Skóra i naskórek

Skóra odgrywa rolę: - ochronną w stosunku do czynników mechanicznych, fizycznych, chemicznych i bakteryjnych - w regulacji cieplnej w czynności wydzielniczej i regulacji równowagi wodno- oddechowej, w czynności resorpcyjnej (wchłanianie poprzez skóre), - jako narząd czucia w metabolizmie białek, tłuszczy, węglowodanów, witamin, soli mineralnych, w procesach odpornościowych ustroju Skóra zawiera przydatki: - gruczoły łojowe - gruczoły potowe - mieszki włosowe - naczynia krwionośne i chłonne - zakończenia nerwowe Skóra ma budowę warstwową. W jej skład wchodzą: - naskórek , - skóra właściwa, - tkanka podskórna Naskórek : 1) warstwa podstawna: (rozrodcza) jest to najniżej położona warstwa komórek o wydłużonych jądrach zwana również rozrodczą. I już w obrębie tej warstwy stwierdza sie prekursony keratyny, która jest ostatecznym produktem metabolizmu naskórka. Prekursorami tymi są tonifibryle i cytokeratyny, które stają się znacznie obfitsze w wyższych warstwach naskórka. Komórki podstwane łączą się między sobą i z położonymi wyżej komórkami warstwy kolczystej za pomocą desmosomu, to jest uwypukleń błony komórkowej przylegających do siebie komórek. Od dołu połączone są z błoną podstwaną za pomocą uwypuklenia, które nie ma odpowiednika w obrębie błony podstwanej to jest za pomocą pundensmosonu. 2) Warstwa kolczysta- Składa się z kilku rzędów wielobocznych komórek ulegających spłaszczeniu w kierunku powierzchni skóry. Po miedzy komórkami znajdują się przestrzenie wypełnione substancjami, które ułatwiają przyleganie do siebie desmosonów. Powyżej warstwy kolczystej rozpoczyna sie proces keratynizacji to też warstwa podstawna i warstwa kolczysta są łączone wspólną nazwą warstwy Malpchiego. 3) Warstwa ziarnista - składa się z kilku szeregów wrzecionowatych komórek o spłaszczonych jąderkach wypełnionych ziarnami keratohialiny. Ziarna te stanowią ważny produkt w procesie wytwarzania białka keratynowego. 4) Strefa pośrednia (jasna) jest to wąskie pasmo leżące ponad warstwą ziarnistą. Ma ona duże znaczenie w zaburzeniach rogowacenia. 5) Warstwa rogowa: Składa się ze spłaszczonych komórek pozbawionych jąder przylegających do siebie w dolnych warstwach, a luźno ułożonych na powierzchni i ulegających złuszczeniu. Warstwa rogowa zawiera białka keratynowe, które wiążąc wodę nadają jej elastyczność. Błony komórkowe keratynocytów są zbudowane z fosfolipidów, które pod wpływem działania enzymów uwalniają kwas arachidynowy mający duże znaczenie w procesach zapalnych. Płaszcz lipidowy na powierzchni warstwy rogowej reguluje wraz z kreatyną procesy wchłaniania i przenikania do skóry zarówno substancji rozpuszczalnych w wodzie jak i w tłuszczach. Odporność keratyny powoduje ochronę niżej leżących warstw naskórka przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi(głównie kwasami) i promieniowaniem(zgrubienie warstwy rogowej przy opalaniu). Okres przejścia keratynocytu z warstwy podstawnej do rogowej wynosi 26-28 dni przy czym połowa tego okresu przypada na warstwę Malpichiego a połowę na warstwę rogową. Barwnik skóry: W obrębie keratynocytów znajduje się barwnik przekazywany im przez wypustki melanocytów. Melanocyty-definiuje się jako komórki pochodzące z grzebienia nerwowego i syntetyzujące melaninę. Typowy melanocyt jest komórką mającą dwie lub więcej wypustek w której znajdują się zmienna liczba melanocytów i ziarnistości zawierających melaninę. Melanocyty nie zawierają desmosomów i nie przylegają ściśle do sąsiadujących komórek. Funkcje naskórka: Glowna funkcja naskorka jest rogowacenie polegacjace na zroznicowaniu sie komorek naskorka w którym podlegaja one okreslonym zmianom. W czasie tego procesu tworzy sie keratyna, a komorki przemieszczane sa z warstwy podstawnej ku powierzchni naskórka tracąc jadra komórkowe, wodę i tlen. Skora własciwa: Jest ścislie powiazana z tkanka podskorna. Składa sie przede wszystkim z tkanki tłuszczowej i łacznej. Zawiera naczynia krwionosne, zakonczenia nerwowe i przydatki skory. Mozna wyroznic w niej 2 warstwy - a)Warstwa brodawkowa: obejmuje brodawki, zawierajaca liczne naczynia krwionosne b)Warstwa siateczkowa: Obejmujaca glebsze warstwyaz do tkanki podskornej rozniaca sie bardziej zbita struktora kolagenu W skorze wlasciwiej wyst. 3 rodz. wlokien: -Kolagenowe -Spreżyste -Retikulinowe wtopione w bezpostaciową masę. Te trzy rodzaje włókien nazywają się pościelisko łączno tkankowe. Włókna retikulinowe i sprężyste są rozsiane między włóknami kolagenowymi z wiekiem, włókna sprężyste ulegają zwyrodnieniu i wraz z włóknami kolagenowymi zbijają się w bezpostaciową masę. Ponad to dochodzi do zmniejszenia syntezy kolagenu i proteoglinanów oraz zaniku tworzenia się nowych naczyń krwionośnych. Konsekwencją tych zmian w tkance łącznej jest pojawienie się zmarszczek, bruzd, zmniejszenie elastyczności,oraz zwiększenie wrażliwości skóry. Komórki tkanki łącznej występujące w skórze właściwej: 1. Fibrocyty i fibroblasty wytwarzające kolagen które powstają miejscowo w skórze. 2. Histocyty które są makrofagami pochodzącymi z monocytów krwi (odpowiedzialny za stany zapalne) 3.Komórki tuczne 4.Pojedyńcze komórki krwi-limfocyty odpowiadają za odporność orgaznizmu. Tkanka podskórna: Składa się z zrazików tłuszczowych przedzielonych zbitą tkanką łączno- włóknistą. A w przestrzeniach między zrazikowych znajdują się części wydzielnicze gruczołów potowych oraz naczynia krwionośne i włókna nerwowe. Skóra twarzy jest nazywana cerą. Rozróznia się 4 podstawowe rodzaje cery: - normalną - suchą - tłustą - mieszaną Ceramidy są naturalnym składnikiem naskórka o zasadniczym wpływie na jego strukturę. Są to lipidy stanowiące ok. 40% cementu międzykomórkowego spajającego konneocyty warstwy rogowej tworzącej zwartą tkankę która nie dopuszcza do utraty wilgoci. Oprócz tego ceramidy chronią skórę przed wpływem czynników zewnętrznych (słońce, wiatr, skażenie środowiska, mróz) a także mają wpływ na wchłanianie i wydzielanie skórne. Gruczoły potowe dzielą się na dwa typy: 1.Gruczoły ekrynowe - występujące w całej skórze odgrywające rolę regulacji cieplnej wzmożone wydzielanie potu zachodzi w przypadku wzrostu temp. otoczenia powyżej 31 lub nadmiernego wytwarzania ciepła w ustroju. 2.Gruczoły apokrynowe związane z mieszkami włosowymi i występujące głównie w okolicach pachowych, płciowych, odbytu, brodawek sutkowych oraz powiek. Czynność gruczołów apokrynowych u ludzi nie jest całkowicie jasna nie biorą udziału w termoregulacji. Rozpoczynają funkcjonowanie po okresie pokwitania, oddziałowywują głównie na bodźce hormonalne i emocjonalne. Zapach potu apokrynowego uwarzany dawniej za charakterystyczną ceche osobniczą lub rasową okazał się być związany z rozkładem potu pod wpływem bakteri i może być całkowicie usunięty przez odpowiednie postepowanie przeciwbakteryjnie. Skład chemiczny potu jest zalezny od wielu czynników pokarmowych, warunków klimatycznych, wpływów hormonalnych. Pot jest w istocie bardzo rozcieńczonym roztworem soli zawierającym sole mineralne(potas, wapń, magnez,żelazo) a także mocznik, kwas mlekowy i lipidy. Wydzielanie potu zależne jest od ukł. nerwowego. Środki cholinergiczne (acetycholina) pobudzają je a środki przeciwcholinergiczne wpływają hamująco. Gruczoły łojowe- większość gruczołów łojowych ma związek z mieszkami włosowymi do których uchodza tuż poniżej lejka, tylko niewielka ich część ma ujście bezpośrednio na powierzchnie skóry np. na brzegu czerwieni warg. nalezą do gruczołów holokrynowych w którym proces wytwarzania łoju łączy się z niszczeniem komórek wydzielniczych. Komórki te zostaną następnie otworzone przez warstwę rozrodczą. Wydzielanie łoju jest jest wspomagane przez skurcz mięśni przywłosowych skurcz ten wystepuje pod wpływem zimna lub bodźców psychicznych (gęsia skórka). Rola łoju polega na ochronie skóry przed działaniem czynników chemicznych,mechanicznych, bakteryjnych. W skład łoju wchodzą kwasy tłuszczowe powstające w wyniku działania lipaz bakteryjnych: - squale - cholesterol - fosfolipidy Barwniki skóry: Czynniki wpływające aktywująco na melanogeneze: - promieniowanie UV - stany zapalne - metale (srebro, żelazo, złoto, arsel) - hormony płciowe (głównie estrogen) - hormony tarczycy Czynniki wpływacjąco hamująco na melanogeneze: - hormony głównie kory nadnerczy - witaminy (wit.C) Róznice barwy skóry zależą od aktywności melanocytów to jest liczby wytworzonych ziaren melaniny,a nie od liczby komórek wytwarzających barwnik, która różni się u ludzi barwy białej i czarnej. Białka skóry: - kolagen - elastyna - keratyna Kolagen - stanowi białko wytwarzane przez fibroblastry, 40 % ustrojowegokolagenu znajduje się w skórze, duza część w tkance kostnej i chrzęstnej. Okres połowicznego zycia kolagenu wynosi przeszło rok jest to więc białko wyjątkowo trwałe.Dotej pory opisano 20 różnych typów kolagenu. Kolagen odpowiada za napiecie i elastyczność skóry. Zaburzenia wytwarzania kolagenu prowadzą do występowania rozstępów. Występuje w skórze włąsciwej. Elastyna- znajduje się w skórze właściwej, prekursorem elastyny jest tropoelastyna zawierająca ok 800 reszt aminokwasowych. Elastyna nie jest rozpuszczana w wodzie. Odpowiada za elastyczność i napiecie skóry. Keratyna- jest białkiem o strukturze włókienkowatej. Jest składnikiem warstwy rogowej naskórka, włosów i paznokci. Charakteryzuje się dużą wrażliwością na czynniki mechaniczne i chemiczne. Zatrzymuje w skórze wodę czyli nie dopuszcza do zbyt intensywnego parowania wody w skórze do pozostałych białek zaliczamy jeszcze lamininę i fibronektynę