Budowa serca, naczyń krwionośnych i krwi.

W organizmie człowieka występują dwa układy naczyniowe: układ krwionośny (układ zamknięty) i układ limfatyczny (układ otwarty). Układy te wzajemnie się uzupełniają , jednakże ich funkcje są nieco inne. Wspólną cechą obu układów jest posiadanie naczyń oraz płynu, który krąży w tych naczyniach.

Budowa serca:
Serce człowieka jest narządem czterołamowym , składa się z 2 przedsionków i 2 komór. Nie większe niż pięść i nie ważące niewiele więcej niż pół kilograma serce człowieka jest niebywale sprawnym narządem, które w ciągu przeciętnie długiego życia uderza średnio 2,5 miliarda razy i pompuje około 300 milionów litrów krwi. Serce człowieka jest silnie umięśnionym narządem położonym w klatce piersiowej tuż pod mostkiem.

Przedsionek prawy- zbiera krew z całego organizmu oprócz płuc. Uchodzą do niego:
• żyła główna górna- zasadniczo zbiera krew z nadprzeponowej części ciała
• żyła główna dolna- zbiera krew z podprzeponowej części ciała
• zatoka wieńcowa- uchodzą do niej żyły duże i średnie serca.

Przedsionek lewy-z płuc krew zbierają cztery żyły uchodzące do przedsionka lewego:
• żyła płucna górna lewa
• żyła płucna górna prawa
• żyła płucna dolna lewa
• żyła płucna dolna prawa

Komora prawa-z przedsionka prawego przez zastawkę trójdzielną krew przepływa do komory prawej, a stąd przez pień płucny do obu płuc tworzą krążenie czynnościowe płuc.

Komora lewa- z przedsionka lewego przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew przepływa do komory lewej, a stąd do tętnicy głównej. Krew z aorty zaopatruje odżywczo cały organizm człowieka. Grubość ściany wynosi średnio 15 mm. Ma kształt stożka i jest bardziej wysmukła i dłuższa niż prawa. Jej wierzchołek jest tożsamy z koniuszkiem serca.
Budowa wewnętrzna serca

Na przekroju ściany serca możemy wyróżnić trzy warstwy (idąc od wewnątrz):
• wsierdzie- jest to jednowarstwowy nabłonek płaski spoczywający na łącznotkankowej blaszce właściwej wsierdzia. Pod nią znajduje się zawierająca naczynia i nerwy (których brak w blaszce właściwej) tkanka podwsierdziowa. Nabłonek wyściełający wszystkie struktury wewnątrz serca, przechodzi bez wyraźnej granicy w śródbłonek naczyń.
• śródsierdzie -składa się z trzech głównych elementów:
o szkielet serca - znajduje się w podstawie serca na granicy między przedsionkami i komorami. Zbudowany jest z tkanki włóknistej zbitej.
Składa się z:
- czterech pierścieni włóknistych otaczających ujścia żylne i tętnicze serca.
- dwóch trójkątów włóknistych - prawy i lewy, leżą pomiędzy pierścieniami włóknistymi otaczającymi ujścia przedsionkowo-komorowe a pierścieniem ujścia aorty.
- części błoniastej przegrody międzykomorowej

o układ przewodzący serca- reguluje on rytmikę pracy serca oraz prawidłową kolejność skurczów poszczególnych części serca. Jest on zbudowany z zmodyfikowanych miocytów. Składają się na niego:
- węzeł zatokowo-przedsionkowy - generuje on wskutek powolnej samoistnej depolaryzacji prawidłowy rytm zatokowy skurczów serca.
- węzeł przedsionkowo-komorowy
- pęczek przedsionkowo-komorowy na który składa się pień wspólna , jedyne połączenie między mięśniówką przedsionków i komór) oraz odnogi prawej i lewej. Wszystkie odnogi biegną w przegrodzie międzykomorowej.
- rozgałęzienia końcowe wstępują ku górze w mięśniówce właściwej podstawy serca (zarówno komory prawej jak i lewej)
Budowa naczyń krwionośnych
Krew krąży w zamkniętym systemie naczyń, który nazywamy układem krwionośnym. Składa się on z żył, tętnic, naczyń włosowatych, czyli naczyń krwionośnych oraz serca.

Naczynia krwionośne:

Sam układ naczyniowy utworzony jest przez system naczyń tętniczych, które poprzez sieć naczyń włosowatych przechodzą w system naczyń żylnych. Naczynia tętnicze biorą swój początek w komorach serca, a żylne kończą się w przedsionkach serca.
Naczynia krwionośne wyróżniamy na podstawie przepływu krwi.

Tętnice :
Tętnice odprowadzają krew z serca do tkanek.
Tętnice charakteryzują się znaczną grubością ścian, o wiele większą niż żyły. Ściany te zbudowane są z trzech warstw:
● przydanki (warstwa zewnętrzna) – warstwa łącznotkankowa, zbudowana głównie z włókien kolagenowych,
● błony pośredniej (warstwy środkowej) – zbudowana z mięśni gładkich, najgrubsza z warstw, gdyż zawiera włókna mięśniowe, które podczas skurczu mogą zmieniać średnicę naczynia,
● błony wewnętrznej (warstwy wewnętrznej) – utworzona z tkanki łącznej, pokryta śródbłonkiem.


W tętnicach płynie krew pod znacznie większym ciśnieniem, niż w żyłach, dlatego ściany tętnic są grubsze i elastyczniejsze. Dzięki elementom sprężystym i mięśniowym tętnice utrzymują swe ściany w stanie napięcia, mogą się aktywnie kurczyć i rozkurczać zapewniając jednolity przepływ krwi. Dużą kurczliwością odznaczają się zwłaszcza małe tętnice, zwane tętniczkami, przechodzące w naczynia włosowate. Zwężanie się i rozszerzanie tętniczek wskutek skurczu włókien mięśniowych decyduje w dużej mierze o ukrwieniu narządów. Tętnice pulsują w rytmie skurczów serca (tętno).
Żyły:

Żyły odprowadzają krew z tkanek do serca.
Żyły charakteryzują się dość cienkimi ścianami i słabą kurczliwością. Ich ściany składają się z trzech warstw:
● przydanki (warstwa zewnętrzna) – błona zewnętrzna elastyczna, zbudowana z włókien tkanki łącznej,
● błony pośredniej (warstwy środkowej) – zbudowanej z włókien elastycznych i pewnej liczbie włókien mięśniowych,
● błony wewnętrznej (warstwy wewnętrznej) – utworzona z tkanki łącznej, zbudowna z nabłonka o typie pokrywowym.

Wewnątrz żył, w przeciwieństwie do tętnic, występują zastawki żylne (kieszonkowe fałdy błony wewnętrznej żyły), które pozwalają na przepływ krwi tylko w jednym kierunku – do serca, uniemożliwiające jej cofanie się. Szczególnie licznie występują w żyłach kończyn.

Naczynia włosowate (zwane kapilarami):

Naczynia włosowate są to cienkościenne przewody rozmieszczone w tkankach i łączące zwykle tętnice z żyłami. Ich ściana złożona złożona jest z jednej warstwy komórek tzw. śródbłonka. Odznaczającą się on wysoką przepuszczalnością. Między krwią i komórkami zachodzi wymiana gazów oddechowych, substancji odżywczych i różnorodnych produktów przemiany materii.

Budowa krwi:
Krew-jest swoistą, płynną łączną tkanką, która krąży w krwionośnym układzie kręgowców; składa się z osocza płynnego oraz krwinek: leukocytów, erytrocytów, trombocytów (płytki krwi u ssaków); dostarcza tlen tkankom, odbiera CO2, rozprowadza odżywcze substancje oraz hormony, odprowadza metabolity szkodliwe, ma swój udział w odpornościowych reakcjach organizmu.
Funkcje krwi
Łącznie z limfą, międzykomórkowym i mózgowo-rdzeniowym płynem tworzy wewnętrzne środowisko ustroju. Składa się ona z osocza oraz w nim zawieszonych elementów - tzw. krwinek. U człowieka występuje 5,5-5 l krwi.

W ustroju krew pełni różne funkcje:
• do tkanek transportuje tlen który pobierany jest z płuc, odprowadza także dwutlenek węgla z tkanek do płuc;
• transportuje odżywcze substancje wchłaniane w pokarmowym przewodzie, substraty komórkowych przemian do krwi uwalniane w tkankach a także witaminy oraz hormony;
• odprowadza zbędne albo szkodliwe chemiczne substancje do wydalniczych narządów (gruczołów potowych, nerek oraz jelit);
• pełni istotne obronne funkcje dzięki enzymom w niej zawartym, które rozkładają różne chemiczne substancje poprzez działania przeciwciał a także dzięki fagocytarnym właściwościom białych krwinek,
• krążenie krwi daje możliwość regulacji temperatury organizmu (rola termoregulacyjna).
Pomimo, że człowiek zdobywa kosmos, rozbija atom, jednak , do tej pory nie wynalazł substancji ,która może zastąpić krew. Dbajmy o nasz układ krwionośny . To skomplikowany i delikatny system komunikacyjny i od naszego trybu życia zależy jak bardzo będzie on efektywny. Krew to życie. Wprawdzie za potwierdzenie śmierci istoty ludzkiej przyjmuje się zanik impulsów kory mózgowej które mogą występować po ustaniu pracy serca, niemniej bez pracy serca, bez pracy układu krwionośnego samodzielna praca mózgu jest nie możliwa. Także z sercem zwyczajowo określa się najpiękniejsze uczucie jakiego doznaje człowiek.