Pojezierze Pomorskie

1.Geneza
W obrębie Pojezierzy Polskich wydzielono 3 duże krainy geograficzne: Pojezierze pomorskie i Pojezierze Mazurskie, oddzielone od siebie pradoliną Toruńsko- Eberswaldzką, oraz pojezierze mazurskie. Są one położone w zasięgu najmłodszego zlodowacenia zwanego zlodowaceniem bałtyckim. Lądolód skandynawski ukształtował rzeźbę terenu, do której dostosowała się sieć rzeczna.
Bruzda środkowopolska ( ciągnąca się wzdłuż linii Kolobrzeg-Bydgoszcz-Włoclawek-Opoczno) została wypiętrzona i nazywana wałem środkowopolskim, bądź wałem kujawsko-pomorskim łączącym się na środkowym wschodzie z kaledonsko-hercynskimi górami świętokrzyskimi wypiętrzonymi w trzeciorzędzie. Po obu stronach wału utworzyły się niecki brzeżne. Południowo-zachodnie skrzydło niecki Szczecinsko -Mogilensko- Łódzko-Miechowskiej tworzy na przedpolu Sudetów monoklinę przedsudecką. M. in. występują w zasięgu tektoniki solne, słupy i inne wysady solne nie przebijające młodszych utworów.

2.Pokrywa glebowa
Jest jednym z elementów środowiska przyrodniczego a zarazem jej wytworem. Strefowość jest bardzo wyraźna w skali poszczególnych kontynentów. Rozmieszczenie gleb, wynika z wzajemnej zależności między klimatem a roślinnością. Na pojezierzu większa cześć gleb to gleby brunatne, płowe- wytworzone z lessów lub wytworów lessowych, bielicowe oraz gleby rdzawe wytworzone z luźnych piasków, słabo gliniastych lub gliniastych oraz z glin lekkich i średnich lub piasków na glinie. Występują tam rożne gleby bagienne znajdujące się na przybrzeżnych fragmentach morza bałtyckiego.

3.Sieć wodna
Sieć wodna jest dobrze rozwinięta, jeziora powstałe przy samym Bałtyku powstały z kumulacji morza. Te niżej położone są wynikiem zlodowacenia morza Bałtyckiego, ich wynikiem jest właśnie taka
rzeźba terenu . Występują liczne jeziora, tworzące pojezierza, najwięcej jest ich wlaśnie na pojezierzu pomorskim.

4. klimat
Klimat jest chłodniejszy i bardziej wilgotny, co jest spowodowane większą wysokością bezwzględną tego obszaru oraz intensywniejszymi masami powietrza. Lato jest krótkie , a zima długa, lecz łagodna. Opady wahają się od 550 do 700 mm. rocznie.

5. Roślinność
Na terenie pojezierza występują lasy bukowe typu nizinnego, dąbrowy, bory sosnowe i mieszane, lasy łęgowe, roślinność wydm morskich. Na osadach polodowcowych (piaskach, glinach) rozwinęły się słabe gleby, które porastają przeważnie lasy sosnowe. Wśród lasów i wzgórz morenowych Lesistość ( na rok 1990) na pojezierzu wynosiła średnio od 27-36 %

6. Uprawy
Okres wegetacji roślin wynosi od 220 do 200 dni w roku. Uprawia się tu żyto średnio 30-40 % zasiewów, pszenice (ozima i jara) średnio ok. 10% zasiewów, jęczmień (ozimy i jary) ok. 10-20 % zasiewów, owies średnio ok. 10-20% upraw, ziemniaki średnio ok. 10-20% upraw, roślinność pastewna średnio ok. 10-20% ogólnych upraw, buraki cukrowe zajmują średnio Ok. 5% upraw, rzepak i rzepik zajmują średnio ok. 5-10%.

7. Skały
Na przedpolu moren czołowych rozwinął się krajobraz sandrowy pojezierny. Są to przeważnie płaskie i faliste powierzchnie, w obrębie, których występują jeziora, powstałe wskutek wytapiania się brył lodu znajdujących się w piaskach i żwirach sandrowych. Tereny te są porośnięte przeważnie borami sosnowymi. Pojezierze rozcina szerokie równoleżnikowo biegnące pradoliny. Profil poprzeczny tych form jest asymetryczny. Zbocza północne są najczęściej strome, a południowe łagodne. Dno doliny osiąga czasem kilkanaście kilometrów. Rozwinęły się tam wydmy śródlądowe (są w Międzyrzeczu warciańsko- noteckim miedzy Bydgoszczą a Toruniem). Krajobraz ten nazywamy dolinnym wydmowym.