Otyłość

OTYŁOŚĆ

Otyłoć jest zaburzeniem homeostazy przemiany energetycznej spowodowanym nadmierną podażą energii zawartej w pokarmach w stosunku do zapotrzebowania organizmu, w wyniku czego dochodzi do zwiększenia magazynowania tego nadmiaru w postaci tkanki tłuszczowej.
Otyłoć jest chorobą przewlekłą, której towarzyszą liczne powikłania ze strony układu krążenia i innych narządów. Stanowi znaczący czynnik zwiększający liczbę przedwczesnych zgonów. Podnosi to poważnie wydatki opieki zdrowotnej związane z leczeniem osób otyłych.
Otyłoć narasta na świecie w alarmującym tempie i częściej dotyczy krajów rozwiniętych ekonomicznie co jest spowodowane nadmierną podażą pokarmów głównie tłuszczów oraz zmniejszoną aktywnością ruchową.
Ilość nadmiernej tkanki tłuszczowej można określić dzięki Indeksowi masy ciała (BMI-Body Mass Index). BMI dobrze oddaje relację pomiędzy masą ciała a wzrostem.
Osoby z BMI powyżej 25 mają nadwagę, natomiast osoby z BMI powyżej 30 są oceniane jako osoby otyłe.

-Choroby zwiazane z otyłscia:
Otyłość zwykle jest związana z występowaniem różnych schorzeń. Zachorowalność wzrasta systematycznie od BMI 25 do 30 i z większą intensywnością powyżej BMI 30. Dotyczy to następujących chorób:
-cukrzyca typu II ( cukrzyca insulinoniezależna NIDDM) - 80-90% osób otyłych choruje na cukrzycę typu II. Otyłość wisceralna prowadzi do insulinooporności.
-nadciśnienie tętnicze - Wzrost masy ciała o 20% powoduje trzykrotny wzrost ryzyka występowania nadciśnienia. Wzrost ciśnienia krwi jest szczególnie nasilony w otyłości brzusznej. Ponad 80% osób z otyłością wisceralną po 50 roku życia ma nadciśnienie tętnicze.
-hiperlipidemia - U osób otyłych podwyższeniu ulego poziom cholesterolu i lipidów we krwi jak również niekorzystny pozostaje stosunek pomiędzy "dobrym" i "złym" cholesterolem.
-choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa) - Choroba ta występuje u ponad 40% osób u których stwierdza się BMI powyżej 25 a ryzyko jes powstania u osoby otyłej jest o 1,5 x większe w porównaniu do osób z prawidłową masą ciała. Kobiety z BMI między 23 a 24,9 mają o 50% wyższe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej , a osoby z BMI powyżej 29 ryzyko to jest większe o ponad o 350%. Mężczyźni w wieku poniżej 65 lat z BMI pomiędzy 25 i 28,9 mają o 72% większe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej niż osoby z prawidłowymi wartościami wskaźnika BMI.
-niewydolność serca - U osób otyłych ryzyko tej choroby dwukrotnie wyższe niż u u osób szczupłych. W przypadku masywnej otyłości z BMI > 40 kg/m2 dochodzi do rozwoju niewydolności prawej komory serca bezpośrednio spowodowanej zaburzeniami oddychania i nadciśnieniem w tętnicy płucnej która jest powikłaniem obarczonym dużym ryzykiem zgonu.
-udar mózgowy - Ryzyko udaru mózgu w związku ze wzrostem ciśnienia krwi jest dwukrotnie większe u osób otyłych.
-nowotwory - U otyłych częściej niż u szczupłych występują nowotwory złośliwe macicy, sutka, pęcherzyka żółciowego, jelita grubego, prostaty jajnika.
-zaburzenia oddychania - W czasie snu często dochodzi do zespołu hipowentylacji lub zespołem bezdechu podczas snu
-kamica pęcherzyka żółciowego - U osób otyłych szczególnie u kobiet schorzenie to występują sześciokrotnie częściej niż u szczupłych.
-zaburzenia mięśniowo-szkieletowe - U otyłych w zwiazku z nadmiernym ciężarem ciała dochodzi do stanów zapalnych stawów, kręgosłupa i kończyn dolnych jak również do zmian zwyrodnieniowych stawów co prowadzi do zespołów bólowych.
-żylaki kończyn dolnych - U osoby otyłej w związku z gorszymi warunkami odpływu krwi z kończyn dolnych dochodzi do nadmiernego wypełnienia krwią żył a w konsekwencji do powstawania żylaków.
-powikłania ciąży - U otyłej kobiety zwiększone jest ryzyko wad cewy nerwowej, umieralność okołoporodowa, nadciśnienia, toksemii, cukrzycy ciężarnych, przedwczesnego porodu i cięcia cesarskiego.
-zaburzenia miesiączkowania i hirsutyzm
-nietolerancja stresu - Osoby otyłe są mniej odporne na sytuacje stresowe

Najniższą umieralność dotyczącą zarówno palących, jak i niepalących stwierdza się w zakresie BMI 18,5-24,0. Palenie tytoniu wydaje się silniejszym czynnikiem ryzyka niż otyłość. Ryzyko zgonu osoby palącej oprawidłowej masie ciała jest większe niż niepalacza o BMI 30-35. a zaprzestanie palenia jest wskazaniem o pierwszorzędnym znaczeniu nawet wówczas, gdy w następstwie wzrasta masa ciała.

Co robic zeby nie przytyc:
Aby schudnąć lub utrzymać prawidłową wagę ciała należy unikać podjadania między posiłkami. Te szczególnie
tuczące przekąski to chipsy, cukierki, czekoladki, ciasteczka i orzechy - solone lub prażone w cukrze.
Natomiast bezpieczne i polecane posiłki to np.
-cała marchewka
-świeża kalarepka
-otręby owsiane zalane odrobiną kefiru
-parę listków sałaty
-zielony ogórek z koperkiem
-pomidor posypany cebulką
-kawałek melona
-plaster chudego twarogu
-kromka chudego pieczywa
-szklanka soku pomidorowego
-miseczka kapusty kiszonej.

-Typy otyłosci:
Wzależności od rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w organiźmie na który wpływa wiele czynników hormonalnych oraz genetycznych rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje otyłości:
*otyłość typu "gruszka" - (udowo-pośladkowa) - Wskaźnik WHR jest poniżej 0,8 kobiet, a u mężczyzn poniżej 1,0.
*otyłość typu "jabłko" - (otyłość brzuszna, wisceralna) - Wskaźnik WHR jest równy lub wyższy od 0,8 u kobiet, a u mężczyzn równy lub wyższy od 1,0

U kobiet częściej występuje otyłość "typu gruszki" (udowo-pośladkowa) natomiast mężczyźni są bardziej predestyponowani do występowania otyłości typu "jabłko" w której tkanka tłuszczowa gromadzi się wewnątrz jamy brzusznej (tłuszcz brzuszny, trzewny) której towarzyszy większe ryzyko rozwoju zaburzeń metabolicznch, prowadzących do nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, cukrzycy i innych chorób układu krążenia.
U kobiet w okresie pomenopauzalnym w związku z ustaniem produkcji żeńskich hormonów płciowych przez jajniki ryzyko wystąpienia otyłości brzusznej staje się podobne jak w grupie mężczyzn.
Osoby mające dużą ilość tłuszczu brzusznego najłatwiej się go pozbywają przy ujemnym bilansie energetycznym. Już przy utracie 5-10% masy ciała obserwuje się znaczną redukcję ilości tłuszczu brzusznego, a co za tym idzie poprawę stanu klinicznego.

-Ile powinno sie wazyc?
Jaka powinna być ta idealna waga, do której powinniśmy dążyć? Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, gdyż idealna waga jest inna dla każdego z nas. Zależy to od typu naszej budowy, od wzrostu, płci, a także wieku i trybu życia.
Ostatnim pomysłem naukowców, który jest obecnie używany w praktyce, jest wskaźnik BMI czyli Body Mass Index. Dzięki wskaźnikowi BMI możemy się zorientować, czy ważymy za dużo, za mało czy w sam raz. Obliczamy go dzieląc wagę podaną w kilogramach przez kwadrat wzrostu wyrażony w metrach.
Posłużymy się przykładem osoby ważącej 79 kilogramów, która ma 180 cm wzrostu. W tym przypadku kwadrat wzrostu wynosi 1,80 x 1,80 czyli 3,24. Aby wyliczyć BMI dzielimy wagę czyli 79 przez kwadrat wzrostu czyli 3,24 i otrzymujemy wynik około 24,4. W tym przypadku świadczy on o prawidłowej wadze, bo mieści się między 20 a 25. Wskaźnik BMI przekroczy 25 to mamy do czynienia z nadwagą, a otyłość - to BMI powyżej 30. Wreszcie w przypadku osób bardzo otyłych wskaźnik BMI przekracza 40. Tak sprecyzowane wartości liczbowe pomagają ustalić schematy postępowania u poszczególnych osób.