Charakterystyka porównawcza Jacka Soplicy i Księdza Robaka.
Jacek Soplica to przedstawiciel drobnej szlachty. Nie posiadał wiele. Miał tylko kawałek ziemi. Mimo to liczono się z nim i darzono go szacunkiem. Popierał go Dobrzyn i cztery zaścianki. Szanował Radziwiłł. Jacek był lubiany przez szlachtę i ziemian. Jacek- przywódca szlachty zaściankowej często bywał na biesiadach u Stolnika Horeszki. Bogaty Horeszko publicznie ogłosił się przyjacielem Jacka. Uczynił to jednak dlatego, iż chodziło mu o jego poparcie w sejmie. W rzeczywistości drwił z Jacka i lekceważył go. Soplica obdarzył gorącym uczuciem córkę Horeszki- Ewę. Stolnik odmówił mu ręki Ewy podając ?czarną polewkę.? Dziewczyna odwzajemniała miłość szlachcica, lecz poddała się woli ojca. Soplica postanowił zapomnieć o dziewczynie. Szybko ożenił się z inną- ubogą szlachcianką, której nie kochał. W życiu nie potrafił odnaleźć swojego miejsca. Nie zajmował się gospodarstwem ani interesami. Wkrótce zaczął pić. Jego żona szybko umarła, pozostawiając syna- Tadeusza. W Jacku ciągle szalała rozpacz. Za wszystkie nieszczęścia swoje i ukochanej winił Stolnika. Kiedy na zamek Horeszki napadli Moskale, Soplica zabił Stolnika. Po tym zdarzeniu wierny sługa Horeszki- Gerwazy rozpuścił wieść, że Jacek zdradził Polskę i przeszedł na stronę wroga. Soplicę okrzyknięto zdrajcą. Wszyscy stronili od niego i uciekali. Soplicom podarowano majątki po Horeszkach. Targowica i Moskwa miały nadzieję, że zyskały kolejnego sprzedawczyka. Jacek stracił godność i poważanie. Postanowił skryć się w murach zakonu jako duchowny.
Ksiądz Robak to bezimienny mnich z Zakonu Benedyktynów. Tułał się po świecie. Brał udział w bitwach pod Hohenlinden i w Hiszpanii. Można było rozpoznać iż nie zawsze był zakonnikiem. Bardziej orientował się w polityce niż w Biblii. Działał jako tajny kwestarz zbierając informacje o losach walczących Polaków. Znał okoliczne wioski, rozmawiał z wieśniakami. Często wymykał się nocą, organizował powstanie na Litwie do którego w ostateczności nie doszło. Z rąk Napoleona, ksiądz Robak miał otrzymać order Legii Honorowej, lecz przeszkodziła mu w tym śmierć. Zginął podczas ostatniego zajazdu na Litwie, zasłaniając hrabiego Horeszków przed kulą Moskala. Sam otrzymał strzał śmiertelny.
Jacek Soplica to młody, przystojny, dobrze zbudowany mężczyzna. Cieszył się dużym powodzeniem u kobiet. Wielkiego atutu dodawały mu bujne, okalające całą twarz wąsy.
Ksiądz Robak miał szarą, pooraną bliznami i ściągniętą bólem twarz. Widniały na niej ślady bagnetów i postrzałów. Spojrzenie mnicha było groźne i surowe. Jego ruchy i donośny głos zdradzały dawny, żołnierski tryb życia.
Soplica wyróżniał się znacznie wśród innych szlachciców niebywale zróżnicowaną osobowością. W pamięci innych zapisał się jako wyborowy strzelec i świetny szermierz. Szybki, zwinny i rzutki, dobrze władał szablą. Miał bystre i celne oko. Jednak jako młody szlachcic był porywczy i bardzo gwałtowny. Częstym jego udziałem stawały się bójki i pojedynki: ?Com nie był dnia bez bitki.? Jacek był też postrachem dla wielu możnych. Szybko ulegał emocjom i denerwował się. We wściekłość wprawiała go nawet najdrobniejsza sprzeczka. Uważano go za warchoła i awanturnika. Nazywano ?kłótnikiem? i ?zawadiaką.? Soplica często prowokował dyskusje, waśnie a nawet spory w sejmie. Wykorzystywał swoje znaczenie polityczne.
Był pamiętliwy i mściwy. Nigdy nie zapominał doznanych krzywd. Duma i pycha pchnęły go do zbrodni na Stolniku. Przestępstwo popełnił w momencie, gdy obrońcy Konstytucji walczyli z Targowicą. Szlachcic stał nad przepaścią zbrodni narodowej.
Jacek był próżny i samolubny. Myślał tylko o sobie. Kierował się prywatą i działał dla własnej sławy. Nie ugiął się w obronie swych uczuć przed bogatym Horeszką. Bał się iż Soplicowie i szlachta odkryją jego słabość. Nie chciał się poniżyć. Egoizm Jacka spowodował również iż chcąc zapomnieć o Ewie ożenił się z inną- bez miłości. Tym samym skazał na cierpienie i siebie i żonę.
Pomimo to Jacek Soplica potrafił kochać. Zdolny był do prawdziwej, wielkiej miłości. Kochał Ewę z całego serca. Dla niej znosił pogardę ze strony jej ojca. Przy Ewie zmieniał się na chwilę. Znikała jego złość i buta.
Ksiądz Robak to stary, zmęczony życiem pątnik. Miał jeden cel: przed nieuchronną śmiercią odkupić swoje winy. Teraz nie umiał krzywdzić ludzi. Wręcz przeciwnie. Zdobył wśród nich wielki autorytet. Spokojny i opanowany. Unikał waśni. Stał się mediatorem w wielu sporach. Załagodził konflikt Assesora z Rejentem. Wpłynął na pogodzenie się rodów Horeszków z Soplicami.
Jako dobry, wrażliwy i troskliwy opiekun, sprawował czujność nad Zosią- córką jego ukochanej Ewy. Po śmierci rodziców zapewnił dziewczynie opiekę i dyskretnie ją dozorował. Martwił się też o swego syna- Tadeusza. Interesował się nim i myślał o nim. Wiedział jednak iż nikt go lepiej nie wychowa jak brat Robaka- Sędzia.
Ksiądz Robak to wierny patriota. Zawsze przejęty był losami swojego kraju. Znał dobrze jego sytuację. Starał się mu pomóc. Wielce angażował się w sprawy polityczne. Waleczny i nieustraszony bohater. Swoje męstwo i poświęcenie okazał np. w Wąwozie Samosierra. Wielokrotnie narażał swoje życie w starciu z wrogiem. Dzielny pozostał do końca. Niespotykaną odwagę zaprezentował też w starciu z groźnym niedźwiedziem. Za czyny na polu chwały, pośmiertnie zaszczycono go medalami. Zamknięty w sobie, skryty i skromny, nie szukał ani sławy ani poklasku. Nigdy nie rozprawiał o swoich wyczynach, unikał rozgłosu.
Wolał pozostać anonimowy.
Trudno dobrze mówić o Jacku Soplicy. Konfliktowy, w dodatku morderca. Jednak człowiek to skomplikowana ?maszyna.? Nie ma istot krystalicznie czystych, idealnych. Zwłaszcza w obecnych czasach dość często można spotkać ?błądzących Sopliców.? Ja bym ich nie potępiał, tylko ?zapalił światełko w tunelu.?
Ksiądz Robak to ?odnowiony Soplica.? Świadomy swoich błędów, chciał je naprawić. Los nigdy nie obchodził się z nim łagodnie. Robak nie był szczęśliwym człowiekiem. Zatrzymał się jednak na chwilę aby podarować szczęście innym. Przeszedł poważne przeobrażenie. Zmienił się. Dzięki temu umarł spokojny. To, że człowiek chce walczyć ze swymi słabościami jest bardzo cenne!!