I , II , III rozbiór Polski - powtórzenie.
Po śmierci Augusta III , podczas bezkrólewia pod dyktandem stronnictwa Czartoryskich w 1764 odbył się sejm konwokacyjny.
- powołano komisje skarbowe i wojskowe
- uchwalono regulamin sejmowy
- wprowadzono cło gheneralne
- wykluczono cudzoziemców z kandydowania do polskiej korony.
Odbywająca się pod kontrolą rosji , od której Rzeczpospolita była mocno uzależniona , elekacja doprowadziła do wyboru Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla ( 1764 - 1795).Reformy
- uruchomiono mennicę
- zakładano nowe manufaktury
- lustracja królewszczyzn
- reformy wojska ( korpus inżynierski i artylerii)
- powołano do życia szkołę rycerską 1765
Rozpętany przez Rosję konflikt z innowiercami ( protesntantami i prawosławnymi ) doprowadził do przyznania im pełni praw oraz uchwalenia tzw praw kardynalnych w 1768
- wolna elekcja , liberum veto , prawo do wypowiadania posłuszeństwa królowi.
Założona w 1768 konfederacja barska z początku miałą charakter religijny lecz szybko przekształciła się w masowy ruch zbrojny. Na czele stali Józef Puławski i Michał Krasiński.Jej celem była obrona wiary i wolności. Klęska stałą się przyczyną I rozbioru Polski w 1772
Prusy - uzyskały Warmię, województwo pomorskie, malborskie i chełmińskie (bez Gdańska i Torunia) oraz tereny nadnoteckie, razem 36 tys. km2 i 580 tys. Mieszkańców.
Austria - zajęła południową cześć woj. Krakowskiego, Sandomierskiego oraz woj. ruskie, razem 83 tys.km2 i 2 mln 650 tys. Ludności. Terenom tym nadano nazwę Galicji i Londomerii.
Rosja - zadowoliła się ziemiami na wschód od rzek Dźwiny i Dniepru, a więc resztkami Inflant i wschodnimi częściami Białorusi, razem 92 tys. km2 i 1 mln 300 tys. mieszkańców.
1773 - 1775 Sejm rozbiorowy.
- niskie cła na towary importowane do Polski
- wysokie cła na towary eksportowane
- powołano do życia radę nieustającą 1775
- powołano do życia komisję edukacji narodowej 1773
Po I rozbiorze nastąpiło ożywienie gospodarcze w kraju.
- powstało towarzystwo do ksiąg elementarnych 1775
- rozwój prasy - Monitor , Zabawy Przyjemne i Pożyteczne
- modernizacja armi , rozkwit rzemiosła i handlu , rozwój instytucji finansowych
- rozwój sztuki i kultury ( styl stanisławowski , wprowadzanie elementów klasycystycznych w budownictwie )
Mimo to rosło niezadowolenie w kraju i gotowość do przeprowadzenia zasadniczych zmian systemu władzy
Sejm Wielki obradował w latach 1788 - 1792. Od początku w sejmie istniało kilka wyraźnie różniących się ugrupowań
- stronnictwo patriotyczne ( Stanowisko: reformy i zerwanie związków z Rosją , Ignacy Potocki i Adam Kazimierz Czartoryski)
- stronnictwo dworskie ( Stanowisko: zmiany w państwie bez zrywania stosunków z Rosją )
- stronnictwo hetmańskie ( Stanowisko: przeciwnicy reform i wzmacniania roli monarchy , hetmanowie na czele z Franciszkiem Ksawerym Branickim )
Reformy Sejmu Wielkiego
- uchwalono przeprowadzanie lustrcji królewszczyzn oraz podniesiono jej opodatkowanie
- wprowadzono nowe podatki w miastach oraz uchwalono stały podatek w wys 10% od dochodów z dóbr szlacheckich oraz 20% z majątków kościelnych
- uchwalono prawo o sejmikach i prawo o miastach
Zwieńczeniem obrad Sejmu była Konstytucja 3 maja ( 1791 ).
- rozszerzenie praw mieszczan
- szlachata utrzymałą swoją pozycję w państwie
- chłopi dostali gwarancję " opieki prawa i rządu krajowego"
w 1792 zawiązano konfederecję targowicką , rozpoczęła się wojna w obronie konstytucji.
Przyczyną II rozbioru Polski z 1793r. było
- próba uniezależnienia Rzeczpospolitej od Rosji
- rosyjsko pruskie zbliżenie wywołane rewolucją na terenie francji
Prusy zagarnęły tym razem obszar wielkości 51 tysięcy kilometrów kwadratowych na którym mieszkało milion osób. Były to województwa: poznańskie, gnieźnieńskie, kaliskie, sieradzkie, inowrocławskie, brzesko-kujawskie, część województwa rawskiego oraz ziemię zakroczymską na prawym brzegu Wisły. Ponadto Prusom przypadł Gdańsk oraz Toruń.
Rosją powiększyła swoje terytorium o 250 tysięcy kilometrów kwadratowych oraz 3 miliony ludności. Otrzymała część województwa wileńskiego i mińskiego, wschodnią część województw: nowogrodzkiego, brzesko-litewskiego i wołyńskiego oraz województwa: bracławskie, kijowskie i podolskie.
Sejm w Grodnie 1793.
- rozwiązanie konfederacji
- Stanisław August nadal królem
Bezpośrednią przyczyną rozbioru Polski było powstanie kościuszkowskie z 1794
- bitwa pod racławicami - wygrana
- bitwa pod maciejowicami - przegrana -> Upadek powstania
W 1795 nastąpił 3 rozbiór Polski
Prusy - opanowały większość Mazowsza i tereny litewskie pod Niemnem, razem 48 tys. km2 i ok. 1 mln ludności.
Austria - uzyskała Małopolskę między Pilicą z Bugiem z częścią Podlasia i Mazowsza, razem 47 tys. km2 i 1,5 mln mieszkańców.
Rosja - opanowała obszary leżące na wschód od rzek Niemen oraz Bugu wraz z Wilnem, razem 120 tys. km2 i 1,2 mln ludności.