższe, mają długość kilku centymetrów, te zaś, które wytwarzają dźwięki najniższe - kilku metrów. Wysokość dźwięku jest więc jedną z podstawowych jego cech. Drugą ważną cechą jest głośność. Zależy od miejsca w którym się znajdujemy. Następną cechą jest barwa. Inną barwę na np. dźwięk skrzypiec, inną organy.

Dźwięki rozchodzą się we wszystkich kierunkach. Przenoszone są przez wodę, metal, szkło. Najczęściej docierają do nas za pośrednictwem powietrza. Źródło dźwięku czyli ciało drgające wprawia w drgania otaczające go powietrze. W powietrzu tworzą się kolejno po sobie następujące zagęszczenia i rozrzedzenia powietrza zwane falą dźwiękową.

Dźwięk nie może rozchodzić się w próżni, ponieważ brakuje tam substancji, w której mogłyby się wytwarzać fale dźwiękowe.
Niekiedy zdarza nam się, że wysłany dźwięk po chwili wraca do nas. Jeżeli rozchodząca się fala dźwiękowa napotka na swej drodze jakąś przeszkodę, na przykład zbocze góry czy wysoki mur, odbija się od niej. Odbite fale docierające do naszych uszu nazywamy echem. Zjawisko powstawania echa wykorzystywane jest przez zwierzęta. Na przykład nietoperz, prowadzący nocny tryb życia, ma słabo rozwinięty wzrok, ale za to dobrze wykształcony zmysł słuchu. Nasłuchując echa wysyłanych przez siebie ultradźwięków(czyli bardzo wysokich, nie słyszalnych przez człowieka dźwięków)lokalizuje przedmioty od których się one odbiły i rozpoznaje ich wielkość. Delfiny również "widzą" uszami, ponieważ żyją na dużej głębokości, gdzie dociera już mało światła. Zjawisko orintacji w terenie za pomocą echa nazywamy echolokacją.

Echo znalazło także zastosowanie w technice, np. do pomiaru głębokości mórz i oceanów. Umieszczona na statku echosonda wysyła w stronę dna fale dźwiękowe. Następnie mierzy czas powrotu echa. Im dłuższy jest ten czas, tym głębokość jest większa.

Narządem, który odbiera bodźce dźwiękowe jest ucho. Jednak, abyśmy mogli słyszeć dźwięki, ucho musi być połączone z mózgiem. Zewnętrzna część ucha to małżowina, kieruje ona falę dźwiękową do kanału słuchowego. Na jego końcu znajduje się przegroda - błona bębenkowa. Do błony bębenkowej przyczepione są kosteczki słuchowe, drgając wprawiają w ruch płyn wypełniający ślimak. W ślimaku znajdują się komórki słuchowe, które wytwarzają impulsy nerwowe. Za pośrednictwem nerwu słuchowego impulsy docierają do mózgu, który rozróżnia dźwięk.