Postępowanie karne

1.Pojęcie postępowania karnego i prawa karnego procesowego.
Prawo karne procesowe – to zespół norm prawnych regulujących proces karny. Określają one prawa i obowiązki organów procesowych oraz innych uczestników postęp. karnego. Przepisy te określają również tok czynności których celem jest ujawnienie przestępstwa i wykrycie jego sprawcy a także orzeczenie w kwestii odpowiedzialności karnej sprawcy.
Postępowanie karne procesowe jest to zbiór przepisów regulujących proces karny przez określenie modelu czyli zespołu jego podstawowych elementów. KPK reguluje:
 status uczestników postępowania
 status organów procesowych
 status innych uczestników postępowania
 określa przebieg czynności procesowych
Proces karny – to zespół czynności uregulowanych przez KPK. Celem tych czynności jest wykrycie czynu zabronionego, wykrycie i ujęcie sprawcy, orzeczenie w kwestii odpowiedzialności
2.Funkcje procesu karnego i funkcje prawa karnego procesowego.
Funkcje procesu karnego:
 funkcja oskarżenia (którą realizuje oskarżyciel), celem tej funkcji jest dążenie do ukarania sprawcy przestępstwa poprzez ujawnienie przestępstwa, gromadzenie materiału dowodowego, dążenie do oskarżenia przed Sądem.
 funkcja obrony realizowana głównie w związku z zasadą prawa do obrony, polega na odpieraniu zarzutów i dążeniu do uniewinnienia bądź zmniejszenia zakresu odpowiedzialności karnej.
 funkcja orzekania realizowana przez organy procesowe głównie Sąd, obejmuje postępowanie dowodowe oraz wydanie rozstrzygnięcia w kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego.
Oskarżonym może być tylko osoba fizyczna (brak odpowiedzialności zbiorowej)
Funkcje Prawa Karnego Procesowego:
 funkcja porządkująca (regulująca), przepisy KPK koordynują poszczególne czynności procesowe oraz określają ich ramy i formy; np. postępowanie wyjaśniające później jurysdykcyjne I i II instancji,
 funkcja koordynująca np. terminy porządkujące, zawite, prekluzyjne, koordynuje się czynności wszystkich uczestników postępowania,
 funkcja gwarancyjna zabezpiecza ochronę interesów poszczególnych uczestników procesu (podejrzanego i pokrzywdzonego) chodzi o to aby podmioty te, mające pewne obowiązki i prawa czuły się w tym procesie bezpiecznie np. jeżeli pokrzywdzony ma określone uprawnienia w postępowaniu przygotowawczym to powinien o nich wiedzieć.
3.Cele i zadania procesu karnego. (4 punkty na pamięć)
Art.2 1. Przepisy niniejszego kodeksu mają na celu takie ukształtowanie postępowania karnego, aby:
1) sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności,
2) przez trafne zastosowanie środków przewidzianych w prawie karnym oraz ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa osiągnięte zostały zadania postępowania karnego nie tylko w zwalczaniu przestępstw, lecz również w zapobieganiu im oraz w umacnianiu poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego,
3) uwzględnione zostały prawnie chronione interesy pokrzywdzonego,
4) rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie.
4.Stosunki procesowe w poszczególnych stadiach procesu.
Stosunki procesowe wynikają z trójpodmiotowego procesu. KPK reguluje wzajemne stosunki między organem i stronami a także między stronami. Stosunki procesowe to relatywizowane sytuacje prawne zachodzące pomiędzy uczestnikami procesu. Należą one do kategorii stosunków prawnych.
5.Przedmiot procesu.
Przedmiotem procesu karnego jest kwestia ustalenia odpowiedzialności prawnej w ramach procesu karnego- odpowiedzialności karnej za czyn przestępny.
6.Podstawa faktyczna procesu.
Podstawą faktyczną wszczęcia procesu karnego stanowią materiały dostatecznie uprawdopodabniające podejrzenie popełnienia czynu przestępnego.
(303KPK)
Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wydaje się z urzędu lub na skutek zawiadomienia o przestępstwie postanowienie o wszczęciu śledztwa , w którym określa się czyn, będący
przedmiotem postępowania oraz jego kwalifikację prawną.
7.Stadia procesu karnego.
1.przygotowawcze- może być prowadzone w formie śledztwa bądź dochodzenia (panem procesu jest prokurator)
2.jurysdykcyjne:
a)przygotowanie do rozprawy głównej:
-formalne sprawdzenie aktu oskarżenia (art.337)
1. Jeżeli akt oskarżenia nie odpowiada warunkom formalnym, wymienionym
w art. 119, 332 , 333 lub 335, a także gdy nie zostały spełnione warunki wymienione w art. 334, prezes sądu zwraca go oskarżycielowi w celu usunięcia braków w terminie 7 dni.
2. Na zarządzenie, o którym mowa w 1, oskarżycielowi przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy.
3. Oskarżyciel publiczny, który nie wnosi zażalenia jest obowiązany wnieść w terminie wskazanym w 1 poprawiony lub uzupełniony akt oskarżenia.
-sądowa (merytoryczna) kontrola aktu oskarżenia (art.339)
1. Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie, jeżeli:
1) prokurator złożył wniosek o orzeczenie środków zabezpieczających,
2) zachodzi potrzeba rozważenia kwestii warunkowego umorzenia
postępowania,
3) akt oskarżenia zawiera wniosek, o którym mowa w art. 335.
2. Jeżeli akt oskarżenia wniósł oskarżyciel posiłkowy, prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie w celu zbadania, czy nie zachodzi potrzeba wydania orzeczenia, o którym mowa w 3 pkt 2, a także w art. 56 1.
3. Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie także wtedy, gdy zachodzi potrzeba innego rozstrzygnięcia przekraczającego jego uprawnienia, a zwłaszcza:
1) umorzenia postępowania na podstawie art. 17 1 pkt 2-11,
2) umorzenia postępowania z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia,
3) wydania postanowienia o niewłaściwości sądu lub o zmianie wskazanego w akcie oskarżenia trybu postępowania,
4) zwrotu sprawy prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków
postępowania przygotowawczego,
5) wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania,
6) wydania postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania lub innego środka przymusu,
7) wydania wyroku nakazowego.
4. Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie ponadto, gdy zachodzi potrzeba
rozważenia możliwości przekazania jej do postępowania mediacyjnego;
przepis art. 320 stosuje się odpowiednio.
5. Strony, obrońcy i pełnomocnicy mogą wziąć udział w posiedzeniach wymienionych w 1 oraz w 3 pkt.1,2 i 6, z tym, że udział prokuratora i obrońcy w posiedzeniu w przedmiocie orzeczenia środka zabezpieczającego określonego w art. 94 albo 95 Kodeksu karnego jest obowiązkowy.
b)rozprawa główna
c)postęp. odwoławcze (apelacja)
d)postęp. sądowe po prawomocności orzeczenia (kasacja, wznowienie postęp. zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądu):
4 rodzaje postęp.:
-postęp. o odszkodowanie
-postęp. o ułaskawienie
-postęp. w kwestii wydania wyroku łącznego
-postęp. w podmiocie podjęcia--------- o ułaskawienie
3.wykonawcze
8.Rodzaje procesów karnych.
a)proces karny zasadniczy - celem jest realizacja państwowego prawa karania, czyli wykrycia sprawcy
b)procesy pomocnicze - służą procesowi zasadniczemu
Procesami zasadniczymi są:
-postępowanie ekstradycyjne np. wydanie sprawcy przestępstwa który przebywa za granicą
-postępowanie w przedmiocie stosowania środków zapobiegawczych
-postępowanie w przedmiocie odtworzenia akt
-pomoc prawna
9.Podstawowe źródła procesu karnego.
-ustawa karno-skarbowa (10.09.99r.)
-kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (z 71r. ze zmianami)
-kodeks wykroczeń (z 71r.)
- ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich
- prawo o adwokaturze
- ustawa o prokuraturze
- ustawa o radcach prawnych
- tzw. ustawy policyjne
- konstytucja (02.04.97r.)
- 2 akty prawa międzynarodowego ratyfikowane przez Polskę
a) międzynarodowy pakt prawa obywatelskich i politycznych przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne ONZ (06.12.66r.-przyjęty). Polska ratyfikowała ten pakt 03.03.77r. i wszedł w życie 18.06.77r.
b) europejska konwencja o ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności (przyjęta 04.11.50r., weszła w życie 09.53r.). polska podpisała tę konwencję 26.11.91r. –ratyfikowała 02.10.92r.


STADIA PROCESU KARNEGO:
1. STADIUM PRZYGOTOWAWCZE
2. STADIUM JURYSDUKCYJNE
3. STADIUM WYKONAWCZE


Art. 291. 1. (148) W razie popełnienia przestępstwa, za które można orzec grzywnę, przepadek, nawiązkę lub świadczenie pieniężne albo nałożyć obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, może z urzędu nastąpić zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego.


STADIUM PRZYGOTOWAWCZE- toczy się w określonych formach:
-śledztwo
-dochodzenie
DOCHODZENIE - forma prowadzenia postępowania przygotowawczego, toczy się w sprawach należących do właściwości sądu rejonowego i określonych w art. 325b k.p.k. Dochodzenie prowadzi Policja lub inny uprawniony organ. Prokurator sprawuje nadzór procesowy nad prowadzonym przez te organy dochodzeniem. Dochodzenie powinno być ukończone w ciągu 2 miesięcy. Prokurator nadzorujący dochodzenie może przedłużyć ten okres do 3 miesięcy. W razie nie zakończenia dochodzenia w ciągu 3 miesięcy dalsze postępowanie przygotowawcze prowadzi się w formie śledztwa.


Art. 309. (172) Śledztwo prowadzi się w sprawach:
1) o zbrodnie,
2) o występki - gdy osobą podejrzaną jest sędzia, prokurator, funkcjonariusz Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Agencji Wywiadu,
3) o występki - gdy osobą podejrzaną jest funkcjonariusz Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej, finansowych organów dochodzenia lub organów nadrzędnych nad finansowymi organami dochodzenia, w zakresie spraw należących do właściwości tych organów lub o występki popełnione przez tych funkcjonariuszy w związku z wykonywaniem czynności służbowych,
4) o występki, w których nie prowadzi się dochodzenia,
5) o występki, w których prowadzi się dochodzenie, jeżeli prokurator tak postanowi ze względu na wagę lub zawiłość sprawy.
Wyróżnia się śledztwo: obligatoryjne, fakultatywne.

Art. 325b. 1. Dochodzenie prowadzi się w sprawach o przestępstwa należące do właściwości sądu rejonowego:
1) zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, z tym że w wypadku przestępstw przeciwko mieniu tylko wówczas, gdy wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekracza 50.000 złotych,
2) przewidziane w art. 159 i 262 2 Kodeksu karnego,
3) przewidziane w art. 279 1, art. 286 1 i 2 oraz w art. 289 2 Kodeksu karnego, jeżeli wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekracza 50.000 złotych.


DOMINUSLITYS- szef procesu prokurator.
• strona czynna
POKRZYWDZONY
Art. 49. 1. Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.
2. Pokrzywdzonym może być także instytucja państwowa, samorządowa lub społeczna, choćby nie miała osobowości prawnej.
3. Za pokrzywdzonego uważa się zakład ubezpieczeń w zakresie, w jakim pokrył szkodę wyrządzoną pokrzywdzonemu przez przestępstwo lub jest zobowiązany do jej pokrycia.
4. W sprawach o przestępstwa, którymi wyrządzono szkodę w mieniu instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej, jeżeli nie działa organ pokrzywdzonej instytucji, prawa pokrzywdzonego mogą wykonywać organy kontroli państwowej, które w zakresie swojego działania ujawniły przestępstwo lub wystąpiły o wszczęcie postępowania.
Podstawowe prawa pokrzywdzonego:
1. Pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym jest stroną uprawnioną do działania we własnym imieniu i zgodnie z własnym interesem (art. 299 l kpk).
2. Jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni albo ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo prawa jego wykonuje przedstawiciel ustawowy albo osoba, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje (art. 51 2 kpk).
3. W razie śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu przysługiwały, mogą wykonywać najbliższe osoby, a w wypadku ich braku lub nieujawnienia - prokurator (art.52 kpk).
4. Za pokrzywdzonego, który nie jest osobą fizyczną czynności procesowych dokonuje organ uprawniony do działania w jego imieniu (art. 51 l kpk). Pokrzywdzony może też w toku postępowania karnego ustanowić swojego pełnomocnika (art. 87 1 kpk).
5. Jeżeli pokrzywdzony wykaże, że warunki materialne nie pozwalają mu na poniesienie kosztów związanych z pełnomocnictwem bez uszczerbku dla siebie i rodziny, może złożyć do prokuratora (w postępowaniu przygotowawczym) lub do sądu (w postępowaniu sądowym) wniosek o wyznaczenie mu pełnomocnika z urzędu (art. 87 l i 88 l kpk).
6. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję (art. 304 l kpk). Jeżeli osoba lub instytucja, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie nie zostanie w ciągu 6 tygodni powiadomiona o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, może wnieść zażalenie do prokuratora nadrzędnego albo do prokuratora powołanego do nadzoru nad organem, któremu złożono zawiadomienie (art. 306 3 kpk).
7. W razie złożenia przez pokrzywdzonego wniosku o ściganie niektórych sprawców, obowiązek ścigania obejmuje również inne osoby, których czyny pozostają w ścisłym związku z czynem osoby wskazanej we wniosku. Przepis ten nie dotyczy najbliższych osoby składającej wniosek (art. 12 2 kpk). Wniosek może być cofnięty za zgoda prokuratora lub sądu - do rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej; nie dotyczy to przestępstwa określonego w art. 197 kk (art. 12 3 kpk).
8. Jeżeli istnieje uzasadniona obawa użycia wobec pokrzywdzonego, występującego w sprawie w charakterze świadka, przemocy lub groźby bezprawnej może on zastrzec dane swojego miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości sądu lub prokuratora. W takim wypadku pisma procesowe doręcza się wówczas do instytucji, w której świadek jest zatrudniony lub na inny wskazany przez niego adres ( art. 191 3 kpk).
9. W razie okazania osoby podejrzewanej, pokrzywdzony może domagać się, aby czynność tę przeprowadzono w sposób wyłączający możliwość jego rozpoznania przez osobę rozpoznawaną (art. 173 2 kpk).
10. Pokrzywdzony może składać wnioski o dokonanie czynności procesowych w toku postępowania przygotowawczego (art. 315 l kpk).
11. Jeżeli czynności śledztwa lub dochodzenia nie będzie można powtórzyć na rozprawie, pokrzywdzony może być dopuszczony do tej czynności, chyba że, w razie zwłoki, zachodzi niebezpieczeństwo utraty lub zniekształcenia dowodu. Prokurator może także dopuścić pokrzywdzonego do udziału w innych czynnościach śledztwa lub dochodzenia (art. 316 l, art. 317 kpk).
12. Organ prowadzący postępowanie przygotowawcze ma obowiązek doręczenia pokrzywdzonemu odpisu postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych albo instytucji naukowej lub specjalistycznej oraz na wniosek pokrzywdzonego zezwala na wzięcie udziału w przesłuchaniu biegłego i zapoznaniu się z opinią (art. 318 kpk).
13. Pokrzywdzony w toku postępowania przygotowawczego może zwrócić się do sądu z żądaniem przesłuchania świadka, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo, że nie będzie można go przesłuchać na rozprawie (art. 316 3 kpk).
14. Pokrzywdzony uczestniczący w czynnościach podpisując protokół może zgłosić zarzuty co do jego treści (art. 150 2 kpk).
15. Pokrzywdzony może żądać odpisu protokołu czynności, w której uczestniczył lub miał prawo uczestniczyć, jak również dokumentu pochodzącego od niego lub sporządzonego z jego udziałem (art. 157 3 kpk).
16. Pokrzywdzony ma prawo otrzymać na swój koszt po jednej kopii zapisu dźwięku lub obrazu utrwalonej w ten sposób czynności procesowej (art. 147 4 kpk).
17. Pokrzywdzony, za zgodą prowadzącego postępowanie, może w toku postępowania przygotowawczego przeglądać akta i sporządzać z nich odpisy, a także złożyć zażalenie na odmowę udostępnienia akt (art. 156 l i 5, art. 159 kpk).
18. Pokrzywdzonemu w toku dochodzenia lub śledztwa przysługuje zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia - śledztwa oraz umorzenie postępowania i w związku z tym przysługuje mu prawo przejrzenia akt (art. 306 l kpk). Pokrzywdzonemu służy ponadto prawo do złożenia zażalenia na czynności inne niż postanowienia i zarządzenia, które naruszają jego prawa (art. 302 2 kpk).
19. Pokrzywdzony może złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji (art. 320 l kpk).
20. Pokrzywdzony może wnieść do sądu akt oskarżenia o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego w razie powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego lub odmowie jego wszczęcia. Termin do wniesienia aktu oskarżenia wynosi l miesiąc od doręczenia pokrzywdzonemu zawiadomienia o postanowieniu. Akt oskarżenia powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata (art. 55 l i 2 kpk).
21. Pokrzywdzony po wniesieniu aktu oskarżenia aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego może złożyć oświadczenie, że chce działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego (art. 53 i 54 kpk) lub powoda cywilnego (art. 62 kpk). Jeżeli wystąpił z powództwem cywilnym w toku postępowania przygotowawczego, może żądać również jego zabezpieczenia (art. 69 2 i 3 kpk).
22. Pokrzywdzony, jako oskarżyciel posiłkowy, ma prawo składać wnioski dowodowe, być obecnym na całej rozprawie, zadawać pytania przesłuchiwanym osobom oraz złożyć apelację od wyroku. Jeżeli wyrok został wydany przez Sąd Okręgowy - apelacja musi być sporządzona i podpisana przez adwokata (art. 446 kpk).
23. W razie umorzenia lub zawieszenia postępowania przygotowawczego, w którym zgłoszone było powództwo cywilne, pokrzywdzony, w terminie 30 dni od daty doręczenia postanowienia, może żądać przekazania sprawy sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych (art. 69 4 kpk).
24. W razie skazania sprawcy za czyn określony w art. 46 kk., pokrzywdzony (lub inna uprawniona osoba) ma prawo zwrócić się do sądu z wnioskiem o orzeczenie obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody w całości lub części.

• strona bierna
PODEJRZANY
Art. 71. 1. Za podejrzanego uważa się osobę, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.
2. Za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, a także osobę, co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.
3. Jeżeli kodeks niniejszy używa w znaczeniu ogólnym określenia "oskarżony", odpowiednie przepisy mają zastosowanie także do podejrzanego.

Art. 72. (24) 1. Oskarżony ma prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim.
2. Tłumacza należy wezwać do czynności z udziałem oskarżonego, o którym mowa w 1.
3. Oskarżonemu, o którym mowa w 1, postanowienie o przedstawieniu, uzupełnieniu lub zmianie zarzutów, akt oskarżenia oraz orzeczenie podlegające zaskarżeniu lub kończące postępowanie doręcza się wraz z tłumaczeniem; za zgodą oskarżonego można poprzestać na ogłoszeniu przetłumaczonego orzeczenia kończącego postępowanie, jeżeli nie podlega ono zaskarżeniu.
Podejrzanemu przysługuje prawo do:
• składania wyjaśnień;
• odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania;
• składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia, obecności przy czynnościach dowodowych;
• korzystania z pomocy obrońcy;
• żądania przesłuchania go z udziałem ustanowionego obrońcy, którego niestawiennictwo nie tamuje przesłuchania (art. 300, 301 kpk).


STADIUM PRZYGOTOWAWCZE:
1) Proces zaczyna się od zawiadomienia o przestępstwie (art. 304 kpk)
2) Wszczyna się postępowanie karne w sprawie (art. 303 kpk)
3) czynności sprawdzające (art. 307 kpk)
4) Dochodzenie w niezbędnym zakresie (wstępne) konieczności zabezpieczania śladów przed ich utratą i trwa max. 5 dni (art. 308 kpk).
5) Wszczęcie postępowania w stosunku do konkretnej osoby. (art. 313 kpk).
6) Zamknięcie postępowania przygotowawczego. (art. 321 kpk).
7) I sposób zakończenia postępowania umorzenie. (art. 322 kpk)
8) Akt oskarżenia do sądu- skargi podstawowej (art. 331 kpk)
9) Wniosek o warunkowe umorzenie postęp. (art. 336 kpk)



Proces zaczyna się od zawiadomienia o przestępstwie.

Art. 304. 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Przepis art. 191 3 stosuje się odpowiednio.

Zawiadomienie może mieć formę pisemną, ustną, e-mail, fax. Sporządza się pisemną notatkę protokół z przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie.
Art. 143. 1. (63) Spisania protokołu wymagają:
1) przyjęcie ustnego zawiadomienia o przestępstwie, wniosku o ściganie i jego cofnięcie,

Art. 300. (156) Przed pierwszym przesłuchaniem należy pouczyć podejrzanego o jego uprawnieniach: do składania wyjaśnień, do odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania, do składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia, do korzystania z pomocy obrońcy, do końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania, jak również o uprawnieniu określonym w art. 301 oraz o obowiązkach i konsekwencjach wskazanych w art. 74, 75, 138 i 139. Pouczenie to należy wręczyć podejrzanemu na piśmie; podejrzany otrzymanie pouczenia potwierdza podpisem.
Art. 304. 1. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Przepis art. 191 3 stosuje się odpowiednio.
2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.


WSZCZYNA SIĘ POSTĘPOWANIE KARNE W SPRAWIE
Art. 303. (158) Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wydaje się z urzędu lub na skutek zawiadomienia o przestępstwie postanowienie o wszczęciu śledztwa, w którym określa się czyn będący przedmiotem postępowania oraz jego kwalifikację prawną.
Art. 305. 1. (161) Niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o przestępstwie organ powołany do prowadzenia postępowania przygotowawczego obowiązany jest wydać postanowienie o wszczęciu bądź o odmowie wszczęcia śledztwa.
2. (162) (uchylony).
3. (163) Jeżeli postanowienie o wszczęciu śledztwa wydaje Policja, niezwłocznie przesyła prokuratorowi jego odpis. Postanowienie o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu śledztwa wydaje prokurator albo Policja; postanowienie wydane przez Policję zatwierdza prokurator.
4. (164) O wszczęciu, odmowie wszczęcia albo o umorzeniu śledztwa zawiadamia się osobę lub instytucję państwową, samorządową lub społeczną, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, oraz ujawnionego pokrzywdzonego, a o umorzeniu także podejrzanego - z pouczeniem o przysługujących im uprawnieniach.


CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCE

Art. 307. 1. (167) Jeżeli zachodzi potrzeba, można zażądać uzupełnienia w wyznaczonym terminie danych zawartych w zawiadomieniu o przestępstwie lub dokonać sprawdzenia faktów w tym zakresie. W tym wypadku postanowienie o wszczęciu śledztwa albo o odmowie wszczęcia należy wydać najpóźniej w terminie 30 dni od otrzymania zawiadomienia.
2. W postępowaniu sprawdzającym nie przeprowadza się dowodu z opinii biegłego ani czynności wymagających spisania protokołu, z wyjątkiem przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie lub wniosku o ściganie oraz czynności określonej w 3.
3. Uzupełnienie danych zawartych w zawiadomieniu o przestępstwie może nastąpić również przez przesłuchanie w charakterze świadka osoby zawiadamiającej.
4. (168) (uchylony).
5. (169) Przepis 2 stosuje się odpowiednio w wypadku podejmowania przez organy ścigania przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa sprawdzenia własnych informacji, nasuwających przypuszczenie, że popełniono przestępstwo.
tezy z piśmiennictwa



DOCHODZENIE W NIEZBĘDNYM ZAKRESIE (WSTĘPNE) KONIECZNOŚCI ZABEZPIECZANIA ŚLADÓW PRZED ICH UTRATĄ I TRWA MAX. 5 DNI
Art. 308. (170) 1. W granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem, prokurator albo Policja może w każdej sprawie, w wypadkach niecierpiących zwłoki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego, przeszukania lub czynności wymienionych w art. 74 2 pkt 1 w stosunku do osoby podejrzanej, a także przedsięwziąć wobec niej inne niezbędne czynności, nie wyłączając pobrania krwi, włosów i wydzielin organizmu. Po dokonaniu tych czynności, w sprawach, w których prowadzenie śledztwa przez prokuratora jest obowiązkowe, prowadzący postępowanie przekazuje sprawę niezwłocznie prokuratorowi.
2. W wypadkach niecierpiących zwłoki, w szczególności wtedy, gdy mogłoby to spowodować zatarcie śladów lub dowodów przestępstwa, można w toku czynności wymienionych w 1 przesłuchać osobę podejrzaną o popełnienie przestępstwa w charakterze podejrzanego przed wydaniem postanowienia o przedstawieniu zarzutów, jeżeli zachodzą warunki do sporządzenia takiego postanowienia. Przesłuchanie rozpoczyna się od informacji o treści zarzutu.
3. W wypadku przewidzianym w 2, w sprawach, w których prowadzenie śledztwa jest obowiązkowe, najpóźniej w ciągu 5 dni od dnia przesłuchania wydaje się postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo, w razie braku warunków do jego sporządzenia, umarza się postępowanie w stosunku do osoby przesłuchanej.
4. W sprawach, w których obowiązkowe jest prowadzenie śledztwa przez prokuratora, postanowienie przewidziane w 3 wydaje prokurator.
5. Czynności, o których mowa w 1 i 2, mogą być dokonywane tylko w ciągu 5 dni od dnia pierwszej czynności.
6. W wypadkach określonych w 1 i 2 czas trwania śledztwa lub dochodzenia liczy się od dnia pierwszej czynności.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA W STOSUNKU DO KONKRETNEJ OSOBY.
Art. 313. 1. (176) Jeżeli dane istniejące w chwili wszczęcia śledztwa lub zebrane w jego toku uzasadniają dostatecznie podejrzenie, że czyn popełniła określona osoba, sporządza się postanowienie o przedstawieniu zarzutów, ogłasza je niezwłocznie podejrzanemu i przesłuchuje się go, chyba że ogłoszenie postanowienia lub przesłuchanie podejrzanego nie jest możliwe z powodu jego ukrywania się lub nieobecności w kraju.
2. Postanowienie o przedstawieniu zarzutów zawiera wskazanie podejrzanego, dokładne określenie zarzucanego mu czynu i jego kwalifikacji prawnej.
3. (177) Podejrzany może do czasu zawiadomienia go o terminie zaznajomienia z materiałami śledztwa żądać podania mu ustnie podstaw zarzutów, a także sporządzenia uzasadnienia na piśmie, o czym należy go pouczyć. Uzasadnienie doręcza się podejrzanemu i ustanowionemu obrońcy w terminie 14 dni.
4. W uzasadnieniu należy w szczególności wskazać, jakie fakty i dowody zostały przyjęte za podstawę zarzutów.


ZAMKNIĘCIE POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO.
Art. 321. 1. (185) Jeżeli istnieją podstawy do zamknięcia śledztwa, na wniosek podejrzanego lub jego obrońcy o końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania, prowadzący postępowanie powiadamia podejrzanego i obrońcę o terminie końcowego zaznajomienia, pouczając ich o prawie uprzedniego przejrzenia akt w terminie odpowiednim do wagi lub zawiłości sprawy, określonym przez organ procesowy.
2. Termin zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania powinien być tak wyznaczony, aby od doręczenia zawiadomienia o nim podejrzanemu i jego obrońcy upłynęło co najmniej 7 dni.
3. (186) W czynnościach zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania ma prawo uczestniczyć obrońca.
4. (187) Nie usprawiedliwione niestawiennictwo podejrzanego lub jego obrońcy nie tamuje dalszego postępowania.
5. (188) W terminie 3 dni od daty zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania strony mogą składać wnioski o uzupełnienie śledztwa. Przepis art. 315 2 stosuje się odpowiednio.
6. (189) Jeżeli nie zachodzi potrzeba uzupełnienia śledztwa, wydaje się postanowienie o jego zamknięciu i ogłasza się je lub o jego treści zawiadamia się podejrzanego oraz jego obrońcę.

I SPOSÓB ZAKOŃCZENIA POSTĘPOWANIA
UMORZENIE
Art. 322. 1. (190) Jeżeli postępowanie nie dostarczyło podstaw do wniesienia aktu oskarżenia, a nie zachodzą warunki określone w art. 324, umarza się śledztwo bez konieczności uprzedniego zaznajomienia z materiałami postępowania i jego zamknięcia.
2. (191) Postanowienie o umorzeniu śledztwa powinno zawierać, oprócz danych wymienionych w art. 94, dokładne określenie czynu i jego kwalifikacji prawnej oraz wskazanie przyczyn umorzenia.
3. Jeżeli umorzenie następuje po wydaniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów albo przesłuchaniu osoby w charakterze podejrzanego, postanowienie o umorzeniu powinno zawierać także imię i nazwisko podejrzanego oraz w razie potrzeby inne dane o jego osobie.

AKT OSKARŻENIA DO SĄDU- SKARGI PODSTAWOWEJ
Art. 324. (194) 1. Jeżeli zostanie ustalone, że podejrzany dopuścił się czynu w stanie niepoczytalności, a istnieją podstawy do zastosowania środków zabezpieczających, prokurator po zamknięciu śledztwa kieruje sprawę do sądu z wnioskiem o umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających. Przepis art. 321 stosuje się odpowiednio.
2. Jeżeli sąd nie znajduje podstaw do uwzględnienia wniosku, o którym mowa w 1, przekazuje sprawę prokuratorowi do dalszego prowadzenia.
3. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Akt oskarżenia
Art. 331. (199) 1. W ciągu 14 dni od daty zamknięcia śledztwa albo od otrzymania aktu oskarżenia sporządzonego przez Policję w dochodzeniu, prokurator sporządza akt oskarżenia lub zatwierdza akt oskarżenia sporządzony przez Policję w dochodzeniu i wnosi go do sądu albo sam wydaje postanowienie o umorzeniu, o zawieszeniu albo o uzupełnieniu śledztwa lub dochodzenia.
2. Organ, o którym mowa w art. 325d, może wnieść akt oskarżenia bezpośrednio do sądu, chyba że prokurator postanowi inaczej.
3. Jeżeli podejrzany jest tymczasowo aresztowany, termin wymieniony w 1 wynosi 7 dni.
4. W sprawie, w której wobec podejrzanego stosowane jest tymczasowe aresztowanie, akt oskarżenia należy wnieść nie później niż 14 dni przed upływem dotychczas określonego terminu stosowania tego środka.
tezy z piśmiennictwa
Art. 332. 1. Akt oskarżenia powinien zawierać:
1) imię i nazwisko oskarżonego, inne dane o jego osobie oraz dane o zastosowaniu środka zapobiegawczego,
2) dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody,
3) (200) wskazanie, że czyn został popełniony w warunkach wymienionych w art. 64 Kodeksu karnego albo art. 37 1 pkt 4 Kodeksu karnego skarbowego
4) wskazanie przepisów ustawy karnej, pod które zarzucany czyn podpada,
5) wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy i trybu postępowania,
6) uzasadnienie oskarżenia.
2. W uzasadnieniu należy przytoczyć fakty i dowody, na których oskarżenie się opiera, a w miarę potrzeby wyjaśnić podstawę prawną oskarżenia i omówić okoliczności, na które powołuje się oskarżony w swej obronie.
3. (201) Akt oskarżenia sporządzony przez Policję lub organ, o którym mowa w art. 325d, może nie zawierać uzasadnienia.
Art. 333. 1. Akt oskarżenia powinien także zawierać:
1) listę osób, których wezwania oskarżyciel żąda,
2) wykaz innych dowodów, których przeprowadzenia na rozprawie głównej domaga się oskarżyciel.
2. Prokurator może wnieść o zaniechanie wezwania i odczytanie na rozprawie zeznań świadków przebywających za granicą lub mających stwierdzić okoliczności, którym oskarżony w wyjaśnieniach swych nie zaprzeczył, a okoliczności te nie są tak doniosłe, aby konieczne było bezpośrednie przesłuchanie świadków na rozprawie. Nie dotyczy to osób wymienionych w art. 182.
3. Do aktu oskarżenia dołącza się, do wiadomości sądu, listę ujawnionych osób pokrzywdzonych z podaniem ich adresów, a także adresy osób, o których mowa w 1 pkt 1.
4. Prokurator może także dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o zobowiązanie podmiotu określonego w art. 52 Kodeksu karnego do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa uzyskanej korzyści majątkowej oraz zawiadomienie tego podmiotu o terminie rozprawy; wniosek powinien zawierać uzasadnienie.

Art. 336. 1. Jeżeli spełnione są przesłanki uzasadniające warunkowe umorzenie postępowania, prokurator może zamiast aktu oskarżenia sporządzić i skierować do sądu wniosek o takie umorzenie.
2. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy art. 332 1 pkt 1, 2, 4 i 5. Uzasadnienie wniosku można ograniczyć do wskazania dowodów świadczących o tym, że wina oskarżonego nie budzi wątpliwości, a nadto okoliczności przemawiających za warunkowym umorzeniem.
3. Prokurator może wskazać proponowany okres próby, obowiązki, które należy nałożyć na oskarżonego i, stosownie do okoliczności, wnioski co do dozoru.
4. (204) Do wniosku dołącza się, do wiadomości sądu, listę ujawnionych osób pokrzywdzonych z podaniem ich adresów. Przepis art. 334 stosuje się odpowiednio.
5. Do wniosku o warunkowe umorzenie postępowania stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące aktu oskarżenia zawarte w rozdziale 40.





WNIOSEK O WARUNKOWE UMORZENIE POSTĘP.
Art. 336. 1. Jeżeli spełnione są przesłanki uzasadniające warunkowe umorzenie postępowania, prokurator może zamiast aktu oskarżenia sporządzić i skierować do sądu wniosek o takie umorzenie.
2. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy art. 332 1 pkt 1, 2, 4 i 5. Uzasadnienie wniosku można ograniczyć do wskazania dowodów świadczących o tym, że wina oskarżonego nie budzi wątpliwości, a nadto okoliczności przemawiających za warunkowym umorzeniem.
3. Prokurator może wskazać proponowany okres próby, obowiązki, które należy nałożyć na oskarżonego i, stosownie do okoliczności, wnioski co do dozoru.
4. (204) Do wniosku dołącza się, do wiadomości sądu, listę ujawnionych osób pokrzywdzonych z podaniem ich adresów. Przepis art. 334 stosuje się odpowiednio.
5. Do wniosku o warunkowe umorzenie postępowania stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące aktu oskarżenia zawarte w rozdziale 40.

STADIUM JURYZDUKCYJNE:
I. Rozprawa główna- postępowanie przed Sądem pierwszej instancji.
1) Sprawdzenie warunków formalnych aktu oskarżenia.( Art. 337 kpk)
2) Później następuje doręczenie odpisu aktu oskarżenia ( Art. 338 kpk)
3) Następnie odbywa się postępowanie przed sądem na posiedzeniach( Art. 339-347 kpk)
4) Następnie sąd wydaje zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy głównej ( Art. 350 kpk)
5) Wyznaczenie składu sędziowskiego. ( Art. 351 kpk)
6) Rozpoczęcie rozprawy głównej. ( Art. 381 kpk)
7) Rozpoczęcie przewodu sądowego. ( Art. 385-386 kpk)
8) Zamknięcie przewodu sądowego. ( Art. 405 kpk)
9) Narada sądu , ogłoszenie wyroku. ( Art. 414 kpk)
II. Postępowanie odwoławcze- postępowanie przed Sądem drugiej instancji.
10) Apelacja, rozprawa przed sadem II instancji. ( Art. 444-445 kpk)
III. Postępowanie w związku z nadzwyczajnymi środkami zaskarżania.
11) Kasacja. ( Art. 518 kpk)
12) Wznowienie postępowania. ( Art. 540 kpk)


Strona czynna- prokurator jako oskarżyciel publiczny
Podmiot pokrzywdzony jeśli chce wystąpić w roli strony musi złożyć do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego, że chce występować w roli oskarżyciela posiłkowego.

1. SPRAWDZENIE WARUNKÓW FORMALNYCH AKTU OSKARŻENIA.
Art. 337. 1. (205) Jeżeli akt oskarżenia nie odpowiada warunkom formalnym wymienionym w art. 119, 332, 333 lub 335, a także gdy nie zostały spełnione warunki wymienione w art. 334, prezes sądu zwraca go oskarżycielowi w celu usunięcia braków w terminie 7 dni.
2. Na zarządzenie, o którym mowa w 1, oskarżycielowi przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy.
3. Oskarżyciel publiczny, który nie wnosi zażalenia, jest obowiązany wnieść w terminie wskazanym w 1 poprawiony lub uzupełniony akt oskarżenia.



2. PÓŹNIEJ NASTĘPUJE DORĘCZNIE ODPISU AKTU OSKARŻENIA
Art. 338. 1. (206) Jeżeli akt oskarżenia odpowiada warunkom formalnym, prezes sądu zarządza doręczenie jego odpisu oskarżonemu, wzywając go do składania wniosków dowodowych w terminie 7 dni od doręczenia mu aktu oskarżenia. Jeżeli akt oskarżenia zawiera wniosek, o którym mowa w art. 335 1, jego odpis doręcza się ujawnionemu pokrzywdzonemu.
2. Oskarżony ma prawo wniesienia, w terminie 7 dni od doręczenia mu aktu oskarżenia, pisemnej odpowiedzi na akt oskarżenia, o czym należy go pouczyć.
3. Jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo ujawnienia tajemnicy państwowej, oskarżonemu doręcza się odpis aktu oskarżenia bez uzasadnienia. Uzasadnienie aktu oskarżenia udostępnia się jednak z zachowaniem rygorów określonych przez prezesa sądu lub sąd.

3. NASTĘPNIE ODBYWA SIĘ POSTĘPOWANIE PRZED SĄDEM NA POSIEDZENIACH (na tym etapie można umorzyć postępowanie, wnioskować o umorzenie)
Art. 339. 1. Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie, jeżeli:
1) prokurator złożył wniosek o orzeczenie środków zabezpieczających,
2) zachodzi potrzeba rozważenia kwestii warunkowego umorzenia postępowania,
3) (207) akt oskarżenia zawiera wniosek, o którym mowa w art. 335.
2. Jeżeli akt oskarżenia wniósł oskarżyciel posiłkowy, prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie w celu zbadania, czy nie zachodzi potrzeba wydania orzeczenia, o którym mowa w 3 pkt 2, a także w art. 56 1.
3. Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie także wtedy, gdy zachodzi potrzeba innego rozstrzygnięcia przekraczającego jego uprawnienia, a zwłaszcza:
1) umorzenia postępowania na podstawie art. 17 1 pkt 2-11,
2) umorzenia postępowania z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia,
3) wydania postanowienia o niewłaściwości sądu lub o zmianie wskazanego w akcie oskarżenia trybu postępowania,
4) zwrotu sprawy prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego,
5) wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania,
6) wydania postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania lub innego środka przymusu,
7) (208) wydania wyroku nakazowego.
4. (209) Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie ponadto, gdy zachodzi potrzeba rozważenia możliwości przekazania jej do postępowania mediacyjnego; przepis art. 23a stosuje się odpowiednio.
5. (210) Strony, obrońcy i pełnomocnicy mogą wziąć udział w posiedzeniach wymienionych w 1 oraz w 3 pkt 1, 2 i 6, z tym że udział prokuratora i obrońcy w posiedzeniu w przedmiocie orzeczenia środka zabezpieczającego określonego w art. 94 albo 95 Kodeksu karnego jest obowiązkowy.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
wzory
Art. 340. 1. W kwestii umorzenia postępowania stosuje się odpowiednio art. 322 oraz art. 323 1 i 2.
2. (211) W razie istnienia podstaw określonych w art. 99 1 Kodeksu karnego lub w art. 43 1 pkt 1 Kodeksu karnego skarbowego sąd, umarzając postępowanie lub rozpoznając wniosek prokuratora wymieniony w art. 323 3, orzeka przepadek.
3. Osoba roszcząca sobie prawo do korzyści lub przedmiotów, których przepadek orzeczono tytułem środka zabezpieczającego, może dochodzić swych roszczeń tylko w postępowaniu cywilnym.
Art. 341. 1. (212) Prokurator, oskarżony i pokrzywdzony mają prawo wziąć udział w posiedzeniu. Udział ich jest obowiązkowy, jeżeli prezes sądu lub sąd tak zarządzi.
2. (213) Jeżeli oskarżony sprzeciwia się warunkowemu umorzeniu, jak również wtedy, gdy sąd uznaje, że warunkowe umorzenie byłoby nieuzasadnione, kieruje sprawę na rozprawę. Wniosek prokuratora o warunkowe umorzenie postępowania zastępuje akt oskarżenia. W terminie 7 dni prokurator dokonuje czynności określonych w art. 333 1-2.
3. Jeżeli sąd uzna za celowe ze względu na możliwość porozumienia się oskarżonego z pokrzywdzonym w kwestii naprawienia szkody lub zadośćuczynienia, może odroczyć posiedzenie, wyznaczając stronom odpowiedni termin. Na wniosek oskarżonego i pokrzywdzonego, uzasadniony potrzebą dokonania uzgodnień, sąd zarządza stosowną przerwę lub odracza posiedzenie.
4. Sąd orzekając o warunkowym umorzeniu bierze pod uwagę wyniki porozumienia się oskarżonego z pokrzywdzonym w kwestii wskazanej w 3.
5. (214) W przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania sąd orzeka na posiedzeniu wyrokiem.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 342. (215) 1. W wyroku warunkowo umarzającym postępowanie należy dokładnie określić czyn oskarżonego, wskazać przepis ustawy karnej, pod który czyn podpada, oraz oznaczyć okres próby.
2. W wyroku sąd określa także nałożone na oskarżonego obowiązki oraz sposób i termin ich wykonania, a w razie uznania za celowe - również dozór kuratora, osoby godnej zaufania albo instytucji lub organizacji społecznej.
3. Wyrok powinien w razie potrzeby zawierać rozstrzygnięcie co do dowodów rzeczowych. Sąd stosuje odpowiednio art. 230 2 i 3 oraz art. 231-233, uwzględniając potrzebę zabezpieczenia dowodów na wypadek podjęcia postępowania.
4. Zawarte w wyroku rozstrzygnięcie, o którym mowa w 3, może być zaskarżone zażaleniem przez osoby wskazane w art. 323 2.
5. Wyrok doręcza się także pokrzywdzonemu
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 343. (216) 1. Uwzględniając wniosek, o którym mowa w art. 335, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, warunkowo zawiesić jej wykonanie albo orzec wyłącznie środek karny wymieniony w art. 39 pkt 1-3, 5-8 Kodeksu karnego.
2. W wypadku określonym w 1:
1) nadzwyczajne złagodzenie kary może nastąpić również w innych wypadkach niż przewidziane w art. 60 1-4 Kodeksu karnego,
2) warunkowe zawieszenie wykonania kary może nastąpić niezależnie od przesłanek określonych w art. 69 1-3 Kodeksu karnego, przy czym nie stosuje się go do kary pozbawienia wolności w wymiarze powyżej lat 5, a okres próby nie może przekroczyć 10 lat,
3) ograniczenie skazania do orzeczenia środka karnego może nastąpić, jeżeli przypisany oskarżonemu występek jest zagrożony karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
3. Jeżeli nie ma zastosowania art. 46 Kodeksu karnego, sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku od naprawienia szkody w całości albo w części lub od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Przepis art. 341 3 stosuje się odpowiednio.
4. Postępowania dowodowego nie prowadzi się. Przepis art. 394 stosuje się jednak odpowiednio.
5. Prokurator, oskarżony i pokrzywdzony mają prawo wziąć udział w posiedzeniu. Pokrzywdzony może najpóźniej na tym posiedzeniu złożyć oświadczenie, o którym mowa w art. 54 1. Udział prokuratora, oskarżonego lub pokrzywdzonego w posiedzeniu jest obowiązkowy, jeżeli prezes sądu lub sąd tak zarządzi.
6. Sąd, uwzględniając wniosek, skazuje oskarżonego wyrokiem.
7. Jeżeli sąd uzna, że nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku, sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 344. Jeżeli oskarżony jest tymczasowo aresztowany, sąd z urzędu rozstrzyga o utrzymaniu, zmianie lub uchyleniu tego środka. W razie potrzeby orzeka także o innych środkach zapobiegawczych.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 345. 1. Sąd przekazuje sprawę prokuratorowi w celu uzupełnienia śledztwa lub dochodzenia, jeżeli akta sprawy wskazują na istotne braki tego postępowania, zwłaszcza na potrzebę poszukiwania dowodów, zaś dokonanie niezbędnych czynności przez sąd powodowałoby znaczne trudności.
2. Przekazując sprawę prokuratorowi sąd wskazuje kierunek uzupełnienia, a w razie potrzeby także odpowiednie czynności, jakie należy przedsięwziąć.
3. Na postanowienie, o którym mowa w 1, służy stronom zażalenie.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
Art. 346. Po uzupełnieniu śledztwa lub dochodzenia oskarżyciel publiczny składa nowy akt oskarżenia albo podtrzymuje poprzedni, albo zwraca sądowi akta sprawy z wnioskiem o warunkowe umorzenie postępowania lub postępowanie umarza.
orzeczenia sądów
Art. 347. W dalszym postępowaniu sąd nie jest związany ani oceną faktyczną, ani prawną przyjętą za podstawę postanowień i zarządzeń wydanych na posiedzeniu.

4. NASTĘPNIE SĄD WYDAJE ZARZĄDZENIE O WYZNACZENIU ROZPRAWY GŁÓWNEJ
Art. 350. 1. Prezes sądu wydaje pisemne zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy głównej, w którym wskazuje:
1) sędziego albo członków składu orzekającego,
2) dzień, godzinę i salę rozprawy,
3) strony i inne osoby, które należy wezwać na rozprawę lub zawiadomić o jej terminie,
4) inne czynności konieczne do przygotowania rozprawy.
2. Co do oskarżonego pozbawionego wolności należy w każdym wypadku wydać zarządzenie doprowadzenia go na rozprawę.

4. WYZNACZENIE SKŁADU SĘDZIOWSKIEGO.

Art. 351. 1. (217) Sędziego albo sędziów powołanych do orzekania w sprawie wyznacza się w kolejności według wpływu sprawy oraz jawnej dla stron listy sędziów danego sądu lub wydziału. Odstępstwo od tej kolejności jest dopuszczalne tylko z powodu choroby sędziego lub z innej ważnej przyczyny, co należy zaznaczyć w zarządzeniu o wyznaczeniu rozprawy.
2. Gdy w akcie oskarżenia zarzuca się popełnienie zbrodni zagrożonej karą 25 lat pozbawienia wolności albo dożywotniego pozbawienia wolności, wyznaczenia składu orzekającego dokonuje się na wniosek prokuratora lub obrońcy w drodze losowania, przy którym mają oni prawo być obecni. Prokurator może złożyć wniosek nie później niż w ciągu 7 dni po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a obrońca w ciągu 7 dni od dnia doręczenia mu odpisu aktu oskarżenia.
3. (218) Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady wyznaczania i losowania składu orzekającego, mając na uwadze konieczność zagwarantowania równego prawdopodobieństwa udziału w składzie orzekającym w każdej sprawie wszystkim sędziom danego sądu lub wydziału.


6. ROZPOCZĘCIE ROZPRAWY GŁÓWNEJ
Art. 381. Rozprawę główną rozpoczyna wywołanie sprawy. Następnie przewodniczący sprawdza, czy wszyscy wezwani stawili się oraz czy nie ma przeszkód do rozpoznania sprawy.


7. ROZPOCZĘCIE PRZEWODU SĄDOWEGO
Art. 385. 1. Przewód sądowy rozpoczyna się od odczytania przez oskarżyciela aktu oskarżenia.
2. (232) Za zgodą obecnych stron, a w wypadku szczególnie obszernego uzasadnienia aktu oskarżenia bez ich zgody, można poprzestać na przedstawieniu podstaw oskarżenia.
3. Jeżeli wniesiono odpowiedź na akt oskarżenia, przewodniczący informuje o jej treści.
Art. 386. 1. Po odczytaniu aktu oskarżenia przewodniczący poucza oskarżonego o prawie składania wyjaśnień, odmowy wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania, po czym pyta go, czy przyznaje się do zarzucanego mu czynu oraz czy chce złożyć wyjaśnienia i jakie.
2. Po przesłuchaniu oskarżonego przewodniczący poucza go o prawie zadawania pytań osobom przesłuchiwanym oraz składania wyjaśnień co do każdego dowodu.

8. ZAMKNIĘCIE PRZEWODU SĄDOWEGO

Art. 405. Po przeprowadzeniu dowodów dopuszczonych w sprawie przewodniczący zapytuje strony, czy wnoszą o uzupełnienie postępowania dowodowego i w razie odpowiedzi przeczącej - zamyka przewód

9. NARADA SĄDU , OGŁOSZENIE WYROKU
Art. 414. 1. W razie stwierdzenia po rozpoczęciu przewodu sądowego okoliczności wyłączającej ściganie lub danych przemawiających za warunkowym umorzeniem postępowania, sąd wyrokiem umarza postępowanie albo umarza je warunkowo. Jednakże w razie stwierdzenia okoliczności wymienionych w art. 17 1 pkt 1 i 2 sąd wydaje wyrok uniewinniający, chyba że sprawca w chwili czynu był niepoczytalny.
2. Umarzając postępowanie sąd stosuje odpowiednio art. 322 2 i 3, art. 323 1 i 2 oraz art. 340 2 i 3.
3. (248) Sąd stosuje środek zabezpieczający wskazany w art. 99 1 Kodeksu karnego lub w art. 43 2 Kodeksu karnego skarbowego, jeżeli wyniki przewodu sądowego to uzasadniają, a umorzenie następuje z powodu niepoczytalności sprawcy w chwili popełnienia czynu.
4. Umarzając postępowanie warunkowo, sąd stosuje odpowiednio art. 341.
5. Przewidując możliwość warunkowego umorzenia postępowania albo możliwość orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, sąd może wznowić przewód sądowy celem odpowiedniego zastosowania art. 341 3; wówczas sąd może zarządzić przerwę.
Art. 17. 1. Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy:
1) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia,
2) czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa,
3) społeczna szkodliwość czynu jest znikoma,
4) ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze,
5) oskarżony zmarł,
6) nastąpiło przedawnienie karalności,
7) postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się,
8) sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych,
9) brak skargi uprawnionego oskarżyciela,
10) brak wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej, chyba że ustawa stanowi inaczej,
11) zachodzi inna okoliczność wyłączająca ściganie.
2. Do chwili otrzymania wniosku lub zezwolenia władzy, od których ustawa uzależnia ściganie, organy procesowe dokonują tylko czynności nie cierpiących zwłoki w celu zabezpieczenia śladów i dowodów, a także czynności zmierzających do wyjaśnienia, czy wniosek będzie złożony lub zezwolenie będzie wydane.
3. Niemożność przypisania winy sprawcy czynu nie wyłącza postępowania dotyczącego zastosowania środków zabezpieczających.



RODZAJE WYROKÓW SĄDU I- INSTANCJI czyli ROZPRAWA GŁÓWNA

WYROKI- skazujący, uniewinniający, umarzający, warunkowo-umarzajacy
Wyrok zaoczny wydany w trybie zaocznym
Wyrok nakazowy wydany w trybie nakazowym


Nakładanie na prokuratora obowiązek poinformowania oskarżonego i poszkodowanego.
Art. 334. 1. Z aktem oskarżenia przesyła się sądowi akta postępowania przygotowawczego wraz z załącznikami, a także po jednym odpisie aktu oskarżenia dla każdego oskarżonego.
2. (202) O przesłaniu aktu oskarżenia do sądu oraz o treści przepisów art. 335 i 387 oskarżyciel publiczny zawiadamia oskarżonego i ujawnionego pokrzywdzonego, a także osobę lub instytucję, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie. Pokrzywdzonego należy pouczyć o uprawnieniach związanych z dochodzeniem roszczeń majątkowych, a w razie potrzeby także o prawie do zgłoszenia oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego.
orzeczenia sądów

Dobrowolne poddanie się karze.
Art. 335. (203) 1. Prokurator może umieścić w akcie oskarżenia wniosek o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kary lub środka karnego za występek zagrożony karą nieprzekraczającą 10 lat pozbawienia wolności bez przeprowadzenia rozprawy, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte.
2. Jeżeli zachodzą warunki do wystąpienia z wnioskiem, o którym mowa w 1, a w świetle zebranych dowodów wyjaśnienia podejrzanego nie budzą wątpliwości, dalszych czynności dowodowych w postępowaniu przygotowawczym można nie przeprowadzać; przeprowadza się jednak czynności, co do których zachodzi niebezpieczeństwo, że nie będzie można ich przeprowadzić na rozprawie.
3. Uzasadnienie aktu oskarżenia można ograniczyć do wskazania okoliczności, o których mowa w 1.

SĄD I-INSTANCJI- ROZPRAWA GŁÓWNA
Postępowanie przed sądem pierwszej instancji- rozprawa główna. Sąd Rejonowy- sędzia + dwóch ławników.


APELACJA
Postępowanie przed sądem II-instancji – rozprawa odwoławcza- SĄD OKRĘGOWY.
APELACJA - (z łaciny appellatio - odwołanie się), w prawie - środek odwoławczy od orzeczenia (wyroku) sądu I instancji do sądu II instancji. W praktyce apelację od wyroku sądu rejonowego (I instancja) rozpoznaje sąd okręgowy (II instancja), a od wyroku sądu okręgowego - sąd apelacyjny (II instancja).


Art. 25. (8) 1. Sąd okręgowy orzeka w pierwszej instancji w sprawach o następujące przestępstwa:
1) o zbrodnie określone w Kodeksie karnym oraz w ustawach szczególnych,
2) o występki określone w rozdziałach XVI i XVII oraz w art. 140-142, 148 4, art. 149, 150 1, art. 151-154, 156 3, art. 158 3, art. 163 3 i 4, art. 165 1, 3 i 4, art. 166 1, art. 173 3 i 4, art. 185 2, art. 210 2, art. 252 oraz 253 2 Kodeksu karnego,
3) o występki, które z mocy przepisu szczególnego należą do właściwości sądu okręgowego.
2. Sąd apelacyjny, na wniosek sądu rejonowego, może przekazać do rozpoznania sądowi okręgowemu, jako sądowi pierwszej instancji, sprawę o każde przestępstwo, ze względu na szczególną wagę lub zawiłość sprawy.
3. Sąd okręgowy rozpoznaje ponadto środki odwoławcze od orzeczeń i zarządzeń wydanych w pierwszej instancji w sądzie rejonowym oraz inne sprawy przekazane mu przez ustawę.


W sprawach karnych apelacje składa się w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyroku, złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienie i przesłanie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.

Art. 422. 1. (253) W terminie zawitym 7 dni od daty ogłoszenia wyroku strona, podmiot określony w art. 416, a w wypadku wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu, także pokrzywdzony, mogą złożyć wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Sporządzenie uzasadnienia z urzędu nie zwalnia strony, wymienionego podmiotu oraz pokrzywdzonego od złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia. Wniosek składa się na piśmie. Wniosek niepochodzący od oskarżonego powinien wskazywać tego z oskarżonych, którego dotyczy.
2. Dla oskarżonego pozbawionego wolności, który nie ma obrońcy i nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku, termin wymieniony w 1 biegnie od daty doręczenia mu wyroku.
3. Prezes sądu odmawia przyjęcia wniosku złożonego przez osobę nieuprawnioną lub po terminie. Na zarządzenie prezesa przysługuje zażalenie.
Apelacja
Art. 444. (265) Od wyroku sądu pierwszej instancji stronom, podmiotowi określonemu w art. 416, a pokrzywdzonemu od wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu, przysługuje apelacja, chyba że ustawa stanowi inaczej.
orzeczenia sądów
tezy z piśmiennictwa
wzory
Art. 445. 1. Termin do wniesienia apelacji wynosi 14 dni i biegnie dla każdego uprawnionego od daty doręczenia mu wyroku z uzasadnieniem.
2. Apelacja wniesiona przed upływem terminu złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wywołuje skutki określone w art. 422 i podlega rozpoznaniu; apelację taką można uzupełnić w terminie określonym w 1.


Strona która chce złożyć apelacje musi złożyć wniosek.
Apelacja odwołanie od kary od Sądu Rejonowego do Sądu Okręgowego, apelacje może napisać każdy obywatel nie koniecznie prawnik.
W Sądzie apelacyjnym kieruje się sprawę na rozprawę następnie:
1) Sprawozdanie sędziego sprawozdawcy, który wcześniej przegląda akta sprawy
2) Postępowanie dowodowe- wcześniej trzeba złożyć wniosek dowodowy w celu uzupełnienia materiału dowodowego nie można prowadzić całego postępowania dowodowego
3) Wyrok
 Utrzymanie w mocy wyroku z pierwszej instancji
 Sąd może zmienić wyrok
 Uchylenie i przekazanie do ponownego rozpatrzenia albo umorzenie
1. Apelacja od wyroku.
2. Zażalenie od postanowień i zarządzeń.

4 CECHY APELACJI- WAŻNE

1. SKARGOWOŚĆ- musi wpłynąć wniosek
2. DEWOLUTYWNOŚĆ- oznacza, że środek odwoławczy musi być rozpatrzony przez organ wyższy, dewolutywność względna cecha charakterystyczna zażalenie.
3. SUSPENSYWNOŚĆ- bezwzględna złożenie środka odwoławczego wstrzymuje zaskarżone orzeczenie, względna są sytuacje kiedy nie wstrzymuje zaskarżonego wyroku.
4. ZAKAZ POGARSZANIA SYTUACJI OSKARŻONEGO- jeżeli apelacja została złożona wyłącznie na jego korzyść.

ZAŻALENIE - w polskim postępowaniu karnym zwyczajny środek odwoławczy od postanowień i zarządzeń sądu lub prokuratora. Wniesienie zażalenia powoduje, że postanowienie czy zarządzenie nie uzyskuje prawomocności i podlega kontroli sądu wyższej instancji.

Po zakończeniu rozprawy apelacyjnej jest możliwość wniesienia kasacji i wniosku o wznowienie postępowania zakończone prawomocnym wyrokiem- są to nadzwyczajne środki zaskarżania.




NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻANIA.

Kasacja
KASACJA - (z łaciny cassatio - zmiana, zniszczenie) - w postępowaniu sądowym środek odwoławczy od orzeczenia sądu pierwszej lub drugiej instancji do Sądu Najwyższego. Kasacja umożliwia przeprowadzenie kontroli zaskarżonego wyroku z powodu naruszenia przepisów prawa. Kasacja może być wniesiona tylko od prawomocnego orzeczenia sądu odwoławczego, kończącego postępowanie sądowe.

Art. 518. Jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej, do postępowania w trybie kasacji stosuje się odpowiednio przepisy działu IX.

Kasacje może wnieść ta strona, która wniosła wcześniej apelacje. Jest to tzw. nadzwyczajna kasacja uprawniony jest prokurator oraz rzecznik praw obywatelskich. Kasacje można wnieść w ciągu 30 dni od otrzymania wyroku Sądu drugiej instancji. Sąd może uwzględnić kasacje bądź ją uchylić.



Wznowienie postępowania
Art. 540. 1. Postępowanie sądowe zakończone prawomocnym orzeczeniem wznawia się, jeżeli:
1) w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia,
2) po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe fakty lub dowody nie znane przedtem sądowi, wskazujące na to, że:
a) skazany nie popełnił czynu albo czyn jego nie stanowił przestępstwa lub nie podlegał karze,
b) skazano go za przestępstwo zagrożone karą surowszą albo nie uwzględniono okoliczności zobowiązujących do nadzwyczajnego złagodzenia kary albo też błędnie przyjęto okoliczności wpływające na nadzwyczajne obostrzenie kary,
c) sąd umorzył lub warunkowo umorzył postępowanie karne błędnie przyjmując popełnienie przez oskarżonego zarzucanego mu czynu.
2. Postępowanie wznawia się na korzyść oskarżonego, jeżeli w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stracił moc lub uległ zmianie przepis prawny będący podstawą skazania lub warunkowego umorzenia.
3. Postępowanie wznawia się na korzyść oskarżonego, gdy potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.



STADIUM JURYZDUKCYJNE DZIELI SIĘ NA TRZY CZĘŚCI

I. Rozprawa główna- postępowanie przed Sądem pierwszej instancji.
II. Postępowanie odwoławcze- postępowanie przed Sądem drugiej instancji.
III. Postępowanie w związku z nadzwyczajnymi środkami zaskarżania.




Wykładnia przepisów- jest procesem myślowym zmierzającym do ustalenia właściwej treści i zakresu przepisu prawnego, stosowanie prawa wymaga uprzedniej wykładni tj. ustalenia treści i zakresu danej normy prawnej.

Wykładnia prawa- to interpretacja prawa, poprzez ustalenie właściwej treści norm prawnych zawartych w przepisach prawa.

Jeśli chodzi o wykładnie prawa to sprawa jest o tyle istotna, że niektóre przepisy są niejasne lub wieloznaczne. W takim przypadku aby wyinterpretować zawartą w tych przepisach normę prawną stosujemy właśnie wykładnię. Istnieje wiele rodzajów wykładni, przy czym co do niektórych istnieją określone zakazy.

Ze względu na podmiot dokonujący wykładni, rozróżniamy wykładnie:
-autentyczną, to jest dokonywaną przez ten sam podmiot, który wykładał interpretowany przepis
-legalną, dokonywaną przez organ powołany do tego z mocy np. konstytucji
-praktyczną, dokonywaną przez organ państwowy w ramach stosowania przez niego prawa(sądy, prokuratury, organy administracji)
-doktrynalną, stosowaną przez podmioty publikujące w literaturze naukowej, w postaci np. komentarzy do ustaw.

Ze względu na zastosowaną metodę rozróżniamy wykładnie:
-słowną, to jest dokonywaną w oparciu o naukę o języku, tzn. przy użyciu gramatyki, ustalaniu słownikowego znaczenia danego słowa
-celowościową, dokonywaną w oparciu o ustalenie w jakim celu dany przepis został stworzony
-systematyczną, dokonywana w celu ustalenia rangi normy w hierarchii całego systemu prawa, a także jej charakteru- domena teoretyków
-historyczna, polega na ustaleniu znaczenia norm prawnych za pomocą materiałów historycznych-wygląda to w ten sposób, że analizuje się przepisy obowiązujące w danym zakresie poprzednio i w ten sposób wyciąga wnioski.

Ze względu na wynik interpretacji wyróżniamy wykładnie:
-rozszerzającą, nakazująca rozumieć normę szerzej niżby to miało wynikać z wykładni słownej przepisu
-ścieśniająca, nakazująca rozumieć normę wężej niż wynika to z wykładni słownej przepisu
-stwierdzającą, nakazuje rozumieć daną normę tak jak wynika to z wykładni słownej.
Wykładnia przepisów pr. karnego procesowego.
1. wykładnia legalna- dokonywana przez organ stanowiący prawo a także przez Trybunał Konstytucyjny
a) wykładnia powszechnie obowiązująca
b) wykładnia obowiązująca tyko niektóre organy
2. wykładnia d