Charakterystyka porównawcza: Kmicica i Soplicy.

Kreując postać Andrzeja Kmicica Sienkiewicz nawiązał do postaci Jacka Soplicy z "Pana Tadeusza". Z typowego zawadiaki i warchoła Kmicic, podobnie jak Soplica, przemienia się w bohatera walczącego o wolność ojczyzny. Podobna jest droga życiowa obu bohaterów - od rezygnacji z życia osobistego poprzez służbę ojczyźnie aż do pełnej rehabilitacji.

By wyraźniej dostrzec podobieństwa, warto zaprezentować życiorysy obu bohaterów.

Młody Soplica jest zawadiaką, hula, bierze udział w licznych sejmikach, gdzie równie ostro jak pije, tak macha szablą. Te niewątpliwe "zalety" młodego szlachcia wykorzystuje przewrotny Horeszka, by manipulować głosami szlachty. Nazywa przy tym Soplicę swym przyjacielem. Lecz gdy Jacek zakoc[...]e się w Ewie Horeszkównie, okazuje się, że przewrotny ojciec wcale nie życzy sobie takiego zięcia. Zaręczyny zostają zerwane ręką ojca panny młodej. W życiu Soplicy dokonuje się metamorfoza, lecz nie po odmowie przez Horeszków ręki Ewy, lecz po nieszczęśliwym i porywczym zabójstwie Horeszki. Soplica przemienia się w księdza Robaka (przeistoczenie zaznaczone zmianą imienia - cecha typowa dla bohaterów romantycznych). Teraz jest samotny, waleczny, tajemniczy, walczy o sprawy kraju. Staje się jednym z emisariuszy, przygotowujących powstanie na Litwie. Wskutek jednak nieszczęśliwego zbiegu wypadków Robak zostaje trafiony kulą, przez co odnawia się jedna z jego starych ran. Umierając opowiada całą historię swego życia, a wkrótce potem spotyka go zasłużona rehabilitacja.

Andrzej Kmicic, zgodnie z wolą Herakliusza Billewicza, przybywa, by objąć w posiadanie Lubicz. Tam spotyka Oleńkę Billewiczównę, pannę "zapisaną mu" niejako w testamencie. Zakoc[...]e się w niej, ona w nim zresztą też. Kiedy jednak podczas jednej z biesiad jego kompania zostaje wycięta, Kmicic w odwecie pali Wołmontowicze. Musi jednak uciekać przed ich zemstą. Długo ukrywa się, by jednak wrócić i porwać ukochaną. Jednakże szlachta pod dowództwem Wołodyjowskiego pragnie odbić brankę. Kmicic stacza pojedynek z małym rycerzem, odnosi jednak niebezpieczną ranę i przegrywa. Gdy odzyskuje siły, otrzymuje listy zaciągowe od Radziwiłła i zaczyna organizować chorągiew.

Gdy wreszcie dociera na jego dwór, książę wymusza na nim przysięgę wierności. Związany danym słowem Kmicic stoi biernie, gdy Radziwiłł przechodzi na szwedzką stronę. Wiernie wykonując jego rozkazy wycina zbuntowane chorągwie. Jednakże wymusza na Radziwille rezygnację z planowanej egzekucji pułkowników.

Wyrusza, by na rozkaz księcia przywieść miecznika i Oleńkę na dwór książęcy. Podczas te fef j wyprawy spotyka jednak Wołodyjowskiego z resztą dowódców. Pojmują oni Kmicica i wyznaczają jego egzekucję. Jego życie ratują mu jednak listy księcia, w których ten wypomina mu, iż na jego życzenie musiał zrezygnować ze ścięcia niepokornych dowódców.

Kiedy Kmicic wraca na dwór książęcy, Janusz Radziwiłł wysyła go z poufnymi listami do wysoko postawionych osób, m.in. do Karola Gustawa, księcia Bogusława czy elektora pruskiego. Gdy Bogusław, brat księcia, wyjaśnia Kmicicowi prawdziwe powody postępowania Janusza, ten czuje się oszukany. W rozpaczliwej próbie zemsty usiłuje porwać Bogusława. Ten jednak wymyka mu się, dodatkowo raniąc Kmicica.

Gdy już odzyskuje siły, decyduje się udać do króla Jana Kazimierza. By jednak zataić swe prawdziwe nazwisko, przyjmuje miano Babinicza. Podczas podróży przypadkiem dowiaduje się o planach szwedzkiej napaści na klasztor na Jasnej Górze. Dlatego też zmienia plany i udaje się do Częstochowy. W jego obronie dokonuje wielu wspaniałych wyczynów, ale największym jest wysadzenie ogromnej szwedzkiej kolubryny. Zostaje jednak złapany i trafia w ręce Szwedów. Torturowany jest tam przez Kuklinowskiego, znanego zabijakę i okrutnika. Z pomocą dawnych znajomych udaje mu się jednak uciec.

Decyduje się wyruszyć na dwór królewski. Tam, po rozmowie z królem dostrzega pierwsze szanse na rehabilitację. Przedstawia śmiały plan przeprowadzenia Jana Kazimierza do Polski. Sam dowodzi jednym z oddziałów, a kiedy spostrzega Szwedów, bez wahania rzuca się w wir walki. Mimo wielu ran powstrzymuje zaciekłe ataki wroga.

Kiedy już w pełni wyleczony pojawia się u boku króla, zostaje mu powierzone dowodzenie czambulikiem tatarskim. Wraz z tym niewielkim oddziałem zajadle szarpie wojska Bogusławowe. Kiedy jego wierny towarzysz, Soroka, zostaje pojmany, Kmicic bez chwili zastanowienia wyrusza, by go uwolnić. Upokorzony przez księcia odbija jednak druha. Wkrótce potem jego oddziałek staje na drodze Bogusławowej chorągwi, która rozbija go w pył, a sam Bogusław powala Kmicica.

Kmicic powraca więc do głównych sił króla, by uczestniczyć w oblężeniu Warszawy. Po jej zdobyciu wyrusza na Litwę, a później do Prus. Potem uczestniczy w wielkiej bitwie połączonych wojsk szwedzkich i pruskich z wojskami polskimi. W bitwie tej rani i pojmuje Bogusława.

Wkrótce potem rozkazy rzucają go na Litwę, gdzie przypadkiem ocala głowę miecznika, a także Oleńki. Kiedy chce się z nimi spotkać, kolejne rozkazy rzucają go dalej.

Ranny i wyczerpany wraca do Lubicza w chwili, gdy Oleńka wstąpić miała do klasztoru. Spotkanie młodych zbiega się w czasie z powrotem chorągwi laudańskiej i przywiezieniem listów rehabilitacyjnych od króla. Wkrótce potem odbywa się ślub Kmicica i Oleńki.

Znając już dzieje obu, można wyszukiwać podobieństwa. Zarówno Kmicic, jak i Soplica, wywodzą się ze szlachty. Obu też cec[...]e głęboka i namiętna miłość do kobiety. Obaj służyli w wojsku, obaj też w porywie gniewu popełnili jakąś zbrodnię, której widmo ściga ich przez całe życie. Obu cec[...]e głęboka chęć poprawy, chęć na tyle silna, iż często ryzykują własnym życiem, by tylko dokonać czynu zapewniającego pełną rehabilitację. Obaj wiernie i wytrwale, a przy tym anonimowo służą więc krajowi, chcąc tą drogą odzyskać dobre imię.