Pojęcie absolutyzmu

Pojęcie absolutyzmu oświeconego pojawia się w historii w XIX w. Jego cechą jest zeswiecczenie państwa oraz ucywilizowanie stosunków prawnych. W okresie absolutyzmu monarcha uważal, że rzadzi z mandatu bożego, natomiast absolutyzm oświecony przyjmował zasade, że monarcha rządzi z mandatu ludu na podstawie umowy społecznej. Obywatele w państwie monarchii absolutnej oświeconej cieszą się wolnością osobistą i cywilną, istnieje wolność opinii, aczkolwiek jest to wolność ograniczona do wąskiego grona oświeconych. W praktyce rządowej absolutyzmu widać pewne charakterystyczne tendencje. Były to między innymi reformy społeczne, które państwa monarchii oświeconej, przeprowadzały.
Fryderyk II - król pruski był prekursorem w dziedzinie zniesienia tortur i reformy sądownictwa.Przeprowadził również reformę administracji. Powstały trzy nowe ministerstwa: Generalny Dyrektoriat, który zajmował się policją, wojskiem i finansami, Ministerstwo Gabinetowe-sprawami zagranicznymi a Ministerstwo Sprawiedliwości sądownictwem oraz sprawami wyznaniowymi.Administracja lokalna została scentralizowana. Państwo podzielono na departamenty kamer oraz powiaty.
Drugim przykładem monarchy absolutnego oświeconego jest Józef II - cesarz austriacki. Przeprowadził on reformy administracyjne, społeczne, gospodarcze, skarbowe, kościelne, sądownicze i szkolne. Wszelkie instytucje administracji państwowej Józef II połączył w jedną wielką centralę administracyjną .Rządy centralne podzielono na pięć resortów: Nadworna Rada Wojenna zajmowała sie wojskiem,Nadworna Izba Skarbowa-finansami, Kancelaria Stanu odpowiadała za sprawy zagraniczne oraz zarządzanie dworem monarszym, Najwyższa Izba Sprawiedliwości za sądownictwo, Zjednoczona Kancelaria Nadworna Czesko-Austriacka za sprawy wewnętrzne państwa. Ponadto utworzono Radę Stanu, która kontrolowała wszystkie władze państwowe oraz była organem doradczym władcy.Ujednolicono administrację lokalną. Kraj podzielono na gubernie, cyrkuły, miasta i dominia.
Katarzyna II, caryca Rosji starala sie umocnic swoja wladze, dążyla do całkowitego podporządkowania sobie aparatu administracyjnego państwa. Rządzila przy pomocy doradców i faworytów. Jako organ doradczy cesarza utworzono Senat Rządzący. Późćniej senat zajmował się również finansami, skarbowością, sądownictwem, pełnił też funkcję sądu najwyższego. Przy senacie powstała prokuratura, na której czele stał generalny prokurator.Miała ona sprawować nadzór nad działalnością senatu i wykonywaniem jego zarządzeń. Zasadnicza reforma dokonała sie nieco później.Wtedy to Rosję podzielono na okręgi administracyjne zwane guberniami..Dzieliły się one na prowincje a te z kolei na dystrykty. Ogólnie rzecz biorąc reformy przeprowadzone w czasach absolutyzmu oświeconego ograniczały przywileje stanowe, w sumie jednak były raczej próbą modernizacji starego porzadku społecznego, niż jego radykalnej zmiany. Do najistotniejszych celów przyświecających reformom należalo utrzymanie silnej i niepodzielnej władzy monarchy. W historycznej perspektywie absolutyzm oświecony otworzył droge do znacznie głebszych przekształceń społeczno-gospodarczych, choć stało sie to wbrew zamierzeniom władców absolutyzmu oświeconego.