Części składowe krwi, budowa serca,Układ oddechowy w skrócie
Części składowe krwi: 1) osocze – część płynna (zw. nieorganiczne - woda; zw. organiczne - białka, mocznik, barwniki, tłuszcze, węglowodany, hormony, skł.mineralne);
2) krwinki – część upostaciowiona, powstają w czerwonym szpiku kostnym z tzw. komórek macierzystych-hemocytoblastów, proces ten nazywamy hemopoezą : a)erytrocyty (krwinki czerwone) – u mężczyzn 4,5-6,3mln/mm³, u kobiet 4,2-5,4mln/mm³, wypełnione są hemoglobiną, która przyłącza, transportuje i odłącza tlen, dlatego krew ma zdolność pobierania tlenu w płucach i transportowania go do tkanek; b)leukocyty (krwinki białe) – u człowieka 4-10tyś/mm³, posiadają jądra w różnych kształtach, zdolność pełzakowatego ruchu, zdolność podziału, mogą opuścić naczynia krwionośne (diapedeza), pochłaniają i trawią bakterie obumarłych komórek (fagocytoza), odbierają sygnały chemiczne z ognisk zapalnych i udają się w tym kierunku (chemotaksja). Limfocyty T dojrzewają w grasicy, uczą się w niej rozpoznawać komórki własnego organizmu i obce. W DNA Limfocytów B zapisana jest informacja o budowie przeciwciał, dlatego też dany rodzaj przeciwciał jest produkowany w odpowiedni sposób na wniknięcie do organizmu konkretnego antygenu (każdej obcej substancji wielocząsteczkowej pobudzającej organizm do produkcji swoistych przeciwciał). Wzrost liczby eozynofili może świadczyć o zakażeniu robakami pasożytniczymi i alergiach, natomiast wzrost liczby neutrobili o stanie zapalnym. c)trombocyty (płytki krwi) – ok. 300tyś/mm³,uwalniają trombokinazę początkującą krzepnięcie krwi, zamienia ona fibrynogen w fibrynę. Włókna fibryny tworzą siatkę, na której osiadają krwinki czerwone uszczelniające skrzep. Zatrzymanie krwawienia (hemostaza) następuje gdy skrzep obkurczył się a na jego powierzchni pojawią się krople bezbarwnego osocza.
Diagnostyka krwi: 1)hematokryt HCT – wskaźnik określający jaki procent całej krwi stanowią erytrocyty. Dla mężczyzn 40-50%, dla kobiet 37-47%. 2)hemoglobina HGB – masa hemoglobiny w pełnej krwi określa ile gramów hemoglobiny jest w 100g pełnej krwi. 3)Odczyn Biernackiego OB – temperatura opadania erytrocytów w niekrzepnącej krwi po upływie 1h. Wartość ta rośnie w stanach zapalnych. 4) Odczyn Wassermanna – metoda wykrywania antygenów kiły (krętek blady), wynik dodatni świadczy o chorobie.
Grupy krwi:
Przy transfuzji krwi należy uwzględnić obecność antygenów we krwi dawcy i występowanie przeciwciał we krwi biorcy. Czynnik Rh – krew zawierająca antygen D na powierzchni erytrocytów oznacza się jako Rh+, w przypadku braku tego antygenu Rh-. Konflikt serologiczny – zjawisko wytwarzania przez matkę przeciwciał odpornościowych skierowanych przeciw płodowi (przeciw jego antygenom dziedziczonym po ojcu). Ciała odpornościowe przenikają do układu krążenia płodu i niszczą jego krwinki czerwone. Łagodniejszy przebieg ma w I ciąży, w następnych jest silny, gdyż poziom przeciwciał matki gwałtownie rośnie.
Grupa krwi Genotyp krwinkowy Antygeny w błonach Przeciwciała w surowicy
A Ia Ia, Ia i A Anty - b
B Ib Ib, Ib i B Anty - a
AB Ia Ib A,B -
0 i i - Anty - a Anty - b
Budowa serca:
Serce zbudowane jest z 2przedsionków i 2komór połączonych ujściami przedsionkowo-komorowymi. Do przedsionka prawego uchodzą żyły główne, a do lewego płucne. Z lewej komory odchodzi aorta, natomiast z prawej tętnica płucna. Między prawym przedsionkiem a prawą komorą znajduje się zastawka trójdzielna, między lewym przedsionkiem a lewą komorą zastawka dwudzielna, natomiast między komorami a tętnicami występują zastawki półksiężycowate. Zapobiegają one cofaniu się krwi.
Celem małego krwiobiegu jest natlenienie krwi w płucach. Celem dużego krwiobiegu jest doprowadzenie tlenu do komórek narządów. Zadaniem krążenia wieńcowego jest doprowadzenie do mięśnia sercowego tlenu oraz substancji pokarmowych, a odprowadzenia dwutlenku węgla i zbędnych produktów przemiany materii. Krążenie wrotne występuje pomiędzy jelitem cienkim a wątrobą. Jego zadaniem jest pobranie z jelita cienkiego strawionych substancji pokarmowych i doprowadzenie ich do wątroby, gdzie zostaną zmagazynowane lub przetworzone. Wątroba buforuje (utrzymuje na stałym poziomie) stężenie glukozy we krwi (80-110mg/100cm³).
Automatyzm serca to zdolność mięśnia sercowego do samoistnego kurczenia się oraz do samoistnego wytwarzania stanów czynnych (depolaryzacji włókien mięśniowych) czego skutkiem jest skurcz całego mięśnia sercowego. Etapy skurczu serca: a) skurcz, depolaryzacja przedsionków, krew tłoczona do komór (0,1s); b) skurcz, depolaryzacja komór, krew wpływa do tętnic (0,3s); c) początek rozkurczu, do przedsionków napływa krew z żył (0,4s). Układ przewodzący składa się ze zmodyfikowanych włókien mięśniowych tzw. włókien Purkiniego, ich skupiska to pęczki i węzły.
Miażdżyca – zwężenie światła naczynia przez odkładające się w jego ścianach płytki cholesterolu. Płytki te tworzą blaszki miażdżycowe, w których po pewnym czasie zaczynają się gromadzić zw. wapnia. Uniemożliwiają one przepływ krwi. Choroba wieńcowa – to miażdżyca naczyń włosowatych. Czynnikami negatywnie wpływającymi na układ krążenia jest otyłość, palenie papierosów, stres, alkohol oraz mała aktywność fizyczna. U człowieka narażonego na stres rośnie ilość hormonów nadnerczy we krwi, a pod ich wpływem serce zużywa więcej tlenu. Jeżeli naczynia wieńcowe są nie w pełni drożne, to w takiej sytuacji niedobór tlenu może spowodować zawał serca.
układ oddechowy
Z jamy nosowej powietrze dostaje się do gardła, a stąd przez krtań do tchawicy. Tchawica ma około 2,5cm średnicy i jest elastyczną rurą o ścianach wzmocnionych chrząstkami. Zapobiegają one zapadaniu się ścian tchawicy, m.in. podczas ruchu szyją. Tchawica rozdziela się na 2 oskrzela główne prowadzące powietrze do płuc, gdzie oskrzela dzielą się ponownie, na coraz drobniejsze rurki, o niewielkiej średnicy i cienkich ścianach. Ostatni ich odcinek to ślepo kończące się oskrzeliki oddechowe. Ich ściany tworzą uwypuklenia nazywane pęcherzykami płucnymi. Każdy pęcherzyk opleciony jest siecią włosowatych naczyń krwionośnych i przez jego ścianę, zbudowaną z jednej warstwy komórek nabłonkowych, zachodzi wymiana gazów między powietrzem a krwią.
Wentylacja płuc – wytworzenie w czasie wydechu podciśnienia zasysającego powietrze do płuc (powstaje ono, gdy objętość klatki piersiowej dzięki skurczom mięśni międzyżebrowych i przepony zwiększa się), a w czasie wydechu – ciśnienia wyższego niż atmosferyczne (objętość klatki piersiowej zmniejsza się, gdyż mięśnie międzyżebrowe i przepona rozkurczają się).
Palenie papierosów prowadzi do powstawania nowotworów, chorób krążenia, nieżytu oskrzeli i rozedmy płuc, gdyż znajduje się w nich wiele substancji trujących (nikotyna, subst. smoliste, amoniak, tlenek węgla, tlenki azotu, cyjanowodór, arsen).