Wydarzenie roku 2002

Moim zdaniem – jednym z najważniejszym wydarzeniem w roku 2002 było wprowadzenie wspólnej dla kilkunastu państw Unii Europejskiej – jednej waluty.

Podstawowe znaczenie utworzenia UE miały tu przyczyny polityczne. Można je określić ogólnie jako dążenie do ustanowienia w Europie odrębnej, nowej struktury, zbliżonej do państwa federalnego, która byłaby w stanie zapewnić trwałe warunki ekonomiczne do zachowania pokoju na kontynencie europejskim.
Chodzi w szczególności o takie powiązanie państwa niemieckiego z innymi krajami, by nie było ono w stanie więcej stworzyć zagrożenia dla bezpieczeństwa europejskiego. Nauczone bolesnymi doświadczeniami z wojen mających miejsce w XX wieku, kraje Unii Europejskiej uznały, że pokój jest tą wartością, która faktycznie nie ma ceny. Dlatego zgodziły się na tak znaczną utratę suwerenności narodowej, by tę wartość zachować na trwałe.
Możliwość dysponowania jednym pieniądzem zbliży UE do rynku jej głównych konkurentów międzynarodowych, takich jak Stany Zjednoczone i Japonia. Członkowie unii nie będą ponosić kosztów transakcji handlowych związanych z wymianą jednej waluty na drugą. Wyeliminowanie walut narodowych oznacza także, że przestanie istnieć problem zmian ich kursów i w efekcie ryzyka kursowego.
Polska, gdy będzie już członkiem Unii Europejskiej , ma przed sobą perspektywę udziału w obszarze euro na zasadach obowiązujących pozostałe kraje.


W dniu 1 stycznia 1999 r. na obszarze 11 spośród 15 krajów Unii Europejskiej zaczęła funkcjonować unia walutowa. Jest ona ostatnim etapem integracji gospodarczej w Europie, zapoczątkowanej w 1950 r. przez byłego francuskiego premiera Roberta Schumana, który zaproponował połączenie europejskich zasobów węgla i stali.
Podwaliny pod procesy integracyjne położono w 1958 r., kiedy to na mocy Traktatu Rzymskiego powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG). Liczyła ona początkowo 6 członków, by przez kolejne poszerzenia dojść do obecnej liczby 15.

Mocą traktatu z Maastricht z 1992 r. Europejska Wspólnota Gospodarcza została przekształcona we Wspólnotę Europejską , która razem z Europejską Wspólnotą Węgla i Stali oraz Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, zwaną Euratomem, składa się na Unię Europejską (UE).
Już wtedy postanowiono, że od stycznia 1999 r. zacznie funkcjonować unia walutowa, tzn. że wchodzące w jej skład kraje będą posługiwać się jedną, wspólną walutą.
W skład unii walutowej - oficjalna nazwa brzmi Unia Gospodarcza i Walutowa (UGW- ang. Economic and Monetary Union, EMU) - weszły kraje, które były zainteresowane przyjęciem wspólnej waluty i spełniły 5 tzw. kryteriów zbieżności:
1. inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt. proc. średniej stopy inflacji w trzech krajach Unii Europejskiej, gdzie inflacja była najniższa,
2. długoterminowe stopy procentowe nie przekraczające więcej niż o 2 pkt. proc. średniej stóp procentowych w 3 krajach UE o najniższej inflacji,
3. deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB,
4. dług publiczny nie większy niż 60% PKB,
5. stabilny kurs wymiany waluty w ciągu ostatnich 2 lat.




Kryteria te spełniły: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia oraz Włochy.
Do UGW nie weszły 4 kraje członkowskie UE: Wielka Brytania i Dania - przeciwne temu, aby ich waluty narodowe zostały zastąpione przez euro - oraz Szwecja i Grecja, które wówczas nie spełniały kryteriów zbieżności. Ta ostatnia została dwunastym członkiem UGW w dniu 1 stycznia 2001 r.

Począwszy od 1998 r. możemy wyróżnić trzy etapy w procesie wprowadzenia gotówkowej postaci euro:

 Okres przygotowawczy: początek 1998 roku - 31 grudnia 1998
 ogłoszenie listy krajów zakwalifikowanych do UGW,
 przyjęcie prawodawstwa niezbędnego do wprowadzenia euro,
 przygotowanie systemu finansowego do przyjęcia nowej waluty.

 Okres przejściowy: 1 stycznia 1999 - 31 grudnia 2001
 euro samodzielną walutą,
 nieodwołalne usztywnienie kursów walut państw UGW względem euro,
 rozpoczęcie działalności przez Europejski Bank Centralny,
 euro używane tylko w rozliczeniach bezgotówkowych,
 nowe emisje instrumentów finansowych - wyłącznie w euro,
 osoby prywatne i przedsiębiorstwa mogą mieć rachunek bankowy w euro.

 Okres końcowy: 1 stycznia - 31 lipca 2002
 banknoty i monety euro wprowadzone do obiegu,
 narodowe banknoty i monety stopniowo wycofywane z obiegu,
 płace, świadczenia socjalne i transakcje detaliczne dokonywane w euro,
 zakończenie procesów dostosowawczych w instytucjach publicznych i jednostkach usługowych, narodowe waluty przestają być prawnym środkiem płatniczym,
 od 1 sierpnia 2002 euro jednym środkiem płatniczym w UGW.

Począwszy od 1 marca 2002 r., stosowanie euro zamiast 12 walut narodowych krajów UGW jako miarę wartości, środka płatności czy tezauryzacji będzie obligatoryjne dla wszystkich .
W styczniu 2002 r. euro zastąpiło waluty narodowe dwunastu państw Unii Europejskiej (bez Wielkiej Danii i Szwecji). Niemieckie marki, francuskie franki, austriackie szylingi, greckie drachmy oraz waluty pozostałych państw Unii Gospodarczej i Walutowej definitywnie stracą status prawnego środka płatniczego.

Narodzinom euro towarzyszył ogromny entuzjazm i nadzieje związane z rolą jaką miało odegrać na arenie międzynarodowej. Euro miało być ukoronowaniem procesu jednoczenia Europy, stymulatorem wzrostu gospodarczego, wyzwaniem dla dolara amerykańskiego.
Euro od początku wprowadzenia stale traciło na wartości wobec dolara - wspólnej walucie szkodzą prognozy gospodarcze, według których wzrost gospodarczy w Stanach Zjednoczonych osiągnie w tym roku 5,2%, natomiast w Unii Gospodarczej i Walutowej 3,5%.


Jednak już teraz zauważalne są pozytywne skutki funkcjonowania wspólnej waluty. Państwa Unii Gospodarczej i Walutowej wprowadzają niezbędne reformy strukturalne, np. zmniejszenie obciążeń fiskalnych w Niemczech, Francji i innych krajach, czy też zwiększenie dyscypliny budżetowej.
Spadek euro przyczynił się też do znacznego wzrostu eksportu strefy euro.

Można wymienić korzyści płynące z wprowadzenia euro :

 eliminacja wahań kursowych
dzięki usztywnieniu kursów walutowych zlikwidowane zostało ryzyko związane z niekorzystną zmianą kursów walutowych co powinno wpłynąć na rozwój handlu pomiędzy państwami UGW

 eliminacja kosztów transakcyjnych
dzięki możliwości korzystania ze wspólnego pieniądza we wszystkich krajach UGW wyeliminowane zostały koszty kupna/sprzedaży walut, co przyczyni się do obniżenia kosztów działalności przedsiębiorstw i w rezultacie podwyższy ich efektywność

 przejrzystość cen
dzięki prezentowaniu cen wszystkich dóbr i usług w tej samej walucie, widoczne stają się różnice cen jednakowych produktów w poszczególnych krajach UGW, co powinno zwiększyć konkurencję i w konsekwencji doprowadzić spadku cen i poprawy jakości oferowanych produktów i usług

 rozwój i integracja europejskiego rynku finansowego
dzięki wspólnej walucie nastąpi rozwój europejskiego rynku kapitałowego oraz nasili się konkurencja między bankami europejskimi, co przyczyni się do obniżenia kosztu pozyskania środków finansowych szczególnie przez małe i średnie firmy

 stabilność cen i wzrost gospodarczy
przy niskiej inflacji gwarantowanej przez niezależny Europejski Bank Centralny, wszystkie wyżej wymienione czynniki powinny przyczynić się do szybszego rozwoju gospodarczego państw UGW