Znaczenie transportu lotniczego na przykładzie Polskich Linii lotniczych LOT

ROZDZIAŁ 1.
MIEJSCE TRANSPORTU LOTNICZEGO W TURYSTYCE


1.1. Pojęcie turystyki w literaturze przedmiotu


Słowo „ turystyka ” pochodzi od łacińskiego słowa tournus i oznacza ruch obrotowy, okrężny odnoszący się do form zmiany pobytu osób. Turystyka jest zjawiskiem wielowymiarowym, przestrzennym, łączy ogół działań osób podróżujących w różnych celach: wypoczynkowych, rekreacyjnych, zdrowotnych, kulturowych, poznawczych, służbowych, w interesach, naukowych i indywidualnych, jeżeli podstawowym celem nie jest chęć osiedlenia się lub podjęcia pracy zarobkowej, a kryterium czasu oddalenia się od miejsca zamieszkania jest nie dłuższe niż 12 miesięcy.
Pojęcie „ turystyka ” jest w literaturze przedmiotu rozmaicie interpretowane. I tak na przykład L.Turus uważa, że turystyka to świadome, dobrowolne, indywidualne lub grupowe, poza profesjonalne, dokonane w ramach wolnego czasu, organizowane lub spontaniczne podróżowanie, mające na celu zaspokojenie zainteresowań poznawczych i uzyskiwanie doświadczeń oraz przeżyć estetycznych, rekreacyjnych, intelektualnych, których źródłem są zwiedzane regiony, obiekty i środowisko ludzkie.
K.Przecławski rozumie, że turystyka w szerokim znaczeniu jest to całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej związanych z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiskiem odwiedzanym ( przyrodniczym, kulturowym bądź społecznym).
C.Kaspar natomiast twierdzi, iż turystyka obejmuje całość powiązań i zjawisk, które się pojawiają wskutek zmiany miejsca i w związku z wynikającym z tego pobytem osób, przy czym dla osób tych nowe miejsce pobytu nie jest stałym miejscem zamieszkania, ani miejscem pracy.
Następnie J.Przezdziecki stwierdza, że turystyka jest wypoczynkiem na łonie natury w formie wędrówki ( bez względu na środki lokomocji), połączonym z poznawaniem przyrody, ludzi i efektów ich działania.
Jak widać w wyżej przytoczonych definicjach turystykę akcentuje niezawodny charakter oraz cel wyjazdów turystycznych. Do podstawowych działań turystyki autorzy zaliczają wyjazdy poza miejsce stałego zamieszkania i ich cel poznawczo-wypoczynkowy.
Uogólniając można powiedzieć, że pojęcie turystyka może być rozpatrywane w dwóch aspektach społeczno-kulturowym i ekonomicznym.
We współczesnym świecie tempo życia jest wyczerpujące, w związku, z czym człowiek potrzebuje relaksu, wypoczynku, zapomnienia o codziennych troskach, jest żądny przeżyć, przygód. Wypoczynek ten zapewnia mu w pełni turystyka otwierająca przed nim nowe kraje o bogatej kulturze, sztuce, zabytkach, ciekawej kuchni itp. Turystyka stała się potrzebą pierwszego rzędu, wynikającą z dynamicznego rozwoju cywilizacji przemysłowej, jak też wzrastającej koncepcji przestrzennej i coraz większym zapotrzebowaniem na nią. Zaliczana jest do najbardziej masowych zjawisk i wyodrębnia znaczną liczbę czynników kształtujących jej ekspansję. Do czynników tych zalicza się:

1.Czynniki ekonomiczne – rozwój światowej gospodarki, występowanie wyraźnego podziału na kraje bogate wysoko rozwinięte i ubogie kraje rozwijające się, oraz w obrocie finansowym wymienialność waluty. Popyt na specyficzne usługi turystyczne gdzie kupowanie dóbr oznacza kupowanie prawa do korzystania z słońca, wody, czystego powietrza, oglądania dzieł sztuki, itp. Usługodawcy realizujący usługi turystyczne nastawiają się na zysk a państwa, które, preferują turystykę osiągają z tego tytułu znaczące dochody. Ważnym elementem ekonomicznym jest wzrost dochodów ludności, przez co wzrasta dostęp do wszelkich usług w tym i do usług turystycznych. Biznes turystyczny przyciąga przedsiębiorców niewielkimi początkowymi inwestycjami, szybkim terminem zwrotu kosztów, stałym popytem na usługi turystyczne, wysokim poziomem rentowności poniesionych wkładów pieniężnych. “Przemysł Turystyczny” daje olbrzymie możliwości zatrudnienia, to znaczy, że w 2002 roku, co dziewiąta osoba na świecie znalazła zatrudnienie w sferze biznesu turystyczno-hotelarskim.


2.Czynniki społeczne – siła nabywcza ludności określa wybór usług turystycznych, ich standard oraz rodzaj. Ilość dochodów przeznaczonych na wypoczynek decyduje często o wyborze miejsca i kategorii spędzenia czasu wolnego. Ilość dni urlopu często też na wpływ na wybór miejsca wypoczynku. Wiadomo, że na odległe podróże różnymi środkami komunikacji potrzeba więcej czasu i dlatego wybór wycieczki czy miejsca urlopu uzależniony jest od czasu dotarcia do miejsca wypoczynku. Znaczna cześć społeczeństwa ma do dyspozycji weekendy, które są inspiracją do krótkich wypadów turystycznych. Poza tym nieodparta chęć do poznawania nowego, nowych miejsc, zwiedzanie świata,regionu, okolicy, poznawania innych narodów, kultur, religii, przyrody chęć obcowania z naturą, sprzyja rozwojowi turystyki.

3.Czynniki polityczne – każde państwo prowadzi swoja politykę dotyczącą turystyki, że turystyka jest dochodowa dla budżetu to na ogół każde państwo stara się wprowadzać przepisy stymulujące jej rozwój. Przykładem może być wprowadzanie ruchu bezwizowego, uproszczenie odpraw celnych, itp. Stabilna polityka międzynarodowa, społeczna, lokalna, brak napięć społecznych, etnicznych, religijnych sprzyja turystyce. Państwa, które, posiadają stabilną władzę, podjęły walkę z terroryzmem oraz z innymi zagrożeniami, posiadają służby ratownicze na pewno będą liczniej odwiedzane przez turystów. Zrównoważona i bezkonfliktowa polityka państw sprawia to ze takie kraje są chętniej odwiedzanie przez turystów niż państwa, w których toczą się jakieś konflikty.

4.Czynniki techniczne – są w pewnym sensie pomostem pomiędzy zurbanizowanym człowiekiem a człowiekiem turystą czy wczasowiczem. Do czynników technicznych należy zaliczyć rozwój transportu, co powoduje wzrost mobilności społeczeństwa, ułatwia i przyspiesza zmianę miejsca pobytu. Postęp w środkach komunikacji powoduje wzrost ich liczby, zwiększa dostępność, szybkość, komfort przejazdu, bezpieczeństwo podróży oraz powoduje obniżenie kosztów przejazdu. Stwarza to możliwość dotarcia do każdego wybranego miejsca. Rozwój technologii informatycznych stanowi poważny krok w rozwoju turystyki Zamawianie biletów, planowanie urlopów, rezerwacja noclegów, płatności za pomocą komputera i Internetu znacznie skracają czas przygotowania do podróży. Rozbudowa autostrad, dróg szybkiego ruchu, kolejowych linii ekspresowych, budowa nowych lotnisk i modernizacja istniejących skraca czas podróży i wydłuża wypoczynek.

5.Czynniki demograficzne – w strukturze demograficznej zwiększa się udział ludzi starszych, którzy na emeryturze zaczynają intensywnie podróżować, jak również nasileniu ulega zjawisko zatrudniania w krajach wysoko rozwiniętych pracowników zagranicznych doprowadza to do zwiększania się migracji do krajów wysoko rozwiniętych i turystyki tzw. rodzinnej (odwiedziny).

Wymienione powyżej czynniki można zaliczyć do czynników podstawowych albo głównych. Na rozwój turystyki wpływ mają też inne dobra, które stanowią integralną część dziedziny, jaką jest turystyka.

1.Walory turystyczne – wiadomo, że jakiś kraj, region, czy miejscowość ma być atrakcyjna turystycznie musi posiadać element, który przyciąga turystów, np. góry, czyste, powietrze, mikro-klimat, malownicze rzeki, lasy, rwące potoki, dziewiczą florę i faunę, piękne krajobrazy, jeziora, zagadkowe ruiny, morza, wyspy, zabytki, oraz różne nie spotykane gdzie indziej atrakcje.

2.Dobra turystyczne, – do których należy cała infrastruktura związana z obsługą ruchu turystycznego i to w zależności od wymagań klienta. Możemy tu wyliczyć: pola biwakowe, campingi, hotele, domy wczasowe, zakłady uzdrowiskowo rehabilitacyjne, pensjonaty, punkty informacji turystycznej, oznakowane szlaki piesze, ścieżki rowerowe, przystanie, restauracje, bary, sklepy, wypożyczalnie sprzętu turystycznego, oraz wyspecjalizowane usługi w czasie wypoczynku np. nauka pływania, wspinaczki skałkowej, nurkowania, żeglowania, szkoła przetrwania itp.

3.Rozwój nowych kierunków w turystyce – w trosce o klienta i z chęci większej rentowności firm turystycznych wytyczane są nowe formy turystyki i atrakcji turystycznych. Do takich form należy zaliczyć:

a) Turystykę biznesową – są to wyjazdy o charakterze zawodowym, w czasie, których osoby wyjeżdżające korzystają z podstawowych usług turystycznych, a w czasie wolnym zaspakajają potrzeby wypoczynku, poznania, rozrywki itp. korzystając z bazy turystycznej. Koszty takich wyjazdów biznesowych w większości wypadków są pokrywane przez instytucje delegujące.

b)Turystyka konferencyjna – to krajowy i międzynarodowy ruch osób podejmujących podróż w celu uczestnictwa w konferencjach, zjazdach, kongresach, seminariach, itp. Uczestnikami turystyki konferencyjnej są najczęściej naukowcy, politycy, członkowie różnych organizacji społecznych, kulturalnych, sportowych itp. Wyjazdy maja na ogół charakter elitarny i krótkoterminowy co określa model organizacji i obsługi. Ten rodzaj turystyki wymaga odpowiedniej infrastruktury. Miejscem odbywania kongresów mogą być duże miasta, często stolice, zwłaszcza, jeżeli posiadają zabytki lub inne atrakcje turystyczne.

c) Agroturystyka – bardzo obecnie modna turystyka wiejska. Gdzie spędzanie wolnego czasu odbywa się w gospodarstwach wiejskich, które w czasie wypoczynku turystów funkcjonują jak normalne gospodarstwa. Istnieje w nich podział na usługi turystyczne i rolnicze. Działalność rolnicza jest wręcz atrakcją dla turysty a wypoczynek niejednokrotnie idzie w parze z poznawaniem codziennej pracy człowieka wsi. Gospodarstwa agroturystyczne dostarczają wielu atrakcji, które w miastach są nieosiągalne.

d)Turystyka pielgrzymkowa i religijna – celem tej turystyki są miejsca kultu religijnego oraz uczestnictwo w obrzędach religijnych a ponadto obcowanie z zabytkami sztuki sakralnej. Forma tej turystyki jest różna, realizowana jest w obrębie jednego kraju, kontynentu, lub świata. Miejscami takiej turystyki są np.; Rzym Mekka, Lourdes, Częstochowa, Licheń, Fatima. Przeważnie są to wyjazdy grupowe organizowane przez grupy wyznaniowe i biura podróży.

Rozwój współczesnej turystyki nierozerwalnie połączony jest z funkcjami, jakie ma spełniać. Nie może ograniczać się wyłącznie do sfery czysto organizacyjnej i dochodowej. Jej celem jest nie tylko zabezpieczenie przejazdu, noclegu, wyżywienia, ale powinna wytaczać cele:
- społeczno-wychowawcze – dotyczące przeważnie młodzieży gdzie na wyjazdach grupowych uczy się współżycia w grupie uczy się współzawodnictwa i wartości obcowania w zespole.
- poznawcze – kreowanie poznawania uroków świata, obcowania z naturą, poznawanie ludzi, kultury i obrzędów, poznawanie obyczajów ludzi i zwierząt. Te poznawcze walory uzależnione są od formy wybranego wypoczynku.
- patriotyczne – poznawanie krajów, historii oraz szczególnie dla turystów emigrantów powrót do korzeni.
- prezentacja własnego kraju szczególnie turystom zagranicznym w ten sposób, aby zachęcić do ponownego odwiedzenia.

Czynniki wpływające rozwój turystyki sprawiają to, że turystyka stała się bardzo dochodową dziedziną życia w wielu społeczeństwach. Przynosi dochody dużej grupie ludzi i zapewnia solidny wypoczynek oraz dostarcza mnóstwo nowych przeżyć innym szczególnie tym z wielkich aglomeracji miejskich. Chcąc spędzić kilka wolnych dni warto stawiać na dobrze zorganizowaną turystykę. Turystyką nowej generacji opartej na nowych zasadach rozwoju.
Fenomenem turystyki jest ogromne, nieprzebrane bogactwo różnorodności, którą udostępniają wyjazdy turystyczne. Przyciąga turystów ogromne zróżnicowanie każdego zakątka ziemi, odmienność istot żywych i świata nieożywionego.
Współczesna turystyka jest elementem życia każdego człowieka, który poprzez turystykę poznaje świat, przyrodę, ludzi i kulturę, który poprzez turystykę odpoczywa, relaksuje się i poprawia swój stan zdrowia. Aby to wszystko osiągnąć człowiek zaczyna podróżować, zwiedzać świat, pragnie odpocząć od codzienności…
Z tego względu turystyka została podzielona na różne formy i rodzaje.

Według kryterium Światowej Organizacji Turystyki (WTO) wyróżniamy trzy główne rodzaje turystyki:
1. turystykę krajową – podróże mieszkańców po własnym kraju
2. turystykę przyjazdową- przyjazdy do kraju osób zamieszkałych na stałe gdzie indziej
3. turystykę wyjazdową- wyjazdy mieszkańców danego kraju za granicę
A te z kolei dzielimy na:
• turystykę wewnątrzkrajową (krajowa + przyjazdowa)- podróże po kraju rodzimych turystów i osób przyjezdnych z zagranicy
• turystykę narodową (krajowa + wyjazdowa)- podróże za granicę i po własnym kraju mieszkańców tego kraju
• turystykę międzynarodową (przyjazdowa + wyjazdowa)- podróże do kraju osób z zagranicy i podróże za granicę mieszkańców tego kraju

Przyjmując kryterium cechy charakteru turystyki, wyróżniamy następujące formy turystyki:

1. Ze względu na liczbę uczestników
• turystykę indywidualną
• turystykę zbiorową (klubową, masową, rodzinną, grupową)- przykładem może być pielgrzymka, wyjazd rodzinny na wczasy, obóz lub kolonia

2. Ze względu na wiek uczestników
• turystykę młodzieżową- obozy, kolonie, zielone szkoły
• turystykę seniorów

3. Ze względu na czas pobytu
• turystykę krótkopobytową (1 dzień, weekend)- delegacje
• turystykę długoterminową- wczasy…

4. Ze względu na pory roku
• turystykę letnią
• turystykę zimową
• turystykę sezonową
• turystykę pozasezonową

5. Ze względu na rodzaj zakwaterowania
• turystykę hotelową- zakwaterowanie w hotelu, motelu
• turystykę parahotelową- camping, drugie mieszkanie

6. Ze względu na środek transportu
• turystykę autobusową
• turystykę kolejową
• turystykę lotniczą
• turystykę morską- obejmuje zarówno rejsy przybrzeżne, jak i pełnomorskie odbywane statkami, promami i jachtami. Na rozwój tej formy turystyki miał wpływ wzrost wielkości statków, na których są komfortowe warunki pobytu zbliżone do wiosek turystycznych na lądzie, np. największy statek żaglowy świata, który jest pływającą wioską wakacyjną Clubu Med.
• turystykę rowerową i pieszą- obie te formy cieszą się coraz większym zainteresowaniem turystów, pozwalają na bliski kontakt z naturą i są przyjazne dla środowiska.

7 Ze względu na rodzaj finansowania
• turystykę socjalną
• turystykę kredytową
• turystykę finansowaną przedpłatami

8. Ze względu na aspekt socjologiczny
• turystykę luksusową
• turystykę tradycyjną
• turystykę seniorów i młodzieżową

9. Ze względu na zorganizowanie podróży
• turystykę indywidualną
• turystykę ryczałtową

10. Ze względu na zachowanie w podróży
• turystykę poznawczą- tzw. krajoznawczą- jest ściśle związana ze środowiskiem geograficznym. Celem podróży jest poznanie nowych, najczęściej nieznanych nam elementów środowiska naturalnego, wytworów działalności człowieka czy też obyczajów i sposobów życia społeczeństw.
• turystykę oświatową
• turystykę religijną i pielgrzymkową- celem może być odwiedzanie miejsc świętych, udział w obrzędach religijnych, a także podróż podejmowana wyłącznie z pobudek religijnych. Forma tej turystyki jest często piesza.
Biorąc pod uwagę kryterium motywacji wyjazdów, mamy do czynienia z takimi rodzajami turystyki:
• turystyka wypoczynkowa- realizowana dla regeneracji sił fizycznych
i psychicznych:
- w okresie weekendów- turystyka weekendowa- krótkotrwały wypoczynek realizowany w pobliżu miejsca zamieszkania. W ostatnich latach dynamicznie wzrosła ze względu na konieczność poprawienia sił fizycznych i psychicznych na skutek uciążliwych warunków życia w mieście i stresującej pracy.
- w czasie urlopu- turystyka urlopowa- wypoczynek zwykle na terenie kraju lub za granicą, trwająca zwykle powyżej tygodnia
- turystyka wiejska, w tym szczególna jej forma agroturystyka- wiąże się ze spędzeniem wolnego czasu w środowisku wiejskim. Bazę noclegową turystyki wiejskiej tworzą: pensjonaty, pokoje gościnne, prywatne domy letniskowe i kempingi. Cech specyficzne agroturystyki to domowa atmosfera, wspólne posiłki z gospodarzami, bezpośredni kontakt z naturą oraz różne formy rekreacji np. uczestnictwo w wiejskich imprezach.
• turystyka lecznicza lub uzdrowiskowa- wypoczynkowe wyjazdy do uzdrowisk, gdzie wykorzystywane są do regeneracji organizmu czynniki naturalne, takie jak woda, klimat itp.
• turystyka kulturalna
- poznawcza
- alternatywna
- pielgrzymkowa
• turystyka sportowa
- aktywna- uprawianie sportu
- pasywna- wyjazdy na imprezy sportowe, nie uczestniczenie jako zawodnik
• turystyka towarzyska
- rodzinna
- klubowa
- grup nieformalnych
• turystyka związana z aktywnością zawodową

- motywacyjna- wyjazd jako premia za dobre wyniki w pracy otrzymana od przedsiębiorstwa. Stanowi ona sposób dowartościowania pracownika i rodzaj wyróżnienia. Jest turystyką grupową, posiada specjalny program, który nie jest realizowany w wyjazdach standardowych, a podróże organizowane są
w okresach poza sezonowych.

- biznesowa- wyjazdy o charakterze zawodowym, w czasie, których osoby wyjeżdżające korzystają z podstawowych usług turystycznych, a w czasie wolnym zaspokajają potrzeby wypoczynku, poznania, rozrywki itp. korzystając z bazy turystycznej. Koszty wyjazdów biznesowych w większości przypadków pokrywane są przez instytucje delegujące, zakres usług musi obejmować łatwą i szybką rezerwację miejsc w środkach transportu i bazie noclegowej, odpowiednie wyposażenie pokoi hotelowych, sprawny system i dostęp do informacji

- kongresowa- wyjazdy krajowe i międzynarodowe osób uczestniczących
w konferencjach, zjazdach, kongresach, seminariach itp. Uczestnikami turystyki kongresowej są najczęściej naukowcy, politycy, członkowie różnych organizacji. Wyjazdy są krótkoterminowe i elitarne. Stolicą światowej turystyki kongresowej jest Paryż, następnie Londyn, Genewa i Bruksela, natomiast najwięcej kongresów organizują Stany Zjednoczone, Francja, Wielka Brytania i Niemcy.
Przytoczone podziały turystyki na rodzaje i formy nie wyczerpują wszystkich możliwości, które występują w praktyce. Nieopisaną formą turystyki jest turystyka etniczna. Wynika ona z faktu migracji ludności do ojczyzny, do korzeni, do miejsca urodzenia. Dotyczy grup społecznych, dla których istotna jest więź z krajem pochodzenia, więź kulturowa z własnym narodem i wspólnota językowa. Przedmiotem zainteresowań osób przyjeżdżających może być dziedzictwo kulturowe- obiekty sakralne, dzieła malarstwa, sztuka regionalna. W Polsce najliczniejsza jest turystyka etniczna Niemców, wynikająca ze zmiany granic państwowych po II wojnie światowej.


1.2. Transport lotniczy a rozwój turystyki


Turystyka kojarzy się nierozerwalnie z podróżami, sportem, rekreacją, poznawaniem czegoś nowego. To, co dla jednych jest formą wypoczynku dla innych stanowi źródło pracy. Te wzajemne relacje zapoczątkowały powstanie odrębnego działu gospodarki obejmującego obsługę turystów, a w szczególności zapewnienie im noclegów, środków lokomocji, wyżywienia, przewodników, pamiątek z wycieczek, przygotowania szlaków turystycznych, sprzętu sportowego, programu kulturalnego, udostępnienie obiektów do zwiedzania i inne. Turystyka podlega ciągłej ewolucji, głównym motorem tych zmian są wymagania turystów. Ze względu na swoją złożoność i zasięg nie sposób nie zauważyć, że oddziałuje ona na środowisko tak społeczne jak i przyrodnicze. Turystyka jest niezbędną częścią składową rynku światowego. Zajmuje drugie miejsce w ekonomice światowej po przemyśle elektronicznym i komputerowym, wyprzedzając takie dziedziny jak przemysł petrochemiczny i przemysł samochodowy. Przemysł turystyczny zajmuje ważne miejsce w gospodarce większości krajów. Według oceny specjalistów w rekreacyjne rozwiniętych krajach działalność turystyczno-rekreacyjna dostarcza do 50% wszystkich wpływów do budżetu.
Rozwój współczesnej turystyki w XX wieku następował fazami.
Faza pierwsza - obejmuje okres od czasu po zakończeniu I wojny światowej do końca lat pięćdziesiątych. W tych latach w turystyce dominowały cele wypoczynkowe i rekreacyjne nastawione na regenerację sił fizycznych.
Faza druga – okres lat 1960-1980 o wyraźnym wzroście liczby wyjazdów, w którym dominowała orientacja konsumpcyjna. Preferowany był bierny wypoczynek i rozrywka.
Faza trzecia – od początku lat osiemdziesiątych do dnia dzisiejszego charakteryzuje się orientacją wypoczynkową, poznawczą oraz sfera potrzeb psychicznych -nowych doświadczeń poznania. Zaczęto wytyczać nowe kierunki w turystyce.
Rozwój turystyki uzależniony jest od dostępności komunikacyjnej, która w uproszczeniu oznacza możliwość dotarcia do pożądanego miejsca. Usługi przewozowe, są niezbędnym elementem kształtującym rozwój turystyki, bez nich nie moglibyśmy się obejść. Jest to adekwatne do jednej z głównych cech podaży turystycznej, a mianowicie stałości miejsca występowania dóbr turystycznych, z których jeśli turysta chce skorzystać, sam musi się udać do miejsca ich występowania. Konsumpcja turystyczna składa się z trzech głównych etapów:

PODRÓŻ – POBYT – PODRÓŻ

Jak widać aż dwie z trzech faz konsumpcji turystycznej mają związek z transportem. W teorii turyzmu fazy podróży zwane są dynamicznym, w przeciwieństwie do statycznej fazy pobytu, jednakże ich źródła są wspólne.4
Usługi turystyczne integrują rozmaite dziedziny życia społecznego. Żaden dział turystyki nie może obejść się bez transportu. Bez usług transportowych nie jest możliwy rozwój turystyki. Wybierając środek transportu turysta zwraca, turysta zwraca uwagę na wiele czynników. Przede wszystkim ważne jest bezpieczeństwo, komfort i czas trwanie podróży.
Transport lotniczy należy do najszybszej i zarazem najdroższej gałęzi transportu, obsługuje głównie przewozy: pasażerów, poczty, wartościowych ładunków odbywających się na znacznych odległościach. Szybkość samolotu stanowiąca jego największy atut sprawiła, że wygrał on walkę o przewóz pasażerów z transportem kolejowym czy morskim. Stanowi on podstawę rozwoju turystyki, jego ogromną zaletą jest niezależność od drogi (wykorzystywanie naturalnych dróg w przestrzeni powietrznej) oraz infrastruktura punktowa. Dzięki temu transport lotniczy jest elastyczny w ruchu i przejawia się dostosowaniem częstotliwości ruchu samolotów do istniejących w danej chwili potrzeb transportowych.
Ważne jest również to w turystyce, że dzięki pojemnym i szybkim samolotom można dotrzeć do niezwykle atrakcyjnych miejsc np. Rodos, Kreta, Majorka, Malaga w kilka godzin, które leżą poza zasięgiem szlaków komunikacyjnych drogowych czy kolejowych.

1.3. Transport lotniczy na świecie
Tabela nr 1

NAZWA PRZEWOŹNIKA LOT POLISH AIRLINES WIZZAIR LUFTHANSA DEUTSCHE AIRLINES CENTRALWINGS SKY EUROPE BRITISH AIRWAYS RYANAIR SCANDINAVIAN AIRLINES SYSTEM ROYAL DUTCH AIRLINES AIR FRANCE ALITALIA AUSTRIAN AIRLINES CZECH AIRLINES SWISS INTERNATIONAL Suma 2005 udział4 517 449 43,815%1 237 574 12,003%620 761 6,021% 496 540 4,816%472 389 4,582%416 081 4,036%282 878 2,744%260 583 2,527%259 003 2,512%221 302 2,146%209 757 2,034%201 300 1,952%180 121 1,747%123 569 1,198%99 086 0,961%85 135 0,826% Suma 2004 udział 4 382 988 57,863%352 013 4,647% 491 924 6,494% 0 0,000%115 600 1,526%25 342 0,335% 275 554 3,638%0 0,000%270 410 3,570%197 460 2,607%173 697 2,293%51 581 0,681%135 280 1,786%106 989 1,412%68 436 0,903%74 790 0,987%

LOT oferuje swoim klientom dogodną sieć połączeń w Polsce, Europie i Ameryce Północnej. Wśród linii europejskich LOT jest linią średniej wielkości, posiada jednak jedną z najmłodszych i najnowocześniejszych flot. Dziś linia może poszczycić się sukcesami w rywalizacji z innymi liniami lotniczymi, w tym z coraz mocniej obecnymi na polskim rynku zagranicznymi przewoźnikami sieciowymi oraz z liniami niskokosztowymi. LOT ma wciąż największy udział w polskim rynku - w 2005 roku przewiózł ponad 3,5 miliona pasażerów.
Polskie Linie Lotnicze współpracują z różnymi liniami lotniczymi, należącymi do Star Alliance. Sojusz lotniczy Star Alliance utworzony został w 1997 roku przez 5 linii lotniczych - Air Canada, Lufthansa, Scandinavian Airlines, Thai Airways International i United, aby wspólnie oferować klientom produkty i usługi na najwyższym poziomie. Linie lotnicze należące do aliansu operują do ponad 842 portów lotniczych w 152 krajach i wykonują ponad 15 500 rejsów dziennie - najwięcej spośród wszystkich sojuszy lotniczych na świecie. Star Alliance tworzy 18 linii lotniczych: Air Canada, Air New Zealand, ANA, Asiana Airlines, Austrian, bmi, LOT Polish Airlines, Lufthansa, Scandinavian Airlines, Singapore Airlines, South African Airways, Spanair, Swiss, Thai Airways International, United, US Airways, VARIG i TAP.
Polskie Linie Lotnicze od wielu lat są największym i najlepszym przewoznikiem lotniczym. Najlepszym dowodem na to jest fakt, iż narodowy przewoźnik - Polskie Linie Lotnicze LOT - zostały uznane przez konsumentów za Markę Wysokiej Reputacji w kategorii Handel i Usługi. W badaniu PREMIUMBRAND 2006 udział wzięło 1500 osób, które oceniały najlepsze działające w Polsce marki pod kątem: zaufania i lojalności wobec marki, prestiżu, dobrego imienia, popularności i znajomości marki, CSR (corporate social responsibility) oraz tzw. referencji, czyli gotowości do rekomendowania marki innym osobom.5

ROZDZIAŁ 2.
ROZWÓJ PLL LOT

2.1. Informacje o firmie

Polskie Linie Lotnicze LOT są spółką akcyjną, która powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego pod tą samą nazwą. Sąd Rejonowy w Warszawie w dniu 29 grudnia 1992 r. wydał postanowienie o wpisie Spółki do RHB pod numerem 35068. W dniu 30 października 2001 r. Spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000056844. Działalność Spółki reguluje Statut Polskich Linii Lotniczych LOT S.A.
Przedmiotem działalności PLL LOT jest: transport lotniczy osób, bagaży, poczty i towarów w komunikacji krajowej i międzynarodowej, świadczenie usług związanych z przewozami lotniczymi, prowadzenie turystyki lotniczej, szkolenie lotnicze oraz wynajem samolotów. Szczegółowo przedmiot działalności PLL LOT SA określony jest zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności w Statucie Spółki.
Kapitał zakładowy Spółki wynosi 447 673 700 zł i składa się z 4 476 737 akcji o wartości nominalnej 100 zł każda.
Do listopada 1999 r. 100 procent akcji w kapitale Spółki znajdowało się w posiadaniu Skarbu Państwa. W procesie prywatyzacji 18 listopada 1999 r. część akcji polskiego narodowego przewoźnika zakupione zostały przez SAirLines B.V. – spółkę będącą częścią holdingu SAirGroup. 30 października 2001 r. Rada Ministrów podjęła decyzję o podniesieniu kapitału zakładowego PLL LOT SA. Nowa emisja akcji została w całości objęta przez Skarb Państwa, który w ten sposób stał się właścicielem 67,97 procent akcji przewoźnika; 25,1 procent akcji posiada syndyk masy upadłościowej SAirLines B.V. a pozostałe 6,93 procent znajduje się w rękach pracowników.
LOT jest narodowym przewoźnikiem łączącym długoletnią tradycję z nowoczesną technologią i organizacją. Oferuje usługi odpowiadające potrzebom klientów i umacnia pozycję wiodącej linii lotniczej na trasach do /z i przez Polskę. Działając na jednym z największych i najszybciej rozwijających się rynków europejskich, osiąga opłacalny wzrost i właściwy kapitał.

2.2. Historia powstania PLL LOT

Polskie Linie Lotnicze LOT powstały w 1929 roku, ( jako przedsiębiorstwo państwowe – jedno z pierwszych linii lotniczych w Europie, z połączenia dwóch mniejszych przewoźników państwowych. Rozpoczęło swą działalność na podstawie programu i zasad opracowanych przez Wydział Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji. W 1930 roku Polskie Linie Lotnicze LOT zostają przyjęte do
Stowarzyszenia Międzynarodowego Transportu Lotniczego IATA.
Rok później powstała linia wieloodcinkowa Warszawa - Lwów - Czerniowce -Bukareszt.
Po pięciu latach działalności LOT otrzymuje siedzibę zlokalizowaną na nowym warszawskim lotnisku Okęcie, gdzie powstał nowoczesny dworzec lotniczy wraz z zapleczem technicznym -hangary, warsztaty i magazyny. Pierwszy transatlantycki przelot eksperymentalny załogi Lotu ze Stanów Zjednoczonych do Polski odbył się w 1938 roku.
Rok 1945 to reaktywacja przedwojennego przedsiębiorstwa Polskie Linie Lotnicze LOT Sp. z o. o. , oraz powstanie sieci krajowych oddziałów LOT . Pierwszy rozkład lotów - arkusz papieru, na którym wyrysowano krajową siatkę połączeń, podając dni, godziny startów i lądowań oraz typ samolotu, jaki obsługuje daną linię.
18 lipca - dekretem Rady Ministrów powstaje Przedsiębiorstwo Państwowe Polskie Linie Lotnicze LOT. Naczelnym dyrektorem zostaje Wojciech Zieliński, przedwojenny prokurent LOT-u .Przejęcie od wojska 10 dwusilnikowych samolotów Li-2 i uruchomienie pierwszej po wojnie krajowej linii Warszawa – Gdańsk , nastąpiło w 1946 roku , jak również LOT kupuje 9 samolotów Douglas DC-3, uruchamia ponownie sieć połączeń krajowych i linie zagraniczne do Berlina, Paryża, Sztokholmu i Pragi . Po trzech latach, flota Lotu powiększa się o pięć 18-miejscowych samolotów Ił-12. Wznawiane są także połączenia do Bukaresztu, Budapesztu i Kopenhagi, jak i powstaje nowe połączenie do Brukseli. W następnych latach LOT otrzymuje pierwszą dostawę zamówionych samolotów It – 14 , oraz trzy amerykańskie samoloty CV – 240 . Ponadto uruchomiona zostaje linia do Wiednia i Moskwy , oraz połączenie z Warszawy do Londynu i Zurychu .Rok 1989 jest przełomowy, gdyż LOT wymienia całkowicie flotę powietrzną, kupując nowoczesne samoloty pasażerskie – Boeingi 767. Dzięki takim parametrom może spełniać wysokie wymagania pasażerów w zakresie kompleksowej wysokiej jakości obsługi pasażerów w czasie trwania podróży. Liczba pasażerów wzrasta (2, 3 mln osób w 1989 roku), (rok 1955 to pierwszy milion przewiezionych pasażerów od początku działalności), jest to związane z rosnącym stopniem zamożności społeczeństwa, ludzie po zaspokojeniu potrzeb pierwszej kolejności chcą przeznaczyć swoje nadwyżki finansowe na podróże wycieczki, intensywny wypoczynek w warunkach luksusowych – czyli samolocie.6
Nie ma żadnych wątpliwości, że PLL „ LOT ‘’ wniósł duży wkład w rozwój polskiego lotnictwa. Posiada on najmłodszą flotę powietrzną spośród wszystkich linii lotniczych na świecie, dlatego też Polskie Linie Lotnicze „ LOT ‘’ dzięki szybkiemu i dynamicznemu rozwojowi stały się jednym z najlepszych przewoźników lotniczych w Europie .
W ubiegłym roku polskie lotniska obsłużyły ponad 10,3 mln pasażerów w ruchu regularnym, z czego ponad 31,3 proc. stanowili pasażerowie linii niskokosztowych, które w 2005 roku wygenerowały 95,34% ogólnego wzrostu.
W 2005 roku wielkość regularnego ruchu pasażerskiego w polskich portach lotniczych wyniosła ponad 10,3 mln pasażerów - wynika z danych zebranych przez Urząd Lotnictwa Cywilnego. Udział przewoźników niskokosztowych w tego rodzaju przewozach wyniósł w tym okresie 31,3 proc.
Ciągle zdecydowanie największy udział w polskich portach lotniczych mieli pasażerowie PLL LOT. Stanowili oni ponad 43 proc. wszystkich obsłużonych pasażerów w rynku przewozów regularnych. Na drugim miejscu znalazł się niskokosztowy przewoźnik Wizz Air, który zwiększył swój udział w rynku o 7,4 pkt. proc. w stosunku do ubiegłego roku (12 proc. w całym rynku przewozów regularnych). Kolejne miejsca zajmują: Lufthansa, Centralwings oraz SkyEurope.
Swój udział w rynku przewozów regularnych zdecydowanie zwiększyły linie niskokosztowe. W pierwszej dziesiątce największych przewoźników w Polsce znalazło się aż pięć LCCs: węgierski Wizz Air, polskie linie Centralwings, słowacki Sky Europe, brytyjski EasyJet oraz irlandzki Ryanair. W sumie przewoźnicy niskokosztowi przewieźli w całym 2005 r. 3,23 mln osób, czyli 31,3 proc. wszystkich pasażerów korzystających z przewozów w ruchu rozkładowym. Dla porównania, w ubiegłym roku w tym samym okresie linie niskokosztowe posiadały jedynie 13 proc. udziału w rynku przewozów regularnych.
Na zagranicznych połączeniach rozkładowych LOT przewiózł w ubiegłym roku ponad 2,5 miliona pasażerów (8,9 % więcej niż w 2002 r.). Na rozkładowych połączeniach dalekiego zasięgu (USA i Kanada) przewozy zmalały o 0,6% do 428 tys. pasażerów. Znacznie poprawiły się natomiast wyniki na rozkładowej działalności przewozowej na połączeniach średniego zasięgu (Europa i Bliski Wschód), gdzie LOT zanotował wzrost o, ponad 11%, co oznacza, że z tych połączeń skorzystało ponad 2,1 miliona pasażerów.)
W stosunku do roku 2002 poprawił się również wskaźnik wykorzystania miejsc, który w 2003 roku wyniósł 72,2 % (wzrost o 2 %). W nieznacznym stopniu wzrosło też oferowanie (wzrost o 1,7 %) oraz ilość rejsów (wzrost o 5,4 %).
Na dobre wyniki przewozowe wpływ miało rozpoczęcie współpracy z liniami zrzeszonymi w Star Alliance, którego pełnoprawnym członkiem LOT został w październiku 2003 roku. Dotychczas podpisano umowy o współpracy, w tym o wspólnej eksploatacji połączeń z Lufthansą, Austrian Airlines, bmi, United i ANA, co w znacznym stopniu wpłynęło na poprawę wyników na poszczególnych trasach obsługiwanych wspólnie z tymi przewoźnikami. Dotyczy to szczególnie współpracy z Lufthansą i Austrian Airlines, która natychmiast po jej rozpoczęciu zaowocowała znacznymi przyrostami przewozów, wpływów i w konsekwencji poprawą rentowności połączeń do Niemiec i Austrii. Dzięki podjęciu współpracy z przewoźnikami takimi jak All Nippon Airways, z którymi LOT do tej pory nie współpracował, nasi pasażerowie będą mieli dobrze zorganizowaną podróż nawet w najdalszy zakątek świata, a partnerzy LOT-u będą dbać o niego zgodnie z wysokimi standardami sojuszu Star Alliance. W najbliższym czasie planowane jest podjęcie podobnej współpracy z innymi członkami Star Alliance.

Coraz więcej osób korzysta z połączeń krajowych. W 2003 roku skorzystało z nich ponad 819 tysięcy pasażerów - o ponad 14% więcej niż rok wcześniej. Wzrost przewozów na siatce krajowej idzie w parze ze wzrostem oferowania o 2,6% i wskaźnika wykorzystania miejsc, który osiągnął 58,1% (wzrost o 6,8%). Niezwykle korzystnym miesiącem dla przewozów krajowych był maj - po raz pierwszy w historii firmy przekroczono barierę 3 tys. pasażerów przewiezionych jednego dnia w lotach krajowych i 75 tys. w ciągu jednego miesiąca.

Liczba obsłużonych pasażerów w ruchu regularnym na przykładzie różnych przewoźników w latach 2005 / 2004 7

Tabela nr 2

NAZWA PRZEWOŹNIKALOT POLISH AIRLINESWIZZAIRLUFTHANSA DEUTSCHE AIRLINES CENTRALWINGSSKY EUROPEEASYJETBRITISH AIRWAYSRYANAIRSCANDINAVIAN AIRLINES SYSTEMROYAL DUTCH AIRLINESAIR FRANCE GERMANWINGSALITALIA Suma 2005 udział4 517 449 43,815%1 237 574 12,003%620 761 6,021%496 540 4,816%472 389 4,582%416 081 4,036%282 878 2,744%260 583 2,527%259 003 2,512%221 302 2,146%209 757 2,034%201 300 1,952%51 581 0,681%123 569 1,198%99 85 086 0,961% Suma 2004 udział4 382 988 57,863%352 013 4,647%491 924 6,494%0 0,000%115 600 1,526%25 342 0,335%275 554 3,638%0 0,000%270 410 3,570%197 460 2,607%173 697 2,293%51 581 0,681%135 280 1,786%106 989 1,412%68 436 0,903%

Dynamicznie rozwijający się rynek turystyczny, oraz znacząca dynamika przewozów pasażerskich mają duże znaczenie w komunikacji lotniczej.
Z roku na rok coraz więcej osób korzysta i będzie korzystało z usług Polskich Linii Lotniczych LOT, dlatego też trzeba rozwijać ten rodzaj transportu dla rozwoju rynku turystycznego.
Obecnie spółka zatrudnia 4200 ludzi i operuje na 49 trasach w 31 krajach. Główną bazą linii jest warszawski port lotniczy im. Fryderyka Chopina. 26 października 2003 LOT dołączył do sojuszu lotniczego Star Alliance stając się jego 15 członkiem.
LOT posiada własną spółkę zależną EuroLOT (kod linii IATA: K2 / kod ICAO: ELO), która powstała 1 lipca 1997. Flota Eurolotu to 8 ATR72-200 i 5 ATR42-500.

2.3. Powstanie logo i plakatu PLL LOT


Istotną rolę w kształtowaniu wizerunku marki LOT-u odegrał jego znak graficzny - stylizowany " żuraw w locie".
W 1929 roku rozpisany został konkurs na znak graficzny dla nowoutworzonych Polskich Linii Lotniczych. Zwycięzcą konkursu został Tadeusz Gronowski, warszawski artysta plastyk. Dwa lata później znak "żurawia" wprowadzony został oficjalnie jako herb Polskich Linii Lotniczych LOT. Na przestrzeni wielu lat sylwetka żurawia ulegała licznym modyfikacjom. Jednak to właśnie on od samego początku towarzyszy lotowskim pilotom, stewardesom i pasażerom w ich podniebnej wędrówce
Omawiając markę LOT wspomnieć należy również o tak niezwykle istotnych elementach, jak nazwa firmy i kolorystyka malowania samolotów.
Nazwa polskiego narodowego przewoźnika zawsze malowana była na samolotach. Początkowo zwykłymi literami, drukowanymi według szablonu w kolorze białym lub czarnym. Używano także proporca LOT-u w kształcie biało-czerwonego trójkąta, z czarnym żurawiem w kole.
Od 1938 roku, po zmianie niektórych zasad pisowni polskiej, słowo "Linje" pisano już zgodnie z obowiązującymi współcześnie zasadami pisowni. Samoloty LOT-u malowano wówczas na niebiesko-szaro, a napisy i znaki graficzne były czarne. Niekiedy nazwę przedsiębiorstwa malowano na metalu, nanosząc tylko czarne znaki i napisy. We wszystkich rodzajach malowania, na ogonie umieszczany był znak żurawia w kolorze czarnym. Po zakończeniu II wojny światowej pierwsze samoloty LOT-u malowane były w wojskowym kolorze zielonym i błękitnym od dołu. Do tego dochodził cywilny znak rejestracyjny, napis Polskie Linie Lotnicze LOT na górnej części kadłuba i nieodmiennie znak żurawia umieszczony, podobnie jak przed wojną, na ogonie. Liternictwo stanowiły zwykłe litery drukowane, a napisy miały barwę białą i czarną. Na początku lat 70-tych wprowadzona została angielska nazwa przedsiębiorstwa "Polish Airlines" malowana obok nazwy polskiej, z drugiej strony kadłuba.
W 1978 roku artyści plastycy Roman Duszek i Andrzej Zbrożek, twórcy wielu znanych polskich znaków firmowych, opracowali nową szatę graficzną dla samolotów LOT-u. Projekt przewidywał pomalowanie całego samolotu na biało i umieszczenie w przedniej części kadłuba dużego słowa LOT, pisanego kursywą. Na ogonie samolotu umieszczono tradycyjnie symbol żurawia, tym razem jednak znacznie większy, bo zajmujący niemal całą powierzchnię usterzenia. Obok żurawia znalazła się również polska flaga. Uzupełnienie stanowił granatowy pas, biegnący przez całą długość samolotu oraz polska i angielska nazwa przedsiębiorstwa umieszczona nad tym pasem. Stopniowo wszystkie samoloty LOT-u otrzymały nowe malowanie.
Na podstawie nowego projektu opracowano w 1981 roku katalog identyfikacji wizualnej, obejmujący wszystkie możliwe sposoby użycia znaku "LOT", symbolu żurawia, obowiązujący krój liter, czyli tzw. lotowski alfabet oraz nazwę Polskie Linie Lotnicze LOT. Z biegiem lat katalog uzupełniono o wzory malowania wszystkich typów samolotów użytkowanych przez LOT, wzory umundurowania personelu kapitanowego i pokładowego oraz o symbolikę sojuszu Star Alliance.
Kształtowanie się identyfikacji wizualnej LOT-u na przestrzeni lat 1945-1978 obejmowało, co najmniej 6 rodzajów malowania samolotów i 5 krojów liter tworzących nazwę. Wspólną cechą ich wszystkich było zastosowanie znaku żurawia i mimo, że różnej wielkości, zawsze umieszczanego na ogonie samolotu razem z biało-czerwonym pasem tworzącym polską flagę.
W 2003 roku LOT stał się członkiem największego na świecie sojuszu lotniczego Star Alliance. Dla uczczenia tego faktu 4 samoloty LOT: Boeing 767 (SP-LPE), Boeing 737 (SP-LKE) oraz Embraer 170 (SP-LD...) otrzymały promocyjne malowanie aliansu. Ogon samolotów pomalowany został na czarno i umieszczono na nim gwiazdę - symbol sojuszu. Wzdłuż pomalowanego na biało kadłuba biegnie czarny napis "STAR ALLIANCE". Poniżej w przedniej części kadłuba umieszczone zostało logo LOT.
Polski plakat towarzyszy przewoźnikowi od początku jego istnienia aż do czasów współczesnych. Przez cały ten czas skutecznie kreował wizerunek firmy w kraju i na świecie. Od początku polski przewoźnik związał się ze znakomitymi polskimi grafikami - mistrzami w dziedzinie przekonywania i budowania zaufania do LOT-u za pomocą symboli. Samolot, jak każde pionierskie odkrycie, budził nie tylko ogromne zaciekawienie i podziw, ale także rozmaite obawy. Te ostatnie plakat miał skutecznie przełamywać, zachęcać do komfortowego, szybkiego sposobu podróżowania do najdalszych zakątków świata.
Samolot stał się bohaterem jednego z pierwszych polskich plakatów reklamowych. W 1924 roku Józef Mehoffer, jeden z wielkich artystów młodopolskich, zaprojektował znakomity plakat reklamujący Polską Linię Lotniczą "Aerolloyd", przewożącą pasażerów z portów lotniczych w Gdańsku, Lwowie i Warszawie.
Pięć lat później, plakat Tadeusza Gronowskiego namawiał do "przewozu pasażerów, poczty, towarów " samolotami Linii Lotniczych LOT. Pięknej sylwetce Junkersa towarzyszą trzy bociany, symbole bezpiecznych podniebnych lotów.
Do podróży stalowymi ptakami LOT-u zachęcały prace Stefana Norblina, Stanisława Łuckiewicza, Jerzego Srokowskiego, Romana Cieślewicza, Macieja Hibnera, Wiktora Górki, Janusza Stannego, Janusza Grubiańskiego, Waldemara Świeżego czy Andrzeja Pągowskiego. Niektórzy z nich wykorzystywali barwne motywy z polskiej sztuki ludowej, co podkreślało odrębność polskiego narodowego przewoźnika. Jednak Polacy najlepiej chyba pamiętają plakat Tomasza Rumińskiego przedstawiający chłopca z rozpostartymi rękoma szykującego się do "lotu".
Plakaty stanowią frapującą, ilustrowaną kronikę LOT-u. Opowiadają o samolotach, które latały i latają w barwach PLL LOT, o tym, co czeka pasażerów podczas podróży. Przez wiele lat plakaty były podstawą działań reklamowych firmy. Promowały jednak nie tylko firmę, ale również i Polskę, jako atrakcję turystyczną. Słynna stała się seria fotograficznych pod wspólnym tytułem "LOT invites you to Poland.
LOT jest niewątpliwie rekordzistą wśród polskich firm, jeśli wziąć pod uwagę ilość plakatów. W ciągu ponad 75 lat swojego istnienia wydał ich ok. 200. Większość prezentowana jest w czasie wystawy w Muzeum Plakatu.

Rys. 1. Pierwszy plakat PLL LOT
Źródło: www.lot.pl
Rys. 2. Drugi plakat PLL LOT
Źródło: www.lot.pl
Rys. 3. Kolejny plakat PLL LOT
Źródło: www.lot.pl
3 . Przewozy PLL LOT
3.1. Loty rozkładowe i nie rozkładowe


Przez komunikację regularną rozumie się kolejno następujące po sobie loty,
z których każdy ma następujące cechy:
· loty odbywają się w przestrzeni powietrznej między dwoma lub więcej
państwami,
· loty wykonywane są przez statki powietrzne dla przewozów pasażerów,
poczty i towarów za pobrane opłaty za przewóz , przy czym każdy z tych
lotów dostępny jest dla szerokiego ogółu,
· loty wykonywane są w celu utrzymania ruchu między dwoma lub większą
liczbą punktów, które pozostają te same dla całej serii tych lotów i odbywają
się zgodnie z opublikowanym rozkładem lotów lub z taką regularnością
i częstotliwością, że stanowią wyraźną systematyczną serię lotów,
· w komunikacji regularnej wszystkie loty dostępne są szerokiemu ogółowi
publiczności, jest to obowiązek ogłaszania taryf lotniczych,
· w komunikacji regularnej ryzyku zapełnienia samolotu ponosi przewoźnik 8
Przewozy pasażerów płatnych w działalności rozkładowej ogółem wyniosły 3 553 681 i były wyższe niż w 2004 r. o 1,7%. Na połączeniach zagranicznych rozkładowych wzrosły o 2,7% przy czym na dalekim zasięgu (USA i Kanada) o 11,1% a na średnim zasięgu o 1%. Na połączeniach krajowych przewozy pasażerów płatnych były niższe od ubiegłorocznych, o 1,4%, co jest niewątpliwie wynikiem rozwoju bezpośrednich połączeń z portów regionalnych. Od 2005 r. loty czarterowe realizowane są przez Centralwings spółkę zależną LOT-u, stąd ogólna liczba pasażerów w 2005 r. jest niższa od odnotowanej w 2004 r. Należy jednak pamiętać, że poprzez Centralwings LOT partycypuje w najlepiej rozwijającym się segmencie rynku tanich przewozów. Współczynnik wykorzystania miejsc wyniósł 74 % i nie zmienił się w stosunku do 2004r.

Rys. 4. Przykładowy rozkład lotów – jak czytać
Źródło własne

Natomiast loty nie rozkładowe, to inaczej loty nieregularne. Według definicji ICAO do komunikacji nieregularnej zaliczamy loty wykonywane samolotami wynajętymi do celów handlowych, a także loty specjalne wykonywane w celach humanitarnych lub w nagłej potrzebie, loty propagandowe itp.
Wiele przedsiębiorstw lotniczych zajmujących się przewozami nieregularnymi obsługuje wiele tras turystycznych podając własny rozkład odlotów i przylotów.
Okazuje się, że większość przewoźników regularnych nie jest w stanie z rozmaitych powodów ściśle trzymać się rozkładów lotu.
Przewoźnicy nieregularni nie należą do IATA, nie są skrępowani w swej działalności a kalkulując koszt przelotu jako część składową wycieczki inclusive tour kierują się wyłącznie względami eksploatacyjnymi i handlowymi, oraz obowiązującymi w danym kraju przepisami państwowymi. Element ten powoduje, że lotnicze towarzystwa czarterowe są zdecydowanie bardziej konkurencyjne pod względem ceny od przewoźników regularnych, co sprawia, że przewoźnicy nieregularni wywierają decydujący wpływ na kształtowanie i powstawanie nowych tendencji w masowej turystyce lotniczej W komunikacji nieregularnej stopień dostępności lotów ulega ograniczeniu, ceny wynajmu samolotu mogą mieć charakter poufny, natomiast ryzyko zapełnienia samolotu spoczywa na czarterującym.
Ogólnie rzecz biorąc nazwa czarter lub lot wynajęty kojarzone są z wynajęciem samolotu, najczęściej wraz z załogą ( wet charter) celem wykonania określonych operacji lotniczych lub przewozów w określonej jednostce czasu, na określonych w umowie zasadach.

Wyróżnia się jednak 3 podstawowe typy czarterów pasażerskich :

- czartery IT i SPECIAL EVENTS ( one top – okolicznościowe , inclusive tours ) , czyli czartery turystyczne organizowane dla biur podróży , w których przelot stanowi jeden z elementów pakietu oferowanego dla osób indywidualnych i czartery organizowane w związku ze specjalnymi wydarzeniami i dla uczestników tych wydarzeń.
- czartery OWN USE (na własny użytek), organizowane przez instytucje lub osoby prawne dla przewozów własnych pasażerów (pracowników lub gości), których uczestnicy nie ponoszą żadnych kosztów związanych z przelotem
- czartery AFFINITY GROUPS, organizowane przez kluby, zrzeszenia, stowarzyszenia lub organizacje zrzeszające określonych członków – wyłącznie dla tych osób

Są również inne odmiany czarterów takie jak :

- part charter space , charter block – off , block – seats – czyli wynajmowanie części pojemności samolotów rejsowych na liniach rozkładowych na zasadach czarteru
- wetbase , dry charter , dump charter , czy też ACMI – czyli różne formy wynajmu samolotów z pełną lub częściową odpłatnością najemcy za kaszty eksploatacji samolotu , z załogą lub bez niej
- subcharter – czyli podnajem , ale nie tylko gdyż może to oznaczać wypożyczenie samolotu innemu przewoźnikowi, a także wykonywanie operacji lotniczych pod własną flagą przez jednego przewoźnika w imieniu i na rachunek innego przewoźnika
- czartery regularne i programowe – to praktycznie forma przewozów quasi rozkładowych, jednakże różniąca się od rejsów rozkładowych ( wykonywane są na zlecenie biur podróży, bądź też z góry zaplanowanym przez przewoźników tylko dla biur podróży, ale według stawek czarterowych )
- split – charters – czyli operacje łączące w sobie znamiona operacji rozkładowych z czarterowymi. Są to czartery otwarte dla szerokiej publiczności z roczną ważnością biletów, możliwością łączenia podróży czarterowej z podróżami morskimi, możliwością zmiany trasy itp.

Sytuacja przewozów czarterowych jest niezwykle skomplikowana, ponieważ z jednej strony funkcjonują tradycyjne formy czarterów, z drugiej zaś strony dopuszczane są bardziej liberalne formy czarterów.

3.2. Najczęściej obsługiwane trasy – siatka połączeń

Dla większej wygody turystów oprócz lotów z Warszawy PLL LOT S.A. posiada ofertę wylotów z Bydgoszczy (Szwederowo), Gdańska (Rębiechowo), Katowic
(Pyrzowice) Krakowa (Balice), Łodzi (Lublinek), Poznania (Ławica), Rzeszowa (Jasionka) Szczecina (Goleniów), Wrocławia (Strachowice), oraz z Zielonej Góry (Babimost).

POŁĄCZENIA LOTNICZE Z WARSZAWY

Tabela 3. Loty krajowe

Lot do: Liczba rejsów tygodniowo: Przybliżony czas lotu: Przewoźnik:
Bydgoszcz 7 (1 lot/dzień) 50 min PLL LOT
Gdańsk 49 (5-8 lotów/dzień) 1 h 05 min PLL LOT
Katowice 21 (3 loty/dzień) 1 h PLL LOT
Kraków 48 (6-7 lotów/dzień) 50 min PLL LOT
Poznań 27 (3-4 loty/dzień) 1h 05 min PLL LOT
Rzeszów 19 (2-3 loty/dzień) 1 h PLL LOT
Szczecin 26 (3-4 loty/dzień) 1 h 10 min PLL LOT
Wrocław 41 (3-7 lotów/dzień) 1 h 10 min PLL LOT

Źródło: badania własne

PPRZELOTY
Tabela 4. Loty międzynarodowe linii CENTRALWINGS

Lot do: Liczba rejsów tygodniowo: Przybliżony czas lotu: Przewoźnik:
Barcelona (Girona) 1 (1 lot/dzień) 3 h Centralwings
Bolonia 3 (1 lot/dzień) 2 h 05 min Centralwings
Edynburg 3 (1 lot/dzień) 2 h 55 min Centralwings
Grenoble 1 (1 lot/dzień) 2 h 30 min Centralwings
Hanower 4 (1 lot/dzień) 1 h 40 min Centralwings
Katania 1 (1 lot/dzień) 2 h 55 min Centralwings
Lizbona 2 (1 lot/dzień) 3 h 25 min Centralwings
Londyn (Gatwick) 14 (2 loty/dzień) 2 h 35 min Centralwings
Malaga 1 (1 lot/dzień) 4 h 15 min Centralwings
Malta 1 (1 lot/dzień) 3 h 15 min Centralwings
Mediolan (Malpensa) 3 (1 lot/dzień) 2 h 15 min Centralwings
Norymberga 3 (1 lot/dzień) 1 h 35 min Centralwings
Praga 4 (1 lot/dzień) 1 h 30 min Centralwings
Rzym (Ciampino) 3 (1 lot/dzień) 2 h 25 min Centralwings
Shannon 3 (1 lot/dzień) 2 h 25 min Centralwings

Źródło:badania własne

Tabela 5. Loty międzynarodowe linii SKYEUROPE

Lot do: Liczba rejsów tygodniowo: Przybliżony czas lotu: Przewoźnik:
Bratysława 6 (1 lot/dzień) 1 h 15 min SkyEurope
Londyn (Stansted) 6 (1 lot/dzień) 2 h 30 min SkyEurope
Mediolan (Orio Al Serio) 1 (1 lot/dzień) 2 h 10 min SkyEurope
Rzym (Fiumicino) 5 (1 lot/dzień) 2 h 20 min SkyEurope
Salzburg 1 (1 lot/dzień) 1 h 45 min SkyEurope
Źródło:badania własne

Tabela 6. Loty międzynarodowe linii WIZZAIR

Lot do: Liczba rejsów tygodniowo: Przybliżony czas lotu: Przewoźnik:
Bruksela (Charleroi) 4 (1 lot/dzień) 2 h 05 min WizzAir
Frankfurt (Hahn) 4 (1 lot/dzień) 1 h 55 min WizzAir
Kowno 3 (1 lot/dzień) 2 h WizzAir
Liverpool 3 (1 lot/dzień) 2 h 45 min WizzAir
Londyn (Luton) 7 (1 lot/dzień) 2 h 40 min WizzAir
Malm (k/Kopenhagi) 3 (1 lot/dzień) 1 h 20 min WizzAir
Paryż (Beauvais) 4 (1 lot/dzień) 2 h 15 min WizzAir
Sztokholm (Skavsta) 3 (1 lot/dzień) 1 h 35 min WizzAir
Źródło:badania własne



Tabela 7. Loty międzynarodowe linii PLL LOT

Lot do: Liczba rejsów tygodniowo: Przybliżony czas lotu: Przewoźnik:
Dublin 7 (1 lot/dzień) 3 h 05 min PLL LOT

Źródło:badania własne


Tabela 8. Loty międzynarodowe linii GERMANWINGS

Lot do: Liczba rejsów tygodniowo: Przybliżony czas lotu: Przewoźnik:
Hamburg 4 (1 lot/dzień) 1 h 35 min Germanwings
Kolonia 7 (1 lot/dzień) 1 h 40 min Germanwings
Stuttgart 7 (1 lot/dzień) 1 h 30 min Germanwings

Źródło:badania własne



Z wyżej wymienionych danych wynika, iż Polskie Linie Lotnicze posiada wiele połączeń krajowych i międzynarodowych ( przykład lotnisko Warszawa – Okęcie). Poza tym PLL LOT ciągle się rozwija, uruchamia coraz więcej połączeń ( nawet do najdalszych zakątków świata), dlatego też jest liderem na rynku turystycznym w zakresie przewozów lotniczych. Najlepszym dowodem na to jest coraz większa liczba osób korzystających z usług PLL LOT.
Przystąpienie Polskich Linii Lotniczych LOT do Star Alliance umacnia pozycję wiodącego sojuszu lotniczego o globalnym zasięgu. Star Alliance, globalny sojusz linii lotniczych, powitał dziś w swoim gronie piętnastego przewoźnika - Polskie Linie Lotnicze LOT. Dzięki temu sojusz rozszerza zasięg swojego działania na Europę Centralną i Wschodnią.
Siatka połączeń Polskich Linii Lotniczych LOT obejmuje 48 miast w Europie i poza nią, a ponadto 12 punktów w Polsce. W 2002 r. LOT przewiózł 3,4 miliona pasażerów, o 5 % więcej niż rok wcześniej. Został również, po raz szósty z rzędu ogłoszony przez brytyjski magazyn Business Traveller Najlepszą Linią Lotniczą w Europie Środkowo-Wschodniej.
Siatka połączeń linii lotniczych zrzeszonych w Star Alliance obejmuje 680 lotnisk w 127 krajach. Ich flota liczy łącznie ponad 2000 samolotów, które wykonują dziennie prawie 11000 przelotów. Zgodnie z przewidywaniami linie sojuszu przewiozą w tym roku znacznie ponad 300 milionów pasażerów.
Linie lotnicze LOT są głównym polskim operatorem lotniczym. LOT oferuje przeloty wewnątrzkrajowe pomiędzy polskimi miastami, a także do innych miast europejskich (głównie stolice) oraz do USA oraz Kanady. Linie Lotnicze LOT w większości należą do Skarbu Państwa. LOT zamierza uruchomić w 2005 własną tanią linię lotniczą.
LOT jest członkiem największego globalnego aliansu lotniczego Star Alliance. Star Alliance tworzy 15 linii lotniczych: Air Canada, Air New Zealand, ANA, Asiana Airlines, s, Austrian Airlines, bmi, LOT, Lufthansa, SAS, Singapore Airlines, Spanair, Thai Airways International, United, US Airways i VARIG.
Warto wspomnieć, iż linie lotnicze LOT są jedną z najstarszych lini lotniczych na świecie.




Wyloty z lotniska Warszawa – Okęcie :

- Amsterdam (Schiphol ) , Ateny, Barcelona, Barcelona (Girona)
- Bejrut, Berlin (Tegel),Bolonia, Bratysława
- Bruksela, Bruksela (Charleroi) Budapeszt (Ferihegy), Bukareszt
- Bydgoszcz (Szwederowo), Chania,Chicago, Cork
- Dublin, Dsseldorf ,Edynburg, Faro
- Frankfurt, Frankfurt (Hahn), Gdańsk (Rębiechowo ), Genewa
- Glasgow (Prestwick), Grenoble Hamburg, Helsinki
- Heraklion, Istambuł ,Innsbruck, Kaliningrad
- Katania , Katowice (Pyrzowice),Kijów, Kolonia/Kln
- Kopenhaga, Korfu , Kowno/Kaunas, Kraków (Balice)
- Lamezia, Larnaca, Leeds Bradford, Lizbona
- Lublana, Ljon , Łódź (Lublinek), Liverpool
- Londyn (Heathrow), Londyn (Gatwick)
- Londyn (Luton), Londyn (Stansted), Luksemburg , Lwów
- Madryt, Malaga ,Majorka, Malta
- Malm (koło Kopenhagi), Manchester, Mediolan (Malpensa) Mediolan (Orio Al Serio) Mińsk, Monachium/Mnchen
- Moskwa, Nicea , Nowy Jork (J.F. Kennedy)
- Nowy Jork (Newark), Odessa, Oslo
Palermo, Paryż (Charles de Gaulle
Paryż (Orly) , Paryż (Beauvais)
Poznań (Ławica), Praga, Rodos, Ryga
Rzeszów (Jasionka), Rzym (Fiumicino)
- Rzym (Ciampino), Saloniki, Salzburg
- Shannon, Sofia, St. Petersburg
- Sztokholm (Arlanda), Stuttgar, Szczecin (Goleniów), Sztokholm (Skavsta), Talinn, Tel Aviv
- Toronto, Tunis ,Wenecja, Wiedeń
- Zagrzeb, Zielona Góra , Zrich


Rys. 5. Mapa LOT-u
Źródło: www.lot.pl

3.3. Flota PLL LOT

W transporcie lotniczym Polski 99 % podaży usług realizowanych jest przez narodowego przewoźnika PLL LOT. Do końca lat 80- tych, ze względów politycznych, dominowały samoloty produkcji byłego ZSRR, typów IŁ – 18, TU – 134, AN – 24, TU – 154, IŁ – 62. Zmiany polityczne umożliwiły modernizację taboru przedsiębiorstwa.
W kolejnych latach omawianego okresu flota PLL LOT liczyła:
- 1990 r .- 41 samoloty
- 1991 r .- 27 samoloty
- 1992 r .- 33 samoloty
- 1993 r .- 37 samoloty
- 1994 r .- 41 samoloty

Od 1992 roku zaczęto wycofywać samoloty produkcji radzieckiej i wprowadzono samoloty produkcji zachodniej. Według danych z 31 grudnia 1994 roku, tabor PLL LOT liczył formalnie 41 samoloty, lecz w użyciu było ich tylko 20. W 1996 roku eksploatowano:
- 2 samoloty Boeing 767 200 ER
- 2 samoloty Boeing 767 300 ER
- 6 samolotów Boeing 737 – 500
- 5 samolotów Boeing 737 – 400
- 8 samolotów ART. – 72
- 2 samoloty na warunkach leasingu krótkoterminowego

Obecny skład floty przedstawia się następująco:
4 Boeing 767-300ER (5ty dołączy do floty w 2006 r.) – ilość miejsc 18/225
2 Boeing 767-200ER – ilość miejsc 12/190
6 Boeing 737-500 – ilość miejsc 36/72
7 Boeing 737-400(3 wykorzystywane przez Centralwings) – ilość miejsc 48/99
2 Boeing 737-300 (Centralwings)
11 Embraer ERJ-145 – ilość miejsc 48
10 Embraer 170 – ilość miejsc 70
8 ATR 72-202 (EuroLOT) – ilość miejsc 64
5 ATR 42-500 (EuroLOT) – ilość miejsc 46

Złożone zamówienia przez PLL Lot na samoloty, oraz opcje zakupu:
4 Embraer 175 (zamówione, wejdą do służby 2006)
7 Boeing 787-85D (zamówione, wejdą do służby 2008-2010)
7 Embraer 170/175/195 (opcja 2007-2008)
7 Boeing 787-95D (opcja 2011-2020)

Sylwetki samolotów eksploatowanych przez PLL LOT:

Boeing 767-300 ER
Liczba samolotów – 4

Boeing 767-200 ER
Liczba samolotów – 2

Boeing 737-400 ER
Liczba samolotów – 3

Boeing 737-500
Liczba samolotów - 6

Embraer 170
Liczba samolotów – 10

Embraer ERJ 145
Liczba samolotów – 11

ATR - 72
Liczba samolotów – 8

ATR-42-500
Liczba samolotów – 5


Warto również dodać, iż Polskie Linie Lotnicze mają najmłodszą flotę powietrzną spośród wszystkich linii lotniczych na świecie. Są to samoloty najnowocześniejsze i najbezpieczniejsze. Komfortowe wyposażenie z klimatyzacją, oraz miła obsługa i najlepsi piloci na świecie świadczą o ich wysokiej klasie.