Teoria polityki

1. Pojęcie, przedmiot i funkcje polityki

Polityka - Politykos (gr) – społeczne, publiczne, państwowe, powszechne, obywatelskie, zwyczajne, towarzyskie, codzienne, uprzejme,
Polityka (z gr. polis - państwo-miasto) oznacza wspólnotę obywateli, wspólnotę interesów
- podporządkowanie się jednostki interesom wspólnoty
- to również sztuka rządzenia państwem (Arystoteles, Platon) nauczyć się tego można, np. na politologii, w administracji publicznej, państwowej)
-to zdolności rządzącego
– to tez policja, czyli kunszt dobrego rządzenia( A.F.Modrzewski „O naprawie Rzeczpospolitej”)
- to zdobywanie i utrzymanie wyznaczonych celów, np. władzy
- to kultura sprawowania władzy, styl rządzenia
- to wiedza o psychologii, socjologii
- rozwiązywanie konfliktów
- walka o władzę, źródło konfliktów
- proces podejmowania decyzji, następujące fakty
- to kierowanie sprawami państwa
- to to co nas otacza, trzeba obserwować, diagnozować i wyciągać wnioski

Politolodzy przyjmują jako podstawową definicję polityki (Maks Weber) : jako dążenie do udziału we władzy lub do wywierania wpływu na podział władzy, czy to między państwami, czy też w obrębie państwa, między grupami ludzi, jakie to państwo tworzą
Definicja ta jest o tyle uniwersalna, że akcentuje dwa wymiary polityki: wewnętrzny (wewnątrzpaństwowy) i zewnętrzny (międzypaństwowy). Ze względu na upływ czasu od powstania tej definicji (1. połowa XX wieku), dziś należało by ją uzupełnić o stosunki państw narodowych z organizacjami międzynarodowymi oraz o stosunki między tymi organizacjami i w ich obrębie (zwłaszcza w kontekście Unii Europejskiej).
W politologii amerykańskiej popularne jest również definiowanie polityki jako sztuki bycia wybieranym (zdobywania władzy).
Pojęcie sztuki w rozumieniu polityki obecne jest również w klasycznej teorii polityki Arystotelesa. Twierdzi on, że polityka to sztuka rządzenia państwem, do której niezbędne są: wiedza, umiejętności i predyspozycje psychiczne. Celem polityki według Arystotelesa jest dobro wspólne.
Według Jana Pawła II polityka to "roztropne działania na rzecz wspólnego dobra".
Definicja Polityki prof Kazimierza Opałka: Działalność wytyczona przez ośrodek decyzji sformalizowanej grupy społecznej (organizacji), zmierzająca do realizacji ustalonych celów za pomocą określonych środków.

Klasyfikacja
I. Orientacja formalno –prawna (liczy się litera prawa)
II. Orientacja behawioralna – rozpatruje, akcentuje relacje władzy, jej wpływu na jednostkę, relacje władzy pomiędzy grupami (chłopi a grupy nacisku - > rzepak)
Typologia procesów politycznych
Działanie Polit..- podejmowanie określonych decyzji
a) zależnie od szczebla
b) skąd się wywodzą
c) relacja stosunków społecznych
d) liczba podmiotów biorących udział w działaniu
e) zakres swobody w podejmowaniu decyzji
f) poziom biologicznej intensywności

Potrzeby polityczne: - jednostki
- grupy
- narodu

Interes polityczny:
- zdobyć i utrzymać władzę
- zaplecze polityczne
- analiza potrzeb społecznych

Decyzja musi mieć swojego decydenta
Podmiotami politycznymi są: partie
grupy społeczne (np. chłopi)

Czynniki które określają polityka
- ideologia
- ekonomia
- prawo
- moralność
- kultura

Ideologia – słowo o czymś, o idei, zbiór określeń na gospodarkę, kulturę
Oceny subiektywne(„ja tak odczuwam”)
Ideologia wartościuje pojęcia, którymi się posługujemy


1. Pojęcie przedmiotu i funkcje polityki – przedmiot nauki o polityce jest szczególnym rodzajem aktywności ludzkiej. Bada te problemy: ekonomia polityczna, historia polityczna, historia myśli politycznej, socjologia stosunków politycznych, polityka społeczna, psychologia społeczna, geografia polityczna. Każda dyscyplina bierze pod uwagę fakty polityczne. W 1948 r. w Paryżu została opracowana lista problemów: teoria polityczna, instytucje polityczne, władze administracji publicznej, partie, grupy i opinia publiczna, stosunki międzynarodowe, organizacje międzynarodowe, prawo międzynarodowe.
Funkcje nauk o polityce – opisowa: jaka była i jaka jest rzeczywistość polityczna.
- wyjaśniająca – dlaczego, z jakiej racji coś zaistniało, jakie są przyczyny, jakie skutki to zrodzi?
- Przewidująca – jakie owoce decyzja wyda w przyszłości, jakie będą skutki
- Instrumentalna – jakie podjąć decyzje
- Analityczno – opisowa: jakie źródła zastosowaliśmy w analizie faktu historycznego


2. Podstawowe kategorie polityczne.

Pojęcie kategorii – najbardziej ogólny obraz zjawiska (cnota, uczciwość) poszczególne kategorie mogą wpływać na wyidealizowanie zjawiska (eutanazja), lub osoby (matka polka)
Proces polityczny – to ciąg zdarzeń obiektywnie ze sobą powiązanych, określające pewne prawidłowości. Analiza procesów politycznych obejmuje początek, rozwój i koniec.
Zachodzą tu pytania:
- czy można wyznaczyć granice, krańcowe punkty (np. 18 lat)
- analiza powinna pomóc w odpowiedzi na pytanie : co warunkuje zjawisko
Proces polityczny ujmowany jest w sposób ewolucyjny. Ewolucja pozwala lepiej zrozumieć instytucje państwowe.
Fakt polityczny – przejaw określonego procesu w drodze do zdobycia władzy. (np. kariera polityczna ) Jak dany fakt polityczny jest odbierany przez społeczeństwo
Czynniki określające przebieg procesu politycznego:
- współpracowanie kraju z innymi państwami - dynamikę
- rywalizacja ekonomiczna
- dojście do władzy innej władzy - stopień zorganizowania politycznego
- działalność partii skrajnych
Badanie procesu politycznego polega na wyjaśnieniu samego procesu i zjawiska towarzyszącego mu.
Typologia procesów politycznych – charakteryzuje się różnorodnością , pojawia się na różnych poziomach (sołectwa, powiaty, województwa)
Działalność polityczna – zachowania polityków które mogą być obojętne, angażujące.
Polityk może działać na rzecz określonej grupy, zmieniać swoje zamierzenia pod jej wpływem. To realizacja określonych celów politycznych
Proces polityczny – jest ciągiem zdarzeń powiązanych ze sobą. Teoretyka analizuje proces – dlaczego. Analityk – dla kogo. Fakt polityczny – przejaw w walce o władzę.
Typologia procesów politycznych:
Działanie polityczne – podejmowanie decyzji. Działania polityczne wywodzą się ze stosunków społecznych (chłop do pana, nauczyciel do ucznia itp.) Rodzaj tych zadań zależy od szczebla.
Stosunki społeczne – relacje grup społecznych w podejmowanych decyzjach
- poziom biologicznej intensywności decydenta politycznego
- stosunki polityczne, wzajemne oddziaływanie na siebie
- potrzeby i interesy polityczne
Potrzeby polityczne – zależne od jednostki, grupy, miejsca hierarchii.
Interes polityczny – zdobycie władzy, utrzymanie władzy, stworzeni zaplecza dla desydenta politycznego. Analiza potrzeb społecznych – trzeba czuć potrzeby
Podmiotowość polityczna – desydent oznaczony politycznie. Podmiotami są partie, organizacje społeczne
3 CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE POLITYKĘ
Do czynników, które określają politykę zaliczamy: ideologię, ekonomię, prawo, moralność oraz kulturę, tradycje i obyczaje.
IDEOLOGIA- to zespół idei, twierdzeń, myśli, które nadają kształt materialny naszemu działaniu. Można mówić o ideologii w sensie ścisłym(jest to usystematyzowany zbiór poglądów) i można mówić o ideologii w sensie szerszym (wówczas oznacza jakieś poglądy, ideały). Ideologia wartościowuje nasze postępowanie. Jest to zespól twierdzeń określający realizację danego problemu. Ideologia jest, była i będzie przedmiotem sporu, interwencji, stymulatorem przemian. Ideologia pozwala określać , rozróżniać, rozrysowuje tożsamość, pozwala patrzeć na różne problemy.
EKONOMIA- decyduje w bardzo dużym stopniu o polityce, wpływa na politykę, określa możliwości decyzyjne. Jeśli się inwestuje t o można podejmować korzystne decyzje polityczne. Ekonomia nakręca koniunkturę.
PRAWO- egzekwowane przymusem. Prawo chroni państwo, gwarantuje utrzymanie ładu tego państwa.
MORALNOŚĆ- zespół norm w/g których klasyfikujemy co jest dobre a co złe. Polityka jest nieustanną kontynuacją wyboru. Relacje między polityką a moralnością: materialistyczne, moralistyczne, realizmu politycznego(jakie mam możliwości spełnienia obietnic wyborczych)
KULTURA POLITYCZNA- całokształt norm, które wychowały politykę, uwarunkowanie świadomości politycznej. Kultura prowadzenia polemiki na argumenty, czynniki regulujące, spajające działanie polityków, powinna być czynnikiem integrującym..

4 Nauki polityczne w Polsce i na świecie.
5 Władza polityczna.
Władza państwowa (polityczna)
Typ władzy uniwersalnej, ogólnospołecznej, obejmującej ludzi zamieszkujących określone terytorium, sprawowanej przez specjalny aparat, wyodrębniony od ogółu ludności; władza państwowa opiera się w ostateczności na groźbie użycia przemocy fizycznej w formach przewidzianych prawem, przy czym rządzący mają współcześnie monopol dysponowania siłą fizyczną (faktyczna moc).
Ich władzę wspiera tytuł do rządzenia (autorytet), pochodzący z legitymacji kompetencyjnej (prawowitość władzy) oraz z legitymacji ideologicznej, zwłaszcza z przekonania, że rządzący działają mądrze i słusznie na rzecz społeczeństwa.
Każda władza państwowa opiera się po części na mocy, po części na autorytecie instytucjonalnym organów władzy państwowej. Podmiot władzy państwowej w systemie demokratycznym ma charakter zbiorowy; składa się z bezpośredniego podmiotu władzy państwowej i społecznego (ostatecznego) podmiotu władzy.
Bezpośredni podmiot tworzy personel polityczny organów państwa oraz funkcjonariusze administracji państwowej (biurokracja). Kierownicze gremia organizacji państwa, partii politycznych, grup interesów oraz środków masowej komunikacji są elitą władzy.
Natomiast społecznym podmiotem władzy państwowej jest naród, lud, czyli ogół obywateli uczestniczących w powoływaniu kierownictwa politycznego i wpływających na jego rządy.
Podmiotem władzy państwowej jest łącznie elita władzy i naród; nie ma zatem jednego, suwerennego podmiotu, który by w sposób ostateczny i najwyższy rozstrzygał o tym, jaki użytek czynić z uprawnień władczych (rządy ludu sprawowane przez elity wybierane przez lud).
Bezpośredni podmiot władzy państwowej zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne, chroni stosunki społeczno-ekonomiczne, stwarza też warunki do samoorganizowania się społeczeństwa, np. w formach samorządu społecznego.
Do głównych uprawnień podmiotu władzy państwowej należą uprawnienia prawodawcze, tj. do ustanawiania na gruncie konstytucji norm prawnych powszechnie wiążących, bez naruszania konstytucyjnych praw i wolności obywatelskich, do dokonywania czynności aktualizujących obowiązki przewidziane przez już ustanowione normy (decyzje administracyjne podejmowane przez rząd, pion administracji ogólnej i służby wyspecjalizowane) oraz do wymierzania sankcji w stosunku do osób przekraczających normy prawne (wymiar sprawiedliwości oraz organa bezpośredniego przymusu: wojsko, policja, służba więzienna). Organa wyposażone w uprawnienia władcze tworzą aparat władzy państwowej; aparat ten jest zbudowany bądź na zasadzie jednolitości i centralizacji (ustroje władzy absolutnej), bądź zgodnie z zasadą podziału władzy.
Historycznie częstsze były i są nadal niedemokratyczne formy sprawowania władzy państwowej; personel polityczny nie jest wyłaniany w wyborach, nie odpowiada przed społeczeństwem za swoje działania, a społeczeństwo jest tylko biernym przedmiotem rządzenia (tyranie starożytne, monarchie, dyktatury).
Podmiotem władzy jest w takich systemach bądź jednostka, bądź niewielka grupa oligarchiczna (magnateria, rada wojskowa, przywódcy monopartii). Monarchie, zwłaszcza dziedziczne, opierają się na autorytecie władzy, natomiast dyktaturom towarzyszy reżim policyjny; nasila się wówczas stosowanie bezpośredniego przymusu, w formach nie przewidzianych

6 Legitymizacja władzy politycznej.

Władza legalna jest w państwie władzą prawomocną, czyli uprawnioną zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym. Normy prawne wyznaczają podmioty uprawnione do sprawowania władzy, rozstrzygają o legalności sukce¬sji władzy, a także wyznaczają procedury i środki sprawowania władzy, czyli rozstrzygają o legalności sposobu sprawowania władzy.
Legitymizacja - jak wcześniej przyjęto - polega na społecznej akcep¬tacji władzy. Jest wiele argumentów wykorzystywanych przez władzę w pań¬stwie dla uzyskania społecznej aprobaty i szacunku. Do typowych należy argument, że:
- władza jest odwieczna, istniała zawsze i inaczej być nie powinno;
- władza jest lepsza niż inne, a więc lepsza niż poprzednia, czy lepsza niż
w państwach sąsiednich. Zakres i Jakość" różnic ma charakter relatywny;
— władza jest skuteczna, co potwierdzają fakty;
— władza jest moralnie godna aprobaty, kieruje się bowiem ideami, które
chronią wartości powszechnie uznawane, np. wyrażane paktami praw
człowieka;
— władza jest legalna, co oznacza, że została powołana i jest wykonywana
zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi. Ponieważ prawo daje
stabilność, pewność i bezpieczeństwo, podmiot, który może powołać się
na prawo ma bardzo ważny argument.
M. Weber, socjolog i filozof z przełomu XIX i XX w. wyróżnił trzy idealne typy legitymizacji:
— tradycyjną,
— charyzmatyczną,
— legalną.
Legitymizacja tradycyjna opiera się na powszechnym przekonaniu o słu¬szności władzy wynikającym z utrwalonego zwyczaju, wierzeń, odwiecznych reguł. Władza może być oparta na sukcesji.
Legitymizacja charyzmatyczna wynika z powszechnego przekonania o szczególnych przymiotach osób sprawujących władzę. Władza nie podlega sukcesji, ponieważ związana jest z określonym podmiotem i jego nadzwyczaj¬nymi właściwościami.
Legitymizacja legalna - opiera się na autorytecie norm prawnych, a oso¬biste talenty i właściwości osób sprawujących władzę mają znaczenie drugo¬rzędne.
Wymienione typy legitymizacji władzy są typami idealnymi, czyli teore¬tycznymi konstrukcjami pozwalającymi wyjaśniać skomplikowaną rzeczywi¬stość społeczno-polityczną. Faktycznie władza posiada w różnym stopniu cechy odpowiadające typom idealizacyjnym. M. Weber uważał, że władza we współ¬czesnych zracjonalizowanych państwach powinna być głównie legitymizowana legalnie12. Legitymizacja jest zjawiskiem, które podlega fluktuacjom, bowiem poziom społecznej akceptacji jest różny. Dolny próg wyznacza bierne przyzwo¬lenie, górny pułap wyznacza zdolność ponoszenia ofiar na rzecz struktur i ludzi władzy13.
Na koniec trzeba jeszcze zaznaczyć, że niektóre doktryny polityczne roz¬różniają władzą oraz wpływy (power and influence). Wielu autorów, których reprezentuje R. Dahl uważa, że nie ma żadnej władzy w znaczeniu podmioto¬wym oraz relacjonalnym, istnieją jedynie wpływy14. Nie ma zatem podmiotów, które by na zasadzie wyłączności i w sposób ostateczny przesądzały o wyborze celów społecznych i środków ich realizacji. Decyzje, które zapadają w struktu¬rach politycznych, państwowych są wypadkową ścierania się wpływów i są efektem kompromisu między grupami społecznymi i ludźmi reprezentującymi ich interesy, w takich granicach, które zabezpieczaj ą rozmiary wpływów.
Powszechnie uznaje się, że rozróżnienie władzy i wpływów ma istotne znaczenie dla badań, których przedmiotem są grupy nacisku (lobbies), czyli grupy zorganizowanych interesów. Ich oddziaływanie na parlamenty, rządy, partie polityczne jest argumentem na rzecz tezy o istnieniu „rozproszonej gry wpływów" i braku „skoncentrowanego rządzenia".Przeciwnicy tezy o istnieniu poliarchii, czyli wielowładztwa wskazują, że jeśli nawet decyzje są efektem kompromisu różnych ośrodków wpływów, to istnieje podmiot, który decyzję podejmuje i ponosi za nią polityczną oraz praw¬ną odpowiedzialność. Nie należy zatem lekceważyć teorii wpływów, ale nie można i nie należy rezygnować z pojęcia władzy15.
Na tle powyższych uwag powstaje pytanie - kto rządzi? Autorzy zajmu¬jący się wyjaśnianiem zjawisk politycznych różnie na to pytanie odpowiadali, ale najbardziej wpływowy charakter ma współcześnie odpowiedź, że robią to elity władzy, do których zalicza się zarówno elity decyzyjne oraz elity wpły¬wów. Ich istnienie jest rezultatem strukturotwórczej funkcji władzy, a zasady kwalifikacji osób oparte są na różnych zasadach (demokratycznych wyborów, autorytarnej kooptacji)16.
Odmiennej odpowiedzi na pytanie „kto rządzi" udziela teoria leninowska. Rządzenie jest „pochodną" panowania, ma charakter decyzji operacyjnych po¬dejmowanych w ramach struktur organizacyjnych, przede wszystkim państwo¬wych przez podmioty, które „są na usługach klasy, która panuje ekonomicz¬nie"17. Pozostając dalej w tej stylistyce - parlamenty, rządy, głowy państw, sądy „realizują wolę klasy panującej". Jest to, jak się okazało, daleko idące uprosz¬czenie rzeczywistości społecznej
Legitymizacja polega na społecznej akceptacji władzy. Jest wiele argumentów wykorzystywanych przez władzę w państwie dla uzyskania społecznej aprobaty i szacunku. Do typowych należą argumenty, że:

Władza jest odwieczna, istniała zawsze i inaczej być nie powinno; władza jest lepsza niż inne, a więc lepsza niż poprzednia, czy lepsza niż w państwach sąsiednich;
władza jest skuteczna, co potwierdzają fakty;

władza jest moralnie godna aprobaty, kieruje się bowiem idea¬mi, które chronią wartości powszechnie uznawane, np. wyraża¬ne paktami praw człowieka;

władza jest legalna, co oznacza, że została powołana i jest wyko¬nywyna zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi. Ponie¬waż prawo daje stabilność, pewność i bezpieczeństwo, podmiot, który może powołać się na prawo ma bardzo ważny argument.
M. Weber, socjolog i filozof z przełomu XIX i XX w. wyróżnił
trzy idealne typy legitymizacji:

tradycyjną , charyzmatyczną, legalną.

Legitymizacja tradycyjna opiera się na powszechnym przekona¬niu o słuszności władzy wynikającym z utrwalonego zwyczaju, wierzeń, odwiecznych reguł. Władza może być oparta na sukcesji.

Legitymizacja charyzmatyczna wynika z powszechnego przeko¬nania o szczególnych przymiotach osób sprawujących władzę. Władza nie podlega sukcesji, ponieważ związana jest z określonym podmiotem i jego nadzwyczajnymi właściwościami.

Legitymizacja legalna - opiera się na autorytecie norm prawnych, a osobiste talenty i właściwości osób sprawujących władzę mających znaczenie drugorzędne.

Wymienione typy legitymizacji władzy są typami idealnymi czyli teoretycznymi konstrukcjami pozwalającymi wyjaśnić skomplikowaną rzeczywistość społeczno-polityczną. Faktycznie władza posiada w różnym stopniu cechy odpowiadające typom idealizacyjnym M. Weber uważał, że władza we współczesnych. Zracjonalizowany państwach powinna być głównie legitymizowana legalnie.

Legitymizacja jest zjawiskiem, które podlega fluktuacjom bowiem poziom społecznej akceptacji jest różny. Dolny próg wyznacza bierne przyzwolenie, górny pułap wyznacza zdolność ponoszenia ofiar na rzecz struktur i ludzi władzy.
Legitymizacja polega na społecznej akceptacji władzy. Jest wiele argumentów wykorzystywanych przez władzę w państwie dla uzyskania społecznej aprobaty i szacunku. Do typowych należą argumenty, że:

Władza jest odwieczna, istniała zawsze i inaczej być nie powinno; władza jest lepsza niż inne, a więc lepsza niż poprzednia, czy lepsza niż w państwach sąsiednich;
władza jest skuteczna, co potwierdzają fakty;

władza jest moralnie godna aprobaty, kieruje się bowiem idea¬mi, które chronią wartości powszechnie uznawane, np. wyraża¬ne paktami praw człowieka;

władza jest legalna, co oznacza, że została powołana i jest wyko¬nywyna zgodnie z obowiązującymi normami prawnymi. Ponie¬waż prawo daje stabilność, pewność i bezpieczeństwo, podmiot, który może powołać się na prawo ma bardzo ważny argument.
M. Weber, socjolog i filozof z przełomu XIX i XX w. wyróżnił
trzy idealne typy legitymizacji:

tradycyjną , charyzmatyczną, legalną.

Legitymizacja tradycyjna opiera się na powszechnym przekona¬niu o słuszności władzy wynikającym z utrwalonego zwyczaju, wierzeń, odwiecznych reguł. Władza może być oparta na sukcesji.

Legitymizacja charyzmatyczna wynika z powszechnego przeko¬nania o szczególnych przymiotach osób sprawujących władzę. Władza nie podlega sukcesji, ponieważ związana jest z określonym podmiotem i jego nadzwyczajnymi właściwościami.

Legitymizacja legalna - opiera się na autorytecie norm prawnych, a osobiste talenty i właściwości osób sprawujących władzę mających znaczenie drugorzędne.

Wymienione typy legitymizacji władzy są typami idealnymi czyli teoretycznymi konstrukcjami pozwalającymi wyjaśnić skomplikowaną rzeczywistość społeczno-polityczną. Faktycznie władza posiada w różnym stopniu cechy odpowiadające typom idealizacyjnym M. Weber uważał, że władza we współczesnych. Zracjonalizowany państwach powinna być głównie legitymizowana legalnie.

Legitymizacja jest zjawiskiem, które podlega fluktuacjom bowiem poziom społecznej akceptacji jest różny. Dolny próg wyznacza bierne przyzwolenie, górny pułap wyznacza zdolność ponoszenia ofiar na rzecz struktur i ludzi władzy.

7 Politologiczna analiza decyzyjna.
8 Proces decydowania politycznego.
9 Proces decydowania emocjonalnego.

Biopolityka – zajmuje się biologicznymi podstawami polityki, opiera się na założeniu: ośrodki to zbiorowości indywidualnych osób, ośrodki polityczne-czystoludzkie

Badania biopolityczne - w sensie ogólnym bądź jednostkowym

Jakie czynniki wewnętrzne decyduja przy wyborze?

- płeć –jest czynnikiem istotnym
- wiek
- rytm biologiczny, czynniki biologiczne
-zdrowie psychiczne – w jaki sposób kształtuje osobowość
- ton głosu

Osobowości polityczne :
- autokrata (np. Hitler, Stalin)
* ma doradców, stara się pokonać trudności
*fanatyzm religijny
*nie powinien być rasistą
*stosunek decydenta do własnych kompetencji

Konflikty motywacyjne – sprzeczne racje –powstają w przypadku różnych interesów grup

- stres może przyczyniać się do unikania podejmowania decyzji
- stres jest nieodzowną częścią decyzji
- stres rodzi agresję, a agresja –podejrzenia
- teoria spiskowa rodzi konflikty polityczne
Konflikty polit. są zab ojcze dla polityki:
- polityk ulega fiksacji – irracjonalne usztywnianie
- polityk nie powinien usztywniać się

Przyczyny stresu polityka:
- przeciążenie konfliktami
- naruszenie równowagi miedzy decydentem a politykiem
- stresogenny brak czasu


10 Wybory a decyzje polityczne.
Kampania wyborcza to działanie nr.1 dla przyszłego polityka. To tworzenie misji, którą ma podejmować. Organizacja kampanii wyborczej to mobilizacja ogółu obywateli w państwie, decyzje muszą być trafne, pożyteczne żeby zyskać mandat trzeba zorganizować kampanie wyborczą. Kampanie wyborcze są sponsorowane(z reguły Ci którzy płacą- wymagają), opiera się przede wszystkim o pieniądze. Kampanie wyborcze są coraz droższe, coraz więcej środków wyborczych wydajecie na net cel. Kampania wyborcza musi mieć sztab wyborczy tzn. szefa kampanii. O pomyślności kampanii wyborczej decydują zasoby finansowe. Należy przygotować program wyborczy (obietnice wyborcze), przesłanie musi stworzyć przekonanie, wzbudzić zaufanie dla programu. W propozycjach tematycznych nie można pomijać tematów, które w danym środowisku są ważne, należy obrać strategie. Kampania wyborcza powinna sprowadzać się do słabych i mocnych stron przeciwnika (tzn. wyprowadzić go w pole), podkreślać wyjątkowe cechy kandydata, musi być zachowana racjonalna argumentacja, nie powinno zabraknąć emocjonalnych wątków, trzeba starać się o przyciąganie przeciwników z innych obozów politycznych. Przyszły polityk musi dokonać sondaży przedwyborczych tzn. jakie sympatie wyborcze w danym środowisku, co je interesuje, jakie tradycje polityczne ma. W kampanii wyborczej ma znaczenie wizualna szata wyborów: plakaty (duże i małe) ciepłe przyciągające hasła wyborcze, szata graficzna to gadżety. Wszelkie informacje o kandydacie muszą być skierowane do każdego obywatela.
Środki audiowizualne- czas antenowy wtedy kiedy jest największa oglądalność. Wizerunek kandydata jest towarem medialnym, musi być równocześnie ważne podkreślenie pochodzenia społecznego, wykształcenia, odwołanie się do wartości grupy, etniczności, do ras, orientacji seksualnych, czy ma zdolności przywódcze, czy ma kompetencje. W kampanii wyborczej najważniejsze jest tzw. Pierwsze uderzenie- psychiczne, wyraz twarzy, tempo mówienia, wygląd zewnętrzny. W przekazach medialnych mówi się krótko i na temat. W kampanii wyborczej mamy do czynienia z marketingiem politycznym czyli handlem wyborczym gdzie „towarem” jest kandydat. Marketing polityczny żąda żmudnej perswazji, zakłada zawieranie sojuszy pomiędzy sponsorami. Kandydat nie powinien mówić w II osobie, tylko w I „JA” nie „MY”- jest to bardzo przyciągające, wyborcy zapamiętają kto mówi. Skuteczną metoda jest atak w sprawach merytorycznych . W Polsce często stosuje się metodę „oko za oko, ząb za ząb”

11 System polityczny jako kategoria analizy politologicznej.
System polityczny to wszystkie partie, organizacje działające w danym państwie. Kładzie się w nim nacisk na rolę partii politycznej oraz grup nacisku. Akcentowana jest w teorii polityki racjonalność czyli rozumność. Szukano dwóch aspektów w teorii politycznej- najlepszych rozwiązań, które byłyby pierwowzorami, teoria dobrego racjonalnego państwa, ludzie młodzi powinni dążyć celowo do dobrego państwa, celowo reformowano czyli inżynierii społecznej. Współczesne nurty polityczne żądają reformowania obecnych systemów politycznych, reformowano państwo z jego autokratycznych rządów, zreformowano systemy oparte na systemie monarchicznym.
Racjonalność polityczna- racjonalny system polityczny to taki system, który reaguje na wszystkie zmiany, racjonalne podejmowanie decyzji jest jedną z głównych płaszczyzn teorii polityki.
Funkcje systemu politycznego: regulacyjne, mediacyjne, adaptacyjne, innowacyjne.

12 Państwo i jego organizacja.

Państwo jest polityczną, suwerenną, terytorialną i przymusową organizacją społeczeństwa. Organizuje i koordynuje prace dużych grup społecznych
Prawne kryteria państwowości, przyjęte na mocy konwencji w Montevideo z 1933, określane są następująco: (artykuł 1.) "Państwo jako podmiot prawa międzynarodowego powinno posiadać następujące elementy:
• stałą ludność,
• struktury karne,
• suwerenną władzę,
• określone terytorium (wielkość państwa nie wpływa na jego podmiotowość) oddzielone od innych granicą,
• zdolność wchodzenia w relacje międzynarodowe.
• określone zasady prawne
Kryterium uznania państwa
Konwencja była spotkaniem regionalnym i ograniczała się jedynie do państw amerykańskich, ale jej zasady zostały uznane w zwyczajowym prawie międzynarodowym. Niektórzy wątpią jednak czy te kryteria są wystarczające.
Podstawowym problemem państwowości jest uznanie państwa na arenie międzynarodowej, czyli stwierdzenie przez podmiot prawa międzynarodowego faktu istnienia jakiegoś państwa i gotowości do respektowania związanych z tym skutków prawnych. Przedmiotem uznania może być: państwo, rząd, powstańcy, strona walcząca czy naród. Uznanie państwa może być udzielone bądź indywidualnie przez podmiot prawa międzynarodowego (nawiązanie stosunków dyplomatycznych lub podpisanie umowy bilateralnej), bądź kolektywnie przez grupę państw (podobnie jak w przypadku pojedynczego państwa) lub organizację międzynarodową (przyjęcie w poczet członków). Uznanie państwa powinno mieć charakter jednoznaczny i nieodwracalny, choć w praktyce spotyka się przypadki zawieszenia lub zerwania stosunków dyplomatycznych czy wykluczenie członka organizacji.
Konsekwencje uznania państwa: teoria konstytutywna mówi, że państwo istnieje tylko wtedy, gdy jest uznane przez inne państwa, zaś teoria deklaratoryjna twierdzi, że istnienie państwa jest niezależne od uznania go przez inne państwa.

Teorie powstania państwa
• teistyczna – teoria, która zakłada, że władza pochodzi od Boga; istnieje konieczność podziału państwa na rządzących i rządzonych; koncepcja ta powstała w starożytności, licznych zwolenników zyskała w średniowieczu
• teologiczna - jej twórcą był św. Augustyn, który w dziele zatytułowanym De civitatis Dei twierdził, że władza pochodzi od Boga, a państwo na ziemi powinno wzorować się na państwie niebieskim. Teorię tę zmodyfikował św. Tomasz z Akwinu: władza pochodzi od Boga, ale sposób rządzenia jest wymysłem człowieka, bo państwa nie są doskonałe.
• patriarchalna – koncepcja, która utożsamia państwo z rodziną; w tej teorii władza królewska wywodzi się z tradycji władzy ojca rodziny; koncepcja ta jest charakterystyczna dla feudalnej monarchii absolutnej
• patrymonialna - poprzez przyłączenie ziem związana z posiadaniem majątku w postaci ziemi.
• umowy społecznej – według tej teorii państwo jest wynikiem umowy między obywatelami, suwerenem w takim państwie jest naród; twórcą koncepcji jest Jan Jakub Rousseau
• podboju i przemocy – zakłada, że państwa powstają w wyniku podbijana słabszych plemion przez plemiona silniejsze, w ten sposób za pomocą podbojów powiększa się terytorium państwa. Sformułowana została w XIX w. przez Ludwika Gumplowicza.
• solidarystyczna - twórcą był mile Durkheim: państwo powstało jako forma solidarnego dzielenia się obowiązkami.
• psychologistyczna - twórcą był Leon Petrażycki: państwo to najlepsza forma zaspokajania potrzeb psychicznych - bezpieczeństwa, afiliacji, dominacji.
• marksistowska (bazy i nadbudowy) – państwo jest formacją, która istnieje wyłącznie w społeczeństwach klasowych; powstaje, by bronić klas panujących przed klasami podporządkowanymi, wyzyskiwanymi, stać na straży nierówności społecznych i chronić stan posiadania klas dominujących; autorami tej koncepcji są Karol Marks i Fryderyk Engels.
• teoria państwa w katolickiej nauce społecznej – według tej koncepcji państwo istnieje w świadomości człowieka i ma za zadanie służyć poprawie jakości bytu obywateli
• funkcjonalna - dominuje we współczesnej socjologii, głosi, że państwo powstało jako ostatnia forma rozwoju społecznego i całe dzieje pokazują, że społeczeństwa dążą do takiej właśnie formy.
Forma państwa
Forma państwa to całokształt sposobów i metod sprawowania władzy przez rządzących. Składają się na nią trzy elementy: forma rządów, ustrój terytorialny oraz reżim polityczny.
Arystoteles dokonał podziału państw ze względu na ich formę na: monarchie i tyranie (rządy jednoosobowe), arystokracje i oligarchie (rządy kolegialne) oraz politee i demokracje (rządy ludu).
Typy państw współczesnych
"Typ państwa wyznaczają podobne stosunki społeczno-ekonomiczne oraz podobny status ludzi" (E. Zieliński). Na podstawie tej definicji wyróżniamy 4 podstawowe typy państw:
• Państwo niewolnicze - cechuje je występowanie właścicieli niewolników, oraz niewolników będących ich własnością. Kształtują się między nimi stosunki zwierzchnictwa i podporządkowania. Właściciele niewolników są warstwą panującą i posiadającą prawa obywatelskie, niewolnicy natomiast pozbawieni są praw i swobody.
• państwo feudalne - występuje tu feudalna własność ziemi należącej do stosunkowo małej części ludności (np. rycerstwa, duchowieństwa. Stosunki zwierzchnik - podporządkowany kształtują się na zasadzie poddaństwa chłopów feudałom. W tym systemie warstwy podporządkowane (chłopi) podlegają pewnej ochronie prawnej.
• państwo kapitalistyczne - charakteryzuje się występowaniem prywatnej własności środków produkcji oraz wytwórców sprzedających swoją siłę roboczą. Główną siłą społeczną są właściciele środków produkcji, lecz grupy społeczne korzystają z formalnie równych praw. Ten typ dzielimy na
o państwo wczesnokapitalistyczne
o państwo liberalno-demokratyczne
o państwo faszystowskie
o państwa trzeciego świata
• państwo socjalistyczne - Charakteryzuje się ono daleko posuniętą uniformizacją stosunków społeczno-ekonomicznych i politycznych. Istnieje tu społeczna własność środków produkcji pozostających w rękach państwa i swobodni wytwórcy zatrudnieni w państwowych zakładach. Decydujący wpływ na kształt rzeczywistości państwowej ma elita partyjna partii rządzącej.
Symbole państwowe
• flaga państwowa,
• godło państwowe,
• hymn państwowy (narodowy),
• dewiza (motto) państwa, np. francuskie Wolność, Równość, Braterstwo,
• inne symbole np. Marianna we Francji czy Wuj Sam w USA.
Cechy państwa
Państwo jest organizacją polityczną. Sensem jego istnienia, osią jego zainteresowania jest rządzenie społeczeństwem. Jest organizacją globalną, ogarniającą całe społeczeństwo.
Państwo jest organizacją przymusową. Normy prawne pochodzące od państwa mogą być w razie potrzeby wymuszone fizycznie. Państwo dysponuje wszechstronnym i skutecznym arsenałem środków oddziaływania.
Zdaniem politologów państwo cechuje:
• suwerenność - państwo jest niezależne od innych organizacji państwowych w zakresie realizacji funkcji wewnętrznych i zewnętrznych państwa
• powszechność - cecha ta dotyczy powszechności zasad prawnych w państwie, które obejmują wszystkich obywateli w równym stopniu
• terytorium - to obszar lądowy i w głąb ziemi, jak i wody przybrzeżne, strefa powietrzna nad państwem, statki wodne, a także placówki dyplomatyczne.
Funkcje państwa
• wewnętrzne (tradycyjne; konserwatywne; liberalne)
o prawodawcza - państwo za pośrednictwem swojego aparatu tworzy prawo, które obowiązuje na jego terytorium
o porządkowa - państwo jest zobowiązane do zachowania porządku i bezpieczeństwa na całym terytorium jego jurysdykcji
o administracyjna - państwo jest zobowiązane zarządzać krajem za pomocą aparatu administracyjnego
• wewnętrzne (socjalistyczne; interwencjonistyczne; etatystyczne)
o gospodarczo-organizacyjna - państwo jest zobowiązane zarządzać gospodarką i finansami kraju
o socjalna - państwo jest zobowiązane zapewnić swoim obywatelom minimum środków do życia
o kulturalno-oświatowa - państwo jest zobowiązane zorganizować system edukacji i instytucji kulturalnych, szerzących rozwój intelektualny obywateli
• zewnętrzne
o obrona granic - zapewnienie obywatelom poczucia bezpieczeństwa przez niwelowanie zagrożenia agresją ze strony innych państw
o kontakt z innymi państwami - państwo powinno organizować współpracę z innymi państwami
Klasyfikacja współczesnych państw
Powszechnie stosuje się następujące sposoby podziału państw:
• ze względu na zasady organizacji aparatu państwowego;
o charakter głowy państwa;
 monarchia;
 absolutna;
 konstytucyjna;
 parlamentarna;
 republika;
 arystokratyczna;
 demokratyczna;
o relacje między organami państwowymi;
 system dyrektoriatu;
 system parlamentarny;
 system kanclerski;
 system parlamentarno-gabinetowy;
 system gabinetowo-parlamentarny;
 system parlamentarno-komitetowy;
 system prezydencki;
 system semiprezydencki;
• ze względu na strukturę terytorialno-prawną państwa;
o państwo unitarne;
o państwo złożone;
 unia personalna;
 unia realna;
 federacja;
 konfederacja;
• ze względu na reżim polityczny;
o państwo demokratyczne;
o państwo autorytarne;
o państwo totalitarne

13 Cele i zadania polityki zagranicznej państwa.
Dyplomacja w najszerszym rozumieniu jest to zarówno sztuka, nauka jak i technika reprezentowania państwa jak i prowadzenia negocjacji. W tym znaczeniu spełnia ona kilka funkcji:
Funkcje dyplomacji – postrzegane są w dwóch płaszczyznach, po pierwsze funkcje dyplomacji jako części składowej polityki zagranicznej, po drugie jako funkcje samego dyplomaty.
Patrząc przez pryzmat dyplomacji jako dziedziny wspomagającej działania polityki zagranicznej państwa, spełnia ona następujące funkcje: określająca, oceniającą, selekcjonującą i preskrypcyjną.
Funkcja określająca – polega na wyznaczaniu zadań polityki zewnętrznej własnego państwa. Istotne jest, że każda zmiana uwarunkowań zewnętrznych wymusza skorygowanie zadań własnych, przez co funkcja ta staje się funkcją ciągłą.
Funkcja oceniająca – związana jest z oceną postępowania innych państw w zakresie polityki zagranicznej. Identyfikuje cele i zadania innych państw, także w stosunku do własnego kraju. Ocena taka odgrywa istotne znaczenie, gdyż na jej podstawie można poprawnie wyznaczyć cele i zadanie własne.
Funkcja selekcjonująca – polega na usunięciu tych czynników, które przyczyniają się do powstawania niezgodności między własną a obcymi politykami zagranicznymi oraz wybraniu tych, które tworzą zgodne cele i zagadnienia.
Funkcja preskrypcyjna – w tym zakresie dyplomacja powinna wyznaczać najlepsze metody osiągnięcia przez politykę zagraniczną jej celów i zadań oraz doboru odpowiednich środków do realizacji celów.
Drugą płaszczyzną postrzegania funkcji dyplomacji są działania dyplomatów. Rozpatruje się je w charakterze trzech rodzajów reprezentacji: symbolicznej, politycznej i prawnej.
Funkcja symbolicznej reprezentacji – jest spełniana przez dyplomatę przez identyfikowanie jego osoby z reprezentowanym krajem. Posiadają oni odpowiedni prestiż przysługujący nie osobie lecz przedstawicielowi obcego państwa. Wszelkiego rodzaju naruszenie dobrego imienia dyplomaty lub okazanie mu braku szacunku postrzegane jest w polityce zagranicznej jako okazanie braku szacunku dla państwa, którego ten jest reprezentantem. Jest to widziane jako naruszenie zwyczajów międzynarodowych. Dlatego też tak ogromną rolę odgrywa ceremoniał dyplomatyczny.
Funkcje politycznej reprezentacji – jest to spełnianie przez dyplomatę zadań polityczno-informacyjnych. Utrzymywanie kontaktów politycznych w kraju pobytu. Zdobywanie, ocena i przesyłanie informacji do swojego kraju. W ten sposób bierze on udział w kształtowaniu polityki zagranicznej swojego kraju jak i kraju pobytu.
Funkcję prawnej reprezentacji – działanie dyplomaty polegające na zaciąganiu zobowiązań politycznych i podpisywania umów w imieniu swojego rządu. Dyplomata spełnia także tę funkcję przez ochronę obywateli swojego kraju za granicą, dzięki odpowiednim instrumentom prawnym jakie posiada.
Polityka zagraniczna – proces formuowania i realizacji celów zewnątrzpaństwowych
odzwierciedlających interesy narodu

1) polityka zagraniczna państwa władza państwowa przejawia się w płaszczyźniejest jego polityką wewnętrzną wewnętrznej i zewnętrznej
2) polityka zagraniczna nie jest jedną ze szczegółowych polityk państwowych, bo ma swą specyfikę
3) polityka zagraniczna odzwierciedla interesy narodowe.

Polityka zagraniczna:
A) aktywna – prowadzą ją państwa silne, mocarstwa
B) pasywna – państwa satelitarne, słabo rozwinięte

Wyznaczniki polityki zagranicznej państwa – system wzajemnie warunkujących się
przesłanek powodujących określony skutek

dzielimy je na:

- obiektywne – niezależne od decydentów
- subiektywne – odzwierciedlające podjemowane decyzje
- wewnętrzne – odzwierciedlają interes jakiegoś państwa
- zewnętrzne – odzwierciedlają wpływ środowiska międzynarodowego na politykę zewnętrzną państwa

Jest 236 wyznaczników. Można je podzielić na nastepujące grupy:

1) materialno – społeczne – np. poziom dochodu narodowego, poziom produkcji najważniejszych towarów, potencjał gospodarczy itd.
2) aksjologiczne – system wartości akceptowanych przez sprawujących władzę
3) demograficzne – liczba ludności państwa, tempo przyrostu i gęstość zaludnienia
4) geopolityczne – określające terytorialną podstawę państwa w relacji z innym państwem (Polska – ZSRR)
5) subiektywne – mające charakter wewnętrzny, określają percepcję rzeczywistości międzynarodowej ze strony poszczególnych decydentów
6) strukturalne – określają istnienie lub nieistnienie ugrupowań politycznych i militarnych (UE; NATO)

wpływ międzynarodowy – zdolność uczestnika stosunków do nakłonienia innych
uczestników do określonych zachowań

1) podmiot wywierający wpływ to PAŃSTWO, które dąży do zmiany polityki wewnętrznej lub zagranicznej innego demolud)państwa (ZSRR
2) przedmiotem wpływu jest inne państwo poddane naciskowi środowiska międzynarodowego (Polska)

3) środki stosowane w celu wywarcia wpływu:
za pomocą not dyplomatycznycha) dyplomatyczne
b) sankcja (pomoc gospodarcza lub odmowa pomocy)ekonomiczne
c) ideologiczne propagandy skierowane do społeczeństwa
interwencjad) wojskowe zbrojna


Metody wywierania wpływu – sposoby posługiwania się środkami działania.
Dopuszczalne metody: persfazja, obietnice, nagrody, groźby, odstraszanie.

Wyniki stosowania wpływu są funkcją dwóch zmiennych tzn. państwa wywierającego
wpływ i państwa poddanego wpływowi

państwo wywierające wpływ – penetrujące
państwo poddane wpływowi – spenetrowane

system może być spenetrowany

całkowicie (penetracja polityczna, gospodarcza, militarna, kulturowa)
częściowo (polityka zagraniczna)


INTERESY NARODOWE I MIEDZYNARODOWE

Interes państwa – zespół wartości i potrzeb niezbędnych do istnienia w systemie stosunków
miedzynarodowych

Interesy narodowe i międzynarodowe:
1) egzystencjalne
2) koegzystencjalne
3) funkcjonalne

trzy grupy interesów:

najważniejsze – realizowane w sposób bezwzględny
ważne – mogą być przedmiotem negocjacji
dalszoplanowe – możliwy jest daleko idący kompromis

Racja stanu (def) – historyccznie zmienny system podstawowych wewnętrznych i zewnętrznych interesów państwa, realizowany w sposób bezkompromisowy

racja stanu – wzgląd na dobro państwa

dobro państwa – pierwszeństwo interseów państwa nad innymi normami

egoizm narodowy jest szkodliwy dla ładu międzynarodowego i stosunków międzynarodowych. W egoiźmie brak woli kooperacji (współdziałania)


Zadaniem polityki zagranicznej jest:
1. Formułowanie strategii (celów długofalowych wynikających z żywotnych interesów państwa "racji stanu").
2. Formułowanie taktyki (wytyczanie celów doraźnych i krótkoterminowych – podporządkowanych strategii).
3. Dobór metod:
1. perswazja
2. nacisk
3. nakłanianie
4. przymus
4. Dobór środków do realizacji strategii i taktyki:
1. środki psychospołeczne – (współpraca naukowa, zagraniczna polityka kulturalna, polityka informacyjna, polityka narodowościowa)
2. środki polityczne i prawne – (rozmowy, konsultacje, negocjacje, pokojowe rozwiązywanie sporów, nacisk dyplomatyczny, oferty kompromisowe i pojednawcze)
3. środki ekonomiczne – (pomoc gospodarcza, doradztwo, umorzenie lub przesunięcie spłat kredytów, embargo, praktyki dyskryminacyjne, sankcje)
4. środki militarne – (demonstracja siły, pomoc wojskowa, interwencje, wojna, wspieranie jednej ze stron konfliktu, nielegalne dostarczanie broni jednej ze stron konfliktu, odstraszanie lub szantaż za pomocą broni jądrowej)
Wytyczne w polityce zagranicznej ustala Rząd i jego szef w porozumieniu z Parlamentem. Politykę realizuje Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przy pomocy rozbudowanej centrali i sieci przedstawicielstw zagranicznych (ambasady i konsulaty). Nadzorem i oceną realizacji Polityki zagranicznej zajmuje się Parlament.
Cele polityki zagranicznej
1. zapewnienie bezpieczeństwa i rozwoju państwa
2. wzrost siły państwa
3. wzrost pozycji państwa na arenie międzynarodowej, osiąganie prestiżu
Cele mogą być:
1. nadrzędne – (wynikające z żywotnych interesów państwa)
2. długofalowe – (nastawione na stałe, wieloletnie dążenie do realizowania interesu narodowego)
3. ważne społecznie
4. konkretne lub krótkofalowe – (doraźne)

14 Problem bezpieczeństwa międzynarodowego.
Z TERRORYZMEM W EUROPIE
Nie tylko terroryzm kryminalny ale także grupy polityczne wrogo nastawione do systemu demokratycznego maja w pełni możliwość legalnego działania bez stosowania aktywnego terroryzmu ale wpływając w negatywny sposób na rozwój demokracji i swobód z niej płynących. Rozwiązaniem tego dylematu jest właśnie pojęcie demokracji aktywnej. Można wyróżnić trzy zasadnicze warunki ,bez których porządek demokratyczny przestaje być zdolny do obrony własnych wartości i własnej egzystencji;
- istnienie określonego systemu wartości - gotowość do obrony - prawne narzędzia zapobiegania naruszeniom konstytucyjnego porządku
W związku ze skalą zamachów terrorystycznych na całym świecie a przede wszystkim ostatnie wydarzenia w USA pokazały światu oblicze zagrożenia terroryzmem, a w związku z aktywnością Polski na arenie międzynarodowej można określić, że Polska jest w stanie wojny z terroryzmem . Podczas ostatniego posiedzenia Rady UE w dniach 1-2 grudnia 2005r przyjęto strategię UE w zakresie zwalczania terroryzmu. Na posiedzeniu tym przyjęto bardzo ważny dla unijnej walki z terroryzmem dokument zatytułowany „Strategia UE w zakresie zwalczania terroryzmu” (The European Union Counter-Terrorism Strategy . Strategia wprowadza porządek w planowane prace dotyczące problemu terroryzmu. Określa kierunek w jaki sposób Europa chce walczyć ze zjawiskiem terroryzmu w czterech zakresach: Zapobieganie – realizuje się poprzez się poprzez powstrzymanie osób przed wstępowaniem w szeregi organizacji terrorystycznych i podejmowania i wspierania działalności o takim charakterze.
Ochrona – dotyczy maksymalnego zabezpieczenia obywateli i ważnych obiektów przed atakiem o charakterze terrorystycznym. Obejmie też wzmocnienie bezpieczeństwa granic, transportu i infrastruktury krytycznej;
Ściganie – będzie prowadzone zarówno w granicach UE jak i w wymiarze globalnym, obejmuje wszelkie działania wymierzone w terrorystów mające na celu rozbicie ich organizacji, pozbawienie możliwości działania (broń, fundusze, środki komunikacji etc.) oraz postawienie ich przed wymiarem sprawiedliwości;
Reagowanie – obejmuje działania mające na celu skuteczne zarządzanie kryzysowe i minimalizację skutków zamachu, a także pomoc ofiarom.
Wartość dodana współpracy na poziomie europejskim obejmuje:
Wzmacnianie zdolności działania na szczeblu krajowym – wykorzystanie najlepszych praktyk, wymianie wiedzy i doświadczeń w celu doskonalenia systemów krajowych. Duże znaczenie w tym zakresie ma gromadzenie i analiza danych;
Umożliwienie współpracy europejskiej – polega na bezpiecznej wymianie informacji pomiędzy państwami członkowskimi, rozwijaniu mechanizmów umożliwiających współpracę policji, organów wymiaru sprawiedliwości.
Rozwijanie wspólnej zdolności działania – obejmuje wspólną ocenę zagrożenia i reakcję polityczną, a także optymalne wykorzystanie organów UE takich jak Europol, Eurojust, Frontex, MIC.
Promocja międzynarodowego partnerstwa – określa szeroką współpracę z podmiotami poza UE, w szczególności z ONZ oraz państwami trzecimi w celu pogłębiania międzynarodowego konsensusu i współpracy w zwalczaniu terroryzmu.

15 Marketing polityczny.
marketing polityczny jest to „zespół teorii, metod, technik i praktyk społecznych, mających na celu przekonanie obywateli, by udzielili poparcia człowiekowi, grupie lub projektowi politycznemu”.
Marketing polityczny jest instrumentem służącym do osiągania sukcesów na rynku politycznym. Do składników marketingu zaliczamy: osoby publiczne(politycy), grupy, projekty polityczne, idee, udzielone poparcie społeczne, techniki promocyjne i prezentacyjne, dotarcie do obywateli w kontekście prowadzenia kampanii politycznej.
Definicja proponowana przez M. Cichosz i D. Skrzypińskiego ogranicza marketing polityczny jedynie do czasów wyborów, wiążąc go z osobą konkretnego polityka. Według nich „marketing to zespół technik wykorzystywanych do stworzenia odpowiedniego obrazu kandydata wśród jego elektoratu, wypromowania jego osoby, wyróżnienia go spośród rywali i uzyskania maksymalnej ilości głosów przy jak najmniejszym zużyciu środków”.
Zabiegi marketingowe prowadzone są, a przynajmniej powinny być prowadzone przez cały czas, jednakże na czas kampanii wyborczej , co zauważa każdy wyborca szczególnie się nasilają. Wówczas działania te nazywane są marketingiem wyborczym. Ich głównym celem jest spopularyzowanie kandydatów i programu politycznego partii, doprowadzenie do uzyskania przez kandydatów jak największej liczby głosów, a w konsekwencji – wygranie wyborów lub osiągnięcie w nich jak najlepszego wyniku.
A. Steinberg sprowadza koncepcję marketingu politycznego do czterech elementów. Pierwszym elementem jest wykorzystanie badań do zrozumienia środowiska politycznego, zachowań konsumentów (wyborców) oraz zachowania kontrkandydatów. Kolejny element to skuteczne zaprezentowanie produktu konsumentowi, czyli kandydata wyborcom. Ostatnim elementem jest penetrowanie rynku wyborczego poprzez środki masowego przekazu.
Jak powiedział Robert Kwiatkowski, konsultant komunikacyjny A. Kwaśniewskiego podczas wyborów prezydenckich w 1995 roku: „Mamy do czynienia z różnorodną ofertą. Wyborcy, podobnie jak klienci, oczekują podpowiedzi, która z nich jest najlepsza i dlaczego". Tak, więc partie polityczne starają się pozyskać coraz większą liczbę głosów i poparcia obywateli, gdyż każdy ich głos decyduje o istnieniu danej partii na rynku politycznym.
Rozwój koncepcji marketingu politycznego łączy się ściśle z charakterem kampanii politycznych, które ewoluowały od kampanii zorientowanych partyjnie, by następnie poprzez kampanię zorientowaną wokół kandydata, skoncentrować swoje działania wokół wyborcy – kampania zorientowana wokół wyborcy.
Na lata 50. i połowę 60. minionego wieku przypadają kampanie zorientowane partyjne. Kampania ta jest sztywno regulowana przez aparat partyjny, tzw. kadrę partii i jej cały aktyw. Partie politycznie praktycznie samodzielnie realizują kampanie polityczne, a sukces wyborczy możliwy tylko w sytuacji istnienia wysokiego poziomu lojalności elektoratu. Kampanie te były przygotowywane i realizowane ad hoc, bez uprzedniego zaplanowania.
Kampanie zorientowane wokół kandydata przypadają na koniec lat 60. i pierwsza połowę lat 70. minionego wieku. Do głosu dochodzą sami politycy, liderzy partii. Ofertą partii staje się jej kandydat, który świadczy o partii i jest jej promotorem. Stawia się tu na wizerunek kandydata.
W kampanii zorientowanej wokół wyborcy (od drugiej połowy lat 70.) liczy się umiejętność prezentacji oferty politycznej np. programu politycznego. Cała uwaga kampanii skupia się na zidentyfikowaniu potrzeb elektoratu.
Jak pisze M. Scammell : „Strategiczne aspekty marketingu obejmują cele, priorytety, programy polityczne, zachowania partii i kandydatów oraz organizacje.”
Do modelu marketingu politycznego zaliczamy: ofertę polityczną, kampanie polityczną marketingowo zorientowaną, środowisko marketingu politycznego.
Przez ofertę polityczną rozumiemy zespół cech ideowych, kulturowych i użytkowych, zawartych w przekazie skierowanym do obywatela. Jak pisze nam Ulicka „Działanie marketingowe rozpoczyna się od poznania oczekiwań społecznych, czyli >popytu<, następnie ma miejsce sformułowanie oferty politycznej, uwzględniającej te oczekiwania, potem dopiero następuje kolejna faza komunikacyjna, będąca promocją oferty.”
J. Muszyński twierdzi, iż z trzech warstw – ideologicznej, doktrynalnej (politycznej), ludzkiej – składa się oferta polityczna oraz coraz większe znaczenie mają kandydaci na ostateczny wynik wyborów.


Istotną role odgrywa również wizerunek, który jest często konstruowany na potrzeby kampanii i podlega uogólnieniu. Nie jest istotne to jaki polityk jest naprawdę, lecz jak jest postrzegany.
Ważnym składnikiem oferty jest program polityczny, który jest tworzony w oparciu o postulaty i oczekiwania obywateli. Powinien odnosić się do poglądów i postaw politycznych obywateli, do których oczywiście jest skierowany. Zawarta w programie treść powinna służyć podkreśleniu kontrastu między ofertą własną a rywali.
Kampania polityczna to równie ważny element. Analizuje i ocenia się strategię podmiotów rywalizacji politycznej, prezentowanych na rynku wymiany ofert politycznych. Kampania polega na określeniu, do jakich grup społecznych ma być skierowana oferta polityczna i jakie są ich potrzeby. Marketing polityczny przenika do kampanii politycznej, staje się jej integralna częścią. Wszystko realizowane jest na podstawie określonych zasad marketingowych.
Mówiąc o kampanii politycznej mówimy o trzech zintegrowanych działaniach: segmentacji rynku politycznego, pozycjonowanie kandydata czy partii politycznej oraz formułowanie i wdrażanie strategii politycznej.
Do czynników środowiskowych towarzyszących procesom politycznym zaliczamy zmiany technologiczne, zmiany formalne (zasady prawne) i podmioty polityki. Na kształt kampanii duży wpływ wywarły zmiany w technologii np. telewizja, komputery. Dzięki prasie masowej, telewizji i Internecie można zdobywać wiedzę polityczną o politykach, wydarzeniach i opiniach oraz prezentować szerszemu odbiorcy swój produkt polityczny.
Zmiany prawne czyli formalne tj. wewnątrzpartyjne ustalenia, zasady dotyczące nominacji na kandydatów z ramienia danej partii czy zasad finansowania kampanii mają ogromny wpływ na zachowanie partii i kandydatów na rynku politycznym.
Wzrosło znaczenie sztabów wyborczych, od których zależy również osiągnięty sukces. Sztab składa się z: szefa sztabu, jego zastępcy, sekretariatu, doradców z różnych dziedzin, specjalistów od konkretnych przedsięwzięć, organizatorów poszczególnych imprez przedwyborczych, techników, specjalistów ds. promocji, rzeczników prasowych i innych osób pełniących doraźne misje.
Jak stwierdziła amerykański politolog i doradca, F. Luntz: „reformy wyborcze, zmierzające do otwierania polityki w kontekście walki wyborczej, zredukowały wpływ bezpośrednich rywali politycznych i grup interesu za nimi stojących na rzecz konsultantów, na których coraz częściej polegają kandydaci polityczni”.
Ogromna dynamika rynku zmusza nieustanne weryfikowanie podejmowanych działań przez podmioty rywalizacji polityki, a stosowanie elastycznych i oryginalnych strategii marketingowych wymusza występowanie znacznej konkurencji politycznej.
Do strategii wyborczych należy zaliczyć apel wyborczy, wizerunek partii, wizerunek kandydata oraz geografia alokacji zasobów kampanii. Strategia jest kompleksowym planem zdobycia przez partie/kandydata możliwie najlepszej pozycji na rynku politycznym, a wczesne przyjęcie strategii przyczynia się sukcesu wyborczego.
W ramach marketingu politycznego wykorzystuje się różne formy komunikacji z wyborcą. Wyróżniamy bezpośrednie formy i pośrednie formy komunikacji. Do bezpośrednich zaliczamy miedzy innymi wiece, kameralne spotkania, konferencje prasowe. Natomiast do pośrednich plakaty, ulotki, biuletyny, listy do wyborców, audycje radiowe i telewizyjne, wywiady lub inne wypowiedzi prasowe. Jak więc widzimy o powstaniu i rozwoju marketingu politycznego zadecydowały: upowszechnienie telewizji, wykorzystanie badań opinii publicznej oraz wprowadzenie reklam na ulicach i w środkach masowego przekazu.
Telewizja, ze względu na masową widownię i sugestywne operowanie dźwiękiem i obrazem, szybko stała się dobrym miejscem dla prezentacji partii i polityków.
Techniki marketingu politycznego stosowane są do prowadzenia reklamy, budowania wizerunku, działań wobec opinii publicznej, public relations, marketingu bezpośredniego, a także organizowania akcji masowych.
Prowadzenie reklamy obejmuje takie narzędzia jak ulotki, plakaty, billboardy. Reklama jest planowana, przygotowywana, po czym publikowana w środkach przekazu, a jej wpływ na odbiorców analizowany poprzez badania opinii publicznej. Narzędzia te służą działaniom skierowanym do społeczeństwa.
Płatne ogłoszenia polityczne sztabów wyborczych kształtują w większym stopniu wiedzę o kandydatach i programach oraz nastawienie do nich niż tradycyjne, prezentowane w mediach.
Budowanie wizerunku dotyczyć może całej partii, pojedynczego polityka, rządu lub jednej z instytucji rządowych. Budowanie czy też kształtowanie wizerunku jest również działaniem skierowanym do społeczeństwa. W strategii sprzedaży polityka kładzie się nacisk na wygląd i odbiór psychologiczny. Kształtowany jest nie tylko wizerunek polityka w teraźniejszości, ale i w przeszłości - konieczne jest posiadanie niekontrowersyjnego życiorysu. Życiorys polityka jest odpowiednio przedstawiany, by uwypuklić korzystne fakty i ukryć niewygodne. Choć unika się oczywistych kłamstw, to stosowane są niedomówienia i selekcja informacji, a także korzystna interpretacja.
Działania wobec opinii publicznej obejmują badania i analizy opinii publicznej, a także publikację wyników w środkach masowego przekazu. Są tu stosowane takie narzędzia jak badania poparcia dla partii, badania popularności polityków, badania elektoratu partii, analizy wyników wyborów, obserwacje i analizy. Dane pochodzą od społeczeństwa, wyniki skierowane są do społeczeństwa i do polityków.
Public relations obejmują takie narzędzia jak informacja prasowa, konferencja prasowa, sprostowanie. Działania te kierowane są do środków przekazu.
Marketing bezpośredni to takie narzędzia jak listy do wyborców, kontakt telefoniczny, wizyty w domach wyborców, spotkania z politykami. Narzędzia te są wykorzystywane w działaniach skierowanych do społeczeństwa.
Wraz z coraz szerszym stosowaniem technik marketingu politycznego powstały nowe specjalności z nimi związane: specjaliści do spraw komunikowania masowego, analitycy rynku politycznego, specjaliści od badań opinii publicznej, specjaliści w dziedzinie public relations, technicy reklamy, specjaliści w zakresie kupowania czasu antenowego i przestrzeni reklamowej (media buyers), trenerzy w zakresie umiejętności mówienia i publicznych wystąpień (coach speaker). Partie polityczne korzystają z usług agencji zajmujących się marketingiem, reklamą handlową, public relations.
19 stycznia 2005 r. we wrocławskim Hotelu Tumskim odbyła się konferencja zatytułowana „Blaski i cienie polskiego marketingu politycznego”. Organizatorami spotkania były Stowarzyszenie Centrum Profesjonalnej Polityki oraz Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dr D. Skrzypiński przedstawił referat „Czym jest i czym może być marketing polityczny”, red. W. Gałązka poruszył ciekawy temat „Autorytety medialne czy polityczne”.
Pokrótce chciałabym omówić wystąpienie dr D. Skrzypińskiego, który mówił o błędach marketingowych polskich polityków jakie popełniają podczas prowadzenia działań politycznych. Wskazywał, iż nie komunikują się z wyborcom poza okresem kampanii wyborczych, a o ich potrzebach przypominają sobie w kontekście własnej potrzeby – potrzeby zostania wybranym. Politycy często zapominają o budowaniu pozytywnego wizerunku, ciągłym badaniu elektoratu – rzeczywistego i potencjalnego.
A jako istotny błąd wskazywał na brak segmentacji. Stwierdził, iż politycy polscy mówią i obiecują całemu narodowi i chcą aby cały naród na nich głosował. Prowadzi to do tego, że ich przekaz staje się zbyt obszerny i mało czytelny.
Myślę, że każdy by się z tym zgodził. Trudno nie zauważyć przeciętnemu obywatelowi widocznego nasilenia się działań marketingowych w okresie zbliżających się wyborów. Oferty polityczne są bardzo ogólne i skierowane do wszystkich, nie mówią o konkretach np. jak zamierzają osiągnąć obiecywany efekt tylko o tym, iż oni zrobią wszystko co najlepsze dla nas i zrobią to zdecydowanie najszybciej.

Marketing nabrał większego znaczenia w życiu politycznym współczesnych nam państw. Zagadnienia marketingu politycznego i jego metod zaczęły przyciągać coraz to większą uwagę polityków. Jednak marketing, promocję i reklamę mogą oni stosować pod warunikiem zrozumienia ich istoty i umiejętności sprawnego ich zastosowania. Wykorzystanie tych środków jest zapewne wyrazem rosnącego profesjonalizmu w zakresie wiedzy politycznej.

lub
Istotą marketingu politycznego jest przekonanie obywateli do swojej koncepcji politycznej. Mamy do czynienia z różnorodną ofertą. Wyborcy, podobnie jak klienci, oczekują podpowiedzi, która z nich jest najlepsza i dlaczego. Marketing polityczny może być rozumiany jako zespół teorii, metod, technik i praktyk społecznych mających na celu przekonanie obywateli, by udzielili poparcia politykowi, partii lub projektowi politycznemu. Jest jedną z forma komunikacji politycznej. Zabiegi marketingowe prowadzone są przez cały czas, szczególnie jednak intensyfikują się podczas kampanii wyborczej. Dla zabiegów marketingowych prowadzonych w tym okresie używa się nawet specjalnego określenia – marketing wyborczy. Celem staje się wtedy spopularyzowanie kandydatów i programu politycznego partii, doprowadzenie do uzyskania przez kandydatów jak najwięcej głosów, a konsekwencji – wygranie wyborów lub osiągnięcie w nich jak najlepszego wyniku.Zarówno marketing polityczny jak i szerzej komunikacja polityczna służą centralnemu, niejako definicyjnemu celowi polityki – zdobyciu i utrzymaniu władzy. W systemie demokratycznym władza jest zdobywana dzięki wygranym wyborom, nie może więc dziwić fakt, że zabiegi marketingowe są intensyfikowane w okresie kampanii wyborczej. Partie polityczne w Polsce dopiero poznają metody marketingowe, stosują je już szerzej w wyborach parlamentarnych, ale na mniejszą skalę – poza nimi. Jeszcze trudniej im poradzić sobie