Systemy polityczne Rosji, Hiszpanii i Szwecji

ROSJA
KONSTYTUCJA
Przewidywała takie rozwiązania jakie podobały się Jelcynowi. Wprowadził silną pozycję urzędu prezydenta. Przygotowana konstytucję bez udziału parlamentu. Wprowadzono system prezydencko – parlamentarny. Porównywalny z systemem Francji (co do zasad) i USA (jeśli chodzi o siłę prezydenta). Jest konstytucją demokratyczną. Wprowadza zasadę federalizmu – części składowa mają wpływ na sprawowanie władzy, jest to też widoczne w systematyce konstytucyjnej.

PREZYDENT art. 80

Określa podstawowe kierunki wewnętrznej i zagranicznej polityki państwa – to jest najważniejsze. W państwie parlamentarnym robi to rząd. Prezydent jest wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich, mając nie mniej niż 35 lat, 4 letnia kadencja.
UPRAWNIENIA:
• UPRAWNIENIA w zakresie rządzenia – to co było wyżej,
• Zatwierdza doktrynę wojskową,
• Najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych,
• Kieruje polityką zagraniczną,
• Uprawnienia w stosunku do parlamentu:
1. zarządza wybory do Dumy Państwowej,
2. rozwiązuje Dumę ale w przypadkach określonych w konstytucji: 1. potrzykrotne odrzucenie przez Dumę kandydata proponowanego na Premiera przez prezydenta, 2. gdy Duma w ciągu 3 miesięcy ponownie wyrazi rządowi wotum nieufności. Wtedy prezydent dymisjonuje rząd albo rozwiązuje Dumę, 3. gdy Duma odmówi wyrażenia rządowi wotum zaufania i potem tak jak wyżej.
• Podpisuje ustawy i ma prawo veta w stosunku do ustaw federalnych,
• Veto prezydenta jest obalane większością 2/3,
• Prezydent ma prawo inicjatywy ustawodawczej,
• Uprawnienia w stosunku do rządu:
1. wybiera osobę na stanowisko premiera,
2. w każdym czasie może zdymisjonować rząd,
3. prezydent ma prawo przewodniczenia posiedzeniom rządu,
• uprawnienia w stosunkach międzynarodowych:
1. kieruje polityką międzynarodową i określa jej kierunki,
2. reprezentuje państwo w stosunkach międzynarodowych,
3. mianuje ambasadorów,
4. podpisuje traktaty,
• uprawnienia w zakresie obrony narodowej:
1. najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych,
2. wprowadza stan wojenny,
3. mianuje, powołuje, odwołuje najważniejsze stanowiska w armii,
• kreacyjne – powoływanie sędziów, mianowanie prezesa Naczelnego Sądu Arbitrażowego.

Prezydent jest nietykalny, wydaje dekrety i rozporządzenia. Są aktami samo istniejącymi. Dekrety nie mogą być sprzeczne z konstytucją i ustawami. Prezydent rządzi za pomocą dekretów. Nie ma w Rosji instytucji kontrasygnaty. Nie ponosi odpowiedzialności politycznej, ale ponosi karną. W stan oskarżenia stawia Duma (2/3 głosów). Sąd Najwyższy potwierdza zaistnienie przestępstwa, Sąd Konstytucyjny, że tryb jest przestrzegany. Rada Federacji w ciągu 3 miesięcy podejmuje decyzje, a jeśli nie podejmie to wniosek nieważny.

PARLAMENT

Składa się z:
• Dumy Państwowej – 450 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych i bezpośrednich na 4lata, system wyborczy większościowo proporcjonalny z klauzulą zaporową 5%, każdy wyborca ma 2 głosy.
• Rada Federacji – jeden przedstawiciel organu ustawodawczego i organu wykonawczego razem178.

KOMPETENCJE IZB:
• Izby mają pewne kompetencje ustawodawcze i każda ma własne,
• Prawo inicjatywy ustawodawczej ma prezydent, Rada Federacji, członkowie Rady Federacji, członkowie Dumy, rząd, organy przedstawicielskie podmiotów federacji Rosyjskiej, Sąd Konstytucyjny, Naczelny Sąd administracyjny, Sąd Najwyższy.

Konstytucja wyróżnia:
• Federalne ustawy konstytucyjne – uchwalone przez obie izby, 2/3 w Dumie, ¾ w RF. Prezydent nie ma do nich prawa veta.
• Ustawy federalne – wszystkie inne niezastrzeżone dla tych wyżej.

Veto ma RF, może być odrzucone większością 2/3 Dumy.
Parlament ma funkcję kontrolną ale jest ona słaba rozwinięta i wyraża się poprzez interpelacje i zapytania oraz przez Izbę Obrachunkową.
Parlament posiada też funkcję kreacyjną (powołuje i odwołuje prezesa Banku Centrlnego).

RZĄD

PRZEWODNICZĄCY powoływane przez prezydenta za zgodą Dumy a reszta przez prezydenta za zgodą Przewodniczącego. Rząd ponosi odpowiedzialność przed Prezydentem i Dumą. Odpowiedzialność przed Prezydentem jest silniejsza.

SĄD KONSTYTUCYJNY

Składa się z 19 sędziów powoływanych przez RF na wniosek Prezydenta na 12 lat. UPRAWNIENIA:
• Badanie zgodności z konstytucją,
• Rozpatrywanie sporów kompetencyjnych,
• Rozpatrywanie skarg konstytucyjnych obywateli.


HISZPANIA


Konstytucja pochodzi z grudnia 1978. na czele przemian stał Król Carlos. W1981 próba zamachu Tejero.
Najważniejszą konstytucji jest pluralizm polityczny. Hiszpania to monarchia parlamentarna.
Ta konstytucja korzysta z rozwiązań niemieckich, francuskich, włoskich. Przewiduje instytucje demokracji bezpośredniej – referendum, jest też ludowa inicjatywa ustawodawcza (500 tysięcy obywateli).

KRÓL

Jest szefem państwa, głową państwa. Ma szereg uprawnień. Ale jego uprawnienia wynmagają kontrasygnaty. Tylko nominacje na dworze nie wymagająkontrasygnaty, król nie ma prawa veta. Może rozwiązywać parlament ale tylko w 3 okolicznościach. Królma zwykłe kompetencje głowy państwa.

PARLAMENT = KORTEZY GENERALNE

Składają się z:
• Senatu,
• Kongresu Deputowanych – wybory powszechne, kadencja 4 lata, 350 deputowanych, wybory proporcjonalne.

Nie ma równowagi KD ma szersze kompetencje. Ustawy mogą być uchwalone przez komisje parlamentarne. Jest podział ustaw – organiczna. W procesie ustawodawstwa Senat ma veto zawieszająca. Rząd jest politycznie odpowiedzialny przed KD. Jest tylko konstruktywne wotum nieufności. Rząd jest powoływany z udziałem Króla i za zgodą. Rząd (jak we Wł.) może wydawać dekrety wykonawcze na mocy upoważnienia parlamentu i dekrety z mocą ustawy.

SZWECJA


Konstytucja składa się z 3 aktów:
• O formie rządu,
• O następstwie tronu,
• O Riksdagu.


1. Parlament jednoizbowy – RICKSDAG – WYBORY POWSZECHNE, BEZPOŚREDNIE, PRPORCJONALNE. Przewodniczący parlamentu to talman.
2. Praca zawsze prowadzone są w komisjach.
3. Głosowanie przez aklamację (milcząca zgoda).
4. W przepisach prawa jest wyeksponowana ustawa budżetowa. Są ścisłe terminy.
5. Ustawę kontrasygnuje premier i właściwy minister. Nie podpisuje KRÓL.
6. Król ma najsłabszą pozycję wśród monarchów europejskich. Król jest głową państw a jego uprawnienia to:
• Ceremonialne otwarcie Ricksdagu,
• Reprezentuje Szewcje w stosunkach z innymi głowami państwowymi,
• Zwierzchnikiem kościoła ewangelicko – luterańskiego,
• Ma prawo do bycia informowania od premiera o stanie państwa i o tym co jest przedmiotem prac rządu,
• Przewodniczy posiedzeniem gabinetu (RADA PAŃSTWA),
7. Premier powoływany przez Ricksdag na wniosek talmana.
8. niepołączalność stanowiska w rządzie i parlamencie, rząd ponosi odpowiedzialność polityczną przed Ricksdagiem, odrębność rządu i urzędów centralnych,
9. instytucja Ombudsmana nasz Rzecznik Praw Obywatelskich,
10. zasada zupełnej przejrzystości administracji publicznej,
11. każdy obywatel ma dostęp do aktów administracji.