Piastowie X do XIV wieku

Piastowie X wiek -963 Mieszko I ponosi porażkę w walkach z plemieniem Wieletów (pierwsza źródłowa wzmianka o Polsce i jej władcy, zamieszczona w kronice "Dzieje Saskie" autorstwa Widukinda z Korbei). -965 Przymierze Mieszka I i Bolesława I czeskiego, przypieczętowane ślubem polskiego władcy z córką czeskiego księcia, Dobrawą. -966 Mieszko I wraz z całym dworem i (najprawdopodobniej) drużyną przyjmuje chrzest. -967 Mieszko pokonuje Wolinian i Redarów oraz sprzymierzonego z nimi margrabiego Wichmana. -968 Do Polski przybywa biskup misyjny Jordan. -972 (24 VI )- Bitwa pod Cedynią. Mieszko pokonuje wojska margrabiego Hodona. -973 Na zjeździe w Kwedlinburgu Mieszko pozostawia syna Bolesława jako zakładnika na cesarskim dworze. -977 Śmierć Dobrawy, księżny polskiej. -979 Zakończona niepowodzeniem wyprawa cesarza Ottona II na Polskę. Mieszko zrywa węzły trybutarne i wasalne z cesarstwem i poślubia Odę, córkę margrabiego Marchii Północnej, Teodoryka. - 981 Włodzimierz Wielki, książę ruski, zdobywa Grody Czerwieńskie. -983 (29 VI) - Św. Wojciech konsekrowany na biskupa Pragi. -984 Zmarł pierwszy polski biskup, Jordan. Na jego miejsce przybywa opat turyńskiego klasztoru w Memleben, Unger. -986 Mieszko I składa hołd lenny Ottonowi III i ofiarowuje mu w darze wielbłąda. -988-990 Mieszko opanowuje czeską Małopolskę i Śląsk. Małopolskę otrzymuje jako własną dzielnicę jego najstarszy syn, Bolesłwa Chrobry. Ok.991 Mieszko wystawia dokument (tzw. "Dagome iudex", najstarszy polski dokument), oddający wszystkie ziemie, będące pod jego panowaniem, pod opiekę Stolicy Apostolskiej. -992 (25 V) - Śmierć Mieszka I. Po niej następuje krótkotrwały podział państwa pomiędzy jego synów. Rządzący Małopolską Bolesław Chrobry wypędza macochę Odę oraz jej synów Mieszka i Lamberta, podporządkowując sobie w ten sposób cały obszar państwa Mieszka I. -997 (23 IV) - W okolicach miasta Truso św. Wojciech ponosi męczeńską śmierć podczas misji pruskiej. Piastowie XI wiek - 1000 Zjazd Gnieźnieński. Cesarz Otto III, pielgrzymujący do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie uznaje niezależność Bolesława Chrobrego i zakłada w Gnieźnie arcybiskupstwo, wraz z podległymi mu sufraganiami w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu i Kołobrzegu. -1002 Początek pierwszej wojny Bolesława Chrobrego z cesarstwem. Korzystając z zamieszania po śmierci Ottona III polski książę zajmuje Miśnię, Milsko i Łużyce, zamieszkałe przez ludność słowiańską. -1003 (11 XI) - Uznana za męczeńską śmierć Pięciu Braci Polskich, włoskich i polskich pustelników osadzonych w Kazimierzu pod Szamotułami, wkrótce uznanych za świętych. -1004 Bolesław Chrobry na krótko zajmuje Pragę i zostaje księciem czeskim. -1005 Wyprawa Henryka II wraz z posiłkami wieleckimi i czeskimi na Polskę. Armia cesarska podchodzi pod Poznań, gdzie cesarz zawiera pokój z Chrobrym, otrzymując Milsko i Łużyce. -1007 Bolesław Chrobry ponownie zajmuje Milsko i Łużyce. Początek drugiej wojny polsko-niemieckiej. -1013 (24 V)- Układ Merseburgu, kończący drugą wojnę polsko-niemiecką. Chrobry zatrzymuje sporne ziemie, składając z nich hołd cesarzowi. Ślub Mieszka II z Rychezą, córką palatyna reńskiego Herenfrieda (Ezzona), szwagra Ottona III. -1015 Nieudane wyprawy cesarza na Polskę rozpoczynają trzecią wojnę o Milsko i Łużyce. -1016 (25 VII) - Urodził się przyszły książę Polski, Kazimierz I Odnowiciel, syn Mieszka II i Rychezy. -1018 (30 I) –Polsko niemiecki pokój w Budziszynie, kończący ostatnią wojnę. Sporne ziemie ostatecznie zostają przy Polsce. Wyprawa Bolesława Chrobrego na Ruś Kijowską w celu przywrócenia na tron swego zięcia, Świętopełka, usuniętego przez brata, Jarosława Mądrego. Ponowne przyłączenie do Polski Grodów Czerwieńskich. -1025 (18 IV ) - Koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski. (17 VI) - Śmierć Bolesława Chrobrego. Koronacja Mieszka II na króla Polski. -1028 Wyprawa Mieszka II na Saksonię. -1029 Nieudana wyprawa odwetowa cesarza Konrada II na Polskę. -1030 Mieszko II ponownie uderza na Saksonię. -1031 IX - Niemiecko-ruski atak na Polskę. Mieszko oddaje Niemcom Łużyce, Rusinom Grody Czerwieńskie. Sam zostaje zdetronizowany przez możnych, popierających jego braci: (starszego Bezpryma i młodszego Ottona) i uchodzi do Czech, gdzie zostaje uwięziony i wykastrowany. Jego żona, Rycheza, wywozi do Niemiec polskie insygnia koronacyjne. Buntowi możnych towarzyszy prawdopodobnie powstanie ludowe (czasem umiejscawiane w latach 1037/1038) Bezprym składa hołd cesarzowi z całego państwa i wydziela Ottonowi samodzielną dzielnicę. -1032 (IV) - Śmierć Bezpryma, księcia Polski. Do kraju wraca z Czech Mieszko II. Na zjeździe w Merseburgu Mieszko uznaje zwierzchność cesarza, zrzekając się królewskiego tytułu. Pod dyktando cesarza wydziela dzielnice braciom Ottonowi i Dytrykowi. -1033 Umiera książę Otto, Mieszko II przejmuje jego dzielnicę. -1034 Ponowne zjednoczenie Polski w ręku Mieszka. 10/11 V - Śmierć Mieszka II. Władzę obejmuje jego syn, Kazimierz. 1037/38 Bunt możnych przeciwko Kazimierzowi. Władca uchodzi z kraju do Niemiec. -1038 Wyprawa na Polskę księcia czeskiego Brzetysława I. Czesi palą i rabują centralną Polskę z Poznaniem i Gnieznem, wywożąc stamtąd relikwie św. Wojciecha, Pięciu Braci Polskich. Brzetysław przyłączył również do Czech Śląsk. - 1039/1040 Do Polski, za wsparciem cesarza i księcia kijowskiego Jarosława wraca Kazimierz. Z racji wielkich zniszczeń w Wielkopolsce na siedzibę książęcą wybiera prawdopodobnie niezniszczony czeskim najazdem Kraków. -1041 Początek walk Kazimierza z Miecławem o władzę nad Mazowszem. -1047 Z pomocą książąt ruskich Kazimierz pokonuje Miecława. -1050 Kazimierz Odnowiciel zbrojnie odbiera Czechom Śląsk. -1054 Zjazd w Kwedlinburgu, na którym cesarz przyznaje Kazimierzowi prawo do Śląska w zamian za roczny trybut 500 grzywien srebra i 30 grzywien złota dla Czechów –1058 Śmierć Kazimierza I Odnowiciela. Na tron polski wstępuje jego syn, Bolesław (Śmiały). Bolesław Śmiały podejmuje, w ramach sojuszu z węgierskim Belą I, nieudaną wyprawę na Czechy. -1060 Bolesław interweniuje na Węgrzech na rzecz Beli I. -1063 Bolesław interweniuje na Węgrzech na rzecz syna Beli I, Gejzy. -1064 Konsekracja archikatedry gnieźnieńskiej, odbudowanej po czeskim najeździe w 1038r. -1069 Wyprawa Bolesława na Kijów, dla poparcia swego krewnego, księcia Izjasława. -1070-71 Wyprawy wojenne na sprzymierzone z cesarzem Czechy. -1071 Rozejm pomiędzy Czechami a Polską, zawarty pod egidą cesarza Henryka III w Miśni. -1072 Stanisław ze Szczepanowa, późniejszy święty, konsekrowany na biskupa krakowskiego. -1076 (25 XII) - Koronacja Bolesława Śmiałego na króla Polski. -1077 Bolesław wprowadza na tron węgierski syna Beli I, Władysława, wychowanego w Polsce. -1078 Kijowska wyprawa króla. Represje wobec dezerterów z tej wyprawy stały się prawdopodobnie zarzewiem konfliktu króla z biskupem krakowskim Stanisławem, który rzuca na niego klątwę. -1079 (11 IV) - Na rozkaz króla zabity zostaje uznany za zdrajcę biskup Stanisław. Jego śmierć stała się początkiem buntu większości możnych przeciw królowi, który, zdetronizowany, uchodzi na Węgry. Księciem Polski zostaje jego młodszy brat, Władysław I Herman. -1081 Śmierć Bolesława Śmiałego na Węgrzech. -1082
Ślub Władysława Hermana z księżniczką czeską, Judytą. -1086 Wrócił z węgierskiego wygnania Mieszko, syn Bolesława Śmiałego. 2 IX - Urodził się późniejszy książę Polski, Bolesław III Krzywousty. 25 XII - Śmierć księżny polskiej, Judyty. -1088 Ślub Władysława Hermana z Judytą-Marią, wdową po węgierskim królu Salomonie, siostrą cesarza Henryka IV. Mieszko Bolesławowic otrzymuje dzielnicę krakowską. -1089 Zmarł, prawdopodobnie otruty na rozkaz palatyna Sieciecha Mieszko, syn Bolesława Śmiałego. -1090 (15 VIII) - Polskie zwycięstwo w bitwie z Pomorzanami pod Nakłem. Władysław Herman opanowuje Pomorze. -1091 (4 IV) - Nierozstrzygnięta, krwawa polsko-pomorska bitwa pod Drzycimiem nad Wdą. Pomorze utrzymuje niezależność pod spokrewnioną z Piastami rodzimą dynastią. -1093 Czeski najazd na Polskę. Zbigniew, jako syn książęcy obejmuje rządy na Śląsku. Po dwóch zbrojnych wyprawach na Wrocław Władysław uznaje go za swego prawego syna. -1096 Czesi zajmują ziemię kłodzką. -1097 Władysław Herman dokonuje podziału kraju pomiędzy swych synów. Starszy, Zbigniew, otrzymuje Wielkopolskę i Kujawy, a młodszy Bolesław - Małopolskę i Śląsk. Dla siebie Władysław zatrzymuje dożywotnio Mazowsze. Ponowna konsekracja katedry gnieźnieńskiej (por. 1064), prawdopodobnie jej zachodniej części. Piastowie XII wiek -1102 (4 VI) - Śmierć księcia Polski Władysława Hermana. Mazowsze przechodzi pod kontrolę Zbigniewa. -1103 Zbigniew rozpoczyna wojnę domową, chcąc zjednoczyć kraj. -1106 Zwycięstwo Bolesława w wojnie domowej. Zbigniew zachowuje Mazowsze jako lennik brata. -1109 Nieudana wyprawa cesarza Henryka V na Polskę w celu przywrócenia Zbigniewa na jego dzielnice. 10 VIII - Zwycięstwo Bolesława Krzywoustego pod Nakłem nad Pomorzanami. 24 VIII - Początek nieudanego niemieckiego oblężenia Głogowa.
1110 Sprzymierzony z Czechami Zbigniew napada na pograniczne polskie grody. -1113 Bolesław zgadza się na powrót Zbigniewa do kraju, skazując go równocześnie na wyłupienie oczu. Ten krótko po tym umiera, a Bolesław zostaje obłożony klątwą za bratobójstwo. –1114 Bolesław zdobywa Kłodzko, bramę wypadową na Czechy. -1116 Bolesław zajmuje Pomorze Gdańskie. -1122 Nieudana misja hiszpańskiego biskupa Bernarda na Pomorzu Zachodnim. -1123 Bolesław zajmuje wyspy Wolin i Uznam, być może również Rugię, kończąc tym samym podbój Pomorza Zachodniego. -1124 V - Misja pomorska prowadzona przez biskupa bamberskiego Ottona (późniejszego świętego). Utworzono biskupstwo kujawskie z siedzibą we Włocławku (na początku być może w Kruszwicy). -1125 Ślub polskiego następcy tronu Władysława z Agnieszką, córka Leopolda III, margrabiego Austrii. -1127 W Gnieźnie ogłoszono, że znaleziono w cudowny sposób ukrytą przed Czechami w 1038 roku głowę św. Wojciecha (Czesi odnaleźli u siebie takową w 1143 r.). -1128 Druga misja Ottona z Bambergu na Pomorze, tym razem z ramienia cesarza Lotara III. -1131 Papież Innocenty uznaje, na podstawie sfałszowanych dokumentów, zwierzchnictwo arcybiskupstwa magdeburskiego nad diecezją poznańską. -1132-1134 Czeskie próby zbrojnego opanowania Śląska. -1135 Zjazd w Merseburgu. Bolesław Krzywousty składa cesarzowi Lotarowi III hołd lenny z Pomorza i Rugii. -1136 Papież wydaje tzw. Bullę Gnieźnieńską, w której uznaje całość i niezależność polskiej prowincji kościelnej. Bulla zawiera również obszerny spis polskich imion. -1137 Polsko czeski układ pokojowy w Kłodzku. -1138 (28 X) - Zmarł książę Polski, Bolesław III Krzywousty. Podział państwa między jego synów na mocy tzw. "Testamentu Krzywoustego". -1141 Początek walk Władysława z młodszymi braćmi o panowanie nad całą Polską. Zjazd juniorów w Łęczycy, wdowiej siedzibie księżnej Salomei, na którym postanawiają wydać swą młodszą siostrę za jednego z synów Wsiewołoda, księcia kijowskiego. -1142 Ślub Bolesława Wysokiego, syna Władysława Wygnańca ze Zwinisławą, córką Wsiewołoda, księcia kijowskiego ubiega plany juniorów. Rusini pod wodzą Wsiewołoda napadają na Mazowsze Bolesława Kędzierzawego. -1144 Śmierć księżnej Salomei. -1145 Właysław rozkazuje oślepić swego komesa, Piotra Własta, największego możnowładcę w Królestwie, skonfiskowac jego dobra i wygnać jego rodzinę. Władysław oblega juniorów w Poznaniu, za co arcybiskup gnieźnieński okłada go klątwą. -1146 W wyniku odsieczy juniorzy pokonują wojska Władysława, a jego samego wypędzają z kraju. Księciem zwierzchnim zostaje Bolesław Kędzierzawy. VIII - Wyprawa cesarza Konrada, mająca przywrócić Władysława, zatrzymuje się na Odrze. Cesarz zadowala się obietnicą juniorów oddania Władysławowi jego księstwa. -1147 Mieszko Stary bierze udział w wyprawie krzyżowej na Słowian połabskich, zorganizowanej przez Albrechta Niedźwiedzia. -1148 Bolesław Kędzierzawy organizuje krucjatę na tereny pruskie. -1149 Na skutek zabiegów Władysława i Agnieszki legat papieski Gwido okłada Polskę interdyktem, a na książąt rzuca klątwę. Polski episkopat nie uznaje tych kar. -1157 VIII - Wyprawa Fryderyka Barbarossy na Polskę w celu restytucji Władysława. Juniorzy nie podejmują walki, a w Krzyszkowie Bolesław Kędzierzawy uznaje się za lennika cesarza, zatrzymując tym samum władzę senioralną w Polsce. -1159 Zmarł książę Polski, Władysław II Wygnaniec. -1163 Bolesław Kędzierzawy zgadza się na powrót do kraju synów Władysława, Bolesława Wysokiego i Mieszka Plątonogiego, zatrzymując pod swoją kontrolą główne grody dzielnicy. -1166 Polska wyprawa na Prusy, podczas której ginie książę sandomierski Henryk. Jego dzielnicę otrzyma około 1173 roku najmłodszy bolesławowic, Kazimierz Sprawiedliwy. Książęta śląscy zdobywają główne grody dzielnicy. -1172 Mieszko Plątonogi wraz z najstarszym synem Bolesława, Jarosławem i w porozumieniu z Bolesławem Kędzierzawym, wypędzają Bolesława Wysokiego wraz rodziną ze Śląska. -1173 Na skutek interwencji cesarskiej Bolesław Wysoki wraca na Śląsk, wydzielając równocześnie Mieszkowi Racibórz a Jarosławowi księstwo opolskie. Umiera Bolesław IV Kędzierzawy, książę Polski. Seniorem zostaje Mieszko III Stary. -1177 Na skutek spisku krakowskich możnych, popierających Kazimierza Sprawiedliwego, i własnego syna Odona Mieszko III zostaje wygnany. -1180 Synod w Łęczycy, który zatwierdza senioralną władzę Kazimierza w zamian za przywileje dla Kościoła. Kazimierz pomaga księciu drohiczyńsko-brzeskiemu Wasylkowi odzyskać Brześć. -1181 Z pomocą arcybiskupa Zbigniewa, swego zięcia Bogusława pomorskiego i możnowładców Mieszko III opanowuje Wielkopolskę. -1182 Ponowna wyprawa Kazimierza na Brześć na rzecz Światosława Mścisławicza. -1188 Biskupstwo pomorskie wyzwala się spod zwierzchności metropolii gnieźnieńskiej. -1189 Kazimierz wprowadza na tron halicki księcia Włodzimierza. -1191 Mieszko III na krótko opanowuje Kraków. -1194 (4 V) - Zmarł książę Polski, Kazimierz Sprawiedliwy. Małopolscy możni wybierają na księcia małoletniego Leszka Białego, syna Kazimierza. -1195 (13 IX) - Bitwa nad Mozgawą koło Jędrzejowa. -1198 Księżna Helena, wdowa po Kazimierzu wzywa Mieszka III na tron krakowski w zamian za Kujawy oraz uznanie Leszka Białego za następcę tronu wielkopolskiego. Po buncie małopolskich możnych Mieszko oddaje Kujawy synom Kazimierza i wydziela Sandomierszczyznę Helenie i Leszkowi w zamian za tron krakowski.
Piastowie XIII wiek -1201 (7 XII) - Zmarł książę Śląska, Bolesław Wysoki. -1202 (13 III) - Zmarł książę Polski, Mieszko III Stary. Księciem krakowskim (po krótkich rządach Władysława Laskonogiego) zostaje Leszek Biały. -1205 Władysław Laskonogi odstępuje Henrykowi Brodatemu ziemię kaliską w zamian za lubuską, co umożliwia mu prowadzenie aktywniejszej polityki na Pomorzu Zachodnim. 19 VI - Bitwa pod Zawichostem pomiędzy Leszkiem Białym a księciem kijowskim Romanem. Polskie zwycięstwo stało się tematem pieśni, znanej jeszcze w czasach Długosza. -1206 Arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz rzuca klątwę na Władysława Laskonogiego. Laskonogi wypędza arcybiskupa i jego sojusznika, swego siostrzeńca Władysława Odonica, domagającego się własnej dzielnicy. Henryk Brodaty, u którego się schronili, daje Odonicowi ziemię kaliską. Papież Innocenty III wzywa polskich książąt do udzielenia pomocy wygnanemu arcybiskupowi -1207 Innocenty III wydaje bullę, potwierdzającą rządy Leszka Białego w Krakowie. W zamian Leszek zgodził się na kanoniczny wybór biskupów krakowskich (dotąd kandydat na biskupa był desygnowany przez władcę). Pierwszym w ten sposób wybranym biskupem został Wincenty Kadłubek. -1208 (25 XII) - Zjazd książąt piastowskich w Głogowie, na którym Henryk Brodaty starający się pogodzić arcybiskupa i Odonica z Laskonogim, odnowił przymierze z tym ostatnim. -1210 Innocenty III na prośbę Henryka Brodatego wydaje bullę skierowaną przeciwko Leszkowi Białemu, w której nakazuje polskiemu episkopatowi przestrzegać statutu Krzywoustego. VII - Synod w Borzykowej z udziałem arcybiskupa Kietlicza, Leszka Białego, Władysława Odonica i Henryka Brodatego. Synod zorganizowany przez Kietlicza miał zapewne na celu pozyskanie Henryka Brodatego dla obozu księcia krakowskiego. Henryk Brodaty zajmuje, po śmierci margrabiego Łużyc Konrada, Lubusz i północno-wschodnią część Łużyc z Gubinem. -1211 Mieszko Plątonogi zajmuje Kraków. 16 V - W Krakowie umiera Mieszko Plątonogi. Do Krakowa, dzięki zmianie papieskiej decyzji, wraca Leszek Biały. -1215 Leszek Biały, Konrad Mazowiecki, Władysław Odonic i Kazimierz opolski, wydają w Wolborzu przywilej, nadający wyższemu duchowieństwu prawa sądownicze nad półwolnymi w koścuielnych dobrach oraz liczne zwolnienia z ciężarów prawa książęcego. -1216 Arcybiskup gnieźnieński wymusza na Władysławie Laskonogim oddanie Odonicowi dzielnicy poznańskiej. Równocześnie zostaje oskarżony przez biskupa płockiego Gedkę o pychę i wystawność. -1217 Korzystając z kłopotów Kietlicza Laskonogi usuwa z Wielkopolski Odonica. Równocześnie z biskupstwa krakowskiego ustępuje stronnik Kietlicza, Wincenty Kadłubek. Biskupem krakowskim zostaje Iwo Odrowąż, kanclerz Leszka Białego. Wiec w Dankowie - zawarcie trójstronnego sojuszu pomiędzy Władysławem Laskonogim, Leszkiem Białym i Henrykiem Brodatym. Leszek uznany zostaje ostatecznie księciem zwierzchnim, a Laskonogi usuwa z wielkopolski Odonica i odzyskuje Lubusz. Książęta ustalają też zasady dziedziczenia po sobie w razie bezpotomnej śmierci jednego z nich. -1219 (22 III) - Zmarł arcybiskup gnieźnieński, Henryk Kietlicz. -1223 Wygnany w 1217 z Wielkopolski Władysław Odonic zdobywa Ujście i Nakło. -1225 VII - Wykorzystując pobyt Leszka Białego na Rusi, Henryk Brodaty przez osiem dni oblega Kraków, wycofując się na wieść o zagrożeniu Lubusza. -1226 Konrad, książę mazowiecki sprowadza na pogranicze mazowiecko - pruskie rycerski Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, nadając im ziemię chełmińską. 21 VI - Urodził się późniejszy książę krakowski, Bolesław Wstydliwy (zm. 7 XII 1279), mąż św. Kingi, tej od Wieliczki. -1227 (23-24 XI) - Zjazd książąt piastowskich w Gąsawie, mający uregulować spór pomiędzy Odonicem a Laskonogim, oraz zorganizować wyprawę na księcia pomorskiego Świętopełka. Wojska Świętopełka, działającego prawdopodobnie w zmowie z Odonicem napadły na Gąsawę, zaskakując książąt w łaźni. Próbującego się ratować konno Leszka zamordowano pod Marcinkowem, ciężko rannego Henryka Brodatego uratował jego rycerz. -1228 5 V - Na zjeździe w Cieni księciem krakowskim zostaje ustanowiony Władysław Laskonogi, pod warunkiem usynowienia syna Leszka, Bolesława i uczynienia go swym jedynym spadkobiercą. Z niewoli ucieka Władysław Odonic, schwytany w kwietniu tego roku. Kraków zajmuje książę Śląska, Henryk Brodaty. VII - Atakujący Małopolskę Konrad Mazowiecki zostaje pokonany przez Henryka pod Skałą i Międzyborzem. -1229 Konrad zajmuje ziemię sieradzko - łęczycką i sandomierską. Konrad oblega Kalisz, sprzymierzony z nim Odonic atakuje północną Wielkopolskę, a ich sojusznicy, książęta włodzimierscy, łupią Śląsk, szykujący odsiecz dla zamkniętego w Płocku Henryka Brodatego. Laskonogi zmuszony przez Odonica do ucieczki. -1230 Henryk Brodaty uzyskuje po śmierci syna Mieszka Plątonogiego, Kazimierza, księstwo opolsko-raciborskie, stając się panem całego Śląska. -1231 Nieudana wyprawa Henryka Brodatego na Wielkopolskę, mająca przywrócić Laskonogiego. 18 VIII - Zmarł w Środzie (zamordowany przez niemiecką dziewczynę, którą usiłował zgwałcić) Władysław Laskonogi. Henryk Brodaty obejmuje tron krakowski. -1233 Henryk podejmuje nieudaną wyprawę na Wielkopolskę. Ponieważ Konrad Mazowiecki podstępnie porywa i więzi wdowę po Leszku Białym, Grzymisławę i jej syna Bolesława, Henryk zmuszony jest zawrzeć z Odonem pokój w którym zrzeka się pretensji do Wielkopolski. Po ucieczce Grzymisławy i Bolesława z niewoli w Sieciechowie, Konrad na zjeździe w Chełmie zwraca Sandomierszczyznę Bolesławowi. -1234 Część wielkopolskiego rycerstwa wypowiada posłuszeństwo Odonicowi i na swego księcia wybiera Henryka Brodatego. Krzyżacy fałszują dokument Konrada Mazowieckiego z 1226 roku pisząc w nim, iż książę oddał im w ziemi chełmińskiej i Prusach władzę zwierzchnią. Henryk zajmuje południową i zachodnią Wielkopolskę. IX Za pośrednictwem arcybiskupa Pełki i biskupa poznańskiego Pawła Henryk zawiera z Odonicem układ pokojowy, na mocy którego staje się panem Wielkopolski aż do linii Warty. Nowo zdobytą dzielnicę dostał w zarząd jego syn, Henryk Pobożny. -1235 (22 VI) - Papież Grzegorz IX wydaje bullę, w której bierze pod swoją opiekę Henryka Pobożnego "wraz ze wszystkimi posiadłościami, jakie w tej chwili posiada". -1237 Zakon Krzyżacki łączy się z inflanckim Zakonem Kawalerów Mieczowych. -1238 (19 III) - Zmarł książę Krakowa i Śląska, Henryk Brodaty. -1239 (4 VI) - Ślub pięcioletniej Kingi (przyszłej świętej) z trzynastoletnim Bolesławem Wstydliwym. -1241 Tatarzy zdobywają Lublin, Zawichost, Sandomierz, Wiślicę i Skalbmierz. 18 III - Klęska wojsk polskich w bitwie z Tatarami pod Chmielnikiem. Tatarzy zdobywają i palą Kraków. 9 IV - Polska klęska w bitwie z Tatarami pod Legnicą. Śmierć księcia Henryka Pobożnego. Księciem Śląska zostaje syn Henryka, Bolesław Rogatka. VII - Konrad Mazowiecki zajmuje Wawel, skąd po krótkich rządach zostaje wygnany. Możni krakowscy na Wawel zapraszają Bolesława Wstydliwego, syna Leszka Białego. -1243 Książęta wielkopolscy przejmują grody wielkopolskie, znajdujące się pod śląskm panowaniem, jak Przemęt, Kościan, Starogard i Zbąszyń. -1244 Bolesław Rogatka zawiera układ z książętami wielkopolskimi, sankcjonujący ich zdobycze w południowej Wielkopolsce. W tym samym roku Przemysł I odbiera Bolesławowi Kalisz. -1247 Bolesław, zmuszony atakiem księcia pomorskiego Barnima, oddaje Santok w ręce Przemysła I. Umiera Konrad, książę mazowiecki. -1248 Na synodzie we Wrocławiu legat papieski zabrania polskim biskupom egzekwowania od wiernych dziewięciotygodniowego Wielkiego Postu, nałożonego wedle tradycji na Polskę jeszcze przez św. Wojciecha (normalnie Wielki Post trwa siedem tygodni). Bolesław Rogatka zostaje zmuszony do podziału Śląska między siebie i swego brata, Henryka III Białego. Henryk otrzymał część wrocławską, Bolesław pozostawił sobie Legnicę. -1249 Bolesław Rogatka wydziela trzecią śląską dzielnicę - głogowską - dla swego brata Konrada. -1253 (13 IX) - Kanonizacja św. Stanisława -1254 8 V - Uroczysta translacja (przeniesienie) do katedry wawelskiej szczątków św. Stanisława. -1256 Bolesław Rogatka uwięził biskupa wrocławskiego Tomasza, wyznaczając diecezji okup za jego uwolnienie. Po obłożeniu klątwą przez arcybiskupa Pełką i ogłoszeniu przeciw niemu krucjaty przez papieża, uwolnił biskupa. -1257 (4 VI - Śmierć księcia wielkopolskiego Przemysła I, ojca Przemysła II. Księciem wielkopolskim zostaje jego brat, Bolesław. Lokacja Krakowa na prawie niemieckim. -1259 Najazd tatarski na Małopolskę. -1260 W bitwie Beli IV węgierskiego z czeskim Przemysłem Ottkokarem po stronie węgierskiej biorą udział Bolesław Wstydliwy i Leszek Czarny, a po czeskiej - Henryk III i Władysław Opolski. -1270 (21 VII - początek wielkiej trzydniowej powodzi w Krakowie. 17 VIII - Początek trzydniowej pielgrzymki króla węgierskiego Stefana V do Krakowa. -1271 Na Śląsk napadają Bolesław Wstydliwy, Konrad czerski i Bolesław Pobożny. -1273 W Krakowie wybuchł, inspirowany przez Czechów, bunt możnych przeciwko Bolesławowi Wstydliwemu. -1277 II - Sprzymierzony z królem niemieckim Rudolfem z Habsburga, Bolesław Rogatka porywa i więzi Henryka IV Probusa. VII - Henryk IV Probus zostaje uwolniony za cenę 1/6 swych ziem. -1279 7 XII - Umiera książę krakowski, Bolesław wstydliwy. Tron na Wawelu przejmuje jego kuzyn, Leszek Czarny. -1280 III - Henryk Probus składa w Wiedniu hołd królowi niemieckiemu, Rudolfowi. Nieudany najazd Lwa, księcia halickiego na Małopolskę. -1281 II - na zjeździe w Baryczy Henryk Probus więzi Henryka Brzuchatego, Henryka głogowskiego i Przemysła II wielkopolskiego. Przemysł wykupuje się ziemą rudzką, dwaj pozostali - złożeniem hołdu lennego. -1282 15 II - Książę gdański Mściwój na zjeździe w Kępnie darowuje "za życia" swoje księstwo Przemysłowi II. Krzyżacy opanowują ziemię gniewską na lewym brzegu Wisły. Najazd litewski na ziemię sandomierską. -1283 XII - Przemysł II nakazuje udusić swoją żone Ludgardę, która nia mogła mu dać męskiego potomka. -1284 Biskup wrocławski Tomasz II okłada klątwą Henryka Probusa klątwą za nieusłuchanie wyroku legata papieskiego w sporze o dziesięciny i zakres jurysdykcji kościelnej. -1285 I - Synod w Łęczycy, na którym arcybiskup Jakub Świnka potępia Henryka, uznając jego działania za wymierzone przeciwko Polakom. Nieudana próba opanowania Krakowa przez księcia czerskiego, Konrada II. -1287 Uchwały synodalne "dla zachowania i wywyższenia języka polskiego". Biskup wrocławski ogłasza krucjatę przeciwko Henrykowi IV. Pomimo sukcesu militarnego książę zobowiązuje się do naprawienia wszystkich szkód, jakie wyrządził Kościołowi, a biskup przysięga księciu lojalność i cofnięcie wszystkich kościelnych kar. Leszek Czarny zawiera układ sukcesyjny z Henrykiem Probusem. Przemysł II i Mściwój gdański zawierają w Słupsku antybrandenburskie przymierze z Bogusławem IV zachodniopomorskim. -1287/88 Najazd chana tatarskiego, Telebugi, na Małopolskę. Sandomierz i Kraków opierają się oblężeniu. -1288 Umiera książę krakowski, Leszek Czarny. Kraków zajmuje Henryk Probus. -1289 Władysław Łokietek przejściowo opanowuje Kraków bez Wawelu. Kazimierz, książę bytomski składa hołd lenny królowi Czech Wacławowi II, uznając swoje księstwo za dziedziczne lenno władcy czeskiego. Henryk Probus zaczyna się starać o zgodę papieża na koronację. -1290 Henryk IV Probus zostaje otruty. VII - Przemysł II na mocy testamentu Henryka Probusa zajmuje Kraków. Władysław Łokietek zajmuje Sandomierszczyznę, tytułując się księciem krakowskim. IX - Cesarz Rudolf, uważając ziemie Henryka Probusa za swoje lenna, nadaje je Wacławowi II. -1291 Wacław II zajmuje Kraków. IX - Wacław II nadaje w Lutomyślu przywilej dla duchowieństwa, rycerstwa i mieszczan małopolskich, w którym obiecuje nie pobierać żadnych nowych danin i podatków. -1292 VIII - Wacław II wypędza Łokietka z Małopolski i Sieradza, zmuszając do wyrzeczenia się praw do księstw krakowskiego i sandomierskiego oraz uznania zwierzchności króla czeskiego nad jego księstwem brzesko-sieradzkim. -1293 I - Na zjeździe w Kaliszu, zorganizowanym przez arcybiskupa Jakuba Świnkę Przemysł II, Władysław Łokietek i Kazimierz łęczycki, tytułując się dziedzicami Krakowa obiecują arcybiskupowi stałe daniny z żup krakowskich. Przymierze tych książąt było skierowane przeciwko Wacławowi II. -1294 6 VI - Najazd litewski pali Łęczycę. Podczas obrony ginie książę Kazimierz, a jego ziemie przejmuje Łokietek. 25 XII - Umiera książę gdański Mściwój II. Przemysł II przejmuje jego księstwo. –1295 26 VI - Koronacja Przemysła II na króla Polski insygniami Bolesława Śmiałego. -1296 8 II - W Rogoźnie ginie, zabity przez Brandenburczyków król Polski, Przemysł II (ur. 4 X 1257). Piastowie XIV wiek -1300 VIII - Wacław II koronuje się w Gnieźnie, także za zgodą polskich możnych, na króla Polski. -1301 Książęta Wrocławia, Legnicy i Brzegu składają Wacławowi II jako królowi Czech hołd lenny. -1304 Łokietek wraca do Polski, zajmując Wiślicę. -1305 21 VI - Umiera Wacław II, król Czech i Polski. Władysław Łokietek zajmuje zamek krakowski. -1306 Henryk głogowski zajmuje Wielkopolskę. 4 VIII - Podczas wyprawy na Polskę zostaje skrytobójczo zamordowany Wacław III, syn Wacława II, ostatni Przemyślida. -1307 Arcybiskup Jakub Świnka wytacza biskupowi krakowskiemu Janowi Muskacie, przeciwnikowi Łokietka, proces kościelny. -1308 VI - Biskup Jan Muskata zostaje przez arcybiskupa wyklęty i złożony z urzędu. VIII - Margrabiowie brandenburscy - Otton i Waldemar najeżdżają na Pomorze i zajmują Gdańsk. IX - Krzyżacy, poproszeni przez Łokietka o pomoc, wypierają Brandenburczyków z Gdańska. 14 XI - Krzyżacy, wezwani przez Polaków na pomoc przeciwko Branderburczykom, sami opanowują Gdańsk, dokonując masakry wśród jego mieszkańców. Stopniowo Krzyżacy zajmują całe Pomorze Gdańskie. Muskata przybywa do Krakowa, gdzie zostaje uwięziony przez Łokietka Zjazd w Grabiach na Kujawach, podczas którego Łokietek odrzuca krzyżacką propozycję odkupienia od niego praw do Pomorza, jak i, aby Pomorze odzyskać, zapłacenia niebotycznej kwoty 100 tys. grzywien. -1309 VII - Muskata zostaje zwolniony z więzienia pod warunkiem posłuszeństwa wobec Łokietka i nieopuszczania diecezji. Krzyżacy podbijają Pomorze południowe. Muskata ucieka z Krakowa i składa w kurii papieskiej skargę na Łokietka i arcybiskupa. IX - Krzyżacy po dwumiesięcznym oblężeniu zdobywają ostatni polski zamek na Pomorzu, Świecie. -1310 Wielki mistrz Zakonu Krzyżackeigo przenosi się z kapitułą z Wenecji do Malborka. Łokietek składa w kurii papieskiej skargę na Krzyżaków i oskarżenie o wymordowanie 10 tys. chrześcijan. 30 IV - W Kowalu na Kujawach urodził się Kazimierz, syn Władysława Łokietka. Jan Luksemburski, król czeski, przyjmuje tytuł króla polskiego, zgłaszając pretensje do dziedzictwa po Przemyślidach. Sąd papieski oczyścił Muskatę od winy, okładając Łokietka klątwa, a jego państwo - interdyktem. -1311 V - Początek buntu wójta krakowskiego Alberta. Do Krakowa zostaje wpuszczony namiestnik króla czeskiego, Bolko opolski. Łokietek szybko zajmuje Kraków, z którego uchodzą Bolko i Albert. -1312
Początek powstania w Wielkopolsce, skierowanego przeciwko władzy książąt głogowskich. -1313 Łokietek opanowuje Wielkopolskę -1314 Zmarł arcybiskup gnieźnieński, Jakub Świnka. -1315 Atak margrabiów brandenburskich na pogranicze zamki wielkopolskie. Łokietek odpowiada najazdem na Marchię i próbą sojuszu z Danią. -1317 Ród Niałków-Jeleni przekazuje brandenburczykom pograniczne grody wielkopolskie: Zbąszyń, Babimost i Trzciel. -1318 Wiec w Sulejowie uchwala petycję do papieża z prośbą o przyznanie korony Łokietkowi. -1320 20 I - Koronacja w Krakowie Władysława Łokietka na króla Polski. IV - W Inowrocławiu rozpoczął się pierwszy polsko-krzyżacki proces o Pomorze. -1321 II - W Brześciu zakończył się proces polski-krzyżacki. Sąd nakazał Krzyżakom zwrócenie Pomorza i wypłacenia odszkodowania w wysokości 30 tys. grzywien. -1325 16 IX - Ślub Kazimierza, późniejszego Wielkiego z Aldoną Anną, córką księcia litewskiego Giedymina pieczętuje polsko-litewski sojusz skierowany przeciw Krzyżakom. -1326 5 III - Urodził się Ludwik Andegaweński, przyszły król Polski. -1327 I - Wojska czeskie (sprzymierzone z Krzyżakami) kierujące się na Kraków zmuszone do powrotu przez interwencję Karola Roberta Węgierskiego. -1328 Jan Luksemburski ponownie atakuje Małopolskę. Łokietek atakuje ziemie krzyżackie. Krzyżacy zdobywają ziemię dobrzyńską i zmuszaja do hołdu lennego księcia płockiego Wacława. -1329 Na skutek polsko-litewskiego najazdu Marchia Brandenburska zawiera z Polską pokój. Najazd krzyżacki Pali Włocławek i dociera aż pod Łęczycę. -1330 Łokietek wraz z wojskami węgierskimi i litewskimi uderza na krzyżacki Dobrzyń i zawiera roczny rozejm z Krzyżakami. 17 IV - Felicjan Zach, rycerz węgierski zaatakował królową węgierską Elżbietę Łokietkównę obcinając jej cztery palce u prawej dłoni. Zach chciał zemścić się za to, iż brat królowej, polski krolewicz Kazimierz uwiódł jego córkę Klarę Zach, rzekomo z pomocą swej siostry. Odtąd Elżbietę nazywano w Polsce "Królowa kikuta". -1331 V - Łokietek powierza zarząd Wielkopolski swemu synowi, Kazimierzowi. VII - Krzyżacy niszczą Kujawy i pustoszą wschodnią Wielkopolskę, zdobywając Słupcę, Gniezno, Żnin i Pobiedziska. 21 XI - krzyżacka porażka pod Kaliszem. 27 IX - Bitwa pod Płowcami, nierozstrzygnięta militarnie, choć zakończona polskim sukcesem strategicznym - Krzyżacy natychmiast wycofują się do Torunia, odstępując od oblężenia Brześcia i opuszczając Kujawy. -1332 Krzyżacy ponownie uderzają na Kujawy. VIII - Łokietek zgadza się na rozejm i arbitraż Jana Luksemburskiego i Karola Roberta. Łokietek zdobywa na książętach głogowskich Kościan. -1333 2 III - Zmarł król Polski, Władysław Łokietek. 25 IV - Koronacja Kazimierza Wielkiego na króla Polski. -1335 28 V - W Sandomierzu Kazimierz uzgadnia z Czechami wstrzymanie działań wojennych. 20 VI - W Chojnie w Nowej Marchii Kazimierz zawiera przymierze z margrabią brandenburskim. 19 XI - Kazimierz podpisuje pokój z Czechami. Król Czech w zamian za 20 000 kóp groszy praskich rezygnuje z pretensji do polskiej korony i zwraca Kazimierzowi część ziemi wieluńskiej z zamkiem w Bolesławcu. XI - Królowie czeski i węgierski ogłaszają wyrok w polsko-krzyżackim sporze pomorskim, nakazując Zakonowi zwrot Polsce Kujaw i ziemi dobrzyńskiej w zamian za otrzymanie Pomorza jako "wieczystą jałmużnę". Kazimierz uznaje wyrok, równocześnie zwracając się do papieża o potwierdzenie wyroku z 1321 roku. -1338 4 II - Początek drugiego, warszawskiego procesu z Krzyżakami o zagarnięcie przez nich Pomorza. -1339 9 VII - Zjazd wyszehradzki. Kazimierz Wielki zawarł układ z królem węgierskim, Karolem Robertem. W razie bezpotomnej śmierci Kazimierza, korona polska miała przypaść synowi Karola, ludwikowi. W zamian Wegrzy zobowiązali się pomóc Polsce przeciw Krzyżakom i w podboju Rusi halickiej. Umiera Aldona-Anna, królowa polska. Po śmierci księcia sieradzkiego Przemysła Kazimierz przejmuje ziemie sieradzką i wieluńską. 15 IX - Wyrok w warszawskim procesie polsko - krzyżackim. Krzyżacy zostają obłożeni ekskomuniką, mają zwrócić Polsce wszystkie zagarnięte terytoria (Pomorze Gdańskie, ziemie: chełmińską, kujawską, dobrzyńską i michałowską), zapłacić 94 tys. grzywien odszkodowania i pokryć koszty procesu (1600 grzywien). Na skutek krzyżackiej interwencji papież nie zatwierdza wyroku. -1340 7 IV - Umiera książę halicko-włodzimierski Bolesław Jerzy Trojdenowicz. Na mocy wcześniejszego układu jego tron przypada Kazimierzowi. 16 IV - Kazimierz przekracza z wojskiem granicę ruską, kierując się na zdobyty wkrótce Lwów. -1340/1341 Tatarski najazd na Polskę, sprowadzony przez przemyskiego bojara Dymitra Dietkę, pokonany przez Polaków nad Wisłą. -1341 11 VII - Umiera Małgorzata, córka Jana Luksemburskiego, narzeczona Kazimierza Wielkiego. 13 VII - Kazimierz zawiera układ z Czechami. Partnerzy obiecują pomagać sobie wzajemnie przeciwko wrogom obu państw, Kazimierz zobowiązuje się, iż będzie w przyszłości ustalał z dworem praskim małżeństwa swoje i swoich dzieci. W zamian otrzymuje w zastaw ziemię namysłowską z Namysłowem, Kluczborkiem, Byczyną i Wołowem. 29 IX - Ślub Kazimierza z Adelajdą, córką landgrafa heskiego, Henryka II Żelaznego. -1343 29 II - Kazimierz Wielki zawiera sojusz z książętami zachodniopomorskimi. 8 VII - Pokój kaliski z Krzyżakami. Kazimierz Wielki odzyskuje Kujawy i ziemię dobrzyńską, w zamian pozostawiając im Pomorze jako "darowiznę", choć rezerwuje sobie tytuł "pana i dziedzica Pomorza". Zakon nie wypłacił Polsce przyrzeczonych 10 tys. florenów odszkodowania. Pokoju nie zatwierdza papież, a Kazimierz nadal tytułuje się panem Pomorza. VIII - Kazimierz zajmuje Wschowę, odebraną Henrykowi głogowskiemu. -1344 Ruska wyprawa Kazimierza, podczas której przyłącza do królestwa ziemie sanocką i przemyską. -1345 III W Kaliszu zostaje zatrzymany wracający od Krzyżaków Karol Luksemburski, królewicz czeski. Jan Luksemburski atakuje Wschowę i księstwo świdnickie, sprzymierzone z Polską.VI Kazimierz z pomocą wojsk węgierskich i litewskich atakuje księstwo raciborskie. 12 VII Oblężenie Krakowa przez króla Czech i tytularnego króla polskiego, Jana Luksemburskiego, przerwane przez polskie wojska. W bitwach pod Przeginią i Olkuszem wojska czeskie ponoszą klęski. -1347 XI - Kazimierz ponownie atakuje Śląsk, docierając aż do Wrocławia. W odpowiedzi król czeski i niemiecki Karol IV Luksemburski ogłasza Śląsk krajem należącym do korony czeskiej. -1348 22 XI - Polsko-czeski traktat w Namysłowie. Śląsk zostaje przy koronie czeskiej, za co czeski król zobowiązuje się popierać polskie roszczenia terytorialne wobec Brandenburgii i Krzyżaków. -1349 Z pomocą wojsk węgierskich Kazimierz zajmuje Lwów i Halicz. -1350 20 V Kazimierz, wezwany na pomoc przez książąt mazowieckich rozbija pod Żukowem armię księcia litewskiego Kiejstuta. Która wcześniej spaliła Warszawę i Czersk. -1351 Książęta mazowieccy uznają się lennikami Kazimierza. Przyłączenia księstwa płockiego do Korony po bezpotomnej śmierci księcia płockiego Bolesława. -1353 Ziemie: łęczycka i dobrzyńska zostają wcielone do Korony. -1355 14 I - Kazimierz zawiera układ sukcesyjny z Ludwikiem Węgierskim. 24 I - Ludwik, w zamian za uznanie jego sukcesji wydaje dla stanów polskich w Budzie przywilej, w którym potwierdza wszystkie dotychczasowe przywileje ziemskie. -1356 Kazimierz Wielki dokonuje nowej lokacji Lwowa. 1 V - Kazimierz zawiera w Pradze przymierze z cesarzem Karolem IV. Kazimierz rezygnuje z praw do księstwa świdnickiego, a Karol ze zwierzchnictwa nad Mazowszem. -1363 Kazimierz wyznaczony na mediatora w sporze pomiędzy królami Czech i Węgier. 21 V - Ślub wnuczki Kazimierza Elżbiety z cesarzem Karolem IV. -1364 12 V - Kazimierz funduje Uniwersytet w Krakowie. Uczelnia miała pięć katedr prawa rzymskiego, trzy kanonicznego, dwie medyczne i jedną sztuk wyzwolonych. W Krakowie odbywa się zjazd monarchów, zwołany najprawdopodobniej przez Kazimierza. Zaproszeni zostali: Karol IV cesarz rzymski i król czeski, Ludwik węgierski, Piotr Lusignan król cypryjski, Waldemar duński, książęta Bolko świdnicki, Bogusław V wołogosko-słupski, Siemowit III mazowiecki, Władysław opolski, margrabiowie Jan morawski oraz Otto i Ludwik brandenburscy. Zjazd miał być poświęcony kwestii krucjaty, mającej wspomóc Cypr. -1365 Kazimierz opanowuje Santok i Drezdenko. -1366 Kazimierz włącza Wołyń z Krzemieńcem i Oleskiem do Rusi Halickiej. -1368 I - W Kaliszu Kazimierz układa się z Ludwikiem węgierskim co do wspólnych akcji przeciwko cesarzowi. Dzięku układowi z margrabia brandenburskim przejmuje Wałcz, rozdzielając od siebie państwo krzyżackie i Brandenburgię. Kazimierz adoptuje Kaźka, księcia wołogosko-słupskiego, chcąc zapewnić mu tron polski po bezpotomnej śmierci Ludwika węgierskiego i uposażając go w ziemię sieradzko-łęczycką. Po śmierci księcia świdnickiego Bolka jego ziemie przejmuje Karol IV, doprowadzając do konfliktu dyplomatycznego. -1369 II - Kazimierz uzgadnia z Ludwikiem Węgierskim, że nie będą wchodzić z cesarzem w żadne związki rodzinne. -1370 9 IX - W Przedborzu na polowaniu na jelenie Kazimierz Wielki ulega wypadkowi, kontuzjując lewą goleń. Później wywiązuje się zapalenie płuc z ropnymi powikłaniami. 30 X - Chory Kazimierz przyjeżdża do Krakowa. 5 XI - Śmierć króla Polski Kazimierza Wielkiego. 7 XI - Pogrzeb Kazimierza Wielkiego w katedrze wawelskiej. 17 XI - Koronacja Ludwika Węgierskiego na króla Polski. 19 XI - Zarządzone przez Ludwika Węgierskiego ponowne, wielkie uroczystości pogrzebowe. Ludwik wyjeżdża z powrotem na Węgry, rządy w Polsce pozostawiając swej matce, Elżbiecie Łokietkównie. -1372 10 X - Ludwik ustanawia Władysława Opolczyka wielkorządcą Rusi halicko-włodzimierskiej. Władysław Biały, książę gniewkowski ucieka z klasztoru w Dijon do Polski, chcąc objąć tron polski. Po nieudanej próbie ucieka do Brandenburgii. -1373 IX - Władysław Biały zajmuje Gniewków i Złotoryję. Zmuszony do ustąpienia przez rycerstwo wielkopolskie zdaje się na łaskę Ludwika i nic nie wskórawszy, ponownie uchodzi do Brandenburgii. -1374 15 II - Urodziła się Jadwiga, przyszły król Polski. 17 IX - Przywilej koszycki, w zamian za który szlachta polska uznaje prawa córek Ludwika do trony polskiego. Elżbieta Łokietkówna wystawia ordynację górniczą dla kopalń w Olkuszu. -1375 Władysław Biały z pomocą brandenburską zajmuje Gniewków, nie zdobywa jednak uznania wśród wielkopolskiego i kujawskiego rycerstwa. Starosta wielkopolski Sędziwój z Szubina ogłasza przeciwko niemu wyprawę generalną. Władysław Opolczyk uzyskuje u papieża zgodę na wyjęcie Rusi spod jurysdykcji biskupstwa lubuskiego i ustanowienie w Haliczu arcybiskupstwa, któremu podporządkowano biskupstwa w Przemyślu, Włodzimierzu Wołyńskim i Chełmie. -1376 I - Ludwik przybywa na kilka dni do Krakowa. Wyprawa rycerstwa polskiego na Władysława Białego, podczas której ginie Kaźko książę słupski. Oblężony w Złotoryi Władysław otrzymuje od Ludwika rekompensatę 10 tys. florenów za księstwo gniewkowskie i opuszcza ostatecznie Polskę. Litewska wyprawa na Małopolskę, usiłująca oderwać Ruś Czerwoną od Polski. 7 XII - Zamieszki w Krakowie, podczas których zginęło około stu Węgrów przybyłych w królową Elżbietą . -1377 I - Wyjazd Elżbiety z Polski. Na namiestnika królewskiego w Polsce Ludwik wyznacza Władysława Opolczyka. 10 VII - Z Sandomierza wyrusza na Litwę wyprawa polsko-węgierska dowodzona przez Ludwika, zdobywając zamki w Chełmie, Grabowcu, Horodle, Sewołżu i Bełzie. -1378 28 III - Na zjeździe w Gnieźnie możnowładcy wielkopolscy wystosowują do króla żądanie odwołania ze stanowiska namiestnika Władysława Opolczyka. Król odwołuje Opolczyka, przekazując mu w zamian ziemię dobrzyńską i księstwo gniewkowskie z Bydgoszczą. królowa Elżbieta ponownie przyjeżdża do Polski. -1379 Ludwik przejmuje znajdujące się pod polskim panowaniem ziemie ruskie pod swoją bezpośrednią władzę. -1380 29 XII - Śmierć królowej-matki węgierskiej, Elżbiety Łokietkówny. -1381 III - Na zjeździe polskich możnych świeckich i kościelnych w Budzie Ludwik przekazuje urząd namiestnika królewskiego Zawiszy z Kurozwęk, biskupowi krakowskiemu. -1382 12 I - Umiera Zawisza z Kurozwęk, biskup krakowski i wielkorządca królewski w Polsce. Na jego miejsce król wyznacza kanclerza koronnego Jana Radlicę. III - Umiera biskup poznański, Mikołaj z Kórnika. Kapituła poznańska wybiera na jego następcę Mikołaja scholastyka. IV - Umiera arcybiskup gnieźnieński, Janusz Suchywilk. Kapituła wybiera na Jego miejsce Dobrogosta z Nowego Dworu. Ludwik uzyskuje w kurii papieskiej unieważnienie tych kanonicznych nominacji - obaj hierarchowie byli przeciwnikami Andegawenów - w Gnieźnie osadzając scholastyka krakowskiego Bodzantę a w Poznaniu - Jana Kropidłę, bratanka Opolczyka. 25 VII - Z polecenia Ludwika wszyscy polscy starostowie składają hołd Zygmuntowi Luksemburczyk. VII - Ludwik wysyła do Polski swego zięcia, Zygmunta Luksemburczyka, by ten spacyfikował sytuację w Wielkopolsce, niepokojonej przez miejscowego możnego, Bartosza z Odolanowa. 8 IX - Zygmunt z pomocą możnych wielkopolskich oblega Bartosza w Odolanowie.11 IX - Zmarł król węgierski i polski, Ludwik Andegaweński (w Polsce zwany Węgierskim). Na wieść o śmierci teścia Zygmunt udaje się na Węgry, a Bartosz z Odolanowa składa hołd Siemowitowi IV mazowieckiemu, wzywając go do objęcia tronu polskiego. 25 X - W Radomsku ma miejsce spotkanie reprezentantów Wielko i Małopolski, na którym sprzeciwiają się przeciwko dalszej unii z Węgrami, a opowiadają się za jedną z córek Ludwika, która na stałe zamieszkałaby w Polsce. 6 XI - Na zjeździe w Wiślicy możni Królestwa potwierdzają ustalenia zjazdu Radomskiego i przyrzekają królowej-wdowie Elżbiecie Bośniaczce, iż złożą hołd jej młodszej córce, Jadwidze, tym samym odrzucając osobę Zygmunta Luksemburczyka, męża Marii, starszej córki Ludwika. -1383 26 II Na zjeździe w Sieradzu wysłannicy królowej Elżbiety potwierdzają ustalenia wiślickie. 8 III Możni małopolscy doprowadzają do zawieszenia broni w wojnie domowej w Wielkopolsce pomiędzy zwolennikami Andegawenów a stronnikami Siemowita IV. 28 III Drugi zjazd w Sieradzu, na którym wyznaczono termin przyjazdu Jadwigi do Polski i zastanawiano się nad osobą męża dla niej. Wielkopolanie wysunęli kandydaturę Siemowita IV. 10 III Zielone Świątki, dzień wyznaczony na przyjazd Jadwigi. Królowa Elżbieta dowiedziała się o snutych przez Siemowita planach porwania i poślubienia Jadwigi i za polską zgodą przesuwa jej przyjazd na 11 XI. 16 VI Siemowit zwołuje zjazd możnych do Sieradza. Przybyli tam mało wpływowi ludzie ogłaszają go królem Polski, ale brak szerszego poparcia uniemożliwia mu zagarnięcie tronu. Wywołaną przez niego wojnę domową w Wielkopolsce pacyfikują wojska pod wodzą Zygmunta Luksemburskiego. 6 XI Siemowit zostaje zmuszony do zawieszenia wojny do świąt Wielkiejnocy 1384. 11 XI Jadwiga znów nie przybywa do Polski. -1384 Zjazd rycerstwa polskiego w Radomsku. Zjazd obraduje pod węzłem konfederacji, uznając ją za rząd zastępczy na czas bezkrólewia, mający ukrócić rozboje i zakończyć wojnę domową. Zjazd przedstawia królowej Elżbiecie ultymatywny termin przyjazdu Jadwigi na 8 V, po jego przekroczeniu obiecuje wybrać innego króla dla Polski. Królowa Elżbieta, zamiast jadwigi, wysyła do Polski Zygmunta, który nie zostaje tu wpuszczony, ale negocjuje termin przyjazdu Jadwigi na 29 V, również niedotrzymany. 13 XI - W towarzystwie Dymitra z Goraja oraz Jana biskupa csanadzkiego przybywa do Polski Jadwiga Andegaweńska. 15 X - Koronacja Jadwigi na króla Polski.