Transport Lotniczy

Arkadiusz Wesołowski kl. I ZSZa

Transport (łac. transportare przenieść; przewieźć), przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportu). Transport to, obok łączności, dział gospodarki, które zwiększają użyteczność dóbr poprzez ich przemieszczanie w przestrzeni.
Z punktu widzenia ekonomii transport polega na odpłatnym świadczeniu usług, których rezultatem jest najczęściej przemieszczenie osób i ładunków.
Podział transportu ze względu na rodzaj:
? środowiska, w którym się odbywa:
o lądowy
? naziemny
? nadziemny (np. napowietrzna kolej linowa)
? podziemny (np. metro)
? szynowy (kolej)
? bezszynowy (transport samochodowy)
o wodny
o powietrzny
o przesyłowy (rurociągowy, przewodowy lub przenośnikowy)
o miejski (transport miejski)
o wewnątrzzakładowy
? środki transportu:
o transport daleki
? kolejowy
? kołowo-drogowy
? linowy
? lotniczy
? wodny śródlądowy
? morski
? mieszany
? multimodalny
? intermodalny
? kombinowany
? specjalny (gąsienicowy, poduszkowy, kroczący)
o transport bliski
? dźwigowy
? wózkowy
? przenośnikowy
Klasyfikacja nie uwzględnia transportu przy użyciu zwierząt (jucznych, pociągowych) i ludzi (tragarze, rykszarze). Określenie transport używane jest również odnośnie przesyłu informacji i energii, choć nie jest w pełnym znaczeniu transportem.
Transport należy do sektorów gospodarki o najbardziej szkodliwym wpływie na środowisko naturalne i zdrowie. Na poziomie Unii Europejskiej podejmuje się skoordynowane działania na rzecz ograniczenia tego szkodliwego wpływu poprzez integrację polityki transportowej z polityką ekologiczną. Efektem tych działań jest m. in.: zaostrzanie norm dotyczących emisji spalin, promocja alternatywnych źródeł energii (Biopaliwa, CNG, LPG), oraz promocja środków transportu o mniejszym stopniu zużycia paliwa na tonę przewożonego ładunku (np. transport multimodalny, transport wodny śródlądowy).

TRANSPORT KOLEJOWY.
W Polsce transport kolejowy zaczął rozwijać się od połowy XIX wieku kiedy to otwarto pierwszą w kraju linię kolejową między Wrocławiem a Oławą w 1841r.Potem w kolejności oddawano do użytku
następne odcinki:
- 1846 r. - Warszawa ? Rogów będący fragmentem linii Warszawa ?Wiedeń,
- 1846 r. ? Szczecin ? Krzyż,
- 1847 r. ? Kraków ? Mysłowice.
- 1858 r. ? Kraków ? Lwów,
- w latach 1918 ?1939 wybudowano główne linie łączące terytoria zaborów: Warszawa ? Poznań, Warszawa ? Kraków, GOP ? Poznań, GOP ? Gdynia. Powstała również magistrala węglowa ( wybudowana w latach 1928-33 biegnąca przez Herby, Karsznice, Inowrocław, Kościerzyna, Gdynia.
- po 150 roku wybudowano linię Skierniewice ? Łuków, Zawiercie ? Grodzisk Mazowiecki oraz linię hutniczo- siarkową ( jest to linia od granicy z Ukrainą do Huty ?Katowice?, jest ona szerokotorowa tzn. rozstaw kół jest większy o kilka centymetrów od normalnego)
Długość linii kolejowych wynosi ponad 23 000 km przy czym od 1985 roku zaznacza się spadek o około 15 %. 49,8 % stanowią linie zelektryfikowane. 57,4 % stanowią linie jednotorowe.
Wykształcenie ( gęstość sieci) mierzymy długością linii kolejowych na 100 km?.
W porównaniu do innych krajów Europy, gęstość kolei była następująca:
Czechy ? 12,0 km/100 km? Hiszpania ? 2,4
Niemcy ? 11,7, Rosja ? 0,5
Wielka Brytania ? 6,9 Polska ? 7,1
Jak widać gęstość kolei w Polsce jest wyższa niż w państwach o urozmaiconej rzeźbie i niż w państwach dużych obszarowo. Niższa lub na podobnym poziomie jak w państwach o wysokim stopniu rozwoju przemysłowego.
Zróżnicowanie gęstości sieci kolejowej w Polsce:
- najwyższe ponad 10 km/100km? w województwach: śląskim ? 14,7, dolnośląskim, opolskim
- najniższe ? województwo podlaskie ? 4,1, mazowieckie ? 5,0 km/ 100 km?
Przyczyną takiego zróżnicowania są :
- historyczne ? nawiązuje do granic zaborów ( Prusy budowały dużo linii kolejowych w terenach
przygranicznych, Rosja działała odwrotnie,
- gospodarcze ? tereny lepiej rozwinięte gospodarczo mają mocniej rozwiniętą sieć kolejową.
Transport kolejowy przewozi około 15% towarów i prawie 28 % pasażerów. Średnia odległość przewozu 1 tony wynosi średnio niewiele ponad 300 km. Trakcja elektryczna przewozi 93 % ładunków i 82 % pasażerów.
W strukturze przewozów dominuje: węgiel kamienny prawie 50% przewozu, ponadto rudy, metale i wyroby z metali, ropa naftowa, surowce mineralne.
Linie kolejowe o największym natężeniu ruchu:
- Górny Śląsk ? Karsznice ? Bydgoszcz- Gdynia tzw. Magistrala Węglowa,
- Katowice ? Piotrków Trybunalski ? Warszawa,
- Górny Śląsk ? Tunel ? Kielce ? Radom,
- Górny Śląsk ? Ostrów Wielkopolski ? Poznań ? Krzyż ? Szczecin,
- Kunowice ? Poznań ? Skierniewice ? Terespol,
- Szczecin ? Zielona Góra ? Wrocław ? Katowice ? Kraków ? Medyka,
- Hrubieszów ? Tarnobrzeg ? GOP ( LHS).
Tendencje zmian:
- spadek długości linii kolejowych ( niektóre linie kolejowe likwidowane)
- spadek liczby lokomotyw ( zwłaszcza parowych) i wagonów
- wzrost długości linii zelektryfikowanych,
- spadek ilości przewożonych towarów i osób.

Zalety i wady transportu kolejowego:
- możliwość przewożenia dużych ilości ładunków na duże odległości,
- niskie koszty eksploatacji,
- duża masa pociągu w stosunku do przewożonych towarów,
- konieczność budowy bocznic lub dodatkowy przeładunek towaru,
- mała prędkość techniczna pociągu ( w Polsce pociągu osobowego 60 km/godz. a towarowego
44 km/godz.) a jeszcze mniejsza prędkość handlowa ( rzeczywista).

TRANSPORT SAMOCHODOWY.

Odbywa się on przede wszystkim na drogach o utwardzonej nawierzchni, których w Polsce jest około 250 000 km. Z tego 84 % o nawierzchni ulepszonej ( asfaltobetonowej). Szacuje się, że istnieje około 1 000 000 km dróg prywatnych ( najczęściej gruntowych).
Gęstość dróg publicznych o twardej nawierzchni wynosi w kraju 77,4 km / 100 km?. W porównaniu do wybranych krajów Europy większą mają: Belgia ? 472, Czechach, Danii, Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Włoszech.
Mniejsza gęstość w Białorusi, Finlandii, Szwecji, Ukrainie i na Węgrzech.
Zróżnicowanie w Polsce:
- najwyższą gęstość mają województwa- śląskie ? ponad 150 ze względu na dobrze rozwinię
ty przemysł oraz małopolskie ? wysoka gęstość zaludnienia, duże wsie, znaczny odsetek ludności
wiejskiej.,
- najniższa poniżej 60 km / 100km? województwo lubuskie, podlaskie, warmińsko ? mazurskie, zachodniopomorskie ze względu na małą gęstość zaludnienia.

Autostrada - droga o ulepszonej nawierzchni, która nie krzyżuje się z innymi drogami na jednym poziomie, przeznaczona do szybkiego ruchu drogowego.

Mieliśmy ich około 300 km z czego tylko 60 km spełnia normy stawiane w państwach Unii Europejskiej. Był nim odcinak autostrady z Krakowa do Katowic. Od 1994 roku powstało w Polsce zaledwie 80 km autostrad. Odcinki obecnie powstających autostrad są: Piotrków Trybunalski ? Głuchów,(A1), Września Konin (A2), Katowice ? Kraków.
Planowane autostrady w Polsce:
- w 1994 roku rozpoczęto realizować plan budowy autostrad i dróg ekspresowych. Zakładał on powstanie do 2010 roku 2 600 kilometrów autostrad. W lipcu 2000 roku został on zmodyfikowany
- przyjmuje się, że do 2015 na terenie Polski będzie wybudowane około 1 900 km autostrad.
* A 1 ma usprawnić przejazd z południa na północ Europy. W Polsce będzie przebiegać od granicy z
Czechami przez Katowice, Piotrków Trybunalski do Gdańska.
* A 2 - ma udogodnić przejazd z Europy Zachodniej do Białorusi i Rosji. W Polsce będzie przebiegać
od granicy z Niemcami przez Poznań, Konin, Warszawę, Siedlce do granicy z Białorusią.
Autostrady A1 i A2 będą przecinały się w Strykowie koło Łodzi.

? A 3 - planowany przebieg w Polsce od granicy z Czechami przez Zieloną Górę, Gorzów
Wielkopolski do Szczecina.
? A 4 ? ma połączyć Niemcy z Ukrainą. W Polsce ma przebiegać od granicy z Niemcami przez
Wrocław, Opole, Katowice, Kraków, Tarnów, Rzeszów, Przemyśl do granicy z Ukrainą.
? A 8 - Legnica ? Łódż.
Problemy i tendencje zmian w transporcie samochodowym w Polsce.
- spadek przewozu towarów w stosunku do 1985 roku wywołany regresem gospodarki,
- od 1995 roku obserwuje się tendencje wzrostowe,
- spadek przewozu osób transportem publicznym ( większa możliwość kupna samochodu),
- szybki wzrost motoryzacji, ( zatłoczenie dróg, wzrost liczby wypadków),
- niedostosowana wytrzymałość dróg do ruchu pojazd ów o dużej masie,( zły stan techniczny
dróg, zły stan techniczny części samochodów),

Wady i zalety:
- zalety: - transport od ?drzwi do drzwi?
- nie wymaga przeładunku,
- szybszy w porównaniu do kolei i żeglugi śródlądowej,
- wady - wysokie koszty przewozu,
- zanieczyszczenie środowiska,
- mały tonaż przewożonych ładunków w porównaniu do kolei i żeglugi.

TRANSPORT WODNY
Transport wodny śródlądowy jest najmniej mobilny z lądowych systemów transportowych, ale za to gwarantujący tanie przewozy, zdający egzamin w przewozach ładunków masowych i względnie obojętny dla środowiska. W celu wykorzystania walorów tego transportu trzeba niestety inwestować poważne środki w regulację rzek, budowę zbiorników retencyjnych, kanałów i śluz. Nie wszystkie systemy wodne nadają się do takiego zainwestowania. Trudno jest przystosować do żeglugi rzeki o dużym spadku, rzeki charakteryzujące się znacznymi wahaniami wodostanów, rzeki okresowe oraz zamarzające zimą. Dlatego też sprawne systemy żeglugi śródlądowej funkcjonują w niewielu krajach świata, głównie w krajach wysoko rozwiniętych.
W skali ogólnoświatowych przewozów na szlakach żeglugi śródlądowej największe znaczenia mają:
- system Wielkich Jezior i rzeki Świętego Wawrzyńca;
- system Missisipi i Missouri ? połączony z Wielkimi Jeziorami;
- system żeglugi śródlądowej obejmujący rzeki i kanały w Europie Zachodniej, którego centralną osią jest Ren;
- rzeki (wraz z dopływami): Wołga. Dunaj, Parana, Jangcy, Ganges, Amazonka, Ob i Lena.

Transport morski obsługuje przede wszystkim przewozy ładunków masowych w wymianie międzynarodowej. Często jest też wykorzystywany do obsługi przewozów regionalnych, zwłaszcza w krajach, których aktywność gospodarcza koncentruje się wzdłuż rozległej strefy brzegowej. Działalność transportu morskiego w tym zakresie określa się mianem żeglugi kabotażowej. Do najważniejszych szlaków żeglugi kabotażowej należą:
1) w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, szlak biegnący przez Wielkie Jeziora (porty: Chicago, Detroit, Cleveland, Toronto), Rzekę Świętego Wawrzyńca (Montreal) albo Hudson, do Bostonu, Nowego Jorku, Baltimore, Filadelfii i Norfolk. Dalej wzdłuż wybrzeży odbywa się żegluga do portów nad Zatoką Meksykańską (Tampa, Nowy Orlean, Corpus Christi) oraz przez Kanał Panamski do Los Angeles, San Francisco, Portland, Seattle i Vancouver;
2) w Japonii ? szlak biegnący wzdłuż południowego wybrzeża Honsiu, łączący Tokio, Yokohamę, Nagoję, Osakę, Kitakiusiu i Fukuokę;
3) w Chinach ? szlak biegnący od Zhanjiangu na południu, przez Shantou, Wenzhou, Szanghaj i Dalian, aż do Dandong na północy;
4) w Europie Zachodniej ? żegluga między portami Morza Północnego oraz Morza Śródziemnego (tutaj największe znaczenie ma kabotaż dla Włoch);
5) w b. ZSRR ? kabotaż między portami leżącymi wzdłuż Północnej Drogi Wodnej (Murmańsk, Archangielsk, Dudinka, Tiksi, Anadyr, Pietropawłowsk Kamczacki, aż do Nachodki i Władywostoku);
6) w Australii ? pomiędzy Brisbane, Sydney, Melbourne i Adelaide;
7) w Brazylii ? pomiędzy portami: Manaus (w głębi kontynentu nad Amazonką), Belem, Fortaleza, Recife, Rio de Janeiro, Santos, aż do Porto Alegre.

W ostatnich latach żegluga transkontynentalna przegrała konkurencję z lotnictwem w przewozach pasażerskich, odczuwa też rosnącą presję lotnictwa w przewozach drobnicy i płodów rolnych. Nadal jednak wykonuje ona stosunkowo największą pracę przewozową (mierząc ją ilością wykonanych tonokilometrów), co wiąże się z przewozami ładunków masowych na znaczne odległości. Dynamika jej rozwoju jest jednak niska, a poza tym podlega wahaniom w konsekwencji zmian koniunktury w światowym handlu zagranicznym.

Znaczna część tonażu światowej floty handlowej jest zarejestrowana w krajach ?taniej bandery?, czyli w Liberii, Panamie, Grecji, na Cyprze, Bahamach i Bermudach. Atrakcyjność tych bander dla armatorów ze Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej wynika z niskich podatków i opłat rejestracyjnych oraz z pobieżnej tylko kontroli stanu technicznego statków.

Poza krajami taniej bandery największą flotą statków handlowych dysponują: Japonia, Stany Zjednoczone, b. ZSRR, Chiny i Korea Pd., a więc kraje osiągające wysokie obroty globalne w handlu zagranicznym.

Wielkie znaczenie dla żeglugi światowej mają kanały morskie, zwłaszcza: Sueski, Panamski, i Koloński. Skracają one znacznie drogi przewozu towarów, a zatem przyspieszają ich dostawy. W rezultacie uelastyczniają przewozy morskie i obniżają ich przeciętne koszty. Kanały morskie mają również ogromne znaczenie strategiczne.

TRANSPORT PRZEMYSŁOWY
Podstawowe znaczenie mają linie przesyłowe energii elektrycznej oraz różnego rodzaju rurociągi. Sieć elektroenergetyczna Polski składa się z linii przesyłowych wysokiego napięcia, głównie 400 i 220 kV, łączących elektrownie z wielkimi stacjami transformatorowymi usytuowanymi w miejscach największego poboru prądu oraz z linii doprowadzających prąd do lokalnych stacji transformatorowych i do poszczególnych odbiorców.

TRANSPORT RUROCIĄGOWY
Służy głównie do przesyłania ropy naftowej i produktów naftowych, gazu ziemnego i węglowego oraz wody. W 1995 r. eksploatowano 2,3 tys. km sieci magistralnej rurociągów naftowych, którymi przetoczono ponad 33 mln ton ropy naftowej i jej pochodnych. Najważniejsze są dwa rurociągi: ropociąg ?Przyjaźń?, biegnący z Rosji przez Płock do Niemiec oraz ropociąg łączący Gdańsk z Płockiem.
Odkrycie w latach 50. Bogatych złóż gazu ziemnego w okolicach Przemyśla, Lubaczowa, Mielca i Bochni umożliwiło budowę nowych gazociągów: przez Tarnów i Kraków do GOP-u oraz przez Puławy i Lublin do Warszawy, gazociąg ten został następnie przedłużony na północ do Olsztyna, a w kierunku północno-zachodnim ? do Płocka, Torunia, Grudziądza i Gdańska. Siecią gazową we wschodniej części kraju rozprowadzany jest gaz z Podkarpacia oraz gaz importowany z Ukrainy. Główny węzeł rozdzielczy gazu ziemnego na Podkarpaciu znajduje się w Jarosławiu.
Zachodnia część kraju zaopatrywana jest w gaz ziemny wydobywany od lat 60. w południowej Wielkopolsce. Jest on doprowadzany m.in. na Górny Śląsk, do Poznania, Szczecina, Słupska i Koszalina. Zachodnia Polska zaopatrywana jest ponadto w gaz wysokometanowy z Podkarpacia, Rosji i Ukrainy. Dociera on m.in. do Włocławka i Polc, a na południu kraju do Tarnowa, Puław i Kędzierzyna.
Występujące na terenie kraju gazociągi, ze względu na rodzaj przesyłanego paliwa, należą do trzech systemów:
a) gazu wysokometanowego;
b) gazu zaazotowanego;
c) gazu przemysłowych.

Transport lotniczy w Polsce i Europie

Transport lotniczy jest jedna z gałęzi systemu transportowego obejmującego: transport drogowy, kolejowy, morski, wodny, lotniczy, rurociągowy. System ten jako zespolony potencjał przewozowy obejmujący wszystkie gałęzie transportu, stanowi istotny warunek oraz jeden z najważniejszych czynników dynamizujących wzrost gospodarczy.
Polska zlokalizowana jest w centrum Europy i posiada z tego faktu duże znaczenie w europejskim systemie transportowym. Przez Polskę przebiegają ważne szlaki komunikacyjne, co powoduje intensywny ruch transportowy zawiązany z międzynarodową wymianą towarową i przewozami tranzytowymi. Dla jego obsługi oraz na potrzeby dużej liczby powstających przedsiębiorstw krajowych i zagranicznych nastąpił na początku minionej dekady dynamiczny rozwój małych prywatnych przedsiębiorstw przewozowych i spedycyjnych. Rozwój rynku usług transportowych spowodował pojawienie się w Polsce dużych zagranicznych firm spedycyjnych, stwarzających realne zagrożenie dla państwowych, co doprowadziło do ich dynamicznych przemian, restrukturyzacji. Przekształceniom tym towarzyszyły również zmiany w światowych koncepcjach transportowych, które również musiały zostać uwzględnione w strategiach polskich przedsiębiorstw. Obecnie na świecie obowiązuje model transportu skoncentrowany logistycznie, co oznacza systemowe podejście do organizowania i funkcjonowania transferu ładunków wyrażające się w:
? minimalizacji kosztów transferu ładunków,
? rynkowo skoncentrowanym sposobie funkcjonowania spedytorów,
? minimalizacji czasu obsługi,
? wysokim poziomie uzbrojenia technicznego,
? specjalizacji grup ładunkowych,
? wysokim stopniu gotowości wykonania usługi transportowej,
? mobilnym systemie planowania transferu ładunków,
? wysoko zaawansowanych systemach informatycznych.
Procesy koncentracji funkcji i czynności w łańcuchach logistycznych powodują, że powstaje nowa jakość usług, pojawiają się nowe obszary zależności w procesie wymiany towarowej.

SYTUACJA TRANSPORTU LOTNICZEGO W POLSCE I W EUROPIE
W transporcie lotniczym podstawowym rodzajem działalności przewoźników jest transport pasażerski-przewozy pasażerów są głównym źródłem dochodów. Lotniczy transport towarowy jest jeszcze w trakcie rozwoju, dotyczy mniej niż 1 łącznych międzynarodowych przewozów ładunków w tono-milach. Transport lotniczy jest gałęzią wysoce skoncentrowana, działa w niej, bowiem niewielka liczba przewoźników. Na największych przewoźników przypada ok. 90% dochodów gałęzi, przy czym dochody te czerpią głownie z transportu pasażerskiego. Podział przewoźników lotniczych różni się nieco od podziałów stosowanych w transporcie kolejowym i samochodowym. Przewoźnicy powietrzni wynajmujący swoje usługi zostali sklasyfikowani następująco:
? przewoźnik certyfikowany (certificated)-przewoźnik, który ma uprawnienia do świadczenia usług transportowych dużym samolotem
? przewoźnik nie certyfikowany (noncertificated)-przewoźnik, który nie może świadczyć usług transportowych (nie ma odpowiedniego certyfikatu), ponieważ dysponuje samolotem o ładowności do 18000 funtów, mającym maksymalnie 60 miejsc siedzących
? przewoźnik towarowy (all-cargo)-przewoźnik zajmujący się wyłącznie transportem towarów
? przewoźnik międzynarodowy (international)-przewoźnik mający uprawnienia (certyfikat) na liniach miedzy USA i zagranica
? taksówka powietrzna (air taxi)-przewoźnik bez certyfikatu, który organizuje rejsy na zadanie w dowolne miejsca: może przewieźć za jednym razem maksymalnie towary o wadze 18000 funtów i 60 pasażerów
? przewoźnik liniowy (commuter)-przewoźnik, który nie ma certyfikatu i lata według ustalonego rozkładu
? przewoźnik główny (major)-przewoźnik, który osiąga dochód roczny powyżej 1 mld dol.
? przewoźnik krajowy (national carrier)-przewoźnik, którego dochody roczne wahają się od 75 mln do 1 mld dol.
? duży przewoźnik regionalny (large regional carrier)-przewoźnik osiągający dochody roczne e przedziale 10-75 mln dol.
? średni przewoźnik regionalny (medium regional carrier)-przewoźnik osiągający roczne dochody poniżej 10 mln dol.
Struktura kosztów w transporcie lotniczym charakteryzuje się wysokimi kosztami zmiennymi w stosunku do kosztów stałych, co upodabnia ja, w pewnym sensie, do struktury kosztów w transporcie samochodowym. Podobnie jak w transporcie drogowym i wodnym przewoźnicy powietrzni nie inwestują w ?drogi?, czyli w szlaki powietrzne. Państwo finansuje budowę portu lotniczego, a przewoźnicy uiszczają zmienne opłaty dzierżawne i lotniskowe za korzystanie z tych obiektów. Koszt wyposażenia, jakkolwiek dość wysoki, stanowi niewielka część kosztu całkowitego.
Towarowe przewozy lotnicze na duża skale rozwinęły się jako ?produkt uboczny? przewozów pasażerskich. Przewoźnicy lotniczy mieli nadwyżkę potencjału przewozowego w kadłubach samolotów i aby ja wykorzystać, zaczęli przewozić towary. W miarę wzrostu zapotrzebowania na przewóz towarów zaczęto się poważnie zastanawiać nad rozwinięciem tego nowego rodzaju działalności. Obecnie regularni przewoźnicy stosują do tego celu specjalne samoloty towarowe i świadczą swoje usługi w odpowiedzi na stale rosnące zapotrzebowania. Liniowi przewoźnicy towarów, jak sama nazwa wskazuje, od początku byli wyłącznie nastawieni na przewóz ładunków.

Zalety:
Główną zaleta transportu lotniczego jest jego szybkość. Transport ten wyróżnia się, bowiem spośród pozostałych gałęzi bardzo krótkim czasem przewozu na duże odległości. Z tego powodu jest niezastąpiony w dostarczaniu przesyłek pilnych lub bardzo łatwo psujących, co naraża te ostatnie nie tylko na utratę właściwości fizycznych, lecz także na utratę sprzedaży lub wydajności.

Wady:
? Wysoki koszt jest główna wada transportu powietrznego i powstrzymuje wielu załadowców przed przesyłaniem towarów droga powietrzna. Przeciętny dochód w transporcie powietrznym jest ok.18 razy wyższy niż w transporcie kolejowym i dwukrotnie wyższy niż w transporcie samochodowym. Przewóz towarów o wysokim stosunku wartości do wagi może być jednak opłacalny, mimo znaczących kosztów, ponieważ transport ma mniejszy udział w cenie ich sprzedaży niż koszt utrzymywania ich zapasów. W tej sytuacji kierownik ds. logistyki może obniżyć poziom zapasów tych towarów i związane w tym koszty, zakładając, ze dzięki odpowiedniej szybkości transportu lotniczego popyt klientów zostanie zaspokojony we właściwym czasie.
? Dostępność przestrzenna transportu lotniczego jest dość ograniczona. Większość firm powierzających swoje towary przewoźnikom lotniczym musi dodatkowo korzystać z usług przewoźników drogowych w celu dostarczenia przesyłki i odebrania z portu docelowego. Najpowszechniejszy i najbardziej dostępny jest transport samochodowy, dlatego firmy wynajmują lokalnych przewoźników drogowych, jak i korzystają z własnych.
? Również niezawodność transportu lotniczego nie jest jego silna strona. Przewóz może być zostać zakłócony przez niekorzystne warunki atmosferyczne. Powodują one wydłużenie czasu przewozu i wzrost poziomu zapasów. Należy zaznaczyć, ze zastosowanie nowoczesnych przyrządów nawigacyjnych większości portów lotniczych ogranicza takie zakłócenia do minimum.
Z powyższego wynika ze transport lotniczy jest nieopłacalny.
Analiza danych z tablicy 1 skłania do wniosku, że w latach 1990-1998 największy udział w przewozie ładunków (licząc w tys. ton) przypada na transport samochodowy (79,2%) oraz transport kolejowy (15,2%). Udział pozostałych gałęzi transportu był znikomy. Nieco inaczej kształtuje się udział poszczególnych gałęzi transportu w kontekście wykonanej pracy przewozowej. W analizowanym okresie największa praca przewozowa mierzona w mln tkm przypada transportowi morskiemu (52,4%), a następnie samochodowemu (22%) oraz kolejowemu (19,5%). Znacząco zmniejszył się w rozpatrywanym okresie udział transportu kolejowego: pod względem ilości przewiezionych ładunków z 17,1% do 15,2%, a pod względem wykonanej pracy przewozowej - z 24,1% do 19,5%.

Tablica 1. Udział transportu kolejowego, samochodowego, rurociągowego, morskiego, wodnego śródlądowego oraz lotniczego w przewozie ładunków w latach 1990-1998
1990 1995 1997 1998
Wyszczególnienie w liczbach bezwzględnych w odsetkach
W tys. ton 1645542 1380810 1406559 1359199 100,0
Transport kolejowy 281658 225348 226963 206391 15,2
Transport samochodowy 1292358 1086762 1110759 1077295 79,2
Transport rurociągowy 32995 33353 33982 40742 3,0
Transport morski 28477 26019 25479 25362 1,9
Śródlądowy transport wodny 9795 9306 9340 9376 0,7
Transport lotniczy 14 22 26 33 0,0
W mln tkm 346232 300807 329737 317052 100,0
Transport kolejowy 83530 69116 68651 61760 19,5
Transport samochodowy 40293 51200 63688 69542 22,0
Transport rurociągowy 13887 13493 14971 18448 5,8
Transport morski 207430 166048 181381 166095 52,4
Śródlądowy transport morski 1034 876 930 1100 0.3
Transport lotniczy 57 74 116 107 0,0
Źródło: Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej. Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 1999 r., s. 419.

Jednak mimo tego transport lotniczy stal się bardzo poważną konkurencją dla żeglugi morskiej na rynku przewozów międzynarodowych. Skrócony czas przewozu, mniejsze opóźnienia i koszty manipulacji w portach lotniczych oraz koszty opakowań umożliwiają eksporterom i importerom obniżenie całkowitych kosztów logistycznych podwyższenie poziomu obsługi klienta. I w tym przypadku kierownik ds. logistyki musi przeanalizować relacje trade-offs miedzy wysokimi stawkami przewozowymi w transporcie lotniczym a możliwością obniżki pozostałych kosztów logistycznych, aby zdecydować, czy wykorzystanie tej gałęzi transportu jest dla firmy korzystne ekonomicznie.

W Polsce
Transport lotniczy jest niezastąpiony w państwach o dużych obszarach. Jednak transport lotniczy krajowy ma w Polsce niewielkie znaczenie, większe ma międzynarodowy. Największe natężenie ruchu tego ostatniego typu transportu występuje na trasach między Europą Zachodnią a Ameryką Północną.
Polskie linie lotnicze utrzymują 49 linii zagranicznych z 27 państwami, a ich długość wynosi 106 tys. km W 1989r. eksploatowały 46 samolotów dysponujących 4403 miejscami. Regularna komunikacja lotnicza była utrzymywana z 48 portami lotniczymi położonymi w 36 państwach. Ogółem przewieziono 2,3 mln pasażerów.
Najdłuższe linie prowadziły:
- z Warszawy do Singapuru - 10996 km - z Warszawy o Bangkoku - 9622 km - z Warszawy do Chicago - 7900 km
Począwszy od 1989 r. Polska stopniowo przechodzi z eksploatacji samolotów radzieckich na amerykańskie i zachodnioeuropejskie. Jest to podyktowane koniecznością sprostania konkurencji innych przewoźników. Wielkie porty lotnicze w Europie znajdują się w Londynie, Frankfurcie oraz w Paryżu. W Polsce największe lotnisko znajduje się w Warszawie (Okęcie).
Na terenie naszego kraju zlokalizowanych jest 157 lotnisk (w tym 14 lotnisk przejętych od wojsk radzieckich) o różnej wielkości, różnym przeznaczeniu i użytkowaniu oraz o różnym statusie własności. Lokalizacja lotnisk cywilnych (komunikacyjnych) stanowi wynik zapotrzebowania dużych aglomeracji miejskich na dysponowanie tego rodzaju infrastrukturą transportową. Przyjęta przez MTiGM w 1996 roku polityka w zakresie kształtowania sieci lotnisk w Polsce zakłada trzy kategorie portów lotniczych: porty magistralne (Warszawa - Okęcie, Warszawa - lotnisko północne, Gdańsk - Rębiechowo i Kraków - Balice), porty główne (m. in. Katowice, Poznań, Szczecin, Wrocław, Rzeszów), porty regionalne (m.in. Piła, Bydgoszcz, Kielce).

W Europie
Obecnie w dobie funkcjonowania jednolitego rynku i jednolitego pieniądza, w Europie nie istnieje ?Jednolite Niebo?. Unia Europejska cierpi na nadmierne rozdrobnienie swojego systemu zarządzania ruchem, który powiększa opóźnienia stwierdzane podczas lotów, co prowadzi do nadmiernego zużycia paliwa i obniżenia konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw. Stanowi to konieczność wprowadzenia do 2004r. pakietu konkretnych propozycji stanowiących przepisy wspólnotowe dotyczące ruchu lotniczego i stworzenia skutecznej współpracy tak z władzami wojskowymi jak i z Eurocontrol.
Tej reorganizacji nieba europejskiego powinna towarzyszyć polityka dążąca do tego, aby nieunikniony rozwój wydajności portów lotniczych, związany w szczególności z rozszerzeniem, bezpośrednio podlegał nowym przepisom dotyczącym zmniejszenia hałasu i zanieczyszczenia powodowanego przez samoloty.
Aktualnie na rynku polskim i europejskim toczy się zawzięta walka o klienta. Powstają tani przewoźnicy, którzy oferują konkurencyjne ceny i ciągle poszerzają swoje usługi.
I tak powstał AIR POLONIA-pierwszy lotniczy konkurent, którego kursy były tańsze o średnio 300 zł i cieszyły się coraz większym powodzeniem, a w ślad za nim wiele innych tanich przewoźników, np. irlandzka linia RYANAIR. Stali się oni zagrożeniem nie tylko dla flagowych linii lotniczych (LOT, British Airways, Lufthansa, itp.), ale też dla kolei i autokarów. Źródłami oszczędności tanich przewoźników jest:
? system dystrybucji, gdzie większość biletów jest sprzedawana jest przez Internet, a pasażer otrzymuje tylko kod rezerwacji
? obsługa na lotniskach, gdzie wnętrza samolotów często sprząta załoga, a nie zewnętrzne firmy
? obsługa, gdzie nie ma gazet, bezpłatnych posiłków. Można kupić kanapkę czy puszkę napoju
Dzięki działalności konkurencji nastąpiła obniżka cen biletów flagowych linii lotniczych. BRITISH AIRWAYS i PLL LOT zredukowały ceny o prawie 2/3. I tak nastąpiła wielka wojna cenowa przewoźników. Każdy wysuwa coraz to nowsze promocje i obniżki.

PODSUMOWANIE
Transport lotniczy mimo swoich wad jest szybkim i najwygodniejszym transportem, lecz jednocześnie dość drogim, ale istnieją firmy, dla których jest on bardzo opłacalny, ponieważ dzięki skróconemu czasowi przewozu pozwala na podwyższenie poziomu obsługi klienta, co dla wizerunku dzisiejszych firm jest bardzo ważne. Wysokie ceny przewoźników są spowodowane brakiem konkurencji, gdzie przeciętny dochód jest ok. 18 razy większy niż w transporcie kolejowym. Jednak dzięki ?wchodzeniu na rynek? nowych, tanich przewoźników monopol ten może być w końcu przełamany i transport ten będzie ogólnie dostępny dla każdego, zarówno małych jak i dużych firm oraz bogatych i uboższych. Dzięki temu możemy wybierać ceny i przewoźników, jest to początek ?otwartego nieba? nad Polska.

Ciekawostki

30 marca uruchomione zostanie pierwsze bezpośrednie połączenie lotnicze z Warszawy do Pekinu. Początkowo samoloty będą latać ze stolicy Polski do stolicy Chin cztery razy w tygodniu. Lot ma trwać około dziewięć godzin. PLL LOT będzie początkowo wykorzystywał w połączeniach z Pekinem samoloty Boeing 767. Potem mają je zastąpić Boeingi 787.

Za cztery lata na pograniczu Gdyni i Kosakowa może powstać cywilne lotnisko - zapowiedział prezydent miasta, Wojciech Szczurek. Port lotniczy Gdynia-Kosakowo ma powstać na bazie istniejącego od kilkudziesięciu lat, a zarządzanego dziś przez Marynarkę Wojenną lotniska wojskowego w Babich Dołach.
Koszt inwestycji szacowany jest na 110 mln zł. Władze Gdyni przekonują, że zdobycie tych pieniędzy nie będzie problemem. - Już dziś mamy zgłoszenia od francuskich, angielskich, amerykańskich a nawet chińskich firm, które chcą współfinansować przedsięwzięcie - zapowiedział Szczurek, dodając: - W razie potrzeby jesteśmy też gotowi dofinansować inwestycję z pieniędzy miejskich.

By zacząć konkretne prace, władzom samorządowym brakuje tylko dwóch dokumentów: zgody Ministerstw Infrastruktury oraz Obrony Narodowej na to, by lotniskiem wspólnie z wojskiem mogła zarządzać powołana przez samorządy Gdyni i Kosakowa spółka Port Lotniczy Gdynia-Kosakowo.

Prace nad przygotowaniem dokumentacji oraz same roboty budowlane miałyby potrwać cztery lata. Samorządy chcą zdążyć na Euro 2012. W sąsiedztwie istniejących już w Babich Dołach dwóch pasów o długości 2,5 oraz 1,8 kilometra planuje się budowę terminalu, magazynów cargo i parkingu samochodowego. Konieczna będzie także przebudowa składu paliw oraz dróg dojazdowych, w tym linii kolejowej.

Na początek port lotniczy ma być nastawiony na obsługę ruchu towarowego oraz ruchu małych samolotów W przyszłości w Gdyni-Kosakowo mogłyby też lądować większe samoloty, np. tanich linii

SAMOLOTY PASAŻERSKIE

Samolot z miejscami siedzącymi na co najmniej 20 miejsc choć, choć w wielu krajach istnieją różne jego definicje. Masa własna to 22,680 kg. Posiada dwa lub więcej silników.

Historia
Pierwszym samolotem pasażerskim był Rosyjski Sikorsky Ilya Muromets. Był to luksusowy samolot pasażerski z pojedynczym salonem pasażerskim, wygodnymi krzesłami, łazienką, poczekalnią oraz sypialnią. Posiadał ogrzewanie i elektryczne oświetlenie. Pierwszy jego pokazowy lot z 16 pasażerami na pokładzie odbył się 25 lutego 1914. Gdyby nie I Wojna Światowa i przemianowanie owego samolotu na strategicznego bombowca, rozpocząłby najprawdopodobniej jeszcze w tym samym roku swoje pierwsze loty pasażerskie.
Sikorsky Ilya Muromets

Drugim samolotem był Ford Trimotor "The Tin Goose" (Cynowa Gęś). Wyprodukowany w 1925 r. Jego produkcję zakończono w czerwcu 1933 r. Pierwszymi, które go "używały" były linie lotnicze TWA (Trans World Airlines). Przewoził 8 pasażerów. Posiadał 3 silniki: dwa na skrzydłach, jeden na dziobie.
Ford Trimotor

Po II Wojnie Światowej konstrukcje samolotów pasażerskich opierały się na bombowcach z okresu wojny.
Pierwszymi pasażerskimi samolotami odrzutowymi były: brytyjski pasażersko-pocztowy Avro 691 Lancastrian (pierwszy lot odbył w 1943 r.), Vickers VC.1 Viking (oblatany w czerwcu 1945 r.) , de Havilland Comet (pierwszy lot w 1949 r.) i kanadyjski Avro C102 Jetliner (oblatany 10 sierpnia 1949 r.)

Rodzaje samolotów pasażerskich
? Duży samolot - posiada średnicę kadłuba od 5 do 6 metrów. W środku znajdują się bliźniacze przejścia. W jednym rzędzie zwyczaj może siedzieć od 7 do 10 osób. Samolot ten może pomieścić 200 i 600 pasażerów. Przykładami takich samolotów mogą być: Boeing 777, Airbus A380, McDonnell Douglas DC-10, Iljuszyn Il-96.

Airbus A380

? Średni samolot - średnica kadłuba ma od 3 do 4 metrów. Maksymalna ilość miejsc to 250 pasażerów. Przykładowo są to samoloty tj: Boeing 717, Tupolev Tu-204, Fokker F70/F100, Tupolev Tu-204.

Fokker 100

? Regionalny samolot - zwykle mieszczący od 35 do 100 osób. Z reguły odbywają loty z punktu do punktu na obszarze danego kraju. Są to takie samoloty jak: Embraer ERJ 145, Bombardier CRJ100 czy Saab 340.
Bombardier CRJ200

? Dyspozycyjny samolot (zwany też: air taxi, air charter) - posiada maksimum 19 miejsc. Nie podlega przepisom samolotu pasażerskiego. Klasa tych samolotów nie posiada w swym wyposażeniu np. toalet. Zazwyczaj brak stewarda. Do klasy tej należą: Fairchild Swearingen Metroliner, Handley Page HP.137 Jetstream, Gulfstream G55.

Gulfstream G55

Podział na klasy
Zawiera trzy główne klasy: first class (pierwsza klasa), business class i economy class (klasa turystyczna). W pierwszej najdroższej klasie znajdują sie zwykle wygodniejsze miejsca i wiele innych udogodnień. Posiłki i napoje serwowane w tej klasie są lepszej jakości i podawane w większych ilościach. Business class to klasa pomiędzy pierwszą klasą, a turystyczną oferująca również dość wysoki standard, lecz nie aż tak, jak w first class. Najniższa klasa oferuje z reguły niski standard siedzeń (z ograniczonym oparciem na nogi) i dodatków. Pasażerowie jednak często decydują się na tą klasę ze względu na niską cenę.