Skóra - krótkie zestawienie.

1. Warstwy skóry:

a) Naskórek
• tworzy go 5 warstw: rogowa, jasna, ziarnista, kolczysta, podstawna
• jest zbudowany z kilku warstw o łącznej grubości ok. 0,5mm
• u podstawy naskórka znajduje się warstwa rozrodcza, której zadaniem jest wytwarzanie nowych komórek. Zastępują one komórki stare, spłaszczone i martwe, stale się złuszczające.
• warstwa martwych komórek nie przepuszcza wody
• warstwa rozrodcza naskórka jest odpowiedzialna również za wytwarzanie włosów, paznokci oraz gruczołów łojowych, potowych i innych.
• w pewnych komórkach naskórka powstają melaniny, które nadają skórze barwę i chronią ją przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych.
• zjawisko nie wytwarzania melaniny nazywane jest albinizmem bądź bielactwem

b) skóra właściwa
• ma grubość ok. 2 mm
• Jest zbudowana z włókien tkanki łącznej, która zawiera włókna kolagenowe i sprężyste zapewniające jej wytrzymałość i rozciągliwość
• Znajdują się w niej liczne naczynia krwionośne, naczynia limfatyczne, włókna nerwowe i miliony ich zakończeń- receptorów, torebki z których wyrastają włosy oraz gruczoły potowe i łojowe wytworzone przez warstwę rozrodczą naskórka

b) tkanka podskórna
• jest zbudowana z tkanki łącznej i tłuszczowej
• jej grubość zależy od okolicy ciała i cech indywidualnych ludzi
• jest elastyczna, stanowi dobrą ochronę narządów wewnętrznych przed urazami mechanicznymi i wahaniami temperatury otoczenia

2. Narządy pomocnicze:

Gruczoły
Łojowe - wytwarzają łój*
- gruczoły pęcherzykowe
- Uchodzą do mieszka włosowego
Potowe - Wytwarzają pot**,
- Gruczoły cewkowe, uchodzące na powierzchnię skóry
- Na różnych obszarach znajdują się różne ich ilości
- Biorą udział w termoregulacji
- Wspomagają pracę układu wydalniczego
Mlekowe - Rozwijają się tylko u kobiet
- Zmodyfikowana forma gruczołu potowego
- Funkcjonują w okresie karmienia potomstwa

paznokcie - element skóry właściwej
- zrogowaciała blaszka chroniąca opuszek palca
Włosy - element skóry właściwej
- pokrywają całe ciało człowieka
- spełniają w organizmie szereg funkcji


*łój- serum- mieszanka substancji tłuszczowych
- natłuszcza skórę i otacza włosy warstwą ochronną, powodując ich miękkość i elastyczność
- chroni przed czynnikami chorobotwórczymi i czynnikami zewnętrznymi

** pot- składa się z wody, małej ilości chlorku sodu, moczniku i kwasu mlekowego
- pełni istotna funkcje w termoregulacji

3. Cechy skóry:
 Pokrywa całą powierzchnię ciała człowieka ok. 2 m2
 jej waga stanowi ok. 6% masy ciała
 jej barwa zależy od rasy i ilości barwnika melaniny, wytwarzanego w melanocytach
 grubość skóry jest różna w różnych częściach ciała

4. Funkcje skóry:
a) ochronna – chroni organizm przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak: urazy mechaniczne, promieniowanie UV, utrata wilgoci, mikroorganizmy
b) percepcyjna- jest narzędziem zmysłu dotyku, wrażliwa na ból i temperaturę. Odbiera bodźce ze świata zewnętrznego dzięki znajdującym się w skórze zakończeniom nerwowym, a następnie przekazuje je do układu nerwowego
c) diagnostyczna- reaguje na procesy zachodzące w organizmie. Pod wpływem nadmiaru lub niedoboru substancji odżywczych, pod wpływem działania hormonów, budowa i wygląd skóry mogą ulec zmianom.
d) Resorbcyjna- odgrywa istotna rolę w gospodarce wodno- tłuszczowej. Naskórek ma możliwość wchłaniania niektórych związków rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczach, takich jak: witaminy, kolagen, wyciągi z ziół. Oleje, hormony- zawarte w różnego rodzaju maściach i kosmetykach.
e) Bariery chemicznej i odpornościowa- zawarte w skórze gruczoły łojowe i potowe wytwarzają na jej powierzchni „płaszcz kwasowo-lipidowy”. Kwaśny odczyn skóry zbliżony do pH 5,5, chroni skórę przed drobnoustrojami oraz substancjami o odczynie zasadowym.
f) Termoregulacyjna- skóra bierze udział w regulacji temperatury organizmu, dzięki leżącym podskórnie naczyniom krwionośnym, przez owłosienie i gruczoły potowe. Pod wpływem niskich temperatur reakcja obronną jest zwiększenie ukrwienia w naczyniach podskórnych, natomiast zbyt silne wychłodzenie powoduje reakcję odwrotną- skurcz naczyń włosowatych i bladość. W przypadku wysokiej temperatury otoczenia gruczoły wydzielają pot, który parując z powierzchni skóry „zabiera” jej ciepło.


5. Zaburzenia barwnikowe:

a) większość zmian barwnikowych- pigmentacyjnych wynika z nadmiernej aktywności komórek wytwarzających barwnik. Należą do nich m. In. Przebarwienia, piegi, plamy starcze

PIEGI- plamki barwnikowe powstałe na skutek zmian w melanocytach.

b) w przypadku zahamowania procesu wytwarzania barwnika mamy do czynienia z odbarwieniem, czyli bielactwem

Bielactwo- nabyte polega na zaniku melaniny w niektórych partiach skóry, w postaci białych plam na skórze, która w tym miejscu traci odporność na promieniowanie UV.

ALBINIZM- bielactwo wrodzone. Choroba wywołana przez zanik w melanocytach enzymu tyrozynazy, odpowiedzialnego za brązowienie melaniny.