Eucharystia - czym jest i co oznacza dla mnie
Eucharystia jest jednym z najważniejszych sakramentów świętych. W liturgii chrześcijańskiej jest formą lub składnikiem uczty sakralnej. Oznacza Mszę lub też komunię. Obrzęd wywodzi się z liturgii żydowskiej, a nazwa pochodzi od czynności Jezusa Chrystusa podczas Ostatniej Wieczerzy: „dziękczynienie” (podczas przyjmowania komunii świętej jesteśmy czyści bez grzechu i dzięki eucharystii dziękujemy za taki stan). Eucharystia zastąpiła chrześcijanom żydowską Paschę i przekształciła się w obrzęd Mszy. Rozróżnia się: 1) „sprawowanie Eucharystii”, co jest jednoznaczne z Mszą, 2) „przyjmowanie Eucharystii” – komunia. Eucharystia jest sakramentem Bożej obecności, bo jak mówi Pan: „ A oto ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata…” (Mt 28,20)
Eucharystia, termin pochodzący z języka greckiego znaczy dziękczynienie (składanie Bogu), - ofiara, znaczy modlitwa złożona w ofierze Bogu, - Msza termin z języka łacińskiego oznaczający po prostu zakończenie, rozesłanie, wyjście z Jezusem w życie.
Sakrament ten ustanowił sam Jezus Chrystus podczas swej Ostatniej Wieczerzy z uczniami. Nasz pan przygotował swoich uczni przez cudowne rozmnożenie chleba i mowę dziękczynną, w której powiedział te piękne słowa: „Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli kto pożywa ten chleb, będzie żył na wieki… Kto spożywa moje Ciało i pije moją krew ma życie wieczne (…) trwa we Mnie, a ja w nim” (J 6, 51.54.56). O ustanowieniu Najświętszego Sakramentu Ołtarza Pismo Święte mówi tak: „oni wieczerzali, wziął Pan Jezus chleb, błogosławił, łamał i dawał Apostołom mówiąc: Bierzcie i jedzcie, to jest ciało moje. A potem wziąwszy kielich z winem, błogosławił i dawał apostołom mówiąc pijcie z tego wszyscy, albowiem to jest Krew moja Nowego Przymierza, która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów. To czyńcie na moją pamiątkę.” (Łk 22, 19-21).
Pan Jezus ustanawiając Sakrament Eucharystii chciał żeby mogli go wszyscy przyjmować. Wszyscy, którzy byli blisko Niego. Każdy, kto jest chrzany i nie ma grzechu ciężkiego może i powinien, być dopuszczony do komunii Świętej. Ogólnie przyjęto, że dzieci mogą przyjmować komunię w II klasie szkoły podstawowej, kiedy mają już właściwe rozeznanie i są odpowiednio przygotowane. Komunię Świętą może przyjmować ten, kto jest w stanie łaski. Jeżeli ma świadomość, że popełnił grzech, powinien najpierw otrzymać rozgrzeszenie w sakramencie pokuty, czyli spowiedzi. Trzeba również pamiętać o odprawieniu zadanej pokuty przez kapłana.
Osoba, która chce przyjąć Komunię Św. musi być bez grzechu pierworodnego, czyli po chrzcie i nie powinna mieć grzechu ciężkiego. Przed przyjęciem Komunia powinna pojednać się z Bogiem w Sakramencie Pokuty.
W jaki sposób udzielany jest ten sakrament? Otóż Komunia Św. udzielana jest podczas Mszy Św. jak i również nabożeństw. Zanosi się ją również chorym do domów i szpitali. W jednym dniu komunię można przyjąć dwa razy, byleby jeden raz był by na Mszy Świętej. Kapłan ukazuje nam hostie i mówi: „Ciało Chrystusa”, a my odpowiadamy: „Amen”. U nas komunię podoje się do ust w postaci klęczącej lub stojącej zależy to od danej parafii. W niektórych krajach podaje się hostie wiernym na rękę, a oni sami ją spożywają. Z reguły przyjmujemy komunię pod jedną postacią – chleba. Ale są również wyjątki. Na przykład podczas niektórych mszy można udzielać komunii pod dwiema postaciami np. podczas chrztu dorosłych, podczas święceń i prymicji, podczas zamkniętych rekolekcji dla grup, nowożeńcom i małżonkom obchodzącym swój jubileusz, chorym.
Komunii Świętej może udzielać nam kapłan, czyli szafarz zwyczajny ( osoba, która udziela sakramentu Eucharystii może być nią ksiądz, biskup, diakon). Taki sposób jest praktykowany w prawie wszystkich parafiach. Są jednak wyjątki ten sakrament może również udzielać szafarz nadzwyczajny – świecki mężczyzna po odpowiednim przygotowaniu oraz tzw. akolita, czyli kleryka, posiadającą ostatnie z tzw. święceń niższych; przenośnie oznacza pomocnika.
Do udzielenia Sakramentu Komunii jest potrzebne wino i chleb, które podczas mszy Świętej na ołtarzu w obecności kapłana i wiernych zamienia się w najświętszą Krew i Ciało Naszego Pana Jezusa Chrystusa.
Co mamy z tego, że przyjmujemy Komunię Św.? Otóż podejście do ołtarza po hostie, czyli przyjęcie Jezusa Chrystusa w Komunii Świętej jest jednoznaczne z głębszym zjednoczeniem się z Nim, gładzeniem grzechów powszednich i chronieniem przed ciężkimi, umacnianiem jedności z Kościołem.
Ile razy możemy przyjąć sakrament Eucharystii? Prawie zawsze, gdy jesteśmy w stanie Łaski Uświęcającej, prawie, dlatego, ze w ciągu jednego dnia można iść do komunii dwa razy. A ile razy powinniśmy przyjmować Komunię? Otóż jak mówią nam przykazania kościelne: „ Każdy z wiernych, jeżeli uważa się za wierzącego powianiem przynajmniej raz w roku w okresie wielkanocnym być u Komunii oraz gdy przystępuje do sakramentów Bierzmowania, Małżeństwa, Kapłaństwa, Namaszczenia chorych, gdy jest świadkiem Chrztu, Bierzmowania i Małżeństwa. Wypada być u Komunii Świętej również z racji Bożego Narodzenia i pogrzebu najbliższych osób. Dobrze jest, gdy jesteśmy u komunii Świętej również z innych okazji naszej Mszy Św., świąt kościelnych, początku i końcu roku szkolnego, pierwszego piątku miesiąca, bardzo dobrze, gdy systematycznie przystępujemy do Komunii. Sensem, bowiem Eucharystii jest, pełne uczestnictwo we Mszy Św. wraz z komunią na czele.
Wśród wszystkich sakramentów Kościoła Świętego wyróżniamy kilka poszczególnych grup. Do jakiej z nich zaliczamy Eucharystię? Otóż Eucharystię zaliczamy do grupy sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego. Są trzy sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego:
- chrzest, który jest początkiem nowego życia,
- Eucharystia, która karmi ucznia Ciałem i Krwią Pańską, przekształcając go w Chrystusa,
- bierzmowanie, które jest umocnieniem chrztu;
Eucharystia należy także do grupy sakramentów, które można przyjmować wiele razy.
Słowo Eucharystia wywodzi się od dziękczynienia złożonemu Jahwe przez Jezusa Chrystusa podczas ostatniej wieczerzy. Jest to najważniejszy sakrament, na którym wspiera się całe chrześcijaństwo; sprawowany jako obrzęd w prawie wszystkich liturgiach chrześcijańskich: katolickiej ( w czasie mszy), prawosławnej, protestanckiej i innych.
Eucharystia od początku chrześcijaństwa ma znaczenie symboliczne; oznacza ofiarę i ucztę, celebrowaną przez Kościół i ogół chrześcijan uczestniczących w komunii (wspólnocie). Dla wszystkich wyznań chrześcijańskich chodzi o ten sam sakrament (tajemnicę według terminologii prawosławnej), jednak rozumienie Eucharystii oraz jej forma liturgiczna (komunia w jednej lub dwóch postaciach) różnią się między sobą zależnie od Kościoła. Główny punkt sporny w interpretacji znaczeni, czym jest i czym powinna być Eucharystia zachodzi między katolikami a protestantami dotyczy prawdziwej obecności Chrystusa w chlebie i winie. Kościół katolicki twierdzi, że msza jest prawdziwa ofiarą, w której chleb i wino przemienia się w ciało i Krew Chrystusa – jest to tak zwana teoria transsubstancjacji albo przeistoczenia, przyjęta przez Sobór Laterański IV (1215). Protestanci uznają przeważnie tylko pewien rodzaj symbolicznego upamiętniania obecności Chrystusa. Zdaniem protestantów śmierć Jezusa Chrystusa była wystarczającą ofiarą, dokonała się raz i nie może zostać powtórzona, czy tez kontynuowana. Na Soborze Trydenckim takie stanowisko zostało potępione jako heretyckie.
Prawo kościelne nakazuje przyjęcie Eucharystii, co najmniej raz w roku (w okresie Wielkanocy), przy czym do przystąpienia wymagane jest zgładzenie grzechów śmiertelnych po przez spowiedź. Obowiązek dorocznego przyjmowania komunii wprowadził Sobór Laterański IV, ale po XVII wieku upowszechnił się ruch częstego przystępowania do Komunii Świętej, wbrew herezji jansenistów, którzy głosili, że nikt nie jest godzien częstszego niż doroczne przyjmowanie Eucharystii. Dawniej rygorystycznie przestrzegano także postu eucharystycznego ( to znaczy powstrzymywania się od pożywienia w dniu przyjęcia sakramentu), obecnie złagodzonego, natomiast uroczyście celebruje się przyjmowanie Komunii Świętej po raz pierwszy przez dzieci (Pierwsza Komunia).
Obrzęd Eucharystii nie zawsze przebiegał tak jak obecnie. Od X w. obrzęd, który także dawniej polegał na spożyciu konsekrowanego chleba i wina i wypowiedzeniu odpowiedniej formuły liturgicznej (od czasu Soboru Watykańskiego II tylko po łacinie), zaczął koncentrować się wokół momentu podniesienia hostii i kielicha napełnionego winem.
Materią sakramentu jest chleb pszenny i wino z owocu winnego (winogron), a źródłem obrzędu są słowa Pana Jezusa zapisane w Nowym Testamencie: Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy, to jest bowiem ciało moje, które za was będzie wydane. „Bierzcie i pijcie to jest bowiem kielich krwi mojej, za Was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów, to czyńcie na moją pamiątkę!
W kościele prawosławnym i w obrządku greckokatolickim wierni otrzymują komunię pod obiema postaciami, przy czym chleb jest kwaśny (a nie przaśny jak w kościele katolickim). Przyjmowanie samego chleba jako komunii jest starą praktyką, która w czasach soboru w Konstancji wywołała duże spory.
W katolickiej liturgii Eucharystia celebrowana jest podczas Mszy Św. w obecności zgromadzenia ludu Bożego (wiernych), któremu przewodniczy kapłan. Eucharystia w obrządku rzymsko-katolickim odbywa się w ściśle określonym porządku liturgicznym: następuje po tak zwanych czytaniach lekcji biblijnych, homilii, wyznaniu wiary i modlitwie wiernych. W liturgii eucharystycznej wydziela się kilka zasadniczych momentów:
- przygotowanie darów
Już samo przyniesienie na ołtarz chleba i wina jest pewnym gestem symbolicznym. Wyraża ona dar i zaangażowanie wiernych, którzy chcą przekazać Bogu swój podstawowy pokarm – chleb i wino – znak obchodzonego święta.
- modlitwa eucharystyczna
Wśród wielu modlitw eucharystycznych, jakie są do wyboru, wszystkie oznaczają tę sama „akcje”, proklamowaną i dokonywaną słowami i gestami prowadzącego zgromadzenie kapłana. Przebieg modlitwy eucharystycznej jest następujący:
· Dziękczynienie składane Ojcu przez śpiew „Święty, Święty, Święty”
· Modlitwa do Ducha Świętego, aby chleb i wino „stały się ciałem i krwią Jezusa Chrystusa, Pana naszego, który tej nocy był wydany…”
· Przywołanie słów i gestów Jezusa Chrystusa z ostatniej wieczerzy i przeistoczenie darów ofiarnych – jest najważniejsza chwila Mszy Świętej
· Aklamacja przez lud tajemnic wiary
· Wezwanie do Ducha Świętego o zjednoczenie zgromadzonych na Eucharystii
· Doksologia („przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie …”)
· Odmówienie słów modlitwy Pańskiej (Ojcze Nasz)
· Komunia Święta
Polega na przyjęciu i spożyciu Ciała Pańskiego (Komunia jednopostaciowa) lub też Ciała i Krwi (Komunia dwupostaciowa, która ze względów praktycznych stosowana jest rzadziej).
Czym jest i czym powinna być dla mnie Eucharystia? Zadać sobie takie pytanie jest łatwo, trudniej odpowiedzieć. Otóż Sakrament Eucharystii jest dla mnie najważniejszym ze wszystkich sakramentów Kościoła Świętego.
Jednym z najważniejszych powodów tego stwierdzenia jest fakt, iż dzięki przyjęciu Eucharystii przyjmuje do swego serca samego Pana Jezusa Chrystusa. Dzięki temu mogę bardziej się z Nim zjednoczyć i podczas krótkiej chwili, gdy Go spożywam mogę z Nim chwile w ciszy i spokoju porozmawiać. Ten czas zaczyna się już od momentu w czasie, którego wypowiadamy słowa modlitwy eucharystycznej. Trwa po przez podniesienie przez kapłana kielicha i hostii do góry aż do samego momentu Komunii Świętej. Czas przyjmowania przeze mnie Eucharystii jest najważniejszym i najpiękniejszym momentem w czasie trwania Mszy Świętej. Eucharystia jest dla mnie spotkaniem i wspólnym ucztowaniem z Bogiem; wielką łaską. Jest świętowaniem mojej słabości, ponieważ Jezus przychodzi do słabych i grzesznych ludzi. Podczas Eucharystii jestem u źródła, z którego mogę czerpać do woli (w zasadzie tyle, na ile jestem otwarty).
Przyjmując ciało Jezusa nie możemy pominąć faktu, że Jezus oddał się na krzyżu dla naszego zbawienia, z wielkiej miłości. To powinno nas uczyć miłości do bliźnich.
Ten moment Zjednania z Bogiem to wiara na spotkanie z Bogiem w "życiu pośmiertelnym"- doskonałym i pełnym radości. Uczestnictwo w Eucharystii utwierdza mnie w przekonaniu, że Bóg istnieje, że pomaga mi w wybieraniu dobra oraz przeciwstawianiu się złu i choć niekiedy mam wrażenie, że ideał miłości chrześcijańskiej przerasta mnie, to wiem jednocześnie, że warto do niego dążyć.
Obecność Jezusa Chrystusa w eucharystii stanowi również dla mnie fundament nadziei na osiągnięcie zbawienia i na powstanie lepszego, bardziej sprawiedliwego świata.
Przyjmowanie Eucharystii ma dla mnie jeszcze jeden ważny cel. Dzięki niej mogę się pilnować. Przyjmowanie komunii jest dla mnie bardzo ważne. Ale jak oczywiście wszyscy dobrze wiemy, że nie możemy jej przyjąć, gdy jesteśmy w stanie grzechu. Dlatego chodzimy do spowiedzi – Sakramentu Pokuty, by oczyścić się z złych rzeczy i móc znów przyjąć Pana Jezusa do swego serca. Aby jednak spowiedź była prawo mocna musimy pamiętać o wszystkim jej warunkach i wszystkie je dokładnie wypełnić. Nie można o nich zapomnieć, bo Sakrament pokuty nie będzie prawomocny. Gdy na przykład idąc do spowiedzi nie zrobimy dokładnego rachunku sumienia to już nie spełniamy pierwszego z pięciu warunków Dobrej Spowiedzi Świętej. Podczas robienia sobie rachunku sumienia powinniśmy szczerze żałować za popełnione przez nas grzechy. Mówi nam o tym drugi warunek Dobrej Spowiedzi Świętej – Żal za popełnione grzechy. Kolejnym warunkiem Dobrej Spowiedzi Świętej jest Spowiedź Szczera. Oznacza to, że zawsze musimy być prawdomówni wobec kapłana, który w konfesjonale jest „pełnomocnikiem” Pana Boga, i tylko on może dać nam rozgrzeszenie – pokutę. Czwartym warunkiem Dobrej Spowiedzi Świętej jest mocne postanowienie poprawy. Musimy wtedy obiecać sobie i Panu Bogu, że ze wszystkich sił będziemy się starać poprawić. Piąty warunek Dobrej Spowiedzi Świętej mówi nam o zadość uczynieniu wobec Pana Boga i swego bliźniego, czyli odprawieniu pokuty. Jakiekolwiek uchybienie w Warunkach Dobrej Spowiedzi Świętej jest grzechem, a popełniając grzechy nie będziemy mogli przystąpić do sakramentu Eucharystii i właśnie, dlatego mamy spowiedź. Te wszystkie przykazania dobrej spowiedzi zmuszają nas do przemyślenia naszego życia. Pomagają dążyć do doskonałości i eliminowania wad. Myślę, że Pan Jezus dał mam Sakrament Pokuty, by moglibyśmy sami mu powiedzieć, jacy jesteśmy grzeszni i po otrzymaniu rozgrzeszenia znów przyjąć go do swego serca.
Na zakończeniu jeszcze raz chce podkreślić jak ważny jest dla mnie Sakrament Eucharystii i jak ważny powinien być dla każdego człowieka wierzącego.