Pedagogika społeczna - notatki z ćwiczeń.
I rok pedagogiki resocjalizacyjnej Elbląg -EUH-E UWAGA!!! W ZAŁĄCZNIKU JEST PRAWDZIWA "ŚCIĄGOWA" WERSJA TYCH NOTATEK !!!
ŚRODOWISKO LOKALNE
- mała ojczyzna, habitat, wspólnota, społeczność, lokalna przestrzeń życia (osiedle,wieś,obszar geogr.)
LEPALCZYK– teren przestrzennie wydzielony w którego skład wchodzą, oprócz mieszkań, wszelkie urządzenia usługowe, socjalne i kulturalne, uzależnione od potrzeb i struktury społeczno-demograficznej mieszkańców. W środowisku lokalnym rozwijają się grupy społeczności lokalnej będące podstawa tworzenia się więzi i współzależności międzyludzkich ułatwiające kształtowanie się osobowości dzieci, młodzieży i dorosłych. W środ lok ujawniają się i kształtują siły społeczne
CECHY ŚROD LOK:
1)wyraźne granice terytorialne,
2)występują grupy o char wspólnotowym, świadome swej przynależności,
3)występuje poczucie jedności i wspólne działanie w przypadku zagrożeń,
4)istnieje system kontroli społecznej,
5)funkcjonują jawne siły społeczne,
6)siec stosunków rzeczowych i osobowych nie ingeruje w sferę życia prywatnego
ROZLUŹNIENIE STOSUNKOW LOK.:
1)rozluźnienie więzi międzyludzkich,
2)większa autonomia jednostki ,
3)kult indywidualizmu,
4)zanik instytucji sąsiedztwa ,
5)brak zaufania i stabilności,
6)brak znaczenia kontroli społ.,
7)zmniejsza się horyzont postrzegania
CELE ZADANIA SROD LOK :
1)przybliżenie humanistyczno- uniwersalnych, chrześcijańskich, narodowych, regionalnych itd. wartości,
2)optymalne zaspokajanie potrzeb wyższych społeczno-kulturalnych,
3)tworzenie sprzyjających warunków dzieciom, młodzi i dorosłym doprawiania i rozwijania aktywności intelektualnej, opiekuńczej,
4)wspieranie i wzmacnianie rodziny jako środowiska spoleczno-wych. ,
5)przekształcanie i modernizacja środowiska lokalnego
F-CJE ŚRODOWISKA:
1)edukacyjno- intelektualna,
2)integracyjno regulującą,
3)pomocniczo opiekuńcza,
4)rekreacyjna
MŚW→LŚW→OŚW→MZŚW→MKŚW→GŚW
MŚW←LŚW←OŚW←MZŚW←MKŚW←GŚW
MŚW- mikrośrodowisko wych. (tzn. jedna placówka edukacyjna, komórki społeczne, placówka kulturalno oświatowa, społeczno-gospodarcza)
LŚW- lok środ. wych.(osiedle, wieś, kilka wsi, instytucje, placówki, duże grupy społeczne, cały kontekst geogr.)
OŚW – okoliczne środ. wych. (społeczno kulturalne rejony miasta, gminy, dzielnica większego miasta)
MZŚW- mezośrodowisko wych. (makroregion – wszystkie czynniki naturalne oraz cały kontekst społeczno-kulturalny)
MKŚW- makrosrodwisko wych. ( ogólnonarodowe środowisko wych. ,cala siec placówek danego państwa)
GŚW- globalne środow. ogólnoludzkie
RODZINA
UJECIE SOCJOLOGICZNE ( wg Szczepańskiego): Grupa złożona z osób które łączy stosunek małżeński i rodzicielski w szerokim społecznym i prawnym znaczeniu ( prawnym bo są rodzice, społeczny bo małżeństwo) członkowie rodzin żyją zazwyczaj pod jednym dachem tworzą jedno gospodarstwo domowe obejmujące 2 pokolenia (mała rodzina) 3 pokolenia (wielka rodzina )
UJECIE PSYCHOLOGICZNE (wg Przetacznikowej):
Rodzinę tworzą osoby które wiążą związki małżeństwa, pokrewieństwa lub adopcji; członkowie rodziny nie tylko zamieszkują razem ale współdziałają ze sobą zgodnie z wewnętrznym podziałem ról; rodzina ma swój świat , stanowi zarazem grupę otwarta na wpływy zewnętrzne, kształtując system wartości i norm zachowania się społecznego
UJECIE PEDAGOGICZNE (wg Kawuli):
Rodzina jest grupa spol. w której następuje poznanie pierwszych form etyczno-moralnych , rozróżnianie dobra i zła, klasyfikowanie osób, przedmiotów i zjawisk (uznaje on także za rodzinę związki kohabitacyjne - wolne związki – konkubinat)
CYKLE ZYCIA MAŁŻEŃSKO- RODZINNEGO:
1)narzeczeństwo,
2)małżeństwo bezdzietne,
3) małż. z dziećmi,
4) rodzina z odchodzącymi dziećmi,
5) małż. odłączone od dzieci
TYPOLOGIA RODZIN
I wg liczebności członków:
1) monogamiczna (♂+♀);
2) poliandryczna (1♂+kika♀);
3) poligamiczna (kilku ♂+ 1♀)
II wg zbiorowości spośród której wybierany jest małżonek:
1) endogamiczne (elitarna- to samo srodow.);
2) egzogamiczne (egalitarna – różne srodow)
III wg sprawującego władze:
1) matriarchalne;
2) patriarchalne;
3) egalitarne
IV wg miejsca zamieszkania:
1) matrylokalne;
2) patrylokalne;
3) neolokalne
V wg tego po kim dziedziczymy nazwisko:
1)matrylinearne;
2) patrylinearne
STRUKTURARODZINY ZE WZGLĘDU NA LICZBE JEJ CZŁONKÓW:
1) pełna (rodzic+ dzieci);
2) zrekonstruowana (rodzic + dzieci+ macocha/ojczym);
3) związki kohabitacyjne;
4) niepełna (rozbita, sieroca, panna z dzieckiem separacja)
F-CJE RODZINY (wg Tyszki):
I BIOPSYCHICZNE:
1) prokreacyjna – zaspokajanie potrzeb w kwestii posiadania potomstwa;
2) seksualna – zaspokajanie potrzeb seksualnych wspol małżonków, nie musi być związana z prokreacja;
II EKONOMICZNA:
1) materialno-ekonomiczna – zaspokajanie potrzeb materialnych;
2) opiekuńczo- zabezpieczająca – troska nad dziećmi i osobami starszymi i chorymi ;
III SPOŁECZNO-WYZNACZAJACA:
1) klasowa- utrzymanie dziecka w klasie rodziny;
2) legalizacyjno-kontrolna – rodzice legalizują pewne zachowania(np. przyzwyczajenie do nagości) ;
IV SOCJOPSYCHOLOGICZNA:
1) socjalizacyjna – dostosowanie zachowania do norm obowiązujących w społeczeństwie;
2) kulturalna- zapoznawanie z dziedzictwem kultury, inkulturacja;
3) rekreacyjno-towarzyska – umiejętności zachowania się w towarzystwie, spędzania czasu wolnego, spontaniczne kontakty towarzyskie;
4) emocjonalno-ekspresyjna – poparcie, bezpieczeństwo, miłość, kształtowanie wspólnoty rodzinnej, emocjonalnej i intelektualnej
POTRZEBY JAKIE RODZINA POWINNA ZASPOKAJAC:
-bezpieczeństwa,
-poznania,
-akceptacji,
-kontaktu emocjonalnego,
-samodzielności,
-posiadania
STYLE WYCHOWAWCZE:
1) autokratyczny – zdecydowane przewodnictwo rodziców;
2) liberalny-bezstresowe wychowanie;
3) demokratyczne;
4) niekonsekwentny- wszystkie naraz
PRZEMIANY RODZIN WSPÓŁCZESNYCH
1) zmiana rodzin patriarchalnych na matriarchalne;
2) zmniejszeni ilości dzieci;
3) możliwość regulacji urodzin;
4) podział obowiązków na wszystkich;
5) rozwój placówek opiek-wychow.;
6) spadek więzi między rodzinnych;
7) ograniczone stosunki z sąsiadami;
8) spędzanie wolnego czasu;
9) wynalazki techniczne;
10) kult dobrego wizerunku
RODZINA FUNKCJONALNA- spełnia wszystkie funkcje i zaspokaja potrzeby dziecka
RODZINA DYSFUNKCJONALNA –nie spelnia swoich f-cji, jest źródłem przykrości, podłożem napiec i frustracji (CAŁKOWICIE- utrata więzi, totalny chaos; CZESCIOWA – alkoholiz, narkomania, długotrwała choroba jednego z członków, ubóstwo , bezrobocie)
CZAS WOLNY
1) CZASY PIERWOTNE- nie znano pojęć czas wolny i czas pracy
2) W SPOŁECZEŃSTWACH PREINDUSTRIALNYCH – czas wolny tylko dla wyższych sfer
3) XXw – czas wolny stal się naturalnym przywilejem
4) OBECNIE- czas wolny przywraca sens pracy, pokazuje w jaki sposób można wykorzystać efekty swojej pracy, pojawia się pytanie w jaki sposób zagospodarować nadmiar czasu
KAMIŃSKI- czas wolny to ta część budżetu czasu, która nie jest zajęta przez prace zarobkowa normalna i dodatkowa ani przez systematyczne kształcenie się, ani przez zaspokajanie potrzeb elementarnych, fizjologicznych, ani przez stale obowiązki domowe.
WROCZYŃSKI- czas wolny dzieci i młodzieży to istotna kwestia społeczna – wiąże się ze środowiskiem wychowawczym
ZAWADZKA- czas wolny wypełnia kształtowanie siebie, rozrywka, zaspokajanie potrzeb intelektualnych i emocjonalnych; odpoczynek – zespół wszystkich zajec podejmowanych w czasie wolnym
CECHY KONSTYTUTYWNE CZASU WOLNEGO
-nieobowiązkowość,
-dobrowolność,
-świadomość
WG HAVIGURSTA- psychologiczno- subiektywna (czas kontemplacji, stan duszy, styl postępowania)
DOMAZEDIEUR- czas wolny to 24h minus obowiązki (czynności dobrowolnie wybrane, czas którym dysponujemy w którym jednostka manifestuje swoje zdolności twórcze; jest wyborem , który pozostawia jednostce uczucie przyjemności; czas konsumpcji, nieprodukcyjny, bezcenny)
F-CJE CZASU WOLNEGO Z PUNKTU PED. SPOŁ.
1)odpoczynek-odreagowanie zmęczenia, odnowieni sil psychicznych i fizycznych;
2) zabawa/rozrywka- wypoczynek czynny, realizuje się w działaniu, nasyca wyobraźnie, uwalnia od stresu;
3) praca nad sobą- twórczość, rozwijanie swojej osobowości, rozwijanie potrzeb kulturalnych, rozwijanie zainteresowań
BOHDAN JUNG- f-cje czasu wolnego:
1) względem jednostki;
2) wzg. społeczeństwa;
3) wzg. instytucji;
4) wzg. Gospodarki
H. RADLIŃSKA: jaki ma być nasz udział w budowaniu nowego lepszego świata?
RELACJE „MY Z” WG RADLIŃSKIEJ:
1)”My z” najbliżsi, rodzice, rodzeństwo, dzieci ;
2) „My z” ludzie współżyjący i współczujący;
3) „My z” gromada, organizacje, stowarzyszenia;
„My” to każdy z nas z osobna i ogol we wspólnym działaniu
PEDAGOGIKA SPOŁ- zajmuje się przeobrażeniem srodow. dla dobra, którym jesteśmy, ma na celu wywołanie określonych zmian, które będą kształtowały osobowość jednostki
PODZIAŁ ŚRODOWISK:
J. PIETER- człowiek>> srod. rodzinne >> środ miejscowe>>środ okoliczne>>kultura społeczna i globalna
wg KAWULI- rodzina >> społeczność lokalna >> społ. okoliczna >> globalna
POZYTYWNE PRZEKSZTAŁCANIE ŚROD WYCH:
1) RODZINA- zależy od jej członków, im większa kultura pedagogiczna i wiedza społeczna tym wyższa jakość środowiska wychowawczego; istotna jest chęć rodzica, a edukowanie go jest obowiązkiem oświaty
2) OŚWIATA I EDUKACJA- w dużym stopniu od niej zależy jakość środowiska wychowawczego; OŚWIATA- jest nie tylko przygotowaniem do twórczego uczestnictwa w życiu zbiorowym i do korzystania z osiągnięć cywilizacji, ale także do tworzenia interakcji między jednostkami, a grupami społecznymi;
EDUKACJA ŚROD- odwołuje się do przeobrażania środowiska, przygotowanie członków lokalnej społeczności do aktywnego udziału w procesie zachodzących i zaskakujących nas przemian
TEZA HABERNASA- proces modernizacji (wytworzenie dóbr, podział dóbr, refleksja)
Modernizacja poszczególnych działów edukacji powinna stać się celem nauk społecznych
MODERNIZACJA- zastępowanie starych rzeczy nowymi, starych sposobów myślenia, działania, innymi.
MODERNIZACJA SPOŁECZEŃSTWA:
SPOŁECZEŃSTWO PRZEDINDUSTRIALNE >> SPOŁ. NA POŁY UPRZEMYSŁOWIONE >> SPOŁ. PRZEMYSŁOWE (NOWOCZESNE) >> SPOŁ POPRZEMYSŁOWE (PONOWOCZESNE) >> SPOŁ INFORMATYCZNE (POSTNOWOCZESNE)
ZAGROŻENIA STRUKTURALNE I FUNKCJONALNE W SKALI MIKRO, MAKRO I MEZOSPOŁECZEŃSTW:
Zagrożenia strukturalne wiąże się z rodziną. Zagr. funkcjon. a wiec wszystko co dzieje się w rodzinie to skala mikro. marko – całe społeczeństwo
MARGINALIZACJA I WYKLUCZENIE
2 POWODY MARGINALIZACJI sprawiające że zjawisko to
nabiera powagi:
1) zasięg i liczebność grup społ dotkniętych marginalizacją ciągle wzrasta; 2) stopień upośledzenia ludzi mierzymy dystansem między elitami, kapitałem oraz sytuacją socjalną, dystans ten nabrał już groteskowych rozmiarów
UBÓSTWO
PAUPERYZACJA – UBOŻENIE
Sfera ubóstwa w Polsce, obejmowała dotychczas 2 grupy:
1) ludzie z marginesu społ. (UBÓSTWO ZAWINIONE): alkoholicy,narkomani, rodziny upośledzone, wielodzietne, rozbite;
2) ubóstwo niezawinione : emeryci, renciści, rodziny niepełne, rolnicy
Obecnie doszła jeszcze jedna grupa 3) BEZROBOTNI
UBÓSTWO ABSOLUTNE oznacza sytuacje w której jednostka nie może zaspokoić swoich minimalnych potrzeb biologicznych
ZAGROŻENIE BIEDA WYWOŁUJE WŚRÓD SPOŁ POLSKIEGO 4 TYPY POSTAW:
1)stan bezradności wobec zagrożenia biedą – charakterystyczny dla ludzi którzy maja niski dochód, żyją na kredyt, nie maja odpowiednich kwalifikacji;
2) postawa na przetrwanie biedy, nieaktywna;
3) brak poczucia zagrożenia biedą przy świadomości obniżenia swojej pozycji materialnej;
4) postawa „nie boje się biedy jestem spokojny o swój byt materialny” – optymizm
BEZDOMNOŚĆ
(z przymusu, tymczasowa i z wyboru)
Sytuacja bezdomności zagraża bezpieczeństwu, wynikają z niej patologie, demoralizacja, itp.
Społeczeństwo jest bardziej nastawione na pogardę i obrzydzenie wobec bezdomnych niż na pomoc. Powodem bezdomności jest nie tylko brak mieszkania. Inne aspekty to brak pomocy, złe więzi rodzinne i wiele innych.
Prekursorem działalności był Brat Albert – Towarzystwo Pomocy im. brata Alberta