Historia rozwoju turystyki wiejskiej w polsce i europie.
ad.1.
Turystyka wiejska to jedna z form turystyki w ogóle. Można ją podzielić na
dwa rodzaje:
1.Turystyka na terenach wiejskich i leśnych.
2.Turystyka w gospodarstwach rolnych (agroturystyka).
Turystyka na terenach wiejskich i leśnych obejmuje wszelką turystykę organizowaną na wsi. Głównym jej celem jest przeciwstawienie atrakcji i warunków turystycznych środowiska wiejskiego miejskiemu.
Turystyka zwiazana z pobytem w gospodarstwie wiejskim dotyczy róznych form spędzania czasu wolnego, usług turystycznych świadczonych w obrębie gospodarstwa rolnego. Właśnie ten rodzaj turystyki wiejskiej nazywa się agroturystyką.
Turystyka wiejska zwana turystyką zieloną, preferuje bliski związek turystów z miejscowa społecznością, wykorzystanie walorów wsi i jej okolicy oraz istniejącej zabudowy w taki sposób, aby w jak największym stopniu zachować środowisko przyrodnicze. Wśród założeń turystyki wiejskiej oraz agroturystyki wyróżniają się te, które mówią o potrzebie zachowania równowagi w zaspokojeniu potrzeb odwiedzających i odwiedzanych, wskazują na konieczność respektowania materialnej i duchowej kultury ludności miejscowej oraz niskie koszty społeczne i indywidualne.
ad.2.
Najwartościowsze cechy turystyki wiejskiej poszukiwane przez turystów to:
możliwośc wypoczynku w środowisku odmiennym od warunków życia i pracy w mieście
możliwośc kontaktu bezpośredniego z nie zanieczyszczonym środowiskiem przyrodniczym
cisza, spokój, mały ruch
możliwość kontaktu z życiem wiejskim, zwierzętami domowymi, pracami rolnymi, folklorem wsi i możliwość ich poznania
możliwość korzystania ze zdrowej żywności.
Turystyka wiejska staje sie znaczacym elementem turystyki w szerokim znaczeniu tego pojęcia. W Europie Zachodniej na turystykę wiejską przypada ponad 28% okresu urlopowego i jako sposób spędzania czasu wolnego jest ona często wybierana po raz drugi lub trzeci w ciągu roku.
Turystyka wiejska w tym agroturystyka, ma duże szanse rozwoju w Polsce. Jako jedyny kraj w Europie Środkowo- Wschodniej, zachowała ona bowiem w strukturze rolnictwa dominująca pozycję indywidualnego gospodarstwa wiejskiego (małego i średniego) oraz duże bogactwo materialnych zasobów kultury, autentycznego ludowego folkloru, zwyczajów i obyczajów utrwalanych i przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Pomimo obserwowanej degradacji środowiska naturalnego, w Polsce jednak bardzo wiele rejonów wiejskich cechujących się pięknym i równoczesnie zróznicowanym krajobrazem, nieskażonym środowiskiem, interesująca florą i fauną.
Jednym z głównych wyzwań, wobec których stoi turystyka wiejska w naszym kraju, jest skoordynowany rozwój i promocja tej formy wypoczynku. Obiekty i atrakcje rejonów wiejskich są często bardzo rozrzucone, słabo reklamowane i trudno dostępne. Należy m.in. Tworzyć i rozwijać lokalne, regionalne stowarzyszenia agroturystyczne, odpowiedzialne za standaryzację, klasyfikację, oznakowanie, promocję, marketing. Mogą też powstawać zespoły rolników zainteresowanych agroturystyką. Najlepiej, gdy inicjatywy mieszkańców wsi mają odpowiednie wsparcie samorządów, władz lokalnych, regionalnych, krajowych, Ośrodków Doradztwa Rolniczego, Izb Rolniczych i innych instytucji zainteresowanych tą formą tyrystyki.
ad.3.
Tradycja spędzania wakacji na wsi jest w Polsce znana od dawna. Wypoczynek ten był preferowany w kulturze ziemiańskiej i mieszczańskiej. Świadczy o tym rozwój podmiejskich letnisk i atrakcyjnych ośrodków turystycznych w wieku XIX i w połowie XX. Przykładem jest rozwój turystyczny Zakopanego- ówczesnej małej podtatrzańskiej wsi, słynącej z walorów przyrodniczych, krajobrazowych, odwiedzanej przez miłośników Tart, przyjmowanych w prywatnych mieszkaniach górali. Oni to udostepniali swoje domki na mieszkania przybyłym gościom, a sami mieścili się przez ten czas w jednej tylko izbie. Nieco później zaczęły powstawać domy gościnne, budowane przez najzamożniejszych górali oraz zaczęto o gości konkurować.
Funnkcjonujące w okresie międzywojennym w Polsce robotnicze organizacje oświatowe, spółdzielnie i związki młodzieżowe (np. Robotnicze Koło Turystyczne w Krakowie, Robotnicze Towarzystwo Turystyczne w Łodzi) w swoich statutach wyodrębniły jako główny cel szerzenie zamiłowania do przyrody, wiadomości przyrodniczych, badania życia i mieszkańców, podnoszenie tężyzny fizycznej i duchowej przez uprawianie wędrówek, wychowanie fizyczne i sportowe. Cele te były realizowane w czasie wolnym w formie wypoczynku, wczasów głównie w środowiskach wiejskich, małomiasteczkowych.
Organizacyjna formuła wczasów dała o sobie znać z przyczyną utworzenia w 1938 roku Centralnego Biura Wczasów, które w swojej ofercie głównie promowało wsie i niewielkie miejscowości, położone w regionach atrakcyjnych przyrodniczo. W ciągu roku swojego istnienia organizacja ta skierowała na wczasy wiejskie około 3 tys. Osób w sezonie zimowym 1938/39 a latem w 1939 roku już ponad 30 tys.
Jednak początki w organizacji turystyki wiejskiej przypisuje się działającej od 1937 roku Spółdzielni Turystyczno- Wypoczynkowej ? Gromada?. Instytucja ta zainicjowała przed drugą wojną światową tzw. ?wczasy pod gruszą ? dla dzieci i ubogich rodzin w Łodzi. Po drugiej wojnie światowej oprócz ?wczasów pod gruszą? rozwinął się ruch turystyki wiejskiej pod hasłem ?Jabłońscy zapraszają Matysiaków? oraz zaczęły powstawać tzw. Wsie turystyczne. Główny ruch turystyczny był jednak realizowany w ramach tzw. Turystyki socjalnej. Wyrażała się ona w zorganizowanych wczasach grupowych, dofinansowanych przez rząd i przedsiębiorstwa państwowe. Powstały podmioty organizujące wczasy pracownicze, jak Fundusz Wczasów Pracowniczych, Zakładowa Baza Wczasowa, Baza Kolonijna, Schroniska Młodzieżowe. Większość placówek wczasów zakładowych i pracowniczych połozona była w atrakcyjnych turystycznie regionach kraju, na terenach pozamiejskich, stąd też regularne masowe wyjazdy turystów-wczasowiczów doprowadzały do zaniku ustronności i tajemniczości tych miejscowości. Tereny nadmorskie, górskie, okolice jezior, poddane intensywnej eksploatacji turystycznej, drastycznie zmieniały swoje oblicze.
ad.4.
W Austri turystyka wiejska jest wbudowywana w całościowy plan rozwoju wsi i turystyki. Produkcja rolnicza jest tam ukierunkowana bardziej na samowystarczalność niż na produkcję rynkową. Dlatego większośc społeczności wiejskich nastawia się na dwa sezony turystyczne- zima i lato. Dochód z turystyki w gospodarstwie zależy od regionu, od liczby sezonów wypoczynkowych i może wynosić 15-30% lub nawet więcej całego dochodu rolniczego. Największy udział w rozwoju agroturystyki ma Tyrol, bowiem około 30% rolników tego regionu zajmuje się turystyką. Agroturystyka w Austri to nie tylko źródło dodatkowego dochodu rodzin rolniczych, ale także powód osiągnięcia niezależności finansowej przez kobiety wiejskie, podnoszenia ich kwalifikacji zawodowych oraz uznania kobiety jako partnera w prowadzeniu minibiznesu na bazie gospodarstwa rolniczego.
Strategia rozwoju turystyki w Irlandii zakłada rozwój turystyki wiejskiej w wielu regionach kraju. Powstają zintegrowane plany rozwoju wsi, wzrostu zatrudnienia, poprawienia jakości życia poprzez agroturystykę. Społeczności lokalne, pragnąc zrealizować pomysły agroturystyczne tworzą różnego rodzaju organizacje lokalne, jak towarzystwa, spółdzielnie, rady parafialne. Przykładowo ?Narodowe Towarzystwo Domów Wiejskich? organizuje wakacje na wsi, promuje różne zajęcia w gospodarstwach rolnych i leśnych
Ad.5.
Agroturystyka stanowi formę rekreacji, odbywajacej się na terenach ?prawdziwej wsi? i obejmuje wielorakie rodzaje aktywności rekreacyjnej, związane z przyrodą, wędrówkami, turystyka zdrowotna, krajoznawczą, kulturową i etniczną. Turystyka wiejska staje sie dziś modną w wielu krajach europejskich formą wypoczynku na terenach wiejskich, które posiadają cechy terenów rekreacyjnych. Stanowi ona część turystyki wiejskiej, obejmujacą także formy turystyki, które odbywaja się na terenach zaliczanych pod względem administracyjnym do wiejskich, ale nie sa związane z gospodarstwami rolnymi (osrodki wczasowe, schroniska,hotele, motele, pensjonaty, pokoje goscinne, wynajmowane przez nie bedących rolnikami mieszkańców miejscowości wczasowych czy uzdrowiskowych). Turyści zainteresowani są na wsi róznymi formami spędzania wolnego czasu, zwiedzania, dokonywania zakupów oraz różnego rodzaju działań rekreacyjnych. Mało jest turystów ograniczających swoja aktywnosc do samego gospodarstwa, w którym przebywaja. Warto tu zauważyć, że na wiejski produkt turystyczny dla osób korzystających z tej formy wypoczynku moga się składać różne elementy formy aktywności turystycznej, słuzące turystyce aktywnej i krajoznawczej, która obejmuje: poznawanie architektury wiejskiej (domy, dworki, pałace); folklor, obrzędy, zwyczaje ludowe, udział w ceremoniach kościelnych, odpustach i pielgrzymkach do niektórych wiejskich sanktuariów; odwiedzanie miejsc i zabytków; korzystanie z karczm, zajazdów, kuchni regionalnych; zwiedzanie ciekawych budowli przemysłowych, kolejek, tam ,mostów ,fortyfikacji itp.; poznawanie gospodarki leśnej, zwierzyny, ptaków; rekreację związaną z wodą (pływanie, wędkarstwo, i in.); zwiedzanie pomników przyrody, obszarów chronionych itd.