System społeczny i społeczeństwo globalne oraz teoria socjologa Herberta Marshalla Mc Luhana

System społeczny składa się z wzajemnie i współzależnie powiązanych elementów rzeczywistości społecznej (część dostępnej człowiekowi rzeczywistości obejmująca swym zakresem znaczenia zjawisk, procesów, idei, sytuacji i przedmiotów; znaczenia te powstały dzięki nadaniu im cech nabytych w czasie interakcji społecznych) tworzących społeczne struktury demograficzne, myślowe organizacyjne i symboliczne (kulturowe); czasem jest ujmowany w kategoriach dwu lub większej liczby jednostek, które angażują się w mniej lub bardziej strukturalne interakcje w obrębie ograniczonego lub zamkniętego środowiska społecznego.

Społeczeństwo globalne oznacza dużą zbiorowość, żyjącą na rozległej przestrzeni, w której tworzą się więzi społeczne oparte na wspólnym dorobku kulturowym, na funkcjonowaniu instytucji nieformalnych i wzorów zachowania.

Możliwość powstania społeczeństwa globalnego upatruje się w coraz szybciej i potężniej rozwijającej się telekomunikacji, tworzeniu się ponadpaństwowych wspólnot ekonomiczno - politycznych i kształtowaniu się poczucia społecznej odpowiedzialności za losy całej ludzkości; jego członkami są wszyscy ludzie zamieszkujący ziemię.

Globalizacja wg Martina Albrowa odnosi się do tych wszystkich procesów, w wyniku których narody świata zostają włączone w jedno światowe społeczeństwo globalne (rozwój massmediów, internetu, kultury konsumpcyjnej i procesów integracyjnych przebiegających w wymiarze makroekonomicznym i częściowo w sferze polityki). Większość teoretyków społeczeństwa żywi przekonanie, iż tego rodzaju proces (procesy) właśnie się dokonuje. Globalizacja jest centralnym pojęciem dyskursu na temat zmiany społecznej i służy do opisu zjawisk zachodzących współcześnie zarówno na poziomie systemu społecznego i systemu kulturowego.

System społeczny wg. Talcotta Parsonsa Teoria koncentrująca się głównie na strukturze społecznej jako na systemie oraz na wyjaśnianiu funkcji poszczególnych elementów społecznych w utrzymaniu całego globalnego ładu w stanie równowagi i zapewnieniu mu ciągłości. To teoria czynników i elementów rzeczywistości społecznych stanowiący podstawę wszelkich działań i czynów jednostek lub zbiorowości w znacznej mierze uwikłanych w społeczne środowisko. Parsons uznał, że działanie społeczne z definicji celowe, ma subiektywne znaczenie i motywację. Nie można go utożsamiać z zachowaniem, jest bowiem interakcją społeczną, której przebieg wyznaczają nie tylko nastawienia jednostki lecz także oczekiwania innych i społeczny system normatywny. Analizując organizację społeczną traktował ją jako pewną rzeczywistość systemowo strukturalną, spełniającą funkcjonalne wymogi społeczeństwa. (elementy konieczne do jego przetrwania i jego wewnętrznej integracji.

Widzi społeczeństwo jako system, zbiór strukturalnie powiązanych i współzależnych części funkcjonujących harmonijnie w celu utrzymania stabilizacji. W jego opinii owymi elementami strukturalnymi są podstawowe instytucje społeczne istniejące we wszystkich społeczeństwach. Z tej perspektywy wszystkie społeczeństwa mają podobne problemy. Każde musi zapewnić sobie bezpieczeństwo i określić w jaki sposób rozdzieli i wykorzysta władzę, ta funkcja jest jądrem polityki instytucji politycznej.



Zdaniem McLuhana proces dziejowy składa się z kolejnych ewolucji technologicznych. Na pewnym etapie wymyślono pismo, które spowodowało rozbicie jedności ludzi, doprowadzając do korzystania głównie z jednego zmysłu, co spowodowało racjonalizację zachowań i działań. Druk doprowadził do zrujnowania panujących w społecznościach plemiennych stosunków międzypersonalnych, wyodrębniając jednostkę z grupy. Proces industrializacji spowodował szybki przepływ informacji, w którym słowo pisane stało się zbyt wolnym przekaźnikiem informacji. Druk został wyparty przez słowo mówione i obraz, będące szybszymi narzędziami transferu wiadomości ale jednocześnie bardziej absorbującymi nasze zmysły, doprowadzając do większego wpływu na mentalność człowieka. Media bardzo szybko doprowadziły do wykreowania nowego środowiska, wpływającego na naszą świadomość. Środki masowego przekazu czyniąc świat globalną wioską stały się przedłużeniem układu nerwowego człowieka, a treść przekazu bezpośrednio wpływa na naszą mentalność zmieniając ją . Oszołomiony wielością informacji człowiek zaczyna mieć wrażenie, że staje się świadomym mieszkańcem własnego społeczeństwa, kierując jego biegiem. Jest to złudne przeświadczenie, wprowadzające go do świata nierzeczywistego, nieautentycznego, gdzie ubarwiona kopia często jest bardziej istotna niż mniej atrakcyjny oryginał.

Zdaniem tego kanadyjskiego teoretyka nie jest to groźna sytuacja dla człowieka, ponieważ odbiór wielu informacji dostarczanych przez środki masowego przekazu ubogaca naszą osobowość, czyniąc ją uczuciowo dojrzalszą. Nie należy postrzegać rozwoju technologii przekazu informacji jako wyłącznie negatywnej i deprawującej naszą świadomość. Technologia jest efektem pracy ludzi i wykorzystywana jest przez ludzi, w tym również technika masowej komunikacji. Obecnie jednak zmieniła się relacja i ,,zamiast adresować produkt do odbiorcy, należy adresata przyciągać do produktu”. Dotyczy to również informacji, traktowanej, jako towar na sprzedaż.

Kultura masowa tworzy z adresatów wciąż głodnych konsumentów, pożerających kolejne obrazy, słowa dostarczane im przez media. Wzrastające tempo spożycia kolejnych produktów sprawia, że ich wymiana i starzenie się staje się coraz szybszym procesem. Konsument nudzi się jednym produktem, ponieważ dostarcza się jemu kolejne, lepsze, w ten sposób przyzwyczajając go do konieczności skorzystania z nowości.
Przykładem wpływu kultury może być fakt tworzenia obrazu człowieka ,,nowoczesnego”. Jest nią jednostka, która osiągnęła sukces. Wywołuje to przeświadczenie, że każdy wysiłek powinien przynieść zwycięstwo nagrodzone awansem czy karierą. Staje się on miarą ważności człowieka w hierarchii społecznej; człowiek odnoszący sukces jest kimś lepszym od tego, któremu się co nie udaje. Kategoria ta staje się pewnym sprawdzeniem możliwości jednostki w dzisiejszym świecie.

Społeczeństwo masowe

W XIX w. ukształtowało się również społeczeństwo masowe. Przyczyniły się do tego: proces urbanizacji, duża mobilność społeczna (migracje ze wsi do miast), awans społeczny robotników przemysłowych, a także upowszechnienie oświaty wśród chłopów, robotników i drobnomieszczaństwa, aktywizacja polityczna grup społecznych dotąd biernych np. chłopów, kobiet, stopniowe poszerzanie się praw wyborczych (demokratyzacja). Dla powstania społeczeństwa masowego kluczowe znaczenie miała również uniformizacja (jednolicenie). Udoskonalono również techniczne środki masowego przekazu: prasy, literatury, reklamy, filmu. Na rynku pracy pojawiły się również kobiety, które domagały się, by społeczeństwo uznało ich równą pozycję wobec mężczyzn. Nazywano je emancypantkami. W XIX w. wprowadzono również powszechny i bezpłatny obowiązek szkolny dla dzieci w wieku 7-14 lat, także dziewczynek. Umiejętność czytania i pisania pozwalał robotnikom przemysłowym i rolnikom podnosić kwalifikacje, brać udział w życiu publicznym, awansować w hierarchii społecznej i poprawiać warunki życia.

KONSERWATYZM jest ideologią odwołującą się do takich wartości, jak tradycja, religia, naród, rodzina, hierarchia, autorytet, odpowiedzialność, wolność osobista, własność poszanowanie prawa.
- Koncepcja jednostki
Konserwatywna analiza życia społecznego opiera się na krytycznej ocenie cech natury ludzkiej. Konserwatyści nie podzielają charakterystycznego dla
innych ideologii optymizmu odnośnie do możliwości wyeliminowania złych cech właściwych naturze człowieka. W ich mniemaniu jednostka ludzka nigdy nie będzie doskonała, niezależnie od tego, jakie warunki zewnętrzne będą określały jej postępowanie. Nie one decydują o zachowaniach człowieka, lecz jego skazana na słabość, skażona grzechem pierwotna natura. Dlatego człowiek powinien szukać wskazówek dla swych działań w religii, odwoływać się do uznanych autorytetów. Zwolennicy szkoły konserwatywnej odrzucają jednostronne spojrzenie na jednostkę jako istotę racjonalną, podkreślając ,że kieruje się ona w swych wyborach również instynktami i emocjami. Konserwatyści uważają, że w podstawowym wymiarze etycznym ludzie nie są sobie równi, poza tym, że wszyscy są ludźmi.
- Społeczeństwo
Koncepcja człowieka określa wizję społeczeństwa.
Według konserwatystów kształtuje się ono i rozwija
w sposób naturalny, jest organiczną całością, nie zaś
zbiorem zatomizowanych jednostek. Wspólnota jest
nadrzędna wobec jednostki. Społeczeństwo jest ze
swej istoty hierarchiczne. Jego rozwojem powinna
rządzić zasada ciągłości historycznej. Jest to jedna
z najważniejszych zasad uznawanych przez
konserwatystów. Ich zdaniem istniejące instytucje
ucieleśniają mądrości i doświadczenie kolejnych
generacji, natomiast tradycja przekazywana z
pokolenia na pokolenie jest spoiwem gwarantującym
ład społeczny. Nie oznacza to, że konserwatyści są
niechętni wszelkim zmianom. Dopuszczają oni takie
przeobrażenia, które nie naruszają ciągłości między
przeszłością, teraźniejszością i przyszłością, są efektem naturalnego procesu gromadzenia i przewartościowywania doświadczeń.
Wyznając taki pogląd, konserwatyści odnoszą się do
rewolucji i reform głęboko ingerujących w życie
społeczne. Stoją na stanowisku, że społeczeństwu,
nawet w imię doskonalenie instytucji i ludzi, nie wolno
narzucać żadnych rozwiązań zasadniczo zmieniających
istniejące struktury i zasady współżycia. Oznacza to bowiem destrukcje i chaos, a dążenie do naprawy zła kończy się złem jeszcze większym. Gwałtowne zmiany niszczą naturalne więzi, co rodzi z kolei przemoc jako środek mający zapewnić spójność społeczeństwa.
- Ustrój polityczny
Choć w ciągu dwustu lat nie zmieniły się podstawowe
kanony myślenia konserwatywnego, to w wielu kwestiach
stanowisko ideologii konserwatywnej ewoluowało.
Konserwatyści dostosowali swą ideologię do realiów życia społeczno - politycznego również w kwestiach ustrojowych. Zgodnie z ideologia konserwatyzmu demokracja przedstawicielska jest ustrojem najlepiej godzącym autorytet państwa i wolność obywateli. Konserwatyści opowiadają się za władzą elit oraz bezwzględnym respektowaniem zasad rządów prawa.
- Ustrój gospodarczy
Zgodnie z myślą konserwatywną gospodarka powinna
opierać się na prywatnej własności i zasadzie konkurencji realizowanej przez rynek. Własność prawna jest nie tylko gwarancją wolności, lecz również instrumentem tworzenia bogactwa narodu. Konserwatyści, którzy także w odniesieniu do gospodarki prezentują styl myślenia niechętny abstrakcji i metafizyce, a preferują konkret, zdrowy rozsądek i pragmatyzm,
przejściowo zaakceptowali politykę reform gospodarczych i socjalnych prowadzoną przez państwo. W latach osiemdziesiątych XX w. jednak ponownie zyskały popularność rozwiązania łączące konserwatywne wartości z ograniczeniem do minimum roli państwa.
Konserwatyści współcześni, podobnie jak ich poprzednicy, krytykują społeczeństwo masowe, w którym zanika poszanowanie dla tradycji, potrzeba przynależność, samodzielność sądów,a w efekcie również poczucie odpowiedzialności. Te zjawiska
łączą oni z kryzysem rodziny, nie docenieniem roli religii, upadkiem tradycyjnych autorytetów. Podobnie jak w przeszłości nie mają złudzeń, iż udać się wyeliminować zło z życia społecznego. Nie uważają również, że społeczną walkę z przejawami kryzysu można prowadzić, stosując narzędzia polityczne. Przyjmują wszakże, iż zwracanie uwagi na istniejące
niebezpieczeństwa jest nieodzowne i może odegrać
pozytywną rolę.

Społeczeństwo informacyjne

Społeczeństwo informacyjne to też zjawisko prawne

1. Rys Historyczny

Dawno, dawno temu, a nawet wcześniej, kiedy żyli wojownicy i rycerze, a ziemia uprawna była najwyższym bogactwem, ludzie tworzyli społeczeństwo agrarne. Ten stan utrzymywał się przez 99% dziejów ludzkości, od rewolucji neolitycznej, kiedy to człowiek odkrył uroki farmerskiego stylu życia, aż do okresu oświecenia i wynalezienia maszyny parowej. Społeczeństwo agrarne było społeczeństwem trwania – pokolenia praktycznie nie różniły się między sobą, role społeczne były dziedziczone z ojca na syna, o kobietach nie wspomnę...Ludzie raczej nie podróżowali, a ich światopogląd ograniczał się najczęściej do spraw życia codziennego i religii. Po okresie oświecenia powstało społeczeństwo nowoczesne. Podstawę bogactwa stanowiła maszyna. Ludzie przestali bać się przyrody i zaczęli ją przetwarzać. Docenili moc nauki i zaufali postępowi. Nastąpiła sekularyzacja i demokratyzacja społeczeństw, zanik analfabetyzmu i erupcja wynalazczości. Ludzie znaleźli sposób na komunikowanie się na odległość: telegraf, telefon oraz skonstruowali środki transportu szybsze i wytrzymalsze od konia. Wynaleziono środki masowego przekazu. W 1946 skonstruowano pierwszy na świecie komputer ENIAC – 160m2 powierzchni, 30 ton wagi, 18 tysięcy lamp próżniowych. Aż w latach 60-tych XX wieku w Japonii i USA zaczęto mówić o technikach informacyjnych. W 1969 miało miejsce pierwsze połączenie między dwoma komputerami usiłowano przesłać słowo „LOVE” – „L” przeszło, ale przy „O” komputer się zawiesił – był to spektakularny sukces i początek idei internetu – owocu Zimnej Wojny. Dopiero 1983 rozdzielono część edukacyjną sieci od jej części wojskowej. Obecnie szacuje się, że około 4-6% zasobów wiedzy ludzkiej znajduje się w Internecie.

Po raz pierwszy określenia „społeczeństwo informacyjne” użyto w Japonii, gdyż zauważono że społeczeństwo postindustrialne jest społeczeństwem wiedzy i informacji.


2. Rys Prawny

Fałszywe jest twierdzenie, że społeczeństwo informacyjne to tylko byt socjologiczny. W prawie przyjmuje się fikcję, że ustawodawca jest absolutny, a system prawa jest zupełnym zbiorem norm prawnych. Nie dziwi więc fakt, że pojawienie się nowego bytu socjologicznego zwróciło uwagę ustawodawcy, najpierw europejskiego, potem naszego rodzimego. Efektem tego zainteresowania stał się szereg norm prawnych, które odnoszą się do tej materii. W związku z tym zagadnieniem powstały dokumenty o charakterze ogólnym, jak i konkretne akty prawne dotyczące wyłącznie społeczeństwa informacyjnego, a także znalazło to oddźwięk w nieprzebranej masie istniejących już dyrektyw unijnych, a wkrótce też i naszych ustaw, jak choćby ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych....


Głównymi jednak aktami są:


eEurope 2005: An information society for all - An Action Plan to be presented in view of the Sevilla European Council,21/22 June 2002
eContent, wieloletni program Unii Europejskiej, mający na celu stymulowanie rozwoju i wdrażania europejskich zasobów cyfrowych w sieciach globalnych oraz promowanie różnorodności językowej w społeczeństwie informacyjnym

eEuropa+2003 Wspólne działania na rzecz wdrożenia Społeczeństwa Informacyjnego w Europie - Plan Działań sporządzony przez kraje kandydujące przy wsparciu Komisji Europejskiej Czerwiec 2001

ePolska - Plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2001-2006

Można jeszcze wspomnieć o deklaracji Sejmu RP odnośnie tworzenia społeczeństwa informacyjnego w Polsce.


Myślą przewodnią tych dokumentów jest stworzenie ram prawnych dla ułatwienia rozwoju komunikacji międzyludzkiej, a raczej międzykomputerowej. Szeroki zakres tych uregulowań obejmuje praktycznie większość zagadnień związanych z korzystaniem z Internetu. Poniżej znajduje się zarys zakresu wspomnianego wyżej planu ePolska. Po jego przeczytaniu powinien na twarzach internautów pojawić się wyraz radości – plan ma być zrealizowany w latach 2001-2006, potem w Polsce powinno być jak w Raju, a przynajmniej jak w Unii, bo wtedy już i tak tam powinniśmy być.


ePolska:



ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TELEINFORMATYCZNEJ

POWSZECHNY, TAŃSZY, SZYBSZY I BEZPIECZNY INTERNET (Powszechny, tańszy i szybszy dostęp do zasobów Internetu, Szybki Internet dla naukowców, Bezpieczeństwo sieci, Wolne oprogramowanie)

INWESTOWANIE W LUDZI I UMIEJĘTNOŚCI (Edukacja w erze cyfrowej, Praca zawodowa w gospodarce opartej na wiedzy, Powszechny udział w gospodarce opartej na wiedzy, Polskie zasoby kultury w sieciach globalnych)

STYMULOWANIE LEPSZEGO WYKORZYSTANIA TECHNOLOGII INFORMACYJNYCH (Gospodarka elektroniczna, Administracja publiczna on-line, Sądownictwo i Prokuratura w sieci, Teleinformatyka w Policji, Ochrona zdrowia on-line, Integracja społeczna on-line, Inteligentne systemy wspomagania transportu)

TELEINFORMATYKA NA OBSZARACH WIEJSKICH

ROZWÓJ RADIOFONII I TELEWIZJI CYFROWEJ