Metody i techniki obsługi ruchu turystycznego

Metody i Techniki Obsługi Ruchu Turystycznego


Zakres materiału

1. Podstawowe pojęcia i definicje związane z turystyką i ruchem turystycznym .
2. Systemy organizacji obsługi ruchu turystycznego na świecie .
1. Światowa Organizacja Turystyki ( WTO ) .
2. Polityka Unii Europejskiej w dziedzinie turystyki .
3. Organizacje turystyczne w wybranych krajach europejskich
3. Organizacja i zadania organów administracji państwowej i samorządowej .
1. Zarys historii turystyki w Polsce .
2. Struktury organizacyjne .
3. Polska Organizacja Turystyczna .
4. Polskie Izby Turystyczne .
5. Polska Agencja Rozwoju Turystyki .
6. Instytut Turystyki .
4. Krajowy ruch turystyczny ( statystyka w turystyce w Polsce ) .
1. Regiony turystyczne w Polsce .
2. Uczestnictwo Polaków w turystyce .
3. Charakter podróży krajowych .
4. Charakter podróży zagranicznych .
5. Uczestnictwo dzieci i młodzieży w turystyce .
6. Turystyka osób niepełnosprawnych .
7. Seniorzy w turystyce .
5. Elektroniczny rynek turystyki zagranicznej i w Polsce .
1. Komputeryzacja w hotelach i biurach podróży .
2. Komputerowe systemy rezerwacji .
3. Komputerowe systemy informacji turystycznej .
6. Organizacja , struktura i zakres działalności biur podróży .
1. Rodzaje biur podróży .
2. Polskie biura podróży w świetle ustawy o usługach turystycznych .
3. Warunki założenia biura podróży . Tryb postępowania , dokumentacja .
4. Kryteria doboru kadry pracowniczej .
5. Turystyczny Kodeks Etyczny .
7. Umowy turystyczne w ruchu krajowym i międzynarodowym .
1. Rodzaje umów .
2. Prawa i obowiązki stron .
3. Zawieranie umów .
4. Skutki prawne odstąpienia od warunków umowy .
5. Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umów z klientem .
6. Karta Frankfurcka .
8. Ubezpieczenia w turystyce .
1. Firmy ubezpieczeniowe .
2. Pośrednictwo ubezpieczeniowe .
3. Rodzaje ubezpieczeń .
4. Podstawowe dokumenty .
9. Tworzenie produktu turystycznego .
1. Pojęcie produktu turystycznego .
2. Formy turystyki przyjazdowej i wyjazdowej .
3. Rodzaje imprez turystycznych .
4. Techniki programowania , kalkulacji , organizacji i obsługa imprez turystycznych .
5. Krajowy ruch przyjazdowy i wyjazdowy .
6. Zagraniczny ruch krajowy i przyjazdowy .
7. Przygotowanie i realizacja imprez turystycznych .
8. Programowanie imprez specjalistycznych .
9. Podstawowa dokumentacja .
10. Zasady akwizycji .
11. Rozliczanie imprez turystycznych .
10. Transport w turystyce .
1. Komunikacja kolejowa .
2. Komunikacja lotnicza .
3. Komunikacja morska .
4. Komunikacja na jeziorach .
5. Komunikacja na rzekach .
6. Komunikacja autobusowa .
11. Kadra w obsłudze ruchu turystycznego . Rodzaje , zakres uprawnień i obowiązków .
1. Pilotaż wycieczek .
2. Przewodnictwo turystyczne .
3. Organizator turystyki .
4. Wychowawca kolonijny .
12. Przepisy paszportowe , wizowe , celno-dewizowe , graniczne , sanitarne w kraju docelowym i tranzytowym .
1. Polskie przejścia graniczne .
2. Rodzaje paszportów i wiz .
3. Polskie placówki dyplomatyczne na świecie .
4. Opieka konsularna nad turystami .
5. Bezpieczeństwo uczestników imprez .
6. Obowiązek szczepień .
13. Proekologiczny rozwój turystyki i rekreacji w Polsce .
1. Ekologiczne uwarunkowania i funkcje turystyki .
2. Turystyka alternatywna .
3. Ekoturystyka .


PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE ZWIĄZANE Z TURYSTYKĄ I RUCHEM TURYSTYCZNYM


Ruch turystyczny – zjawisko o charakterze społeczno-kulturowo-ekonomicznym polegające na podróżowaniu w celach rekreacyjnych , poznawczych , duchowych , zdrowotnych i rozrywkowych . Jest to ruch dobrowolny i czasowy ( bez motywów zarobkowania i osiedlania się

Obsługa ruchu turystycznego – gospodarka turystyczna oparta na środkach materialnych i organizacyjnych , która urzeczywistnia potrzeby transportowe , noclegowe , żywieniowe i inne towarzyszące usługi mające na celu realizację podróży podjętej przez turystę .


Fazy rozwoju ruchu turystycznego :
• Faza pierwsza – od zakończenia I wojny światowej do końca lat 50. W wyjazdach turystycznych dominowały cele wypoczynkowe i rekreacyjne .Istotna była regeneracja sił fizycznych .
• Faza druga – okres lat 1960 – 1980 . Wzrost liczby wyjazdów . Cele : bierny wypoczynek i rozrywka .
• Faza trzecia – okres od 1980 . Cele : wypoczynkowe poznawcze , duchowe .
Obecnie można dodać fazę czwartą – okres obejmujący przełom wieków , w którym następuje silny wzrost turystyki poznawczej , a także rozwój turystyki biznesowej i zwrot ku naturze ( ekoturystyka ) .


Klasyfikacja ruchu turystycznego (w literaturze jest wiele różnych ) ( WTO ) :
 Według kryterium pochodzenia turysty :
1. turystyka krajowa – podróże po własnym kraju .
2. turystyka przyjazdowa – przyjazdy osób mieszkających stale gdzie indziej .
3. turystyka wyjazdowa – wyjazdy osób poza teren
Dalsze podgrupy :
- turystykę wewnątrz krajową tworzy turystyka krajowa i przyjazdowa ;
- turystykę narodową tworzy turystyka krajowa i wyjazdowa ;
- turystykę zagraniczną tworzy turystyka przyjazdowa i wyjazdowa ;


Rys. Formy i kategorie turystyki .



 Według kryterium motywacji wyjazdów ( zgodnie z podziałem W.Gaworeckiego ) :
4. Turystyka wypoczynkowa ( regeneracja sił fizycznych i psychicznych ) : weekendowa , urlopowa , a także lecznicza lub uzdrowiskowa ;
5. Turystyka kulturalna : poznawcza , alternatywna , pielgrzymkowa ( religijna ) ;
6. Turystyka sportowa : aktywna i pasywna ;
7. Turystyka towarzyska : rodzinna , klubowa , grup nieformalnych ;
8. Turystyka związana z gospodarką ;podróże w interesach , uczestnictwo w kongresach , targach , wystawach , konferencjach , turystyka motywacyjna ;
9. Turystyka związana z polityką : turystyka dyplomatyczna , uroczystości polityczne ;
Inne wyróżniane rodzaje turystyki : krajoznawcza , kwalifikowana , morska , etniczna , polonijna , młodzieżowa , gastronomiczna , seniorów , osób niepełnosprawnych , agroturystyka .

 W.I.Azar (1972 ) dzieli turystykę z uwzględnieniem :
• Miejsca pobytu ( kraj , zagranica ) ;
• Stopnia aktywności ( aktywna , pasywna ) ;
• Celu wyjazdu ;
• Sposobu organizacji ( zorganizowana lub nie , grupowa lub indywidualna ) ;
• Czasu pobytu ( krótkotrwały lub długotrwały ) ;
• Używanego środka lokomocji ;
• Rodzaju zakwaterowania ;
• Różnic w intensywności przemieszczeń turystycznych ( stała lub sezonowa ) ;
 Radziecki geograf M.A.Ananiew (praca D.Jakubikov i in. 1995) podaje podział według :
• Celu ;
• Czasu ;
• Miejsca zakwaterowania ;
• Charakteru pobytu ;
• Rodzaju transportu ;
 Z punktu widzenia organizatora obsługi ruchu turystycznego , czyli biura podróży , istotny jest podział według następujących kryteriów :
1. Forma organizacji :
a. Zorganizowany ;
b. Niezorganizowany ;
2. Kierunek ruchu w stosunku do organizatora :
a. wyjazdowy ;
b. przyjazdowy ;
3. Sposoby rozliczania :
a. Krajowy ;
b. Zagraniczny ;
4. Wielkość :
a. Indywidualny ;
b. Grupowy ;
c. Masowy ;


Rys. Odwiedzający w strukturze ogółu podróżnych .
Region turystyczny – stosunkowo jednorodny obszar , który wyróżnia się z otoczenia określonymi cechami naturalnymi lub nabytymi ( czyli charakteryzuje się atrakcyjnymi walorami turystycznymi ) .

Rzeczywisty region turystyczny – już zagospodarowany i odwiedzany
Potencjalny region turystyczny – nie zagospodarowany , bez lub z bardzo małym ruchem turystycznym

Biorąc pod uwagę usytuowanie obszarów popytu i podaży turystycznej > wydziela się dwa podstawowe :
• Turystyczny region metropolitalny ( duże skupiska miejskie ) ;
• Turystyczny region preferencyjny ( duża atrakcyjność walorów przyrodniczych ) . Dzieli się ze względu na kształt obszaru na :
 Regiony pasmowe ( najczęściej przy wybrzeżach ) ;
 Węzłowe ( najczęściej związane ze środowiskiem górskim i pojeziernym ) ;


Światowa Organizacja Turystyki ( WTO ) wyodrębnia sześć światowych makroregionów , w ramach których wyznacza 12 subregionów :

1) EUROPA – wschodni , północny , zachodni i południowy subregion ;
2) AMERYKA – A.Północna , A.Południowa , A.Środkowa , Karaiby ;
3) AZJA WSCHODNI i OBSZAR PACYFIKU z AUSTRALIĄ ;
4) AFRYKA – wschodni , północny , zachodni , południowy , środkowy subregion ;
5) BLISKI WSCHÓD
6) AZJA POŁUDNIOWA


Największymi regionami w Europie , ze względu na skalę ruchu turystycznego i położenie są
 Turystyczny region basenu Morza Śródziemnego ;
 Turystyczny region alpejski ;


SYSTEMY ORGANIZACJI RUCHU TURYSTYCZNEGO NA ŚWIECIE

Systemy organizacji obsługi ruchu turystycznego na świecie tworzą :
• Organizacje i stowarzyszenia turystyczne o charakterze lokalnym , regionalnym , krajowym międzynarodowym lub światowym ;
• Jednostki organizacji rządowej i samorządowej ;
• Organizacje społeczne ;
• Podmioty gospodarcze – producenci usług turystycznych , jednostki pośredniczące ;

Pierwsze organizacje turystyczne powstały w XIXw. A były to zrzeszenia turystów górskich :
 W 1857r. British Alpin Club w Anglii ;
 W 1873r. Towarzystwo Tatrzański w Polsce ;
Najstarszą organizacją turystyczną jest Międzynarodowa Liga Towarzystw Turystycznych powstała w 1898r. , która w 1919r. Zmieniła nazwę na Międzynarodowe Stowarzyszenie Turystyki ( Alliance International de Tourisme AIT )
Światowa Organizacja Turystyki ( WTO )
Polska jest członkiem – założycielem WTO . Światowa Organizacja Turystyki powstała w 1925r. Jako spadkobierczyni Międzynarodowej Unii Oficjalnych Organizacji Turystycznych działającej od 1874r. Jej siedziba mieści się w Madrycie .
Obecnie do WTO należy 139 państw , reprezentowanych przez rządowe organy do spraw turystyki i ponad 350 członków afiliowanych . WTO jest jedną z nielicznych instytucji międzynarodowych o statucie organizacji międzyrządowej dopuszczającej udział w jej pracach przedstawicieli sektora prywatnego . Przynosi to dobre efekty , umożliwiając wszechstronne uwzględnienie specyfiki przemysłu turystycznego , w którym sektor prywatny pełni decydującą rolę .
Głównym celem działalności Światowej Organizacji Turystyki jest promocja i rozwój turystyki jako dziedziny stymulującej przedsiębiorczość i rozwój gospodarczy , a także sprzyjającej wzajemnemu zrozumieniu się narodów , a także inicjowanie działań w zakresie ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego .
Najwyższą władzą WTO jest Zgromadzenie Ogólne . Posiedzenia Zgromadzenia organizowane są co dwa lata . Ostatnie odbyło się po raz pierwszy w dwóch państwach – Republice Korei i Japonii . Sekretarzem generalnym Światowej Organizacji Turystyki jest Francesco Frangillio , a jego kadencja upłynie w 2005r.
Zatwierdzone hasło na światowe dni turystyki ( 27 wrzesień 2003 )
„ Turystyka – siłą napędową w działaniach na rzecz zwalczania skutków ubóstwa , tworzenia nowych miejsc pracy i zapewnienia spokoju społecznego ”

Zgromadzenie wybrało Algierię jako gospodarza głównych obchodów światowego Dnia Turystyki w 2003r. Dokonano również wyboru miejsca i terminu XV posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego – zostanie ono zorganizowane w październiku 2003r. W Pekinie .



Adresy internetowe międzynarodowych organizacji turystycznych :
 WTO www.world-tourism.org
 OECD www.oecd.org
 WORL TRAVEL www.TourismCouncil & www.wttc.org
 EUROSTAT www.eu.int/comm/eurostat


Tendencje turystyki światowej i europejskiej według WTO :
Według wstępnych wyników WTO , liczba międzynarodowych podróży wyniosła w 1999r. 663 miliardy , czyli o 4,1% więcej niż w poprzednim roku ;
Przychody z turystyki międzynarodowej wzrosły nieco mniej ( blisko 3% ) , osiągając kwotę 453 miliardów USD ;
Bardzo dobre wyniki osiągnął Region Wschodniej Azji i Pacyfiku z ogólną liczbą przyjazdów 97milionów , o 10,5% więcej niż w 1988r. Wzrost objął wszystkie ważniejsze kraje regionu , zwłaszcza Malezję ( +42,9% ) , Singapur ( +11,1% ) , Tajlandię ( +10,3% ) , prowincję Hong – Kong ( +11,5% ) i Chiny ( +7,9% ) ;
Ruch turystyczny w Europie wzrósł w 1999r. O 2,3% . Był to dobry rok dla południa kontynentu , zwłaszcza Grecji ( +9,9% ) i Hiszpanii ( + 9,2% ) . Dobre wyniki zanotowano też w Irlandii ( + 7,4% ) i Holandii ( +5,3% ) .Z drugiej strony , we wschodniej i środkowej Europie nastąpił spadek liczby przyjazdów ( do Węgier – o 13,8% , Polski – o 4,5% i Czech – o 1,8% ) . Duże straty poniosła też Turcja i Chorwacja ;



Europa pozostaje nadal regionem o największej liczbie wizyt – w latach 1995 – 1999 60% wszystkich światowych podróży zrealizowano właśnie w Europie . Najliczniej odwiedzaną częścią kontynentu była w 1999r. Europa Zachodnia ( 34,7% wizyt ) a w następnej kolejności Europa Południowa ( 30,4% wizyt ) i Środkowo – Wschodnia ( 21,1% wizyt ) .
80% międzynarodowych turystów w Europie pochodzi z krajów europejskich , a 87% wyjazdów Europejczyków realizuje się w Europie .


Na seminariach podczas targów turystycznych w Berlinie na ITB2000 podkreślono następujące tendencje :

Najważniejszymi elementami rynku będą w najbliższej przyszłości : kobiety , osoby samotne , mieszkańcy dużych miast , osoby osiągające dochody przeciętne i wyższe , a także lepiej wykształcone , w wieku 25 – 40 lat ;
Ze względu na starzenie się społeczeństw europejskich wzrasta liczba podróży osób w wieku powyżej 65 lat – w 1999r. O 16% . Obecnie 1% wszystkich podróży stanowią wyjazdy osób w wieku emerytalnym ;
Rośnie popyt na usługi spakietowane , zwłaszcza w podróżach daleko dystansowych ;
Wzrost popytu na turystykę zdrowotną ( uzdrowiska i usługi sanatoryjne ) ;
Skracanie przeciętnej długości pobytu ;
Maleje zainteresowanie turystyką aktywną ( turystyka górska , noclegi na campingach itp. ) na rzecz spokojnego wypoczynku na plaży ;
Rosnącą rolę spektakularnych imprez organizowanych w dużych miastach , przy malejącej roli tradycyjnej turystyki kulturalnej ;


Natomiast ETC zwraca uwagę na liczne zagrożenia i wyzwania stojące przed turystyką europejską :

Rosnąca oferta różnych towarów i usług może stanowić rosnącą konkurencję wobec wydatków na turystykę ;
Rosnące rozwarstwienie dochodów gospodarstw domowych sprawia , że będziemy mieli do czynienia z jednej strony z grupą osób coraz bogatszych ale dysponujących małą ilością czasu wolnego , a z drugiej strony – z grupami uboższymi mającymi więcej czasu wolnego , ale mniejszą ilością pieniędzy ;
Postęp technologiczny , zwłaszcza w systemach informacji i dystrybucji – wymusi zmiany w branży turystycznej . Już obecnie rosnąca liczba doświadczonych turystów chętnie wykorzystuje nowe możliwości techniczne do samodzielnego organizowania podróży i dokonuje rezerwację bezpośrednio u usługodawców ;
Turyści stają się bardziej wrażliwi na zjawiska recesyjne w gospodarce oraz zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub ekologicznego ;

Miejsce Polski w turystyce światowej
Według oszacowań Instytutu Turystyki liczba przyjazdów turystów wyniosła 17,95 milionów Mimo spadku , Polska nadal zajmuje w ostatnio publikowanym rankingu Światowej Organizacji Turystyki wysoką ( dziesiątą ) pozycję pod względem liczby przyjazdów .
Należy podkreślić , że stosunkowo wysokie pozycje turystyki przyjazdowej do Polski są w głównej mierze wynikiem dużej liczby wielokrotnych odwiedzin Polski przez mieszkańców krajów sąsiednich , a w dalszej kolejności mieszkańców pozostałych krajów europejskich . Łączne przychody dewizowe Polski ( po uwzględnieniu wydatków turystów , odwiedzających jednodniowych oraz płatności rejestrowanych przez NBP ) , wyniosły w 1999r. 6,1 miliarda USD . W stosunku do roku 1998 oznacza spadek o 23,2% i przesunięcie w rankingu WTO z 12 na 17 miejsce wśród najwięcej zarabiających na turystyce państw świata . Spadek wpływów dewizowych zanotowano również w : Turcji ( 36% ) , Chorwacji ( 7% ) , Słowacji ( 5,9% ) i niektórych krajach Europy Środkowej .
Powrót turystów na rynki Azji Południowo – Wschodniej korzystnie wpłynął na pozycję Australii i Tajlandii , które wyprzedziły Polskę na liście rankingowej Światowej Organizacji Turystyki .


Prognozy WTO rozwoju turystyki do 2020 roku :
 Liczba podróży na świecie wyniesie w 2020r. Około 1561 milionów , a wpływy osiągną wartość blisko 2 bilionów USD ;
 Europa pozostanie najczęściej odwiedzanym regionem świata – przewiduje się 717 milionów podróży w 2020r. I 46% udział w światowym rynku ;
 Wśród poszczególnych regionów Europy największy wzrost przyjazdów odnotują : Kraje Europy Środkowo – Wschodniej ( 223 miliony ) oraz Południowo – Wschodniej – kraje basenu Morza Śródziemnego ( 212 milionów ) ;
 Region Azji Wschodniej i Pacyfiku stanie się drugim z kolei najczęściej odwiedzanym miejscem na świecie – jego udział wzrośnie do 25% .

Gospodarka turystyczna : podstawowe oszacowania i prognozy WTTC .
Zgodnie z szacunkami WTTC w 2000r łączny popyt turystyczny na świecie wyniesie około 4,5 bilionów USD i w okresie do 2010r. Wzrośnie prawie dwukrotnie ( do około 8,5 bilionów USD ) . Średnie roczne tempo wzrostu popytu wyniesie około 4,2% .Oznacza to , że w 2000r. W skali całego świata przemysł związany z turystyką i podróżami przyczyni się do wytworzenia 4,1% Produktu Krajowego Brutto ( 1359 milionów USD ) . Wpływ szeroko rozumianej gospodarki turystycznej jest znacznie większy . Szacuje się , że jej udział wzrośnie o 10,8% .



Rys. Przewidywane roczne tempo wzrostu niektórych składników konsumpcji turystycznej ( 2000 – 2010 ) .



Rys. Kraje świata przyjmujące najwięcej turystów zagranicznych ( w mln )
Miejscowości ( ośrodki ) przyjmujące najwięcej przyjezdnych z państw wyszczególnionych w tabeli .

Francja :
 Lazurowe Wybrzeże : Cannes , Nicea ;
 Paryż ;
 Sanktuaria Maryjne : Lurt , Lasalett , Taize i inne ;
 Champagne , dolina Loary ;
Hiszpania :
• Costa Brava ;
• Madryt ;
• Sevilla ;

USA :
 Nowy Jork + okolice ;

Włochy :
• Rzym + Watykan ;
• Północne Włochy : Florencja , Mediolan ;
• Riviera Atlantycka : Rimini , Wenecja ;

Chiny :
 Pekin ;
 Shanghai ;
 Shaolin
Wlk.Bryt. :
• Oxford ;
• Londyn ;
• Cambridge ;


Rys. Kraje świata zarabiające najwięcej na turystach zagranicznych ( w mld.$ )

Rys. Kraje świata , których mieszkańcy wydają najwięcej na turystykę ( w mld $ )

Rys. Prognozy przyjazdów na świecie według regionów


Organizacje międzynarodowe w turystyce
Turystyka jako zjawisko społeczno , ekonomiczno , kulturowo , przestrzenne i ekonomiczne sprawia wraz z zespołem zagadnień z nią związanych zajmują się pośrednio lub bezpośrednio organizacje międzyrządowe . Wspólną cechą ich działalności i dążeń jest stworzenie dogodnych warunków rozwoju i efektywnej współpracy międzynarodowej w turystyce . Organizacje te dzieli się na dwie podstawowe grupy :

Międzynarodowe ( rządowe ) – tworzone przez państwa i działające na podstawie umów międzynarodowych , charakteryzujące się istnieniem stałych organów o określonych kompetencjach i uprawnieniach . Do takich struktur o rozmiarze światowym należy ONZ , w ramach której sprawami turystyki zajmują się następujące organy : Zgromadzenie Ogólne , Rada Gospodarcza i Społeczna , czy też organizacje wyspecjalizowane ONZ takie jak : UNESCO , FAO , Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju , Organizacja Międzynarodowa Lotnictwa Cywilnego , Międzynarodowa Organizacja Pracy , Międzynarodowy Fundusz Walutowy , Światowa Organizacja Turystyki ( WTO ) i inne . Natomiast do organizacji o zasięgu regionalnym zalicza się między innymi : Unię Europejską , Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju , Między amerykańskie Kongresy Turystyki , Arabski Związek Turystyczny . Do najważniejszych aktów prawno – międzynarodowych w aspekcie turystyki należy zaliczyć :
1) Konwencja celna ( Nowy York 1954r. ) dotycząca ułatwień celnych dla potrzeb turystyki ;
2) Konwencja o odpowiedzialności hotelarzy za rzeczy podróżnych w hotelu ( Paryż 1962r. )
3) Konwencja o przedmiocie umowy o : podróż – organizacja i pośrednictwo podróży ( Bruksela 1970r. );
• Pozarządowe – tworzone przez związki , instytucje , osoby prawne i fizyczne z różnych państw .


Organizacje Pozarządowe są dzielone na :

 Zajmujące się ogólnymi sprawami turystyki :
• Organizacje uniwersalne np. Międzynarodowa Akademia Turystyki w Monte Carlo ( 1951r. ) , Stowarzyszenie Turystyczne w Luksemburgu ( 1898 ) ;
• Organizacje regionalne np. Europejska Komisja Turystyki , Stowarzyszenie Turystyczne Rejonu Oceanu Spokojnego ;
 Zajmujące się wybranymi zagadnieniami turystyki np. Międzynarodowa Federacja Samochodowa ( Paryż 1904r. ) , Międzynarodowa Federacja Motocyklowa ( 1904r. ) ;
 Zawodowe Organizacje Turystyczne :
• Transportowe np. Międzynarodowy Związek Przewoźników Drogowych , Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego ( IATA ) ;
• Hotelarskie np. Międzynarodowe Stowarzyszenie Hotelowe ( Londyn 1946r. ) , Międzynarodowa Federacja Schronisk Młodzieżowych ( Amsterdam 1932r. )
• Podróż np. Światowa Organizacja Biur Podróży ( WATA ) ( Genewa 1949r. ) , Światowa Federacja Stowarzyszeń Biur Podróży ( FUAAV ) ( Rzym 1966r. ) ;
 Organizacje pośrednio związane z turystyką np. Międzynarodowa Izba Handlowa , Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych ;

ORGANIZACJE TURYSTYCZNE W WYBRANYCH KRAJACH EUROPEJSKICH


Narodowe organizacje turystyczne w wybranych krajach europejskich
Podział administracji na dwie struktury zarządzania sektorem turystyki na szczeblu krajowym jest typowy dla większości krajów zachodnioeuropejskich . Pierwszą z nich jest organ administracji rządowej zwany Narodową Administracją Turystyczną ( National Tourism Administration NTA ) odpowiedzialny za formułowanie polityki turystycznej w ramach ogólnej strategii gospodarczej .

Przedstawiciele administracji rządowych wskazują na następujące podstawowe cele rady sferze turystyki :

• Rozwój gospodarki poprzez wzrost udziału turystyki w gospodarce narodowej ;
• Walka z bezrobociem ;
• Harmonizowanie gospodarki z ochroną środowiska ;
• Wspieranie rozwoju regionalnego poprzez rozwój turystyki ;
Do podstawowych zadań zgodnej administracji odpowiedzialnej za sprawy turystyki zalicza się ( według kolejności ) :

• Tworzenie wizerunku kraju jako destynacji turystyki ;
• Podnoszenie jakości działań na szczeblu krajowym ;
• Prowadzenie i poszerzanie współpracy pomiędzy centralnymi organizacjami administracji państwowej oraz organizacji krajowych ;
• Wzrost opłacalności działalności gospodarczej ;
• Rozwiązywanie problemów związanych z podnoszeniem jakości usług ( standard bazy noclegowej , usług , kadr ) ;
• Rozszerzanie współpracy na szczeblu międzyregionalnym ;

Drugą strukturą organizacji jest rządowo – samorządowa Narodowa Organizacja Turystyczna ( National Tourism Organisation NTO ) , sprawująca bieżące funkcje operacyjne głównie w zakresie marketingu i promocji turystyki . Do podstawowych celów NTO zalicza się :
• Wzrost wydatków turystycznych i dochodów z turystyki ;
• Rozwój popytu na najbardziej opłacalnych rynkach i segmentach ;
• Wzrost zatrudnienia w turystyce ;


Według przedstawicieli administracji rządowej do podstawowych zadań NTO zalicza się :
 Stymulowanie popytu na usługi turystyczne z gospodarczego punktu widzenia ;
 Koordynacja promocji zagranicznej ;
 Tworzenie narzędzi promocji dla przemysłu turystycznego ;
 Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw w działaniach promocyjnych ;

Organizacja ta jest odpowiedzialna za kształtowanie wizerunku kraju na rynkach zagranicznych i krajowych oraz za wspieranie sektora turystyki w zakresie informacji turystycznej , marketingu i rozwoju produktu turystycznego .
Administracja państwowa a Narodowa Organizacja Turystyczna .
Z 27 krajów OECD tylko w Belgii i w Polsce nie ma NTO , a w 2 NTO jest integralną częścią administracji państwowej , w 10 NTO jest odrębną instytucją w pełni zależną od administracji rządowej ( NTA ) , a w 14 dalszych NTO jest odrębną strukturą organizacyjną jedynie częściowo zależną od rządu . W tabeli poniżej podano przykłady organizacji w wybranych krajach .

Finansowanie działalności NTO .

W 6 z 27 krajów działalność NTO jest w 100% finansowana przez administrację państwową , w pozostałych zarówno przez administrację jak i przemysł turystyczny , władze samorządowe i tym podobne .

Rys. Udział źródeł finansowania działalności NTO w wybranych krajach w procentach .

ORGANIZACJA I ZADANIA ORGANÓW ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ I SAMORZĄDOWEJ


Organizacje Turystyki w Polsce .
Organizacja i zadania organizmów administracji państwowej i samorządowej

Turystyka jako jedna z gałęzi gospodarki krajowej w ostatnim dziesięcioleciu podlegała różnym działom administracji państwowej . Od 1999r. Funkcję tę sprawował Prezes Radu Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki powołany przez Prezesa Rady Ministrów na mocy ustawy z dnia 25 stycznia 1991r.Głównymi zadaniami stawianymi przed Prezesem UKFiT były : realizacja określonej polityki państwa w zakresie rozwoju turystyki , współpraca z organami , instytucjami i organizacjami krajowymi oraz zagranicznymi mającymi wpływ na usługi turystyczne , a także promocja polski . Ustawa o usługach turystycznych z dnia 29 sierpnia 1997r. zwiększyła zakres oddziaływania powyższego organu na zagospodarowanie turystyczne , regulacje prawne dotyczące obsługi rynku turystycznego , jakość produktu turystycznego . Brak silnych związków turystyki z kulturą fizyczną doprowadził do powstania kolejnej ustawy z dnia 24 lipca 1999r. , która uznała turystykę za odrębny dział administracji rządowej nie podlegający już przekształconemu UKFiT na UKFiS ( Urząd Kultury Fizycznej i Sportu , od dnia 30 listopada 1999r. ) , a będąca jednym z trzech działów należących do Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej . Następnie na mocy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2000r. kierowanie sprawami turystyki zostało powierzone Ministrowi Gospodarki , a wcześniejsza nowelizacja ustawy o usługach turystycznych ( z dnia 28 kwietnia 2000r. ) przekazała Ministrowi właściwemu do spraw turystyki dotychczasowe kompetencje Prezesa Rady Ministrów do spraw wydawania rozporządzeń . Powyższy minister nadzoruje prace Polskiej Organizacji Turystycznej ( POT-u ) i podległy jest mu Instytut Turystyki . 24 października 2000r został powołany Departament Turystyki odpowiedzialny za wykonywanie zadań Ministra Gospodarki w zakresie prac związanych z turystyką . Od stycznia 2003r. Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej zajmuje się sprawami turystyki , a dokładnie powołany Departament Turystyki . . Departament Turystyki , który jest odpowiedzialny za wykonywanie zadań Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej w zakresie prac związanych z turystyką . Komórka ta składa się z następujących działów :
• Wydział Strategii , Współpracy Regionalnej i Programów Pomocy ;
• Wydział Usług Turystycznych ;
• Wydział Współpracy Międzynarodowej ;
• Wydział Badań Rynku i Szkoleń ;
• Zespół do Spraw Zagadnień Finansowych ;

Podstawowe funkcje i zadania Departamentu Turystyki :
1. przygotowanie rozwiązań systemowych stymulujących rozwój turystyki i wzrost krajowego produktu turystycznego ;
2. opracowanie i monitorowanie realizacji programów z zakresu turystyki ;
3. zagospodarowanie przestrzenne kraju w zakresie turystyki i wypoczynku ;
4. ocena usług turystycznych ;
5. ochrona konsumentów usług turystycznych ;
6. sprawozdawczość statystyczna w turystyce ;
7. prowadzenie Centralnego Rejestru Zezwoleń ;
8. dostosowanie zasad świadczenia usług turystycznych do standardów Unii Europejskiej ;
9. wspieranie procesu kształcenia i szkolenia kadr turystyki ;
10. prowadzenie prac badawczych , zwłaszcza przez Instytut Turystyki ;

Przemysł turystyczny uzależniony jest od wielu gałęzi gospodarki narodowej , dlatego też niezbędna jest współpraca Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z innymi organami administracji państwowej . Zadania dotyczące turystyki związane są między innymi z ministrem właściwym do spraw :
 transportu w zakresie infrastruktury transportowej , ruchu drogowego , kolejowego , lotniczego , żeglugi śródlądowej , przewozu osób i rzeczy i innych ;
 gospodarki morskiej w zakresie transportu i żeglugi morskiej , portów i marin morskich , ochrony środowiska morskiego i innych ;
 środowiska w zakresie ochrony przyrody ;
 wewnętrznych w zakresie kontroli ruchu granicznego , bezpieczeństwa , ochrony przeciwpożarowej , przeciwdziałaniu klęskom żywiołowym , wydawaniu paszportów i innym ;
 edukacji narodowej w zakresie rekreacji i edukacji ;
 kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w zakresie dóbr kultury i muzeów , cmentarzy , grobów , miejsc pamięci narodowej , pomników , wymiany kulturalnej z zagranicą , promocji kultury ludowej i innych ;
 architektury i budownictwa w zakresie nadzoru budowlanego ;
 finansów publicznych w zakresie prawa celnego i dewizowego , podatków i innych ;
 rolnictwa i gospodarki żywnościowej w zakresie turystyki wiejskiej ;

Decyzją Ministra Gospodarki z 10 stycznia2001r. została powołana Rada Turystyki , jako pomocniczy organ do kształcenia polityki w zakresie turystyki , zagospodarowania turystycznego kraju , mechanizmów regulujących rynek turystyczny oraz promocji polskiej turystyki . Praca tego organu jest również wyrazem wspólnych działań administracji rządowej , samorządu gospodarczego i organizacji pozarządowych na rzecz rozwoju gospodarki turystycznej . Jednym z członków jest W.W Gaworecki R.T . Rządowa administracja terenowa do spraw turystyki obejmuje swoim działaniem poszczególne województwa , a przedstawicielem rządu na tych terenach jest wojewoda . Kompetencje wojewody określa ustawa o usługach turystycznych , do których należy zaliczyć :
1. wydawanie paszportów ;
2. wydawanie zezwoleń na organizowanie imprez turystycznych i pośrednictwo ;
3. wydawanie uprawnień przewodnikom i pilotom ;
4. prowadzenie ewidencji obiektów hotelarskich ;
5. promocja turystyki
6. koordynowanie działań jednostek sfery obsługi ruchu turystycznego ;
7. współpraca z organizacjami turystycznymi krajowymi i zagranicznymi ;

Istotną rolę w rozwoju gospodarki turystycznej odgrywają również samorządy gospodarcze . Na mocy ustawy z dnia 30 maja 1989r. , określa się , że „ izba gospodarcza ” jest organizacją samorządu gospodarczego reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów . Taką rolę spełniają : Polska Izba Turystyki ( PIT ) i Regionalne Izby Turystyki ( RIT ) .
PIT została powołana w 1990r. jako organizacja samorządu turystycznego , której głównym zadaniem jest reprezentacja interesów biur podróży w całym kraju . Izba może tworzyć swoje oddziały terenowe ( aktualizacja z dnia 26 września 2002r. ) . Oddziały PIT znajdują się w : Białymstoku , Bydgoszczy , Elblągu , Katowicach , Kielcach , Łodzi , Olsztynie , Poznaniu , Radomiu , Gdańsku , Warszawie i Zakopanem . Niezależnie od PIT-u na podstawie ustawy o samorządzie terytorialnym powstały RIT , które mogą mieć wojewódzki lub między wojewódzki charakter . Obecnie jest 12 RIT w ważnych dla obsługi ruchu turystycznego regionach kraju : Bielsko Białej , Białymstoku , Bydgoszczy , Katowicach , Koszalinie , Krakowie , Łodzi , Nowym Sączu , Poznaniu , Szczecinie , Warszawie i Wrocławiu . Agencje turystyczne zazwyczaj są członkami tych dwóch organizacji .

Warunki przyjęcia do PIT :
 biuro musi istnieć na rynku przynajmniej jeden rok ;
 biuro musi otrzymać rekomendacje od co najmniej dwóch członków zrzeszonych w PIT ;
 konieczna jest pozytywna ocena o tym co dzieje się w oddziale ;
 sprawdzenie czy jest ono już członkiem innych organizacji ;
 biuro musi przedłożyć dokumenty świadczące o wielkości sprzedaży w poprzednim roku ;
 biuro musi przedłożyć proponowany wachlarz usług ;
 biuro powinno posiadać partnerów zarówno krajowych jak i zagranicznych ;
 konieczne jest posiadanie przez biuro zabezpieczeń finansowych ;


Regionalne Izby Turystyczne :
• Beskidzka Izba Turystyczna
• Dolnośląska Izba Turystyczna
• Górnośląska Izba Turystyczna
• Izba Turystyki Ziemi Łódzkiej
• Krakowska Izba Turystyczna
• Kujawsko – Pomorska Izba Turystyczna
• Nowosądecka Izba Turystyczna
• Podlaska Izba Turystyczna
• Środkowo – Polska Izba Turystyczna
• Warszawska Izba Turystyczna
• Wielkopolska Izba Turystyczna
• Zachodniopomorska Izba Turystyczna
Do podstawowych zadań izby należy :
1. reprezentowanie interesów gospodarczych swoich członków ;
2. przyczynianie się do rozwoju turystyki ;
3. podnoszenie poziomu i kultury obsługi turystów
4. kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej
Izba realizuje swoje zadania przez :
1. udzielanie pomocy i porad swoim członkom ;
2. inicjowanie badań rynku turystycznego oraz wyrażanie opinii o projektach rozwiązań odnoszących się do funkcjonowania gospodarczego w zakresie turystyki ;
3. dokonywanie analiz i ocen wdrażania oraz funkcjonowania przepisów prawnych dotyczących działalności gospodarczej w zakresie turystyki ;
4. popieranie rozwoju kształcenia zawodowego w dziedzinie turystyki ;
5. opracowywanie ekspertyz i opinii dotyczących działalności gospodarczej w dziedzinie turystyki ;
6. prowadzenie działalności promocyjnej i informacyjnej ;
7. wykonywanie zadań zastrzeżonych w –przepisach prawa dla administracji państwowej w dziedzinie turystyki , powierzonych izbie przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia ;
8. organizowanie i stwarzanie warunków do rozstrzygania sporów w drodze postępowania polubownego i pojednawczego oraz uczestniczenie w odrębnie określonych zasadach w postępowaniu sądowym w związku z działalnością gospodarczą członków izby ;

PIT obejmuje również patronatem wiele imprez promocyjnych o znaczeniu krajowym i międzynarodowym . Wymienić tu należy : Międzynarodowe Targi Turystyczne i letnie w Warszawie , Gdańskie Targi Turystyczne ; Katowicką Giełdę Turystyczną , Międzynarodowe Targi Turystyczne w Poznaniu , Bielsko Białej i wiele innych .
PIT i zrzeszone w niej biura współpracują z organizacjami międzynarodowymi takimi jak : WTO , Związków Biur Podróży ( UFTAA ) , Europejskiej Organizacji Związków Biur Podróży Unii Europejskiej ( ECTAA ) , Amerykańskie Stowarzyszenie Biur Podróży ( ASTA ) , Stowarzyszenie Polsko – Amerykańskich Biur Podróży ( SPATA ) , Niemiecki Związek Biur Podróży ( DRV ) , a także ITA , oraz innymi narodowymi zrzeszeniami biur podróży np.: Tunezja i Portugalia .

Polska Izba Turystyki Młodzieżowej .
PITM jest organizacją samorządu gospodarczego , która reprezentuje interesy dzieci i młodzieży w dziedzinie turystyki . Może być członkiem krajowych i międzynarodowych organizacji popierających rozwój turystyki dziecięcej , młodzieżowej i rodzinnej .

Podstawowe cele i zadania PITM:
 reprezentowanie interesów społeczno-gospodarczych ;
 stworzenie jak najkorzystniejszych uwarunkowań finansowo-prawnych ;
 przyczynianie się do rozwoju turystyki dzieci , młodzieży i rodzin ;
 podnoszenie kultury osobistej turystyki ;
 kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej;


Sposoby realizacji zadań PITM :
 udzielanie pomocy i porad oraz organizowanie współpracy między członkami izby ;
 dokonywanie analiz i ocen wdrażania i funkcjonowania przepisów prawnych dotyczących działań społeczno-gospodarczych ;
 inicjowanie działań zmierzających do nowelizacji prawa i proponowanie nowych rozwiązań ;
 reprezentowanie interesów branży na forum instytucji i organizacji zarówno krajowych jak i międzynarodowych ;
 popieranie rozwoju zawodowego nauczycieli ;
 wspieranie różnych form szkolenia i dokształcania kadr ;
 zapewnienie udziału swoich przedstawicieli w prasach państwowych instytucji doradczo-konsultacyjnych ;
 prowadzenie działalności promocyjnej , informacyjnej , udział w wystawach , targach , wymianie doświadczeń pomiędzy członkami Izby ;

Członkowie PITM w województwie pomorskim :
 „ Sportstour ” – założyciel , Sopot
 Biuro Turystyczne „ Kwak ” – Puck
 „ Ika – Tur ” – Gdańsk
 Biuro Turystyczne „ Eskapada ” – Sopot



Polska Federacja Izb Turystycznych
Powstała w 1995r Polska Federacja Izb Turystycznych reprezentuje interesy branży turystycznej wobec społeczeństwa i władz . Federacja ta współdziała ściśle z Unią Europejską .

Polska Agencja Rozwoju Turystyki – PART S.A. .
PART S.A. jest największą i najstarszą grupą świadczącą usługi doradcze i finansowe w zakresie inwestycji turystycznych .
Działalność PART S.A. obejmuje :
• Działalność konsultingową ( kreowanie marek , opracowywanie strategii ) ;
• Działalność wykonawczą ;
• Działalność inwestycyjną ;
• Pośrednictwo inwestycyjne i finansowe ( kojarzenie partnerów w celu realizacji inwestycji ) ;
• Doradztwo w zakresie organizacji , budowy strategii ;
• Kompleksową obsługę inwestorów ( prawne , finansowe , dotyczące lokalizacji )

Do grana klientów należą oferenci ( tereny pod zabudowę , nieruchomości ) , spółki , osoby fizyczne , samorządy , branża turystyczna oraz inwestorzy krajowi i zagraniczni poszukujący korzystnego ulokowania funduszy w inwestycje turystyczne .
Misją PART S.A. jest oferowanie usług doradczych o najwyższej jakości, efektywnie wpływających na proces rozwoju i potencjał rynku turystycznego w Polsce .

W celu wzmocnienia promocji badań stworzono 25 czerwca 1999r Polską Organizację Turystyczną . Ma tworzyć ona warunki współpracy między organami administracji rządowej , samorządu terytorialnego i organizacjami zrzeszającymi przedsiębiorców i stowarzyszeniami z dziedziny turystyki . Podlega ona nadzorowi Ministerstwa Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej .

Do zadań Polskiej Organizacji Turystycznej należy :
 Zapewnienie funkcjonowania i rozwijania systemu informacji ;
 Inicjowanie , opiniowanie , wspomaganie planów i wieloletnich programów rozwoju i modernizacji infrastruktury ;
 Stwarzanie instytucjonalnych warunków współpracy podmiotów , w zakresie ich działań na rzecz promocji Polski , inspirowanie tworzenia regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych ;
Cele i zadania POT-u realizowane są przez :
 Przygotowywanie i publikowanie materiałów promocyjnych ( stoiska narodowe , seminaria , pokazy ) ;
 Analizy statystyczne i marketingowe , ekspertyzy studiów prognozyjnych ;
 Inicjowanie oraz wspieranie organizacyjne działań podejmowanych przez właściwe organizacje administracji rządowej i państwowej ,jednostkom organizacyjnym , jednostkom samorządu ;
 Zapewnienia funkcjonowania polskiego systemu informacji w kraju i na świecie
 Wyrażanie opinii w przedmiocie strategicznym z punktu widzenia interesów Polski , planów przygotowywanych przez ministra właściwego do spraw turystyki ( opiniowanie ustaw i rozporządzeń ) ;
 Inspirowanie tworzenia regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych ;
POT jest członkiem Europejskiej Komisji Turystyki [ ETC ]- zrzesza narodowe organizacje turystyczne z większości krajów europejskich .

Ośrodki zagraniczne POT-u :
• Austria
• Belgia
• Francja
• Hiszpania
• Holandia
• Niemcy
• Szwecja
• USA
• Węgry
• Wielka Brytania
• Włochy
• Rosja – ma zostać utworzona w niedługim czasie


Działalność gospodarcza POT :
 Wydawnicza ;
 Świadczenie usług ;
 Konsultacyjna i doradcza ;
 Szkoleniowa
 Informacyjna ;
 Badania rynku i analizy gospodarcze ;
 Reklamowa ;
 Wystawiennicza ( imprezy targowo – wystawiennicze );
 W zakresie obsługi krajowych i zagranicznych misji gospodarczych ;
 W zakresie współpracy handlowej zarówno krajowej jak i zagranicznej ;
 Informatyczna
 Dystrybucji materiałów ;

Regionalne i lokalne organizacje turystyczne
Dla zapewnienia sprawnej promocji regionów , tworzenia lokalnych produktów turystycznych oraz współpracy POT z miastami , regionami , instytucjami i przedsiębiorstwami świadczącymi usługi dla turystów , istotne znaczenie ma tworzenie regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych ( ROT i LOT ) .

Członkami lub udziałowcami LOT-u w zależności od formy organizacyjno – prawnej są :
• Marszałek województwa ;
• Stowarzyszenia gmin lub ich związki , atrakcyjnie turystycznie gminy ( docelowo LOT-y ) ;
• Przedstawiciele lokalnej branży turystycznej i reprezentujące swoje interesy w postaci stowarzyszenia ;
• Inne zainteresowane rozwojem turystyki województwa podmioty ;


Warunkiem niezbędnym do uznania danej organizacji za ROT jest :
 Przystąpienie do organizacji Marszałka województwa ;
 Przystąpienie do ROT jednostek samorządu terytorialnego , gospodarczego i lokalnej branży turystycznej ;
 Podpisanie umowy o współpracy z POT ;
Z chwilą utworzenia POT-u został powołany Zespół Koordynacyjny Do Spraw Regionalnych Organizacji Turystycznych . Z końcem roku 2000 zespół ten został przekształcony w Forum Regionów . W skład zespołu wchodzi 16 delegowanych przez Marszałków i odpowiedzialnych za tworzenie ROT pełnomocników lub dyrektorów tych organizacji .


Regionalne Organizacje Turystyczne :
 Dolnośląska Regionalna Organizacja Turystyczna ;
 Małopolska Regionalna Organizacja Turystyczna ;
 Podkarpacka Regionalna Organizacja Turystyczna ;
 Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego ;
 Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna ;


Lokalne Organizacje Turystyczne :
 Konsorcjum Turystyczne „Szóstka” ( województwo dolnośląskie ) ;
 Związek Miast I Gmin Książańskich ( województwo dolnośląskie ) ;
 Poleska Lokalna Organizacja Turystyczna ( województwo lubelskie ) ;
 Kluczborska Lokalna Organizacja Turystyczna ( województwo opolskie ) ;
 Krynicka Lokalna Organizacja Turystyczna ( województwo małopolskie ) ;
 Suwalska Lokalna Organizacja Turystyczna ( województwo podlaskie ) ;
 Łosice – Nadbużańska Lokalna Organizacja Turystyczna ( województwo podlaskie ) ;
 Centrum Informacji Turystycznej w Kołobrzegu ( województwo zachodniopomorskie
 Lokalna Organizacja Turystyczna w Łebie ( województwo pomorskie ) ;
 Sądecka Lokalna Organizacja Turystyczna ( województwo małopolskie ) ;
 Lokalna Organizacja Turystyczna w Przemyślu ( województwo podkarpackie );


Zadaniem Forum Regionów jest między innymi :
• Wzajemne informowanie o przebiegu prac zmierzających do powstania Regionalnej Organizacji Turystycznej ;
• Wypracowanie wspólnie z Dyrekcją Współpracy Regionalnej zasad i obszarów współpracy POT z regionami ;
• Koordynacja podejmowanych przez POT i ROT działań promocyjnych ;


Kolejną organizacją jest Forum Turystyki Przyjazdowej .
Jest to nieformalna jednostka grupująca polskie biura podróży działające w turystyce przyjazdowej , której celem jest współpraca z POT-em w zakresie promocji Polski jako kraju o dużym potencjale turystycznym , na rynkach zagranicznych .

Zasady współpracy POT-u z Forum określa się następująco :
 Współpraca z Forum w zakresie organizacji study press i study tours ;
 Współpraca z Forum w zakresie internetowych stron POT ;
 Współpraca z Forum w zakresie wydawnictw ;
 Współpraca z Forum w zakresie udostępnienia logo polskiej turystyki ;
 Współpraca z Forum w zakresie uczestnictwa w polskich stoiskach narodowych organizowanych na międzynarodowych targach turystycznych ;
 Współpraca z Forum w zakresie udostępniania wyników badań ;
 Współpraca z Forum w zakresie współpracy z ośrodkami POT-u za granicą :
 Ośrodki POT zamieszczą i będą aktualizowały informacje o członkach Forum Turystyki Przyjazdowej na swoich stronach internetowych ;
 Ośrodki POT w miarę potrzeby ( 1-2 razy w ciągu roku ) zorganizują warsztaty robocze z udziałem biur członkowskich oraz zainteresowanych touroperatorów działających na danym rynku zagranicznym . Ośrodek pokryje koszty organizacyjne z wyłączeniem kosztów podróży , diet i zakwaterowania ;
 Ośrodki POT wydrukują wkładki z danymi adresowymi biur członkowskich i zamieszczą je bezpłatnie w materiałach promocyjnych przez siebie atrybutowanych ;
 Ośrodki POT umożliwia zainteresowanym pomoc w nawiązaniu kontaktów z kontrahentami działającymi w krajach ich urzędowania ;
 Współpraca z Forum w zakresie współpracy na rynkach nie objętych działalnością ośrodków POT-u za granicą :
 W zakresie organizacji polskich stoisk informacyjnych ;
 W zakresie organizacji workshopów ;

POT rozpoczął pracę nad Bankiem Produktów Turystycznych , którego celem jest utworzenie :
• Wzorcowej ogólnopolskiej bazy produktów turystycznych według następujących kategorii : turystyka aktywna , turystyka miejska i kulturowa , ekoturystyka , turystyka wypoczynkowa i zdrowotna , turystyka biznesowa , turystyka trans-graniczna ;
• Większej dostępności informacji turystycznej o istniejących w Polsce produktach i usługach turystycznych ;
• Zwiększenie motywacji do kreowania nowych produktów na atrakcyjny produkt turystyczny ;
• Poprawa jakości i atrakcyjności już istniejących produktów turystycznych ;
• Promocja najlepszych produktów za granicą ;

Funkcje Banku Produktów Turystycznych :
 Informacyjna ;
 Promocyjna ;
 Motywacyjna ;
 Edukacyjna ;
 Ochronna ;


Założenia Banku Produktów Turystycznych :
o Określenie precyzyjnej definicji produktu turystycznego ;
o Określanie jasnych kryteriów , zasad , zakresu procesu zbierania informacji o produktach turystycznych ;
o Współpraca z branżą w celu określenia możliwości wykorzystania BPT przez branżę ;
o Dostępność BPT – internet , płyty CD , wydawnictwa ;
o Promocja BPT na targach , imprezach , w mediach ;
o Cykliczny proces zbierania informacji o nowo utworzonych produktach i aktualnej bazy ;
o Współpraca z PIT , ROT-ami , LOT-ami i UM przy tworzeniu BPT ;
o Opracowanie regulaminu rejestrowania ofert , nominowania , prezentowania i udostępniania ;

POT jako wyspecjalizowana instytucja promocyjna jest odpowiedzialna między innymi za zapewnianie funkcjonowania i rozwoju polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie . Informacja turystyczna to niezbędny składnik promocji turystycznej . Praca jej poszczególnych jednostek organizacyjnych służy nie tylko indywidualnym turystom i turystom potencjalnym ale również organizatorom wypoczynku grupowego . Pod pojęciem informacji turystycznej rozumieć należy :
 Uporządkowany zbiór danych służących organizatorom i konsumentom usług turystycznych ;
 System obejmujący sieć centrów i punktów informacji turystycznej ;
 Metodologia gromadzenia , przetwarzania , weryfikowania i udostępniania danych .

Informacja turystyczna to także jedno z podstawowych narzędzi służących rozwojowi turystyki . Poprzez gromadzenie i dystrybucję informacji turystycznej można sobie zapewnić aktywny udział w kształtowaniu podaży i popytu na rynku turystycznym .

Głównymi grupami odbiorców informacji turystycznej są :
 Turyści indywidualni ;
 Uczestnicy imprez turystycznych w Polsce ;
 Lokalne społeczności ;
 Touroperatorzy , przewoźnicy ;
 Piloci , przewodnicy ;animatorzy wydarzeń kulturalnych ;
 Twórcy produktu turystycznego ( branża ) ;
 Lokalne punkty informacji turystycznej ;
 Zagraniczne ośrodki POT ;
 Samorząd lokalny i gospodarczy ;
 Organizacje samorządowe i specjalistyczne ;
 Firmy spoza branży poszukujące usług turystycznych lub podróżniczych ;
 Media ( fachowe i hobbystyczne ) ;
 Szkoły turystyczne ;
 Polskie placówki dyplomatyczne i handlowe za granicą ;


Grupy informacji :
 Informacje o walorach turystycznych ;
 Informacje o produktach ;
 Informacje o zagospodarowaniu i usługach ;

Struktura organizacyjna „it”
Przewiduje się funkcjonowanie następujących form organizacyjnych informacji turystycznej :
 Wojewódzkie centra informacji turystycznej ;
 Regionalnych Informacji Turystycznych – w każdej siedzibie województw ;
 Lokalne centra informacji turystycznej (powiatowe , gminne , miejskie , ewentualnie międzypowiatowe i międzygminne – np. zgodne z zasięgiem działania lokalnej organizacji turystycznej ;
 Punkty „it” – stałe , sezonowe , okazjonalne ;
 Multimedialne punkty informacyjne zlokalizowane w centrach i punktach „it” lub poza ich siedzibami .
Narzędzia ( środki promocji ) .

Podstawowym narzędziem do gromadzenia , przetwarzania i dystrybucji danych jest internetowy system „it” oparty na ogólnopolskim systemie komputerowym INFOTUR . U podstaw stworzenia programu komputerowego INFOTUR i prowadzenia systemu skomputeryzowanej krajowej informacji były :
 Łatwa dostępność informacji ;
 Możliwość dystrybucji danych na różnych nośnikach elektronicznych ;
 Konsolidacja regionów w zakresie gromadzenia i wykorzystywania danych ;
 Możliwość szerokiego wykorzystania w innych działaniach promocyjnych ;


Rys. Formy organizacji informacji turystycznej .
RODZAJ ZAKRES DZIAŁANIA CEL
Samoobsługowe punkty informacyjne ~ elektroniczne punkty informacyjne ; ~ dostarczenie informacji ;
~ bezpłatne połączenia telefoniczne ;
~ bezpośrednia informacja na ulicy ;
~ środki komunikacji ;
~ terminale informacyjne ;
~ tablice informacyjne ;
~ stelaże z materiałami informacyjnymi ;
Punkty informacji turystycznej ~ przejścia graniczne ; ~ dostarczanie informacji ;
~ dworce , hale , kempingi ;
~ parkingi , stacje benzynowe ;
~ centra handlowe , biblioteki ;
~ domy kultury , ośrodki sportu ; ~ służenie radą i pomocą ;
~ regionalne pracownie krajoznawcze PTTK, muzea , policja tur. ;
~ straż miejska , taxi ;
Centra informacji turystycznej ~ informacje bezpośrednie ;
~ gromadzenie informacji ; ~ służenie radą i pomocą ;
~ dostęp do sieci elektronicznych ; ~ dostarczanie informacji ;
~ dodatkowe usługi ; ~ zarządzanie jakością ;
~ koordynacja pracy punktów "it" ; ~ orientacja na rynku ;
Organizacje turystyczne ( lokalne , regionalne ) ~ prowadzenie i planowanie działalności "it" w powiązaniu i współpracy z innymi jednostkami zajmującymi się turystyką ; ~ wspieranie branży turystycznej ;
~ tworzenie inicjatyw ;
~ realizacja zadań w zakresie rozwoju turystyki i promocji turystyki

~ rozwój produktu turystycznego ;
~ zarządzanie jakością ;


Inne formy działalności placówek „it” , które nie powinny kolidować z działalnością podstawową ( udzielaniem informacji ) :
• Sprzedaż biletów ( komunikacja miejska , kolejowa , autobusowa , do muzeów , kin , teatrów ) ;
• Prowadzenie banku ofert turystycznych ;
• Sprzedaż pamiątek , gadżetów charakterystycznych dla danego terenu ;
• Sprzedaż map i przewodników ;
• Inne usługi np. przewodnictwo , wycieczki lokalne , usługi tłumaczy ;

Federacje Branżowe .
Na szczeblu krajowym lub terenowym w Polsce działa wiele organizacji , stowarzyszeń i federacji branżowych , należy zaliczyć do nich między innymi :
 Federacje Turystyki Wiejskiej „ Gospodarstwo Gościnne ” (1995r.) – wspierające rolników świadczących usługi turystyczne i promujące wypoczynek na wsi ;
 Polskie Stowarzyszenie Schronisk Młodzieżowych (1926r.) – prowadzące tanią bazę turystyczną ;
 Polskie Zrzeszenie Hoteli ( 1950r. ) – obejmujące swoją działalnością zakłady hotelarskie , prowadzenie szkolenia i wydawnictwo „ Hotelarz ” ;
 Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (1950r.) – najstarsze w Polsce stowarzyszenie skupiające turystów i krajoznawców . Powstało z połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1873r.) i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego ( 1906r.) . Bardzo ważnym zadaniem towarzystwa jest wyznaczanie , znakowanie i konserwacja szlaków turystycznych . PTTK dysponuje prawie dwustoma obiektami turystycznymi , w których znajduje się ponad 20tyś. miejsc noclegowych . Jest wydawcą książek , map i różnego typu folderów – posiada własne wydawnictwo „Kraj” Sp. z.o.o . Do wyspecjalizowanych jednostek organizacyjnych PTTK zalicza się – Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej w Krakowie , Centrum Fotografii Krajoznawczej w Łodzi oraz Centralną Bibliotekę Im. K. Kulwiecia w Warszawie .

Instytut Turystyki
Instytut Turystyki z siedzibą w Warszawie jest resortową jednostką badawczo-rozwojową wyspecjalizowaną w problematyce badań w zakresie turystyki . Powołany został w 1972r. Obecnie posiada oddział w Krakowie , oraz zakłady naukowo-badawcze w Toruniu , Poznaniu , Wrocławiu i Warszawie . Instytut Turystyki realizuje prace badawcze i opracowania dotyczące strategii rozwoju społeczno-gospodarczego w turystyce dla województw , gmin i innych obszarów na zlecenie administracji państwowej centralnej i terenowej . Wykonuje liczne prace o charakterze ekspertyz , analiz i informacji dotyczących różnych aspektów rozwoju turystyki – na zlecenie Departamentu Turystyki.

Podstawowe grupy podmiotów struktury organizacyjnej turystyki w Polsce .
Administracja rządowa :
 Centralny organ administracji państwowej do spraw turystyki ( Ministerstwo Gospodarki , Pracy i Polityki Społecznej ) ;
 Terenowy organ administracji państwowej do spraw turystyki ( przedstawicielami rządu na terenach województw są wojewodowie ) ;


Administracja samorządowa
Organy samorządu terytorialnego wykonują zadania z zakresu administracji rządowej :
 Samorząd gmin ;
 Samorząd powiatów ;
 Samorząd województw ;

Stowarzyszenia
Stowarzyszenie jest dobrowolnym , samorządnym i trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych .
 Stowarzyszenia , dla których turystyka stanowi podstawowy cel działania ( np. PTTK , PTSM ) ;
 Stowarzyszenia wykorzystujące turystykę jako narzędzie realizacji nieturystycznych celów statutowych ( np. Polski Związek Kajakowy , Polski Związek Jeździecki , Polski Związek Narciarski , Aeroklub Polski ) ;
 Stowarzyszenia wykorzystywane dla potrzeb tworzenia Samorządu gospodarczego ( np. Polskie Zrzeszenie Hoteli , FTW„Gospodarstwo Gościnne”


Fundacje .
Fundacja może być ustanowiona do realizacji zgodnych z podstawowymi interesami RP celów społecznie lub gospodarczo użytecznych . Np. Fundacja Rozwoju Turystyki TOURIN, wykorzystująca środki Unii Europejskiej w ramach programu PHARE .