Wolfgang Amadeusz Mozart - klasyk wiedeński

Wolfgang Amadeusz Mozart
Ten słynny klasyk wiedeński urodził się 27 stycznia 1756 roku, w Salzburgu, z małżeństwa Leopolda Mozarta oraz Anny Marii jego pełne imię i nazwisko brzmiało Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart, jednak było trudne do zapamiętania, więc zazwyczaj używano formy Wolfgang Amadeus Mozart. Ten słynny kompozytor zmarł 5 grudnia 1791 roku w Wiedniu (w tym mieście kompozytor przebywał większość swojego życia, dlatego też jest nazwany klasykiem wiedeńskim). Obywatel Austrii muzyk i jeden z nawybitniejszych kompozytorów wszechczasów.
Mozarta można określić trzema słowami – geniusz i cudowne dziecko. W wieku 3 lat gra na klawikordzie. Rok później na skrzypcach. W wieku pięć i pół lat tworzy własne kompozycje. W wieku 6 lat występuje przed cesarzem austriackim Franciszkiem I. Mozart miał także niesamowitą pamięć. Zapisał Miserere Gregoria Allegri po jednorazowym odsłuchaniu go w Kaplicy Syksyńskiej.
Wielu kompozytorów okazywało przejawy ulubienia Mozarta. Czajkowski napisał suitę Mozartiana na cześć austriackiego kompozytora, a Mahler umarł ze słowem "Mozart" na ustach. Krytyk muzyczny James Svejda, wypełniając podanie o pracę, w pytaniu o religię napisał "Mozart".
Dorobek Mozarta to ponad 600 kompozycji, w tym 20 oper, 68 symfonii, 27 koncertów i 19 mszy.
Mozart i muzyka kameralna
Na muzykę kameralną Mozarta składa się 26 kwartetów smyczkowych i 6 kwintetów smyczkowych. Kwartety Mozarta to głównie cykl trzyczęściowych Kwartetów Mediolańskich - jest o tyle interesujący, że utwory te mogą być uznane za prekursorskie w stosunku do późniejszych bardziej rozbudowanych kwartetów smyczkowych. Bardziej rozbudowane stylistycznie są Kwartety Wiedeńskie, skomponowane w 1773 roku. Prawdopodobnie w Wiedniu Mozart słyszał kwartety Józefa Haydna i był pod ich wielkim wrażeniem. Mozart chociaż naśladował swoich kolegów artystów, ciągle nie jest w stanie osiągnąć poziomu Haydna w tym najtrudniejszym ze wszystkich gatunków muzycznych.
Mniej liczne kwintety smyczkowe na dwoje skrzypiec, dwie altówki i wiolonczelę niekiedy uznaje się za będące na jeszcze wyższym poziomie niż kwartety.

Muzyka instrumentalna Mozarta
Mozart swoją twórczość orkiestralną pisał na zespoły smyczkowe (np. wczesne Divertimenti KV 136-138), jak również na instrumenty dęte i rozmaite kombinacje instrumentów smyczkowych i dętych. Tak zwana Gran Partita (Serenada) jest najznakomitszym dziełem Mozarta. Mozart pozostawił ogromną liczbę tańców z orkiestrą, włączając w to menuety (ponad 100), kontredanse i Deutsche Tnze (albo Lndler, będący pierwowzorem walca). Deutsche Tnze (56 w okresie 1787-1791) zostały napisane głównie na publiczne bale w Wiedniu.
Symfonie
Mozart napisał około 60 pełnych symfonii (a więc znacznie więcej niż przytaczanych 41 symfonii w tradycyjnych wydaniach). Twórczość symfoniczna Mozarta obejmuje okres 24 lat, od 1764 do 1788 roku.
Tzw. wczesne symfonie (1764-1771), napisane w stylu włoskich uwertur, zbudowane są z następujących części: Allegro-Andante-Allegro; tylko w niektórych z nich pojawił się menuet jako część trzecia (charakterystyczna dla późniejszej w pełni ukształtowanej formy symfonicznej) - Symfonia No 1, Symfonia NO 2, wyróżnia się trzy cykle symfoni Salzburskich:
Symfonie Salzburskie 1772-73 - 11 symfonii z tego cyklu napisanych przed trzecią podróżą do Włoch może być podzielonych na dwie grupy: 5 germańskich symfonii koncertowych z menuetami każda trwająca ok. 20-25 minut; 6 włoskich symfonii w stylu uwertury bez menueta, każda trwająca ok. 8-9 minut. Żadna z tych symfonii nie została opublikowana drukiem za życia Mozarta.
Symfonie Salzburskie 1773-75- ten cykl symfoniczny także może być podzielony na dwie grupy, z których bardziej znacząca zawiera 7 germańskich symfonii koncertowych z menuetem, a druga tylko jedną symfonię we włoskim stylu, napisaną na podstawie uwertury operowej. Także i żadna z tych z tych symfonii nie ukazała się drukiem za życia Mozarta.
Symfonie Salzburskie 1775-1783 - podczas gdy w okresie od 1770 do 1775 Mozart stworzył nie mniej niż 36 symfonii, w następnych ośmiu latach powstało ich jedynie 9. Można to tłumaczyć rozczarowaniem kompozytora w stosunku do salzburskiego establishmentu, jak również miernego poziomu zespołów muzycznych, jakie istniały w mieście. Ten okres może być też uznany za przejściowy ku okresowi ostatnich największych symfonii.
Symfonie postsalzburskie
W 1778 roku Mozart przybył do Paryża w poszukiwaniu posady godnej jego talentu, ale takiej właściwie nie znalazł. Niemniej jednak to w czasie tej wizyty napisał tak zwaną Symfonię Paryską,która jest szczególnie interesująca z racji bogatej i nowoczesnej instrumentacji.

Koncerty
Wśród innych prac są Koncert na harfę, flet i orkiestrę, wysoce oryginalny dzięki połączeniu wielu instrumentów, Koncert na fagot i orkiestrę i pięć Koncertów na skrzypce i orkiestrę, z których ostatni wyróżnia się pięknem melodii i zręcznym wykorzystaniem technicznych i ekspresyjnych możliwości instrumentu, chociaż Mozart prawdopodobnie nigdy nie przebadał wszystkich możliwości skrzypiec, jak inni kompozytorzy po nim, np. Beethoven i Brahms.
I wreszcie, do gatunku koncertów należy ważny utwór – Symfonia koncertująca Es-dur (Sinfonia concertante) na skrzypce, altówkę i orkiestrę, z niezwykłą partią altówki, wykorzystania której tylko jeden przykład był uprzednio znany (u Carla Stamitza - ale Mozart prawdopodobnie go nie słyszał). Natomiast Symfonia koncertująca (Sinfonia concertante) na flet, obój, róg, fagot i orkiestrę , jest uznana za zaginioną, a znany utwór na podobny skład (obój, klarnet, róg, fagot) prawdopodobnie ma niewiele (lub nic) wspólnego z Mozartem.
Muzyka sakralna
Muzyka sakralna Mozarta to głównie kompozycje wokalne, chociaż są też przykłady muzyki instrumentalnej, jak 17 Sonat kościelnych (lub organowych) na dwoje skrzypiec, kontrabas i organy, (niektóre także z trąbkami i kotłami) skomponowane między rokiem 1767 i 1780.
Do dzieł sakralnych należy szereg kompozycji innego rodzaju, wśród nich Kyrie, ofertoria, antyfony, motety (Exsultate, Jubilate).
Muzyka sakralna Mozarta prezentuje bogatą stylistycznie mozaikę: elementy tematów chorału gregoriańskiego spotykają się z surowymi kontrapunktami, niekiedy pojawiają się elementy operowe.
Opera
W 1767 roku Mozart skomponował swoją pierwszą operę, jeśli można jej mianem określić scholastyczny dramat muzyczny Apollo et Hyacinthus (KV 38). Zachowując należny szacunek dla tej pierwszej próby, Bastien i Bastienne (1768) dała już całkiem inny rezultat. Młody muzyk był już zdolny do panowania nad tematem, a jego muzyka emanowała sielankową radością i urokiem spontaniczności. Później, na zlecenia otrzymane w Mediolanie i Salzburgu, powstały pierwsze włoskie opery (opera seria i serenata teatrale: Mitridate re di Ponto (1770), Ascanio in Alba, Il sogno di Scipione, Lucio Silla.
W swych dojrzałych latach Mozart skomponował dwa istotne dzieła należące do gatunku operowego: Idomeneo re di Creta (1780) i La clemenza di Tito, (1791).
Po wielu latach od swego debiutu w niemieckim dramacie muzycznym, Mozart powrócił do tego gatunku w Uprowadzeniu z Seraju (1782) i Czarodziejskim flecie (1791) Czarodziejski flet był krytykowany za niedorzeczności libretta Emanuela Schikanedera, które było wielokrotnie przerabiane - pierwsze wykonanie nie odniosło zresztą sukcesu.

Ciekawostki z życia
Miał świetną pamięć - po jednorazowym usłyszeniu utworu, potrafił go odtworzyć.
Miał 163 cm wzrostu.
Skomponował pierwszy utwór w wieku 5 lat.
Jego ostatnią kompozycją była Msza Żałobna "Requiem", której nie dokończył z powodu śmierci.
Zmarł w Wiedniu.
Powodem śmierci reumatyzm i zakażenie krwi paciorkowcem.