Finanse i Bankowość

Finanse - zajmują się procesami i zjawiskami pieniężnymi istotą tego jest statystyka i dynamizm pieniądza.
Finanse dzielimy na Prywatne i publiczne Finanse publiczne to normy prawa regulujące formy finansów (ustawy budżetowe, które regulują cały proces finansowy w danym państwie)
Cele finansów publicznych: 1>służą dobru wspólnemu, wydatkowanie potrzeb społecznych (zasiłki, finansowanie hospicjów, domów dziecka na stypendia sądownictwo itp.)
Finanse prywatne to finanse banków, gospodarstw domowych, przedsiębiorstw)
Strumień środków pieniężnych- jednorodne grupy rozliczeń przychodów i rozchodów
Pieniądz- jest pośrednikiem do czegoś np. kupna sprzedaży, transakcji bankowych praz przelewów itp. Pieniądz ma charakter prawny. Jest emitowany przez NBP., charakteryzuje się kolorem, kształtem, grubością. Jest informacją ponieważ ma swoją (wartość, nominał)
Karta kredytowa- (surogat pieniądza)- realizuje funkcje pieniądza ale na niego nie wpływa na niego (są to też weksle, czeki).
Transfer- Ma charakter świadczenia np. podatki ubezpieczenia, są to przychody i wydatki o charakterze kredytowym.
Budżet państwa- plan finansowy państwa, zestawienie prognozowanych na następny rok budżetowy dochodów i wydatków rządowych, sporządzone przez rząd (projekt budżetu) i zatwierdzone (po wprowadzeniu ewentualnych poprawek) przez parlament, najczęściej w formie ustawy budżetowej.
Funkcje budżetu 1> alokacyjna -rozmieszczenie pieniędzy na kontach,2> Redystrybucyjna- gromadzenie wcześniej rozdysponowanych pieniędzy.
Zasady Budżetu- 1>Równowagi budżetowej- to znaczy że dochody według źródeł muszą być przeznaczone na dany cel oraz budżet musi być tak zrealizowany aby strona wydatków była równa stronie przychodów. Budżet jest roczny kalendarzowy (trwa 12 miesięcy)
2> zasada jedności - wymaga objęcia całości dochodów i wydatków państwa jednym tylko budżetem (jedność formalna) oraz przeznaczenia wszystkich dochodów budżetowych na pokrycie całości wydatków budżetowych (jedność materialna),
3> zasada - uprzedniości - zobowiązuje do uchwalenia budżetu przed rozpoczęciem nowego roku budżetowego, - zasada przejrzystości - wymaga przedstawiania budżetu w możliwie jasnym układzie, - zasadę jawności - wymaga, aby klasyfikacja dochodów i wydatków ułatwiała kontrolę polityki finansowej rządu przez parlament i opinię publiczną. - zasada równowagi budżetowej - zgodnie z którą przewidywane wydatki z budżetu powinny Formy organizacyjne gospodarki budżetowej.
Prelogacja budżetowa- Budżet jest powtarzany w roku następnym.
Deficyt Budżetowy - może pomóc ale nie zadłużamy samych siebie.
Nadwyżka Budżetowa - jest zgromadzona na rezerwy w budżecie
Dochody budżetowe są: podatkowe(biorą się z podatków) , nie podatkowe (wpływy z zysku NBP, Cło akcyza.
Wydatki Budżetowe: są na finansowanie domów dziecka, domów spokojnej starości, stypendia, drogi itp.
System podatkowy: to ogół norm i przepisów obejmujących podatki wpływające do budżetu państwa. Podział podatków: Bezpośrednie i Pośrednie. Do podatków bezpośrednich zalicza się podatki dochodowe (dochodowy od os. Fizycznych i dochodowy od os. Prawnych) Majątkowe (Od psów , od nieruchomości, od towarów i usług, od gier) Pośrednie (Cło, Akcyza, VAT) . Strefa Euro - (obszar euro, Euroland) obejmuje te kraje które są pełnymi członkami Unii Gospodarczej i Walutowej UGW. UGW- została ustanowiona w ramach Unii Europejskiej z dniem 1 stycznia 1999r. Z tą datą UE została faktycznie przekształcona w obszar o jednej walucie i było to efektem długoletniego procesu. Wpływ na ustanowienie wspólnego pieniądza miały: motywy ekonomiczne, czynniki polityczne.
Strefie euro nie znalazły się wszystkie kraje członkowski UE od 1999r zaczęło w niej funkcjonować 11 krajów UE: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Włochy. Dania i Wielka Brytania nie przyjęli waluty EURO, kraje te są objęte DEROGACJĄ, oznacza to że w praktyce występują dwa członkowstwa w UGW (pełne i ograniczone).
Bank Centralny we Frankfurcie nad Menem - który emituje Euro. Wejście do strefy euro zostało uwarunkowane spełnieniem warunków. Z punktu widzenia ograniczenia problemów dla jednolitej polityki pieniężnej BC w (UGW) istotne jest by poszczególne kraje jeszcze przed wejściem do UGW zdołały odpowiednio ustabilizować swą gospodarkę.
Aby państwo mogło zaistnieć w obszarze jednowalutowym przyjęto kryteria: stopę inflacji, stan finansów publicznych, długoterminową stopę procentowej, stabilność kursu walutowego.
Inflację można napędzać wydatkami.
Z punktu widzenia finansów UE szczególne znaczenie ma kryterium dotyczące stanu finansów publicznych.
Wszystkie realne stopy procentowe są hamulcem dla inwestycji prywatnych. Powodować to może silną presję na bank centralny.. Ucieczka przed podatkiem w miarę wzrastającego ciężaru podatków wzrasta siła podatkowa.
Krzywa Luxfera:
ukazuje zakres identyfikowania się państwa wobec obywatela


Działania dzieli się na dwie grupy:
Działania legalne i nielegalne.
Działania legalne to ulgi, płacenie podatku w innym państwie, umorzenia kredyty finansowe, miejsca o sprzyjającym systemie podatkowym, luki nieszczelności w przepisach podatkowych. Działania Nielegalne- podwójna księgowość, nie ujawnianie działalności nie ewidencjonowanie, nie fakturowanie.
STSYEM BANKOWY: - jest to jedna skulność współzależność, system bankowy jest dwu szczeblowy, NBP -i pozostałe.

Ceny transferowe - to ceny powiązane relacjami między przedsiębiorstwami te relacje to są relacje kupna i sprzedaży.
Bank- instytucja finansowa, prowadzi obrót pieniędzmi, rozliczenia roczne, transakcje kupna i sprzedaży walut.
Bank prowadzi również rachunki, przyjmuje lokaty, świadczą usługi obrotu, dają kredyty, są jako „skrytki” ponieważ gromadzi pieniądze, kupują i sprzedają papiery wartościowe, uczestniczą w ubezpieczeniach, Podstawowym celem systemu bankowego jest emisja pieniądza..
NBP- to bank centralny czuwa nad utrzymaniem stabilności cen. Prowadzi emisję pieniądza Ma on wiele organów: -Rada Polityki pieniężnej, Prezes NBP, Zarząd. Model bankowy jest stabilny wobec Rady Polityki Pieniężnej. Model systemu bankowego jest podobny do systemu Niemieckiego (Bundess Bank) Kadencja Prezesa trwa 6 lat. Kadencja systemu bankowego trwa 4 lata. NBP- ustala oprocentowania kredytów ustala wielkość kredytu oraz wytwarza papiery wartościowe. Z NBP korzysta sfera publiczna. NBP posiada oddziały w całej Polsce. Banki pozostałe: komercyjne, detaliczne, spółdzielcze (prywatne, publiczne, komunalne), małe i duże, banki o znaczeniu państwowym krajowym, narodowym, i światowym (globalnym). Ze względu na położenie - krajowy (kapitał przechodzi z danego państwa), zagraniczny, światowy (globalny). Banki są: Oszczędnościowe, oszczędnościowo rozliczeniowe, hipoteczne, dewizowe, handlowe, wyspecjalizowane i uniwersalne.
Banki Komercyjne, Banki Uniwersalne (funkcjonują we wszystkim po trochu (handel, kredyt, itp.)), Banki specjalne (są to banki które zajmują się realizacją polityki państw np. Bank ochrony środowiska, Bank gospodarczo -krajowy, Bank Gospodarki żywnościowej). BGK - produkty publiczne są przywiązane dla polityki państwa.. Produkty bankowe - kredyty rachunek bankowy obrót papierami wartościowymi i dewizowymi. Kredyt - to umowa, stosunek ekonomiczny między kredytodawcą (bank) a kredytobiorcą. Gdy kredytodawca ustala w umowie co do wypłacenia pewnej sumy pieniężnej a kredytobiorca do celowego zapłacenia kredytu wraz z odsetkami. Umowa pomiędzy kredytodawcą a kredytobiorca zawiera: datę, nazwę i dane, kredytobiorcy, stopę procentową i jej wysokość, oprocentowanie wg. Stopy (stałej lub zmiennej)i sposobu spłaty. Kredyt może być udzielony od razu lub w transzach (w ratach). Udzielenie kredytu wziętego w transzach to musi być wiadomo jaka jest wysokość rat, prowizja, bankowa od udzielenia kredytu, poręczenie. Kredyt zabezpiecza się przez: Hipoteka, weksel własny In blanko, ubezpieczenie kredytu (poręczenie). Zabezpieczenie jest zmienne i nakładane od wartości wziętego kredytu. Aby wziąć kredyt musimy posiadać: -zdolność kredytową, musimy coś posiadać na zabezpieczenie kredytu.
Cechy kredytu: celowy - kredyt bierzemy na dany cel. Zwrotny - musi się zwrócić wraz z odsetkami, Odpłatny - kredytobiorca musi w danym czasie spłacić kredyt. Rata spłaty kredytu: --rata kapitałowa (zwrotna), - rata opłat (odpłatna) -koszty jakie musimy ponieść związane ze wzięciem kredytu. Kredyt jest bezgotówkowy (przepływ na rachunku). Rodzaje kredytów ze względu na:
-czas (krótko długo okresowe) , -Krajowe wzięte na terenie danego państwa, Oszczędnościowy - na wydatki bankowe pokrycie podatkowe, Hipoteczny - (jest wzięty na hipoteka, cesja, weksel), Lombardowy - Wycena produktu i wzięcie kredytu na produkt.. Kredyty można podzielić ze względu na cel: Budowlany (na materiały budowlane), Celowy na zakup samochodu, Kredyt obrotowy i inwestycyjny, Kredyt w rachunku osobistym (dla nas), Kredyt w rachunku bieżącym (dla przedsiębiorstw). DEBET - przekroczenie limitu na rachunku bankowym. Promesa Kredytowa - dokument w którym bank informuje że kredytobiorca ma przyznany kredyt, ale jeszcze nie został przelany na dany rachunek. Promesa kredytowa może być przyznana gdy nastąpi : - złożenie kompletu dokumentów, akt notarialny, umowa kupna sprzedaży. Pożyczka - może być udzielana gotówkowo, pożyczkę udziela bank, może być udzielona poza bankiem. Pożyczka jest przeniesieniem pieniężnym z jednego konta na drugie (przelew), lub z ręki do ręki, sami odpowiadamy za ilość pieniędzy które pożyczyliśmy i w jakim odstępie czasu musimy oddać. OBRÓT PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI -> Papiery wartościowe są to - takie papiery które kupujemy za pośrednictwem banku, my możemy takie papiery kupić a także sprzedać innemu właścicielowi, możemy grać na giełdzie. Aby sprzedać papiery wartościowe : należy wszystko udokumentować. Aby dokonać decyzji kupna sprzedaży należy złożyć decyzję do GPW, a potem już wszystko jest w rękach maklerów obracających całym procesem. Papiery wartościowe - cechują się łatwością i szybkością działania, szybki przepływ informacji, Nie występuje problem zniszczenia, uczestnicy nie mają takiego problemu ponieważ maklerzy prowadzą wszystkie działania na papierach wartościowych. Makler działa w imieniu osoby upoważnionej, czyli takiej która posiada prawo do danego papieru wartościowego. BROKER może kupić a także sprzedać dany papier wartościowy. Występuje rodzaj trans - spekulacja, arbitrażowe (są to transakcje którym wykorzystuje się zróżnicowanie ceny w przestrzeni geograficznej, kupi się jedno aby sprzedać gdzieś indziej) , edbirgowe - zabezpieczenie się przed brakiem, kupujemy na zapas bo wiemy że później może zabraknąć.
WEKSEL- papier wartościowy, występuje weksel własny lub poręczony (ktoś za mnie zapłaci),weksel posiada dyskonto (czyli można odsprzedać) redyskonto (kupić). Suma wekslowa jest pomniejszona np. o 100. Weksel przedstawiamy do redyskonta (np. z banku kupimy za 100 a sprzedamy za 5).
Weksel jest zobowiązany solidarnie - czyli suma wekslowa będzie taka sama jak nabyta w wysokości 100 i posiada wartość 100. Weksel jest tak opisany i nie może być na nim nic zmieniane. Weksel IN BLANKO - tz. Ktoś składa na wekslu podpis i ten weksel przechodzi tylko do jego dyspozycji (na własność). Deklaracja wekslowa - jest to poręczenie kiedy , komu jest wydawany weksel i od kogo jest kupiony kto jest zobowiązany do zapłaty. Cechy WEKSLA - Weksla nie można uszkodzić , dziurawić, nie wolno po wekslu pisać, Weksel jest bezterminowy, weksel nie traci swojego terminu, z weksla sporządza się tylko Turopis, to znaczy że powstaje „kopia weksla „ (odpis) na każdym turopisie pisze który to z kolei (np. prima, secundo, tercia). W przypadku dokonania operacji kupna sprzedaży oddania warto domagać się poręczenia poręczyciela np. notariusza, czy sądu. ROZLICZENIA są - gotówkowe - czek gotówkowy, gotówka, bezgotówkowe- transakcje przelewowe, kredytowe - za pomocą karty płatniczej. WIERZYCIEL - (dłużnik) sprzedający, kredytodawca, KUPUJĄCY - zobowiązany kredytobiorca. PRZELEW - polecenie, za przelew pobierana jest opłata którą nalicza bank. AKREDYTYWA - poręczenie. Udzielenie kredytu - Bank ocenia środki arbitrażowe dopiero potem uruchamia kredyt. W Unii Europejskiej system bankowy składa się z : Banku centralnego i Baków pozostałych. EUROLAND -w skład niego wchodzi 12 Banków centralnych i 3 banki inne. Bank centralny decyduje o emisji euro. Euro rozumiemy jako stopa procentowa a pod względem unijnym jako nadzwyczajność euro. KRYTERIA KONWERGENCJI- są to kryteria zbieżności dotyczą: inflacji - w odpowiedni sposób mierzą poziom konwergencji, ponieważ inflacja nie może być wyższa niż stopa, liczy się średni poziom zmian w trzech państwach w których jest najmniejsza inflacja. Inflacja nie może przekraczać więcej niż 1,5 % w tych trzech państwach. Deficyt nie może przekraczać 3% PKB, Dług Publiczny - nie może przekraczać 60 PKB, stopa procentowa- nie może przekraczać więcej niż 1,5 % trzech państwach o najmniejszej stopie procentowej. Unia europejska posiada system dochodów: -ceł zewnętrznych, składek cukrowych, VAT, wpłata bezpośrednia, cła, oparte o składki cukrowe. Podstawa opodatkowania 1,5% a uwzględnia się 5%. Źródło budżetu działa złota zasada budżetowa. . Stopa podatkowa - wysokość zapłaty podatku w reakcji do naszego dochodu. SKALA - zestawienie wszystkich stawek, STAWKA PODATKOWA - liniowa, kwotowa, progresywna, jest relacją między wielkością podstawową a stopą opodatkowania. Dyskretność obciążeń podatkowych spostrzegalność podatku świadczenia o charakterze podatkowym. PRAWO PROLEGACJI KRAŃCOWEJ - w miarę wzrostu naszych dochodów stawka podatku (wartość podatków ) w relacji do podstawy opodatkowania, i podstawy majątku dochodu wzrasta lub maleje. Stopa podatku liczymy ze wzoru - wszystkich podatków płaconych w danym okresie / Σ dochodów w danym okresie. RODZAJE PROGRESJI -Progresja szczeblowa (wraz z kwotą rośnie procent 1000zł - 10%, 2000zł - 20%), Progresja Globalna Całości - kredyt podatkowy. (od sumy dochodów krajowych progresja pomniejsza o podatek zagraniczny do pewnego limitu). PODATEK JAWNY - Ewolucja państw wysokorozwiniętych koncepcja jest jako ekoreforma podatkowa - grom ciężarów podatkowych przeniesione na nośniki energii (paliwo, ropa , energia elektryczna), Bez zwiększenia podatku - Ekologia - im więcej zastawisz tym więcej zapłacisz, Koszt alternatywny - związany z utraconymi możliwościami. W Polsce istnieje 2 stopniowy system podatkowy: Podatki Państwowe, podatki Narodowe. Podatki Kontrolne - o charakterze majątkowym. Stawka Zerowa - eliminuje dwukrotne opodatkowania. Metody: 1>Metoda wyłączenia - nie bierze się pod uwagę dochodów uzyskanych za granicą. Jak obliczyć wyłączenie z progresji : Podatek / Σ dochodów krajowych i zagranicznych * (razy) 100 % = stawka. 2> Metody DWUSTRONNE - -umowy o uniknięcie dwukrotnego opodatkowania dochodu i majątku (80 umów polskich) a)metoda kredytu podatkowego b)Metoda Wykańczania z progresją - w odpowiedni sposób ustala się zasady dwukrotnego opodatkowania w tym również ograniczania. Metody tu omówione obniżają wielkość podatku przez: OECD - Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Ma charakter gospodarczy na świecie identyfikuje i rozwiązuje problemy gospodarcze między państwami, komitet stały (do spraw fiskalnych), zmienny (bada dane, bieżące problemy, gromadzi informacje , przetwarza i pisze raporty i opinie. Modelowa konwencja o unikaniu dwukrotnego opodatkowania - (konwencja OECD która podaje wzór).
Podwójne opodatkowanie (wielokrotne) - może mieć charakter międzynarodowy, odnawialność wielokrotnych opodatkowań. Wynika z wieloelementowego systemu podatkowego ASPEKTY: - jeśli ten sam dochód jest obciążony więcej ni ż raz to osoba sama jest obciążona więcej niż raz tym samym podatkiem. WYSTĘPOWANIE - .Nie występuje w krajowym systemie /rzadko/ , relacje między narodowe wy stępują z dwukrotnym opodatkowaniem. Praca w Polsce i praca w Niemczech. Metoda Wyeliminowania dwukrotnego jest: jednostronna, dwustronna, trzystronna. Relacje międzynarodowe: uniknięcie zjawiska występują klauzule. Metody jednostronne- uchwala się wtedy gdy państwo jako organ podatkowy wyda zezwolenie podatkowe, zezwolenie na zasadach wzajemnej służby dyplomowanej przez niektóre przedsiębiorstwa.. PROGRESJA ZIMNA - wzrost ciężaru podatkowego pod wpływem czynnego systemu podatkowego państwa. Wzrost na charakter inflacyjny ma: Stawka regresyjna, - wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania stawka ta maleje, stawka degresywna - w pewnym okresie jest progresywna a potem liniowa.