Proces spostrzegania

PROCES SPOSTRZEGANIA- jest to ułożony układ procesów dzięki któremu powstaje u człowieka subiektywny obraz rzeczywistości zwany spostrzeganiem. Złożone procesy spostrzegania mają charakter ukierunkowany; są to czynności konstruowania spostrzeżeń, a spostrzeżenia jako wewnętrzne reprezentacje przedmiotów spostrzeganych są ich wynikiem.
UWAGA: to skoncentrowanie procesu spostrzegania na jakimś przedmiocie, prowadząc do lepszego uświadamiania sobie pewnego ograniczonego zakresu bodźców.
UWAGA SELEKTYWNA to część procesu motywacyjnego. Dany organizm zwraca uwagę na bodźce istotne czy ważne dla jego ukierunkowanego na cel zachowania, lecz wskazuje zmniejszoną wrażliwość na bodźce nieistotne czy uboczne z punktu widzenia tego celu.
JEST ZDOLNY do – przypomnienia sobie, czy w ogóle słyszy głos,- określenie, czy głos męski został zastąpiony żeńskim,- zauważenia takich sygnałów jak gwizd. NIE JEST ZDOLNY do –przypomnienia sobie treści przekazu,- rozpoznania języka przekazu,- stwierdzenia czy język uległ zmianie w trakcie eksperymentu, - odróżnienia mowy od bezsensownych dźwięków. SEGREGOWANIE BOŹCÓW: siła bodźca, uwaga, dopełnienie figury. PORZĄDKOWANIE BODŹCÓW: domykanie figury, grupowanie i struktukolizacja ze względu na przestrzeń. CZNNIKI, KTÓRE DECYDUJĄ O TYM ŻE WIDZIMY PRZESTRZENIE CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE –wielkości znanych obiektów z dwóch obiektów ten, o którym wiadomo, że jest większy, a jest postrzegany jako mniejszy, musi być położony dalej- perspektywa liniowa: obiekty o stałych rozmiarach w miarę oddalania się mają coraz mniejsze rozmiary kątowe np. tory kolejowe wydają się zbiegać w 1 punkt.,- perspektywa atmosferyczna i odległe obiekty są częściowo zasłonięte przez mgiełkę atmosferyczną powstałą na skutek rozproszenia promieni słonecznych w aerozolach zawartych w atmosferze., - przesłanie: z dwóch obiektów ten, który jest częściowa zasłonięty, musi być położony dalej,- rozkład światła i cieni: gdy patrzymy z biegiem promieni, w przypadku przedmiotów wypukłych najpierw widzimy część oświetloną a potem cień, natomiast w przypadku przedmiotów wklęsłych najpierw widzimy część zacienioną a następnie oświetloną, - paralaksa ruchu: podczas np. jazdy pociągiem bliższe obiekty przemieszczają się przez pole widzenia szybciej na tle dalszych, poruszających się wolniej, CZYNNIKI FIZJOLOGICZNE – akomodacja: zmiana ogniskowych soczewek oczu tak, aby dojrzeć ostro obserwowany obiekt., - zbieżność: wzajemne nachylenie obu oczu tak, aby ich główne kierunki wizualne przecięły się w obserwowanym punkcie, czyli zez kontrolowany.,- nie równoległość siatkówki: różnica między obrazem tego samego obiektu na obu siatkówkach, wynikające z różnicy położenia oczu, ich kierunków. PRAWA STAŁOŚCI SPOSTRZEŻEŃ –stałość położenia- przedmiot zachowują to samo położenie wtedy, gdy oczy przeskakują z jednego końca na 2. – stałość jasności barwy jest to niezależnie od ilości światła padanego na przedmioty, pamiętamy barwę danego przedmiotu,- stałość kształtu- widzenie przedmiotu w normalnym kształcie, niezależnie od kąta widzenia.,- stałość wielkości- widzenie przedmiotu w zwykłych rozmiarach bez względu na odległość. SPOSTRZEŻENIA opierają się nie tylko na informacjach dostarczonych przez bodźce lecz też na pewnych przyjętych z góry założeniach co do spostrzeganych przedmiotów, kolor, kształt. Założenia te powstają przez doświadczenia z przedmiotami. Przy tworzeniu się spostrzeżeń będących w ruchu lub w spoczynku bierze się szereg wskaźników, a gdy niektóre z nich są sprzeczne zakończone jest kompromisem między nimi. PAMIĘĆ , zapamiętywanie, to zdolność gromadzenia, utrwalania w mózgu i odtwarzania w określonych okolicznościach, informacji lub wrażeń .ZAPAMIETYWANIE to proces, dzięki któremu ludzie zauważają i kierują uwagę na informację z otoczenia; ponieważ ludzie nie mogą dostrzegać wszystkiego, co się dzieje dookoła nich, dlatego przyswajają sobie tylko część informacji dostępnej w środowisku. PAMIĘĆ DŁUGOTRWAŁA- jest najważniejszym i najbardziej złożonym systemem pamięci. Jest praktycznie nieograniczona. Nie pojemność mechaniczna, pozwalająca na przechowywanie ogromnej liczby informacji stanowi o wartości dużego systemu pamięci. Raczej stanowi o tym jego zdolność do odnajdywania na zadaniu określonych porcji danych oraz dawanie odpowiedzi na pytania odnoszące się do zgromadzonych w nim informacji. MODELE PAMIĘCI a) bank danych- to część systemu pamięci, w której informacje są przechowane b) proces interpretacji danych- posługuje się informacjami nagromadzonymi w bazie danych. Od niego zależy ocena na napływającej informacji, zapamiętywanie nowych danych. PROCES zapamiętywania: wpływ na: a) stres b) wysoki poziom lęku c) emocjonalne- centralne elementy zadania zapamiętujemy ale nie pamiętamy perfekcyjnie d) oczekiwania- mają polepszać zapamiętywanie. Do 8 roku życia- pamięć jak gorsza, powyżej 8 roku życia jest lepsza- nawet taka jak u dorosłego człowieka. Starsi ludzie mają gorszą pamięć e) alkohol- źle działa na pamięć. PAMIĘĆ. W procesie opanowywania przez człowieka jakiegoś materiału czy czynników wielu badaczy wyodrębniono 3 fazy: 1) faza zapamiętywanie, czyli kodowanie-określona też bywa jako faza nabywania. W fazie tej jednostka zapamiętywania mówiąc najogólniej to, co nią oddziałuje lub jakiejś formy swojego zachowania. 2) faza przechowania-jest fazą utajnioną o jej przebiegu wnioskujemy na podstawie fazy następnej. Czas jej trwania może wynosić od kilku sekund do wielu lat. 3) faza odtwarzania-polega na ponownej aktywizacji czy aktualizacji nabytych reakcji, czyli tego co zostało przyswojone i przechowane. Stopień przechowywania możemy porównać ze stopniem zapamiętywania w 1 fazie. Odtwarzanie jest więc miarą procesów pamięci. TECHNIKI ZAPAMIĘTYWANIA- hipnoza (Czego nauczył Pawłow psa? Na dźwięk dzwonka – pies się ślinił.) UCZENIE SIĘ to zdobywanie wiedzy, przyswajanie sobie jakichś wiadomości lub umiejętności. – zdobywać doświadczenie w jakiejś dziedzinie, - wyciągać wnioski z cudzych błędów i tym samym nie popełniać podobnych we własnym życiu. SPOSOBY UCZENIA SIĘ warunkowanie klasyczne, warunkowanie sprawcze, prób i błędów, zrozumienie, konceptualizm instrumentalny. WARUNKOWANIE KLASYCZNE -np. pies widząc jedzenie bezwarunkowo ślini się. WARUNKOWANIE SPRAWCZE –wpłynęło na zachowanie, a nie na bodźce. KONCEPCJUALIZM INSTRUMENTALNY - uczący się wyciąga wnioski z zasad i praw aby następnie je przetestować. Uczenie się wymaga 3głównych procesów: - zdobywania informacji, - transformacji lub manipuluje tą informacją. – testowania i sprawdzania adekwatności transformacji. Uczący się osiąga tę transformację przez kodowanie i klasyfikowanie przyjmowanej informacji tzn. przez dopasowanie sobie jej do posiadanych. Nawyk ruchowy – to automatycznie wykonywany akt ruchowy. STEROTYP DYNAMICZNY –to utrwalone powiązanie w ośrodkach ruchowych centralnego układu nerwowego w postaci śladów pamięciowych. Umożliwia on nawykowe wykonanie ćwiczenia. MYSLENIE – jest to proces rozwiązywania przez człowieka problemów polegających na przetwarzaniu informacji. Celem i wynikiem procesu jest poznawanie relacji między zjawiskami. Zjawiskami tymi są spostrzeżenia, wyobrażenia, pojęcia i sądy. Jest to proces przetwarzania informacji, teza i antyteza są rozumiane jako ciemno. EMOCJE I MOTYWACJA MYŚLENIE PROCES myślenia obejmuje –motywację do poszukiwań i eksploracji (płaty czołowe),- percepcje (kora sensoryczna),- analiza relacji (kora kojarzeniowa),- satysfakcja z osiągnięć (podwzgórze i układ siatkowaty- ośrodek świadomości. ROZUMIENIE to taka forma myślenia w której możliwe jest rozwiązywanie weryfikowane symboliczne. MYŚLENIE jest to takie zachowanie, które opiera się na ideach tj. procesach przedstawieniowych czyli symbolicznych. Przedmiotem myślenia mogą być rzeczy i zdarzenia, zapamiętanie lub wyobrażenie. Myślenie może być asocjacyjne i ukierunkowane. PODSTAWOWYMI fazami procesu myślenia są: - przekład obiektów lub zjawisk na symbole, - wytwarzanie innych symboli za pośrednictwem rozumowania, wysuwanie hipotez lub dokonywanie obliczeń.,- przekład nowych, uzyskanych w wyniku myślenia symboli na procesy zewnętrzne. Podstawowa funkcją myślenia to przewidywanie przyszłości. (Metamyślenie- monitorowanie własnego myślenia) W DZIAŁALNOŚCI SPORTOWEJ proces myślowy wyraża się w –jak najlepszej percepcji trenera,- tworzenie wyobrażenia ruchowego.,- opracowujemy zadania taktyczne. %Myślenie jest związane z mową.
ETAPY programu rozwiązywania problemów1) Postrzeżenie problemu. Musimy mieć motywację do aktywnego uczestniczenia w sytuacji, dostrzegać w niej elementy niepewności i odczuwać przykrość wynikającą z niemożliwości usunięcia go. 2) Etapy problemu. Polega na ustaleniu warunków zadania i jego elementów składowych.3) Wybór właściwej strategii spośród możliwych hipotez i metod alternatywnych. Jednostka dysponuje tutaj programami zbudowanymi na bazie jej wrodzonych i nabytych umiejętności, głównie w charakterze werbalnym. Przypominają one wynajdowanie poszczególnych elementów w pamięci i niewykluczone, że odwołują się przy tym w jakiejś formie do treści. 4) Znalezienie odpowiedzi, 5) Porównywanie odpowiedzi z warunkami zadania i ustalenie jej poprawności. KOŻYŚĆ z rozwiązywania problemów: 1) Rozwija kompetencje i pewność siebie. 2) Dostarcza bezpośrednich doświadczeń 3) Wymaga prowadzenia obserwacji i stawiania hipotez, 4) Podsuwa pytania i problemy 5) Rozwija umiejętności badawcze. 6) pobudza myślenie twórcze i krytyczne 7) wzbogaca doświadczenie językowe 8) czyni uczenie się celowym i nadaje mu sens. 9) zachęca do planowania i myślenia z wyprzedzeniem. 10) poprawia umiejętności oceniania 11) zachęca i motywuje. 12) uwzględnia potrzeby uczącego się. 13) Wymaga uczenia się, jak myśleć samodzielnie. 14) wykorzystuje pracę grupową i umiejętności społeczne.15) wymaga wiedzy stosowanej; zastosowania umiejętności. NA PROCES ROZWIĄZWANIA PROBLEMÓW ODDZIAŁUJĄ NASTĘPUJĄCE CZYNNIKI. 1. Zdolności poznawcze czyli:- pamięć, -umiejętność czytania, świadomość stosunków przestrzennych,- umiejętności myślenia twórczego, umiejętności metapoznawcze,- umiejętności myślenia krytycznego. 2. Doświadczenie- wiek,- zaplecze kulturowe,- znajomość strategii rozwiązywania problemów,- znajomość treści problemu i jego kontekstu. 3. Postawy: - stres,- nacisk,- zainteresowania,- odporność na stan niejasności,- motywacja,- pewność siebie,- lęk,- wytrwałość,- odporność na pokusę przedwczesnych wniosków.
INTELIGENCJA - jest to zbiór m.in. przechowywania informacji. INTELIGENCJA WERBALNA- zdolności do przetwarzania inf. werbalnych, alfabetyzacja. Zdolność do posługiwania się dźwiękami w celu przekazania własnych sądów lub wyprowadzenia innych ludzi w bieg sprawy – inteligencja logiczno- matematyczna, klasyfikowanie, myślenie matematyczne,- inteligencja wizualno- przestrzenna: zdolność do wiernego odbierania świata obrazów i odtwarzanie doświadczeń wizualnych w wyobraźni.- inteligencja muzyczna - intuicja improwizacyjna, formowanie aparatury pojęcia i symbolicznego przedstawiania dźwięków przy pomocy zapisu nutowego, wyczucie rytmu. – inteligencja ruchowa: umiejętności manipulacyjne, konstrukcyjne, przewidywania (np. rzucanie, łapanie, chwytanie, uderzenie, kopanie) *umiejętności koordynacyjne ( bieganie, skakanie, jazda na rowerze, wrotkach, wspinanie się, ćw. Gimnastyczne, pływanie) * komunikowanie się ( komunikacja niewerbalna, gestykulacja, dotykanie, panowanie głosem) *Związek umiejętności umysłowych i fizycznych polega na tym, że w obu przepadkach informacje ulegają przetwarzaniu, potrzebna jest koordynacja w czasie i wyczucie kierunku działania. Zapamiętywanie i naśladowanie czynności fizycznych wymaga takich umiejętności jak : koncentracja, osąd, uważna obserwacja.- Inteligencja społeczna: objawia się na dwa sposoby- po I w postępującym poczuciu własnej odrębności, po II w narastającej zdolności do rozumienia nastrojów i emocji. EMOCJE, emocje- wewnętrzny stan psychiczny człowieka powstający w wyniku naruszenia równowagi organizmu jest wykazem stosunku człowieka do bodźców naruszających tą równowagę. Każda z emocji skłania się z trzech elementów:- subiektywne odczucie np.: zadowolenie lub smutek. 2– niekontrolowane reakcje fizjologiczne określone powiedzeniami np. „dostałem gęsiej skórki”, „serce podskoczyło mi do gardła”. – zmiana zachowania. TEORIE EMOCJI: * teoria emocji Jamesa i Langego: spostrzeganie jakiegoś zdarzenia lub przedmiotu odruchowo wywołuje określony wzorzec zmian fizycznych. Po zarejestrowaniu tych zmian doznajemy określonej emocji. Pobudzenie- zarejestrowanie specyficznych zmian fizycznych np. wzmocnione bicie serca- informacja przekazana do mózgu wywołuje doznanie emocji. *2. Teoria Cannona i Barda- narząd zmysłowy przekazuje informacje o doznany bodźcu najpierw do mózgu, który po przetworzeniu wysyła ją równocześnie w dwie strony: w dół do autonomicznego układu nerwowego oraz do góry do kory mózgowej, dzięki której powstaje subiektywne odczuwanie emocji. *3- DWUCZYNNIKOWA TEORIA EMOCJI Schachtera i Singera reakcje fizjologiczne muszą zostać zinterpretowane zanim jeszcze człowiek dozna określonych emocji. Pobudzenie – zmiany fizjologiczne- nazwanie zmian przy uwzględnieniu wskazówek z otoczenia doznania emocji. *4-Teoria oceny poznawczej (M. Amold) model sekwencyjny. Percepcja –ocena- emocja-działanie. Emocja definiowana jest tu jako tendencja „ku bodźcom” ocenianym jako dobre lub „od bodźców” jako złe. R. Lazarus: ocena pierwotna, w której określa się czy sytuacja jest groźna, czy nie, ocena w która, polegająca na szacowaniu różnych ............ *5- emocje wynikają ze wzajemnych zależności, jakie tworzą się nieustannie między reakcjami fizjologicznymi a świadomymi odczuciami można traktować to jako układ relacji obejmującej poziom wzbudzenia, popędy i skojarzenia. Poziom wzbudzenia- działa on jako regulator intensywności mocji. Przy wysokim poziomie wzbudzenia reakcja na bodziec jest silna, a przy niskim- słaba. Sam bodziec może nie zmieniać poziomu wzbudzenia, chyba, że jest on skojarzony z czymś przyjemnym lub przykrym. Popędy : wywierają nieustanny wpływ na stany emocjonalne. Np. chęć zaspokojenia głodu lub pragnienia oddziałuje na sposób odczuwania. Skojarzenia: to przede wszystkim wspomnienia, które napływają nam do głowy. Pojawiają się one w naszym umyśle w niewiarygodnym wprost tempie, dając odpowiednią oprawę i kontekst emocjom. Skojarzenia wpływają również, na zmianę poziomu wzbudzenia. Wspomnienia mogą być przyjemne, albo nieprzyjemne. DO CECH EMOCJI NALEŻĄ RÓWNIEŻ I (cecha zmiany) -Zmiany w częstotliwości i głębokości oddechu. – zmiany w rytnie i szybkisci pracy serca.- w krążeniu krwi. –zmiany myśleniowe. –zmiany w składzie krwi. – zmiany w wyzielaniu płynów organicznych ( w spocić się ze strachu, łzy).- ruchy żołądkowe i jelit,- odruch źrenicy, II poziom aktywacji: określony sygnał emocjonalny powoduje zmiany ogólnego poziomu aktywacji, wyrażające się we wzroście lub spodku pobudzenia odpowiednio od podniecenia do zobojętnienia lub odwrotnie. Np.: coma- sen- senność- czujność- podniecenie emocjonalne- stres. APATIA- spadek napięcia emocjonalnego występującego w niektórych sytuacjach stresowych. III znak emocji: proces emocjonalny może być dodatni lub ujemny. Dodatni, gdy organizuje się w kierunku podtrzymania i zwiększania dopływu sygnałów. Jest to stan przyjemności. Ujemny to taki który organizuje się w kierunku przesuwania bądź zmniejszenia dopływu wywołującego sygnałów. Jest to stan przykrości. IV treść emocji: rozróżnianie jakościowe i nadawanie ich prezentacji określony, czytelny dla podmiotu i otoczenia wyraz. Samoorientacja czyli funkcjonalizacja emocji oraz przekwalifikowanie emocji w treści obniżającej na zmiany w intensywności reakcji fizjologicznej MOTYWAJCA –jest to ogół czynników pobudzających człowieka do działania wpływających na kierunek tego działania bądź powstrzymujący człowieka od działania. Jest to pobudka ludzkiego działania. Do budek należą motywy i potrzeby. Motyw to także przeżycie pobudzające człowieka do działania. Potrzeba powoduje dążenie do zaspokojenia tych potrzeb. Aby powstał proces motywacji muszą być spełnione 2 warunki: 1) wynik namierzanego działania musi być uznany za użyteczny. 2)Przekonanie, że możliwie jest uzyskanie wyniku w danych warunkach z prawdopodobieństwem wyższym od zera. % Im bardziej cenny jest dla jednostki określony wynik, tym większa jest użyteczność tego wyniku oraz im wyższe prawdopodobieństwo jego uzyskania, tym większe natężenie motywacji. M= f (U,P) MOTYWACJA jest funkcją (f) użyteczności wyniku i oceny prawdopodobieństwa sukcesu. Gdy U lub P zbliża się do zera, motywacja maleje. Utrata wiary w możliwości sukcesu pod wpływem serii niepowodzeń może sprawić, że zamiast mobilizacji sił pojawiała się bierność i apatia. Należy wzmocnić wartość U, czyli użyteczności wyniku i wprowadzić je już do zaakceptowanych wartości u jednostki. % Motywacja może być charakterystyczna przez dwie właściwości, kierunek i natężenie. -KIERUNEK motywacji wskazuje na zamierzony cel lub wynik czynności, który możemy nazwać tez treścią motywu.- NATĘŻENIE motywacji może być charakteryzowane przez 3 parametry: siłę motywacji, wielkość i jej intensywność.# Siła procesu motywacyjnego to zdolność do wyłączenia konkurencyjnych motywów przez motyw wyznaczający aktualnie podjętą działalność. # Wielkość motywu to właściwość, od której zależy liczba czynności niezbędnych do urzeczywistnienia motywu. Motyw sportowca np. jest tym większy im więcej czynności trzeba wykonać, aby go urzeczywistnić. # Intensywność motywacji to poziom zdolność do wysiłku. Zwiększenie intensywności motywu u sportowca zapewnia mu przyrost szybkości siły reakcji. Od intensywności motywu zależy poziom mobilizacji organizmu związany z realizacją danego motywu. Intensywność motywacji sportowca wzrasta głównie w sytuacjach, w których jego działalność natrafia na przeszkody lub też, gdy nie doprowadza go do spodziewanego wysiłku. Zależy też od stopnia trudności zadania. RODZJE MOTYWÓW działających SPORTOWCA: Bezpośrednie ;- przeżywanie przez sportowca swoistego uczucia zadowolenia na tle przejawów aktywności mięśniowej,- przyjemność estetyczną płynącą z piękna i zręczności własnych ruchów, - chęć wykazania odwagi i zdecydowania przy wykonywaniu trudnych i niezbędnych ćwiczeń. – elementy współzawodnictwa, które są integralną częścią działalności sportowej, - dążenie do osiągnięcia rekordowych wyników, wykazania swego mistrzostwa sportowego, dojścia do zwycięstwa mimo istniejących trudności. Pośrednie motywy to: - dążenie aby stać się zdrowym i silnym dzięki sportowi,- dążenie do przygotowania się przez sport do działalności praktycznych.,- poczucie obowiązku wynikającego z konieczności uczestniczenia w określonych zajęciach sportowych (szkolenie, lekcje, w-f, itp.) ,- uświadomienie sobie społecznego znaczenia działalności sportowej. OSOBOWOŚĆ Jest to całość myśli, emocji i zachowań, nadająca kierunek i wzorzec spójności, w życiu człowieka. Podobnie jak ciało, osobowość składa się zarówno ze struktur, jak i procesów i odzwierciedla działanie tyle natury co środowiska. Pojęcie osobowości obejmuje również czasowy aspekt funkcjonowania człowieka, osobowość zawiera bowiem wspaniałe przyszłości, reprezentacje mentalne teraźniejszości oraz wyobrażenia i oczekiwania co do przyszłości.## podstawowe składniki osobowości: Cechy: prawidłowość w ludzkim zachowaniu, predyspozycje do reagowania w określony sposób. PEN (Eysench), Pięcioczynnikowy Model Osobowości. ## Poznawcze składniki osobowości: są to treść i proces poznania. Style poznawcze (Witkin), schematy porządkują informację i wpływają na sposób ich przypisywania zdarzeniom określonych przyczyn. Przekonania mogą sprzyjać adaptacji lub przeszkadzać w niej. ## Motywacyjne składniki osobowości; popędy (Freud) teoria bodźca i reakcji ( behawioryzm), potrzeby, cele (zadania życiowe, osobiste, bieżące, troski. Dążenie do samorealizacji.