Historia wiek XVIII ciąg dalszy
Ściąga pięknie opracowana w załączniku
Powstanie Kościuszkowskie- 1794 r. Przyczyny: II rozbior Polski, rządy konfederacji targowickiej rew we Fr. wzmogła rewolucyjne nastroje w Pl a)Powstanie kościuszkowskie zapoczątkował 12 III 1794 brygadier A.Madaliński -sprzeciwstawiając się redukcji liczby wojska rozpoczął marsz na czele oddziału w stronę K-wa. Gdy na rozkaz ambasadora rosyjskiego I.A. Igelströma stacjonujące w Krakowie wojska rosyjskie opuściły miasto, by zatrzymać Madalińskiego, znajdujący się w pobliżu T. Kościuszko przybył do Krakowa i na Rynku zaprzysiągł 24 III 1794 akt powstania. Kościuszko objął władzę dyktatorsk,powołał pod broń mężczyzn w wieku od 18 do 28 roku życia i zapowiedział uzbrojenie wszystkich miast i wsi.c) zwycięstwo powstańców w bitwie pod Racławicami 4.04.1974 d)Insurekcja Warszawska 17.04-największe zwycięstwo w czasie powstania-rola Jana Kilińskiego e)wybuch powstania w Wilnie 22.04-dowodził J.Jasiński f) uniwersał połaniecki (7 maj) próbą pozyskania chłopów do szerszego udziału w powstaniu (zniesienie poddaństwa osobistego, obniżenie wymiaru pańszczyzny, gospodarstwa powstańców całkowicie z niej zwolnione, uznanie prawa chłopa do ziemi - zakaz rugowania, ustanowienie instytucji „dozorów" mających za zadanie przestrzeganie postanowień uniwersału przez szlachtę) Niechętny stosunek szlachty do postanowień uniwersału stał się główną przyczyną nieufnego stosunku chłopów do powstania. g)radykalizacja wydarzeń w Warszawie; 8 maj - powieszenie targowiczan (Piotr Ożarowski, Józef Zabiełło, Józef Anklewicz, bp Józef Kossakowski), powołanie w końcu maja przez Tadeusza Kościuszkę Rady Najwyższej Narodowej, jako centralnej władzy wykonawczej powstania; w czerwcu, już gdy Warszawa była oblężona, doszło do nowych rozruchów i samosądów na targowiczanach (28 czerwca) h)niespodziewane dla Kościuszki aktywne przyłączenie się Prus do działań militarnych stało się przyczyną klęski pod Szczekocinami (5 czerwiec) i)po klęsce pod Chełmem generał Zajączek opuszcza Lubelszczyznę co przyczynia się do kapitulacji Krakowa przed wojskami pruskimi j)wybuch walk w Wielkopolsce (20 sierpień) i zdobycie przez gen. Jana Henryka Dąbrowskiego Bydgoszczy i Świecia spowodowały odstąpienie wojsk pruskich od oblężenia Warszawy (5 wrzesień) k)klęska pod Maciejowicami (10 październik 1794) wraz z dostaniem się Kościuszki do niewoli praktycznie przesądziła o klęsce powstania (klęska spowodowana w dużej mierze zdradą dowódcy posiłków gen. Ponińskiego, który nie dotarł na czas). L)ostatnimi aktami powstania było zdobycie i krwawa pacyfikacja Pragi przez armię Suworowa - 12 tys. zabitej ludności cywilnej - (4 listopad) oraz zmuszenie do kapitulacji resztek oddziałów powstańczych o wzięcie do niewoli następcy Kościuszki na stanowisku dyktatora Tomasza Wawrzeckiego (Radoszyce 16 listopad).
III rozbiór polski: a)Prusy, Rosja i Austria, która także przyczyniła się do klęski powstania, zajmując Lubelszczyznę, podpisały porozumienie ustalające granice zaborów; b)po podpisaniu rozbiorów St.A. Poniatowski abdykował, a następnie udał się do Petersburga, gdzie zmarł;c)podział ziem: Prusy: Mazowsze z Warszawą i tereny litewskie po Niemen;Austria: Małopolska z Krakowem, Lubelszczyzna; Rosja: tereny na wschód od linii Niemen-Bug.d)w 1797 r. zaborcy podpisali konwencję petersburską, która mówiła, że na zawsze na być zlikwidowana nazwa "Królestwo Polskie". Skutki upadku Rzeczypospolitej :a)dobrze rozwinięte obszary gospodarczą przypadły Prusom, które wzmocniły jego potencjał gospodarczy;b)pozbawienie Polski własnej państwowości;c)zahamował jej rozwój gospodarczy i kulturalny;d)zniknięcie z mapy świata na 123 lata, aż do 11 listopada 1918 roku.
Targowicka konfederacja, spisek magnacki zawiązany w celu obalenia reform Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja 1791. Formalnie ogłoszona 14 maja 1792 w pogranicznym miasteczku Targowica na Ukrainie, faktycznie zawiązana w Petersburgu 27 kwietnia 1792. Przywódcy konfederacji, magnaci kresowi S.S. Potocki, F.K. Branicki, S. Rzewuski, S. Kossakowski dążyli do utrzymania starych struktur państwowych bądź podziału Rzeczypospolitej na autonomiczne prowincje zarządzane przez przedstawicieli magnaterii.Konfederaci zwrócili się o pomoc do Rosji, co wykorzystała Katarzyna II, wysyłając przeciwko Polsce 100-tysięczną armię. W trwającej od maja do lipca 1792 wojnie polsko-rosyjskiej wojsko polskie poniosło klęskę. Po wojnie targowiczanie przywracali stare porządki, prześladowali zwolenników Konstytucji 3 Maja, wprowadzili cenzurę prasy, wydawnictw i korespondencji. Wkroczenie wojsk pruskich do Wielkopolski i II rozbiór Rzeczypospolitej skompromitowały przywódców konfederackich i spowodowały odsunięcie ich od wpływów na sprawy państwowe. Konfederacja targowicka została rozwiązana w 1793 przez sejm w Grodnie (sejmy rozbiorowe).
II Rozbiór Polski
Bezpośrednią przyczyną II rozbioru Polski była przegrana wojna polsko-rosyjska 1792, toczona w obronie Konstytucji 3 Maja. Król ugiął się przed żądaniami Katarzyny II i w lipcu 1792 przystąpił do konfederacji targowickiej. Przywódcy patriotycznego stronnictwa reform musieli opuścić kraj. 23 I 1793 Prusy i Rosja podpisały konwencję w sprawie II rozbioru Polski, który został zatwierdzony przez zdominowany przez targowiczan sejm grodzieński (1793).
W wyniku II rozbioru Prusy zajęły: województwo poznańskie, kaliskie, gnieźnieńskie, sieradzkie, łęczyckie, inowrocławskie, brzesko-kujawskie, płockie, ziemię dobrzyńską, część województw rawskiego i mazowieckiego oraz Toruń i Gdańsk, razem 58 tys. km2 i ponad 1 mln mieszkańców. Zabór rosyjski objął ziemie ukraińskie i białoruskie na wschód od linii Druja-Pińsk-Zbrucz, razem 280 tys. km2 i 3 mln mieszkańców.
Stronnictwa sejmu Czteroletniego: stronnictwa: a) obóz królewski (prymas Michał Poniatowski, kanclerz wielki koronny Jacek Małachowski i in.) pragnął wzmocnienia władzy monarszej i powiększenia wojska przy utrzymaniu Rady Nieustającej i sojuszu rosyjskiego. B) Stronnictwo reform, zwane patriotycznym, pragnęło rozbudowy armii, umocnienia władzy państwowej, zerwania z Rosją i oparcia się na Berlinie. Grupowało ono Czartoryskich i część Potockich, również ks. Hugona Kołłątaja, Juliana Ursyna Niemcewiecza. C) Obóz hetmański (hetman Seweryn Rzewuski, hetman Franciszek Ksawery Branicki, Szczęsny Potocki) reprezentował interesy i poglądy większości magnaterii i części dostojników Kościoła. Pragnęli oni utrzymania "złotej wolności" i protekcji rosyjskiej, myśleli też o zniesieniu centralnej władzy a nawet monarchii.
Reformy Sejmu Czteroletniego (1788-1792)
a) r.wojskowa- zwiększenie ilości wojsk (100 tys. armia) zrealizowano 57 tys. b) r. skarbowa- szlachta będzie płacić podatki od dochodów w wysokości 10%, duchowieństwo 20%, a z dóbr królewskich 50% c) prawo o miastach 18 kwiecień 1791 (poprzedzony tzw. „Czarną Procesją” na czele, której stanął Jan Dekret- prezydent miasta Warszawy) - udział 24 przedstawicieli miast w Sejmie, ale tylko z głosem doradczym - powstaje samorząd w miastach (tzw. miejski) - mieszczanie będą mogli nabywać dobra ziemskie - nietykalność osobista (wolność osobista mieszczan) - będą mogli piastować niższe urzędy
d) Konstytucja 3 maja 1791r.
- Polska monarchią dziedziczną - zniesiono liberum veto i wolną elekcję - trójpodział władzy - władza ustawodawcza w rękach sejmu, który miał 2 izby, w izbie poselskiej 204 posłów, a w senacie 132 senatorów - władzę wykonawczą sprawował król i straż praw (prymas + 5 ministrów); dotyczyły: * polityki zagranicznej, finansów, wojska, KEN’u, policji- władza sądownicza w rękach sąsiadów ziemskich, miejskich i Trybunału Koronnego - chłopi pod opieką prawa - zlikwidowano podział Rzeczypospolitej i wprowadzono wspólny rząd, skarb i wojsko.