Rodzaje reżimu politycznego
Reżim polityczny jest to zespół metod jakimi państwo wpływa na zachowanie jednostek i zbiorowości.
Rozróżniamy trzy rodzaje:
-demokratyczny
-totalitarny
-autorytarne
Państwo demokratyczne: oparte jest na zasadach:
-podział władzy: wykonawcza, ustawodawcza, sądownicza
-pluralizmu politycznego
-zasada suwerenności narodu
-racjonalność
*oznacza oddzielenie celów od środków
*pozwala realizować interesy grup i jednostek
*efektywnie przewidywać rezultaty tolerancji
*poszanowanie cudzych gustów, postawy, poglądów, wierzeń, rasy
Państwo demokratyczne nie toleruje poglądów antyhumanistycznych, zbrodniczych.
Państwo liberalne: jego powstanie było związane z rozwojem gospodarki rynkowej. Powstanie gospodarki rynkowej, prawne ograniczenie działalności państwa, demokratyzacja prawa wyborczego, oraz gwarancje dla indywidualnych praw wolnościowych i równości szans.
Cechy państwa liberalnego:
-naczelnym organem państwa jest parlament
-deputowani rozporządzają mandatem wolnym
-państw jest gwarantem własności prywatnej i gospodarki rynkowej
-o jego legitywizacji decyduje przestrzeganie mechanizmów demokratycznych.
Państwo socjalne: przyczyną jego powstania były pauperyzacja i proletaryzacja społeczna oraz kryzysy gospodarcze. To stało się przyczyną interwencjonizmu państwowego, który obejmuje politykę gospodarczą i społeczną.
Aktywna rola w państwie oznacza działania zmierzające do regulowania rynku. Mają one gwarantować prawidłowość produkcji i konkurencyjność towarów i usług na rynkach miedzy narodowych.
Polityka społeczna państwa zapewnia bezpieczeństwo socjalne. Interwencjonizm państwa w tej sferze jest finansowany z podatków. Aktywna rola państwa wymaga rozbudowanego aparatu urzędniczego. Pracownicy są chronieni przez umowy zawierane przez partnerów socjalnych oraz unormowania państwowe. Następuje likwidacja politycznej dyskryminacji.
Państwo totalitarne: istotą państwa totalitarnego jest jego wszechobecność we wszystkich sferach życia społecznego. W sferze kultury państwo angażuje wszelkie środki oddziaływania na ludzką świadomość.
Cechy państwa:
-na czele państwa i partii stoi wódz otoczony kultem, udział obywateli w życiu politycznym ma charakter rytualny parareligijny
-zakazana jest działalność wszelkich partii oprócz partii rządzącej
-aparaty partyjne i rządzące przenikają się, z tym że partia jest ważniejsza od państwa
-przed zdobyciem władzy partia głosi ideologię w prosty sposób tłumaczącą rzeczywistość cechami tej ideologii są:
*wskazanie
*postulowanie zmiany świadomości jednostek, które mają odrzucić swój indywidualizm; wraz z pozostałymi członkami społeczeństwa budować pod kierunkiem partii powszechną szczęśliwość
*po zdobyciu władzy ideologia ta staje się obowiązującą
-wszystkie masmedia znajdują się w rękach partii ukazywany przez nie obraz świata ma niewiele wspólnego z rzeczywistym.
-codzienną metodą sprawowania władzy jest terror
-państwo to jest ekspansywne
Państwo autorytalne: charakteryzuje się brakiem możliwości działania społeczeństwa obywatelskiego. Większość regulatorów zachowań społecznych jest mało skuteczna. Społeczeństwo charakteryzuje wierność i apatia polityczna.
Społeczeństwo obywatelskie jest to społeczeństwo w którym szereg organizacji, związków i stowarzyszeń wolnych od ingerencji państwa jest przejawem potrzeb aktywności obywateli.
Regulator życia społecznego:
-prawo
-rynek
-ideologia
Cechy państwa autorytalnego:
-odrzuca demokrację, a wraz z nią parlamentaryzm i pluralizm. Często jednak zachowuje pozory demokracji.
-autorytaryzm postuluje stworzenie silnej władzy wykonawczej mającej zapewnić ład i porządek w państwie.
Wszystkie inne organizacje(nie utworzone przez władzę) są postrzegane jako zagrożenie porządku dlatego nie może istnieć opozycja
-władzę legitymizuje sam fakt jej posiadania znajduje się ona w rękach często obdarzonego autorytetem i wąskiej grupy jego współpracowników. Często towarzyszy temu wsparcie władzy przez wojsko lub policję.
-w życiu politycznym władza toleruje poparcie dla niej i bierność.
Poparcie daje w życiu udogodnienia
Bierność pozwala na prowadzenie prywatnego życia wolnego od ingerencji państwa.
Władza nie toleruje sprzeciwu. Ci którzy się jej sprzeciwiają stają się jej wrogami i są represjonowani.
-autorytalizmowi towarzyszy ideologia państwowa nie ma ona jednak charakteru obowiązkowego.