Jedno imperium rzymskie, dwie kultury

Zachodnia cześć imperium rzymskiego, a więc tereny zamieszkałe przez ludy słabiej rozwinięhte cywilizacyjnie, najszybciej ulegały romanizacji. Materialne świadectwa są widoczne do dziś, np. zachowały sie liczne ruiny budowli rzymskich we Francji, Hiszpanii czy Angli. Innym śladem romanizacji są wspólczesne języki romańskie: francuski, hiszpański, portugalski i rumuński. Wszystkie wywodzą sie z łaciny.
Romanizacja nie objęła Wschodu, czyli obszarów podbitych w IVw. p.n.e przez Aleksandra Wielkiego - Azji Mniejszej, Palestyny, Syrii i Egiptu, chociaż ziemie te przez kilka stuleci znajdowały sie pod władzą Rzymu. Zaistniała nawet sytuacja odwrotna. Nieliczne skupiska rzymskie na Wschodzie ulegały hellenizacji. Grecy,którzy w czasach cesarstwa licznie przybywali do Rzymu, nie tracili swojej tożsamości kulturowej, chociaż wielu z nich było senatorami, konsulami lub namiestnikami prowincji .
Imperium rzymskie składało sie w istocie z dwóch odrębnych kulturowo części - łacińskiego Zachodu i greckiego Wschodu. Z czasem różnice te pogłębiły sie i wpłynęły na podziały polityczne i religijne.

Można szczerze powiedzieć iż Rzym tworzył jedno imperium i dwie kultury :-)