Mazury

GIŻYCKO



Miasto leży na przesmyku między jeziorami Niegocin i Kisajno, w regionie zwanym Krainą Tysiąca Jezior.

Miasto powstało na miejscu pruskiej osady, która istniała przed podbojem Krzyżaków. W pierwszej połowie XIV wieku Krzyżacy zbudowali tu zamek, spalony w 1365 roku przez Litwinów, następnie dość szybko został odbudowany i uchodził za jedną z ważniejszych twierdz broniących Prusy przed najazdami litewskimi. W czasie wojny trzynastoletniej, w 1454 - 1466 zamek zdobywały wojska polskie i zdobyły go, pod koniec XV wieku został odbudowany, działał też browar, piekarnia, folwark z młynem oraz przystań rybacka. Po roku 1525 zamek stał się siedzibą starostów.



W roku 1611 przebywał w mieście elektor brandenburski Jan Zygmunt. W roku 1612 Giżycko otrzymało pełne prawa miejskie, a pierwszym burmistrzem został Paweł Rudzki.



Po 1820 roku Giżycko stało się siedzibą władz powiatowych, miasto nękały jeszcze wielokrotnie pożary. W roku 1838 urodził się tu Wojciech Kętrzyński, historyk, poeta, działacz narodowy, dyrektor Biblioteki Ossolińskich we Lwowie. W latach 1843 -1851 wzniesiono twierdzę nazwaną imieniem generała Hermana von Boyen. W roku 1906 miasto otrzymało połączenie kolejowe z Węgorzewem oraz Piszem, a w 1908 roku z Oleckiem, powstały też gazownia, wodociągi, kanalizacja, elektrownia. Po drugiej wojnie światowej Giżycko było zniszczone w 35%, w 1945 roku nazwano je Łuczanami, a w 1946 roku Giżyckiem, dla uczczenia Gustawa Gizewiusza. Po odbudowie Giżycko stało się miastem powiatowym.

Zabytki: Z zabytków zachowały się: jedno ze skrzydeł zamku krzyżackiego z XIV wieku przebudowanego w wieku XVI spalonego w 1749 roku. Kościół ewangelicki wzniesiony w 1881 roku, oraz dom parafialny przy kościele z połowy XIX wieku. Ponadto ocalało kilka zabytkowych dziewiętnastowiecznych domów w centrum oraz twierdza Boyen.



Trasy



Giżycko - Mikołajki



Trasa prowadzi w kierunku pd. przez środkową część Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Na trasie trzecie co do wielkości jezioro krainy i jedno z największych w Polsce - jezioro Niegocin oraz kilka jezior mniejszych, połączonych kanałami. Z jeziora Niegocin widoczna panorama Giżycka i z prawej znany ośrodek turystyczno - wypoczynkowy Wilkasy. Na leżących dalej jeziorach szlaku duże ilości ptactwa wodnego. Z jeziora odgałęzienie szlaku bocznego do jeziora Kisajno przez Kanał Niegociński.

0,0

Początek szlaku na przystani statków Żeglugi Mazurskiej nad jeziorem Niegocin w Giżycku.

8,80

Połączenie jeziora Niegocin z jeziorem Bocznym (cieśnina). Na wschodnim brzegu przystań statków w Rydzewie, na zach. w. Bogaczewo.

11,26

Kanał Kula łączy jezioro Boczne z jeziorem Jagodne. Przesmyk oddzielający jeziora uważany bywa za dział wodny pomiędzy dorzeczem Wisły i Pregoły.

19,10

Początek Kanału Szymońskiego łączącego pd. część jeziora Jagodne zwaną jeziorem Szymoneckim z jeziorem Szymon. Nad kanałem most drogowy. Z lewej wyspa Szymonka.

21,46

Wylot Kanału Szymońskiego na jezioro Szymon. Jezioro otoczone gęstymi szuwarami stanowi doskonałe siedlisko dla ptaków wodnych.

22,86

Początek Kanału Mioduńskiegołączącego jezioro Szymon z niewielkim jeziorem Kotek Wielki.

24,78

Koniec Kanału Mioduńskiego, początek jeziora Kotek Wielki.

25,66

Początek Kanału Leleckiego łączącego jezioro Kotek Wielki z jeziorem Tałtowskim. Nad kanałem most drogowy na trasie Mikołajki - Ryn.

26,13

Wylot Kanału Leleckiego na jezioro Tałtowisko.

27,63

Początek Kanału Tałckiego (Tałteńskiego)łączącego jezioro Tałtowisko z jeziorem Tałty.

29,23

Wylot Kanału Tałckiego na jezioro Tałty.

29,70

Rozwidlenie szlaków wodnych na jezioro Tałty - w prawo od Rynu (odc. Mikołajki - Ryn), w lewo do Mikołajek. W pobliżu rorwidlenia (z prawej) największa głębia jeziora osiągająca 51 m.

33,00

Z lewej na brzegu jeziora Tałty wieś Tałty.

35,00

Z prawej najwyższe wzniesienie okolicy (punkt widokowy) Olszowy Róg (155 m n.p.m.).

36,95

Koniec jeziora Tałty, początek jeziora Mikołajskiego.

37,20

Przystań statków w Mikołajkach nad jeziorem Mikołajskim.



Mikołajki - Ruciane-Nida



Trasa prowadzi w kierunku pd. przez jezioro Mikołajskie i jezioro Bełdany oraz niewielkie jezioro Guzianka Mała i Wielka. Po obu stronach szlaku nieomal na całej długości lasy Puszczy Piskiej. Pomiędzy pd. krańcem jeziora Bełdany i jeziora Guzianka Mała śluza komorowa Guzianka, pokonująca ponad 2 m różnicę poziomu wód tych jezior. Nad jeziorem Bełdany liczne ośrodki wypoczynkowe i duży Ośrodek Turystyki Wodnej PTTK w Kamieniu.

0,00

Początek szlaku na Przystani Żeglugi Mazurskiej w Mikołajkach.

3,00

Rozwidlenie szlaków Mikołajki - Ruciane-Nida (prosto) i Mikołajki - Pisz (w lewo). W odległości 2,25 km w lewo (trasą do Pisza) największe jezioro polskie Śniadrwy.

5,00

Koniec jeziora Mikołajskiego, początek jeziora Bełdany. Z lewej przystań statków Żeglugi Mazurskiej w Wierznie. Po obu brzegach jeziora Bełdany las Puszczy Piskiej.

8,50

Z prawej zatoka jeziora Bełdany Iznota, do której uchodzi największy dopływ Wielkich Jezior Mazurskich rzeka Krutynia.

10,50

Na zach. brzegu jeziora Bełdany, otoczony lasami Puszczy Piskiej Ośrodek, Turystyki Wodnej PTTK i przystań statków Kamień.

14,50

Z prawej zatoka jeziora Bełdany - Wygryny,NAD ktorą wieś Wygryny.

16,70

Pd. koniec jeziora Bełdany śluza komorowa Guzianka.

17,14

Początek jeziora Guzianka Mała.

18,75

Z prawej widoczny tartak w Rucianym-Nidzie. Pod tartakiem duża sortownia spławianego tu jeziorem drewna.

19,20

Przystań statków Żaglugi Mazurskiej w Rucianym-Nidzie nad jeziorem Guzianka Wielka.Początek przedłużenia szlaku głównego na jezioro Nidzkie.(Ze względu na to, że jezioro Nidzkie od 1973 r. prawnie w całości stanowi rezerwat przyrody, żegluga odbywa się tylko na małym odcinku).



Jeziora



Nazwa Bełdany

Powierzchnia 940 ha

Głębokość 46 m

Klasa czystości III (1990 r.)

Dno b.d.

Dostępność Dobra

Ośrodki Ośrodek Turystyki Wodnej PTTK w Kamieniu

Kąpieliska b.d.

Wypożyczalnie Sprzętu wodnego w OSW PTTK w Kamieniu.

Brzegi Bardzo wysokie, strome, zalesione, liczne bindugi.

Najbliższa miejscowość Ruciane-Nida, Wygryny, Iznota, Kamień, Wierzba, Piasek

Hobby Wędkarstwo, turystyka kajakowa (uchodząca od zachodu do jez. rzeka Krutynia to popularny szlak kajakowy), żeglarstwo (szlak z Mikołajek do Rucianego-Nidy), wycieczki "statkami" pasażerskimi (Żegluga Mazurska).

Dodatkowe informacje Bełdany to jedno z najpiękniejszych jezior mazurskich, otoczone sosnowo-świerkowymi lasami Puszczy Piskiej. Jest to jezioro rynnowe wypełniające południową część ponad 35-kilometrowej rynny ciągnącej się od Rynu aż po Ruciane-Nidę. Na północy jezioro łączy się z jez. Mikołajskim, na południu przez śluzę "Guzianka" z jeziorami Guzianka Mała i Guzianka Wielka.



Nazwa Boczne

Powierzchnia 183,3 ha

Głębokość 17 m

Klasa czystości III (1990 r.)

Dno Piaszczysto - muliste, miejscami zarośnięte.

Dostępność dobra

Ośrodki b.d.

Kąpieliska dzikie plaże (dosyć przejrzysta woda)

Wypożyczalnie b.d.

Brzegi Płaskie porośniete lasami.

Najbliższa miejscowość Rydzewo

Hobby Żeglarstwo (szlak Giżycko-Mikołajki), wędkarstwo (typ: leszczowy)

Dodatkowe informacje Jezioro stanowi południowo-zachodnią zatokę jez. Niegocin. Krótki kanał Kula łączy je z jez. Jagodnym.



Nazwa Dargin

Powierzchnia 3030 ha

Głębokość 37,6 m

Klasa czystości II (1993)

Dno Piaszczysto - muliste

Dostępność Dość dobra

Ośrodki b.d.

Kąpieliska b.d.

Wypożyczalnie b.d.

Brzegi Wysokie, miejscani strome, zalesione.

Najbliższa miejscowość Sztynort, Kirsajty, Nowy Harsz, Poganty, Róg Pierkunowski

Hobby żeglarstwo (szlak żeglugowy z Giżycka do Węgorzewa), wędkarstwo ( typ. sielawowy)

Dodatkowe informacje Jezioro zajmuje środkową część zespołu jez. Mamry. Od leżącego na północy jez. Kirsajty oddzielają go przeciwległe półwyspy, z których jeden to półwysep Kirsajty, będący do niedawna wyspą. Przejście do leżącego na południu jez. Kisajno stanowi zwężenie koło półwyspu Królewski Róg. Jez. Dargin przewężeniem w części zachodniej łączy się z jez. Łabap i jez. Dobskim. W południowej części znajdują się dwie wysepki zwane Poganckimi Kępami. W pobliżu płd.-wsch. brzegów oddzielone przesmykiem jeziora Dgał Wielki i Dgał Maly oraz Skarż Wielki.



Nazwa Dobskie

Powierzchnia 1776 ha

Głębokość 22,5 m

Klasa czystości II (1993)

Dno Muliste

Dostępność Dość dobra

Ośrodki b.d.

Kąpieliska b.d.

Wypożyczalnie b.d.

Brzegi Wysokie i strome, tylko północno-wschodnie zupełnie płaskie i zalesione.

Najbliższa miejscowość Doba, Fuleda, Dziewiszewo, Pilwa, Jerzykowo, Radzieje, Łabapa

Hobby żeglarstwo, wędkarstwo (typ. sielawowy)

Dodatkowe informacje Jez. Dobskie zajmuje południowo-zachodnią część zespołu jez. Mamry. Na jeziorze wyspy Wysoki Ostrów (2,8 ha) zwany Wyspą Kormoranów, Lipka, Gilma i Ilmy wielkie. Wyspa Wysoki Ostrów stanowi rezerwat kormoranów. Na wyspie Gilma staropruskie grodzisko. W północnej części półwyspu wrzynającego się pomiędzy jez. Dobskie i jez. Kisajno rezerwat "Głazowisko Fuledzki Róg".



Nazwa Kisajno

Powierzchnia 1896 ha

Głębokość 25 m

Klasa czystości II (1993)

Dno Piaszczysto - muliste

Dostępność Dobra

Ośrodki Liczne ośrodki wypoczynkowe.

Kąpieliska Kąpielisko strzeżone w południowej części jeziora, dzikie plaże.

Wypożyczalnie b.d.

Brzegi Linia brzegowa silnie roziwnięta. Brzegi niskie, miejscami łagodnie wznoszące się, otoczone przeważnie łąkami i polami uprawnymi.

Najbliższa miejscowość Giżycko, Wojsak, Pierkunowo, Piękna Góra

Hobby żeglarstwo (szlak żeglugowy z Giżycka do Węgorzewa), wędkarstwo (typ. leszczowy)

Dodatkowe informacje Zajmuje południową część zespołu jez. Mamry, połączoną kan. Giżyckim i kan. Niegocińskim z jez. Niegocin. W południowej części jeziora liczne, przeważnie zalesione wyspy: Duży, Sosnowy i Górny Ostrów, Wielka Kiermuza, Dębowa Górka i inne (rezerwaty ptasie).



Nazwa Mamry

Powierzchnia 10450 ha (zespół jez. Mamry), 2504,4 ha (Mamry właściwe)

Głębokość 43,8 m

Klasa czystości I (1993) - Mamry wlaściwe

Dno Piaszczysto-muliste.

Dostępność Dobra

Ośrodki b.d.

Kąpieliska b.d.

Wypożyczalnie b.d.

Brzegi Brzegi Zatoki Przystań i środkowej części północnego brzegu są wysokie i miejscami strome. Leżą tam pola uprawne, łąki i kępy lasu. Inne brzegi są płaskie i rozmyte, otoczone mokradłami i podmokłymi łąkami.

Najbliższa miejscowość Węgorzewo, Przystań, Pniewo

Hobby Żeglarstwo (przez jezioro prowadzi szlak żeglugowy z Giżycka do Węgorzewa), wędkarstwo (typ. sielawowy).

Historia Połączone obecnie jeziora tworzące kompleks Mamr stanowiły niegdyś osobne akweny połączone przesmykami, którymi prowadziły drogi.Przesmyki te zostały zalane i rozmyte na skutek podniesienia się poziomu wody w Mamrach. spowodowanego powolnym wypiętrzaniem się północnego brzegu. Konsekwencją tego procesu jest podnoszenie się Węgorapy, odprowadzającej wody z jeziora, stałe podnoszenie się poziomu wody w Mamrach oraz zatapianie niskich przesmyków i nadbrzeżnych łąk. W ciągu ostatnich 500 lat poziom wody podniósł się o ok. 2 m (średnio 4 mm rocznie).

Fauna i flora Wyspa Upałty oraz pobliskie mniejsze wyspy: Sosnówka, Piramidowa oraz leżące dalej na południe Wyspy Gniłe podlegają ochronie jako część rezerwatu krajobrazowo-ornitologicznego "Wyspy na jez. Mamry i Kisajno". Na wyspach gnieżdżą się m.in.: kormoran czarny, czapla siwa, łabędź niemy, mewa śmieszka, kilka gatunków rybitw, kaczek i perkozów. Na wyspie Upałty znajduje się stary, ponad 200-letni drzewostan: dęby, buki, topole, klony i lipy. Wyspa Upałty przystosowana jest do zwiedzania, wyznaczono ścieżki turystyczne oraz punkty widokowe. Przybijać można tylko w miejscu wyznaczonym, nie wolno schodzić z wyznaczonych ścieżek. Przybijanie do innych wysp na jeziorze Mamry jest zabronione ze względu na ochronę lęgowisk i ostoi ptactwa.

Dodatkowe informacje (zespół jez. Mamry) Zespół połączonych jezior stanowiący drugie co do wielkości jezioro w Polsce. W skład zespołu wchodzą jeziora: Dobskie, Dargin, Kisajno, Kirsajty, Święcajty i Łabap oraz Mamry właściwe zajmujące północną część zespołu.

Dodatkowe informacje (Mamry właściwe) Niektóre zatoki Mamr właściwych noszą nazwy odrębnych jezior: Bodma, Przystań, Mamry Małe, Pniewskie. Na jeziorze znajduje się największa w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich wyspa Upałty o pow. 67 ha. W części północno-zachodniej jeziora, koło wsi Przystań wylot nieczynnego kanału Mazurskiego. Z części północno-wschodniej wypływa rzeka Węgorapa - dopływ Pregoły.



Nazwa Mikołajskie

Powierzchnia 500 ha

Głębokość 25,9 m

Klasa czystości III (1990)

Dno b.d.

Dostępność Dobra

Ośrodki b.d.

Kąpieliska b.d.

Wypożyczalnie Czartery jachtów w "Wiosce Żeglarskiej" i innych przystaniach w Mikołajkach.

Brzegi Na ogół wysokie, zachodni zalesiony (Puszcza Piska).

Najbliższa miejscowość Mikołajki

Hobby Żeglarstwo (przez jezioro przebiegaja szlaki: Mikołajki-Pisz, Mikołajki-Ruciane Nida, Mikołajki-Ryn).

Dodatkowe informacje Wypełnia część rynny jeziornej biegnącej od Rynu do Rucianego-Nidy.



Nazwa Nidzkie

Powierzchnia 1818 ha

Głębokość 23,7 m

Klasa czystości II (1990)

Dno Muliste, zarośnięte.

Dostępność Dość dobra

Ośrodki b.d.

Kąpieliska b.d.

Wypożyczalnie b.d.

Brzegi Linia brzegowa rozwinięta. Brzegi wysokie, strome, zalesione.

Najbliższa miejscowosc Ruciane-Nida, Karwica, Krzyże, Zamordeje.

Hobby Żeglarstwo, wędkarstwo (typ: leszczowy).

Dodatkowe informacje Jezioro ciągnie się wśród lasów Puszczy Piskiej na przestrzeni 23 km. Na brzegu zachodnim znajduje się dawna leśniczówka Pranie, obecnie muzeum K.I. Gałczyńskiego.



Nazwa Niegocin

Powierzchnia 2600 ha

Głębokość 39,7 m

Klasa czystości Pozaklasowe (1990)

Dno Piaszczysto - muliste

Dostępność Dobra

Ośrodki Yellow Marina w Giżycku, Country Club w Wilkasach, Hotel i camping "Zamek" w Giżycku.

Kąpieliska Liczne plaże, w tym strzeżone.

Wypożyczalnie Czartery jachtów w licznych marinach w Giżycku, także kajaki, rowery wodne, łódki.

Brzegi Linia brzegowa słabo rozwinięta, miejscami zarośnięta trzcinami. Brzegi pagórkowate z niewielkimi kompleksami leśnymi na brzegu zachodnim.

Najbliższa miejscowość Giżycko, Wilkasy, Strzelce, Rydzewo, Kleszczewo

Hobby Żeglarstwo (szlak Giżycko-Mikołajki, wędkarstwo (typ: sielawowy).

Dodatkowe informacje Niegocin to trzecie co do wielkości jesioro Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Mazurskiego. We wschodniej części jeziora znajduje się wyspa Grajewska Kępa. W części południowej dwie zatoki noszące nazwy odrębnych jezior - jez. Bocznego i jez. Niałk. Na północy jez. Niegocin kan. Giżyckim i kan. Niegocińskim łączy się z jez. Kisajno. Na północnym brzegu znajduje się miasto Giżycko, na północno-zachodnim popularna wieś letniskowa Wilkasy.



Nazwa Sztynorckie (Kamionkowskie)

Powierzchnia 47,3 ha

Głębokość 3,1 m

Klasa czystości b.d.

Dno Muliste

Dostępność Dobra

Ośrodki Marina żeglarska w Sztynorcie.

Kąpieliska brak

Wypożyczalnie Czartery jachtów.

Brzegi Płaskie, miejscami wzniesione.

Najbliższa miejscowość Sztynort

Hobby Żeglarstwo, wędkarstwo (typ: linowo - szczupakowy).

Dodatkowe informacje Jez. Sztynorckie połączone jest krótkim przesmykiem z jez. Dargin.



Nazwa Tałty z Ryńskim

Powierzchnia 1796 ha

Głebokość max 50,8 m

Klasa czystości III (1992)

Dno b.d.

Dostępność Dobra

Ośrodki Hotel "Gołębiewski" w Mikołajkach

Kąpieliska Plaża przy hotelu "Gołębiewski".

Wypożyczalnie b.d.

Brzegi Przeważnie wysokie, pagórkowate i strome, jedynie część brzegu wschodniego płaska i miejscami podmokła.

Najbliższa miejscowość Ryn, Rybical, Wielka Jora, Tałty, Mikołajki

Hobby Żeglarstwo (na jeziorze łączą sie szlaki Giżycko - Mikołajki i Mikołajki - Ryn), turystyka kajakowa.

Dodatkowe informacje Jezioro zajmuje północną część długiej, ponad 35-kilometrowej rynny jeziornej.



Nazwa Tyrkło

Powierzchnia 210 ha

Głębokość 29,2

Klasa czystości III (1996 r.)

Dno b.d.

Dostępność b.d.

Ośrodki b.d.

Kąpieliska b.d.

Wypożyczalnie b.d.

Brzegi Na ogół wysokie, miejscami strome, w części południowej łagodnie wzniesione. Zachodnie, północne i północno-wschodnie porośnięte lasem.

Najbliższa miejscowość Okartowo, Góra

Hobby Turystyka kajakowa.

Dodatkowe informacje Do jeziora uchodzi rzeka Orzysza wypływająca z jeziora Orzysz, w części południowej połączenie z jez. Śniardwy.