Społeczeństwo
ŻYCIE W SPOŁECZEŃSTWIE 1.uwarunkowania biologiczne: określona budowa człowieka, zdolności manualne i komunikacji, popęd seksualny; 2.uwarunkowania psychiczne: akceptacja i bezpieczeństwo, kontakt (towarzystwo), miłość, samorealizacja, wiara (religia); 3.Socjalizacja - akceptacja zasad przyjętych przez społeczeństwo: pierwotna - przez naśladownictwo (dzieciństwo), wtórna - samodzielne kształtowanie własnej osobowości (dorosłość); 4.Resocjalizacja - przywracanie społeczeństwu obywatela rażąco łamiącego zasady przez nie przyjęte.
SPOŁECZEŃSTWO: 1.Społeczeństwo-duża zbiorowość zamieszkująca określone terytorium i posiadająca zależności i uwarunkowania historyczne lub kulturowe; 2.Struktura społeczna-ogół elementów wchodzących w skład społeczeństwa oraz zachodzące między nimi zależności; 3.Elementy społeczeństwa: Grupy społeczne-co najmniej 2 osoby, między którymi występują określone więzi - są one ich świadome: wielkość-małe, duże; członkostwo-ekskluzywne, ograniczone, inkluzywne; typ więzi-pierwotne, wtórne; stopnie sformalizowania
-formalne, nieformalne; także: celowe, terytorialne, klasy i warstwy społeczne; kategoria społeczna-wspólna cecha, względnie stała, brak więzi; 4.Rodzina-miejsce socjalizacji, jeśli funkcjonuje prawidłowo; funkcje: prokreacyjna, seksualna, ekonomiczna, opiekuńczo-zabezpieczająca, socjalizacyjna, stratyfikacyjna, rekreacyjna, kulturowa.
NARÓD 1.Naród-zbiorowość ludzka posiadająca wspólną przeszłość historyczną, kulturę, tradycję i poczucie przynależności; 2.Czynniki kształtujące świadomość narodową: wspólny język, terytorium, edukacja narodowa, władza (organizacja polityczna); Nacjonalizm-naród wartością priorytetową; Szowinizm-bezkrytyczny stosunek do własnego narodu w połączeniu z nienawiścią do innych; Ksenofobia-obawa przed napływem innych nacji, związana ze stereotypami; Rasizm-rzekoma nierównowartość ras ludzkich; Patriotyzm-wywyższanie własnego narodu bez negacji innych; Kosmopolityzm-świat ojczyzną człowieka; 3.Obywatelstwo-prawna przynależność do danego państwa, płynące z tego korzyści i obowiązki; przez urodzenie: z krwi-rodzice (oboje, co najmniej jedno, ojciec), z ziemi-narodziny na terenie danego kraju (nie obowiązuje w Polsce); przez nadanie: małżeństwo, praca, azyl (polityczny, ekonomiczny), honorowo.
STRUKTURA SPOŁECZŃSTWA 1.Elementy społ.-obiektywne warunki bytu (przyroda, warunki ekonomiczne), kultura, struktura społeczna; 2.Struktura społeczna-zbiorowości społeczne powiązane ze sobą systemem zależności: demograficzna, klasowa, warstwowa, zawodowa; 3.Normy społeczne-obowiązek określonego zachowania człowieka w różnych sytuacjach: prawne, religijne, moralne, obyczajowe; 4.Konflikty społeczne-powstają w wyniku odmiennych definicji wartości oraz poczucia zagrożenia; przyczyny: sprzeczności strukturalne-nierówny podział dóbr, faworyzowanie niektórych grup społecznych, dysproporcje rozwojowe-różny poziom rozwoju gospodarczego na świecie, brak równowagi rynkowej-konflikty między konsumentami a producentami; rodzaje: klasowo-warstwowe- sprzeczności strukturalne, kulturowe-różnice kulturowe, ekonomiczne, wartości- gł. religijne, rodzinne i małżeńskie; rozwiązywanie: negocjacje, mediacje-osoba trzecia prowadzi rozmowy, arbitraż-osoba trzecia rozstrzyga sprawę, droga sądowa, głosowanie, wybory.
KULTURA 1.Kultura-całokształt dorobku społeczeństwa w strefie materialnej i niematerialnej, przyjęte normy zachowania, materialne wytwory artystyczne, b. konkretne zagadnienie, np. kultura bakterii; rodzaje: materialna, duchowa (też religia), społeczna (ogół norm i zwyczajów określających stosunki międzyludzkie)-społeczeństwo świadome swych praw i obowiązków; 2.Kultura a rozrywka obecnie-kultura masowa XIXw.(kino, igrzyska); proces globalizacji (mody, style); komercjalizacja, czyli handel: rezygnacja z przedsięwzięć kulturalnych z powodu ich nieopłacalności, jednolitość, podążanie za trendem; kultura medialna: brak asertywności, obniżenie poziomu usług do najmniej wymagającego klienta, utrata własnego gustu, zapomnienie o kulturze narodowej.