Mozart

Wolfgang Amadeusz Mozart
Wolfgang Amadeusz Mozart urodził się w Salzburgu, w Austrii, 27 stycznia 1756 roku. Kiedy był dzieckiem, miał wyjątkowy słuch, dlatego więc zaczął sam grać na fortepianie oraz skrzypcach. Uczył się pod kierownictwem swojego ojca, będącego doskonałym skrzypkiem oraz kompozytorem. Jako dziecko również uczył się języków obcych, m.in.: angielskiego, włoskiego oraz francuskiego. W późniejszych latach był uczniem włoskiego kompozytora, Padre Martini.
Swój pierwszy koncert wraz z orkiestrą stworzył w wieku sześciu lat, a w wieku ośmiu lat swoją pierwszą symfonię. Ojciec, Leopold chciał, aby syn rozwijał swoje umiejętności, dlatego wysyłał go na liczne podróże artystyczne. Pierwszą odbył wraz z siostrą Marianną i ojcem do Monachium i Wiednia w 1762 r. Następna, która trwała trzy lata prowadziła przez Belgię, Francję, Anglię, Holandię i z powrotem przez Francję, Szwajcarię do Salzburga. Podczas tych podróży napisał swoje pierwsze sonaty i symfonie oraz spotkał się z Janem Christianem Bachem oraz Carlem Friedrichem Ablem. W 1768 roku, w Wiedniu, zapoznał się z twórczością Haydna. W tym okresie powstała opera: „La Finta Semplice” i singspiel „Bastien Und Bastienne”. W 1770 w Bolonii, złożył niezwykle trudny egzamin przed najwybitniejszymi przedstawicielami muzyki włoskiej i otrzymał członkostwo tamtejszej Akademii Filharmonicznej. Od roku 1769 roku, Mozart był dyrygentem na dworze arcybiskupa salzburskiego. W 1777, porzucił służbę i wyruszył do innych miast europejskich. Podróż ta okazała się nieszczęśliwa dla Mozarta, kiedy to po krótkiej chorobie zmarła jego matka. Kiedy powrócił do rodzinnego miasta, ponownie zajął się muzyką, gł. Kościelną. W tym czasie powstała słynna „Msza koronacyjna”, „Nieszpory” oraz „Regina Coeli” i „Koncert na dwa fortepiany”. Jednak największe zainteresowanie poświęcił operze. Wkrótce otrzymał zamówienie dla opery monachijskiej na operę
„Idemenneo Re di Creta”. W roku 1779, Mozart został nadwornym organistą w Salzburgu. Po dwóch latach, po konflikcie z arcybiskupem, opuścił rodzinne miasto i przeniósł się do Wiednia. W 1781, Mozart ukończył swój pierwszy singspiel „Belmonte Und Constaze oder Entruhrung aus dem Serial”. W rok później ożenił się z Konstancją Weber. Wiedeń był miejscem intensywnej pracy i zarazem kłopotów materialnych. Pełnił tam funkcję dworskiego muzyka kameralnego i był zastępcą organisty w kościele św. Stefana, lecz to nie wystarczyło na utrzymanie rodziny. W tym czasie powstały jego najwybitniejsze dzieła takie jak: „wesela figara”, „don Giovani”, „die Zauberflote”, „La Clementa die Tito”. W ostatnich latach pisał różne rodzaje muzyki: symfonicznej, kameralnej, pieśni, msze, w tym „requiem”, którego nie zdążył ukończyć. Najdoskonalszym wzorem konstrukcji są koncerty fortepianowe Mozarta. Łączą one blask wirtuozowski z niezrównaną śpiewnością oraz odznaczają się idealnym wyrównaniem oby dwu partii: solowej i orkiestrowej. Tej harmonii między solistą a orkiestrą nie mają koncerty skrzypcowe, w których przeważa pierwiastek wirtuozowskiej brawury. Wyjątkowe zjawisko zajmują kwartety smyczkowe. Początkowo wzorowane na kwartetach Haydna. Później wybiegały poza zdobycze poprzedników. Ulubioną formą Mozarta jest muzyka kameralna. Zestawia ona różne instrumenty z fortepianem. Pierwszą większą operą rozpoczynającą cykl arcydzieł mozartowskich jest „Idomeneo”, w typie opery włoskiej. Tragicznym finałem twórczości Mozarta jest „requiem”, arcydzieło muzyki kościelnej. Umarł wśród pracy (na gruźlicę), nie dokończywszy swojego dzieła. Chora żona nie brała udziału w pogrzebie, nieliczni uczestnicy z powodu deszczu rozeszli się przed cmentarzem. Mozarta pochowano we wspólnym grobie, którego już po paru dniach nikt nie potrafił wskazać.
Twórczość Mozarta jest wszechstronna: 19 oper (gł. „wesele figara; don juan; czarodziejski flet; uprowadzenie z seraju; Cossi Fan Tutte”), 15 mszy, wstrząsające requiem, mnóstwo drobnych utworów kościelnych (m.in.: Exultate, Jubilate ze słynnym Alleluja), 49 symfonii, wiele cyklicznych utworów na orkiestrę, 25 koncertów fortepianowych, 7 skrzypcowych, koncerty na różne instrumenty, przeszło 100 arii i pieśni. Utwory Mozarta cechuje nieprzemijający wdzięk i bezpośredniość. W muzyce Mozarta przeważają cechy romańskie, lekkość, szlachetność oraz kunszt formy. Zdumiewa uniwersalnością oraz dużą liczbą dzieł. Jego nazwisko stało się synonimem muzycznego piękna i harmonii.
Bibliografia:
- Norbert Elias „Mozart portret geniusza”
- Max Becker „Wolfgang Amadeusz Mozart- Bibliografia ilustrowana”
- Jan Miller „Poczet wielkich muzyków”
- Bogusław Schaeffer „Dzieje muzyki”
- Mieczysława Hanuszewska „1000 kompozytorów”
- Józef Kański „Przewodnik operowy”