Quo Vadis

Henryk
Sienkiewicz, Quo vadis: Rozgrywająca się
na tle starożytnego Rzymu i jego barwnej obyczajowości historia miłości pięknej barbarzynki, Ligii, i patrycjusza, Marka Winicjusza. Ich rodzącym się uczuciom stają jednak na przeszkodzie społeczne podziały i dworskie intrygi, a także różniąca oboje młodych religia.

Henryk Sienkiewicz
Prozaik polski, tworzący także pod pseudonimem ?Litwos?. Urodził się w 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu, zmarł w 1916 w Vevey w Szwajcarii. Studiował prawo i nauki filologiczno-historyczne w Warszawie, współpracował jako reportażysta i felietonista ze stołecznymi gazetami ? m.in. ?Niwą?, ?Słowem? i ?Gazetą Polską?. Dwa lata spędził w Ameryce Północnej, gdzie ze znajomymi ? m.in. Heleną Modrzejewską ? chciał założyć komunę rolną. Nie udało się, ale ?Listy z podróży do Ameryki? pozostały? Sienkiewicz dużo podróżował ? głównie po Europie Zachodniej, był jednak także na wyprawie myśliwskiej w Zanzibarze. W roku 1905 przyznano mu literacką Nagrodę Nobla, uwielbiany był także w kraju, czego wyrazem przyznany pisarzowi majątek ? Oblęgorek.

LEGĘDA
W 1894 r. Henryk Sienkiewicz zwiedzał zabytki rzymskie. Jego przewodnikiem był słynny malarz Henryk Siemiradzki. Od niego pisarz dowiedział się o epizodzie apokryficznym ? spotkaniu św. Piotra z Chrystusem. Na prośbę prześladowanych przez Nerona chrześcijan Apostoł opuszcza Rzym i ? podobnie jak niegdyś Szaweł ? zostaje zaskoczony wizją Chrystusa; pyta Go: ?Quo vadis, Domine??. I słyszy odpowiedź: ?Po to, by znowu zostać ukrzyżowanym?.
Legenda ta wywodzi się z dość wczesnych apokryfów chrześcijańskich i została odnotowana przez niektórych pisarzy starochrześcijańskich, a Henryk Sienkiewicz uwiecznił ją w tytule swej książki. Inne, bardzo ciekawe wydarzenia, apokryfy, legendy z pierwszych lat chrześcijaństwa można znaleźć w opracowaniach ks. prof. Marka Starowieyskiego.
CHARAKTERYSTYKA

Charakterystyka Nerona

Neron piastował w Rzymie najwyższą godność w imperium ,otoczony tłumem pochlebców nazywających go zbawicielem świata. Żył w przepychu i rozpuście , prowadząc hulaszcy tryb życia. Nie dbał o swój wygląd ,w skutek czego roztył się okropnie. Jego twarz , jak również reszta ciała , porośnięta była rudym włosiem , skąd też powstało przezwisko Miedzianobrody. Był krótkowidzem. Chcąc dopatrzyć się czegoś bliżej , spoglądał na świat poprzez szmaragd.

Imperatora nie można określić mianem prawdziwego człowieka.Była to osoba niezrównoważona, wręcz chora psychicznie , niezdolna do poważnego myślenia.Neron stał się krwawym despotąmordując tych , w których widział przeszkodę.By odzyskać władzę , odważyl sie wymordować swoją rodzinę.Cechowała go pycha , próżność i żądza sławy.Uważał się za Boga i jak bogowie rzymscy kazał sobie wznosić świątynie o oddawać hołd.Według jego mniemania , każdy kto nie wielbił cesarza , był wrogiem Rzymu.

Neron zaniedbał obowiązki państwowe.Był bezwględnym , nieodpowiedzialnym a także słabym władcą , kompletnie nie dostrzegającym istotnyh potrzeb państwa.Można okreslic go mianem człowieka zapatrzonego wyłącznie w siebie i realizującego wyłącznie własne kaprysy.Był także tchórzem , obawiał się bowiemreakcji ludu , na któryś z jego postępków.Próbował go więc udobruchać rozdawnisctwem zboża i oliwy. Nie miał też ostatecznie tyle odwagi, by sprzeciwić się woli tłumów , domagających się jednoznacznego ułaskawienia Ligii i Ursusa.Klaudiusz wyróżniał się
okrucieństwem i nieobliczalnością. Był zdemoralizowanym i bezwględnym człowiekiem. Czerpałogromną radość z zabijania. Upajał się nieszczęściem innych ludzi. Chcąc zrzucić z siebie odpowiedzialność za zbrodnie podpalenia Rzymu, szukał rzekomych podpalaczy i nakazał aresztować chrześcijan , pod zarzutem podpalenia miasta. Człowiek ten nie posiadał serca. Urządzał igrzyska , na których okrutnie katował i uśmiercał chrześcijan rzucając ich na pożarcie zwirzętom lub podpalając ich. Miedzianobrody uważał się za wszechstronnego poetę, aktora , muzyka śpiewaka i tancerza. W tych rolach występował na widowiskach w Ancjum i w Grecji oraz w teatrach rzymskich. Był przekonany o wielkości swego talentu. Miał jednak zbyt wygórowane mniemanie o sobie. Porównywał się z Homerem , a na prawdę miał pojęcia o prawdziwej literaturze. W głębokim przekonaniu o swym talencie , wymyślał godne pożałowania wiersze i poematy. Narzekał , iż nigdy nie widział płonącego miastai dlatego nie mógł oddać prawdziwości i piękna ognia. Rozkazał podpalić Rzym , by stworzyć nowe miasto , Neronię. Uważał podpalenie za doskonałą onspiracje do stworzenia perfekcyjnego poematu , większego nawet od "Iliady i Odesei " .W czasie pożaru przyjechał do miasta , i upajając się widokiem pożaru , w ogóle nie troszczył sie o ludzki los. Nie wydajać żadnych rozkazów co do ocalenia choć części płnącego miasta , radował się w sercu ludzką tragedią.

Zbuntowany lud wraz z pretorianami utworzyli bunt,obalając cezara i wydając na niego wyrok śmierci.Neron chciał ujść pomście i pohańbieniu kończąc życie samobójstwem.Nie miał jednak na tyle odwagi by samemu wbić w siebie ostrze noża.
Moim zadaniem cezara przedstawiono w powieści jako uosobienie zła.Nie zostały ukazane żadne dobre strony tego człowieka , toteż jest to postać negatywna.


INFORMACJE
Polski laureat nagrody Nobla, Henryk Sienkiewicz, którą dostał za dzieło pt. ?Quo vadis?, napisał je ze względu na swoje zamiłowanie do historii, a w szczególności do czasów starożytnych. Druga połowa dziewiętnastego wieku charakteryzowała się wszechstronnym zainteresowaniem dziejami pierwszych Chrześcijan i zwracała główną uwagę na utwory o tematyce antycznej. Autor przed napisaniem książki, studiował i analizował arcydzieła rzymskich historyków, a także prace wielu dziewiętnastowiecznych myślicieli. Trud i wysiłek został uwieńczony w roku 1896, kiedy to ukazuje się powieść historyczna, której tytuł w tłumaczeniu na język polski brzmi ?Dokąd zmierzasz?.

Owe pytanie towarzyszy czytelnikowi przez całą lekturę i pobudza do głębszej refleksji. Sięgając po ?Quo vadis? nie kierowałem się chęcią przeczytania go z własnej woli, lecz traktowałem je jako narzucone mi zadanie, przecież to lektura! Zagłębiając się w coraz dalsze stronice powieści, powoli zacząłem odkrywać jej przesłanie. Dwa światy: chrześcijański i pogański ścierają się ze sobą. W pewnym momencie wydaje się, iż ten pierwszy zniknie, przepadnie, a ślad po nim zaginie. Zostaje niewielu przedstawicieli wiary w Chrystusa, a jednak zrodziła się z nich chrześcijańska Europa. Autor postarał się, aby książka została napisana tak, żeby trafić do każdego odbiorcy poprzez wątki historyczne oraz równie interesujący wątek miłosny.

Akcja powieści rozgrywa się w pierwszym wieku naszej ery. Tłem wydarzeń jest państwo rzymskie rządzone przez okrutnego i niezrównoważonego psychicznie Nerona, ukazując początki chrześcijaństwa. Ludzie żyjący w cesarstwie są zastraszani i nie mają poczucia bezpieczeństwa. Ich życie zależy wyłącznie od kaprysu władcy. Często nawet błahy powód może stać się przyczyną śmierci. W takim świecie przyszło żyć Markowi Winicjuszowi oraz Petroniuszowi. Ten drugi uchodził za arbitra elegancji i z trudem znosił zły gust swego pana. Winicjusz zaś był młodym człowiekiem, który dopiero wkraczał w życie. Być może stałby się jednym z wielu Rzymian, którzy tworzyli stronnictwo popleczników Nerona. Poznanie Ligii dokonało przełomu w jego świadomości. Dzięki niej zetknął się też z Chrześcijanami. Na początku zdecydowanie odrzucał tę religię, gdyż była sprzeczna z jego poglądami. Jednak powoli odkrywał istotne jej wartości, takie jak miłość, przebaczenie, wiara i chęć zbawienia wiecznego. Po dłuższym obcowaniu wśród wyznawców Chrystusa, zmienił się na lepsze i przez wzgląd na ukochaną, próbował pokochać Odkupiciela. Spostrzegłszy, że zrodziły się w nim nowe, dotąd obce uczucia, nie uciekał przed nimi, lecz próbował je tłumaczyć, rozwijać i kształtować.

W powieści, oprócz wyżej wymienionych postaci, umiejscowione są inne, historyczne: Św. Piotr i Paweł, Neron, Plaucjusz czy Aulus. Nie można nie wspomnieć o tak interesujących osobach, jakimi są Ursus i Chilon Chilonides, który według mnie jest najbardziej ciekawą i dynamiczną postacią w całej powieści.

Język utworu Sienkiewicza nie jest łatwy, ale osobie zainteresowanej treścią, czytanie nie sprawia większych problemów. Znaczenia wielu kłopotliwych słów objaśnione są na dole każdej strony. Pojawiły się momenty, które zostały pozbawione szczegółowych opisów. Jednym z nich jest fragment mówiący o rzezi Chrześcijan, budzący we mnie wstręt i odrazę. Autor przedstawił w nim postawę apostoła, omijając przy tym scenę samego ukrzyżowania.

Podczas czytania ?Quo vadis? nasunęło mi się kilka zastrzeżeń. Jednym z nich, ciągle powracającym jest sposób, w jaki pisarz umiejscowił w powieści Chrześcijan oraz ich życie. Wiele dowiedziałem się także o Rzymianach, ich barwnym życiu, domach urządzonych w przepychu, sposobach, w jakich się do siebie odnosili. W tym bogatym obrazie ich kultury zanikał wizerunek wyznawców Chrystusa. Autor w podniosłej formie opisuje uczty organizowane przez cezara zapominając o tajnych spotkaniach chrześcijan w mrocznych katakumbach. Sienkiewicz doskonale zobrazował reguły współżycia za czasów Nerona, kładąc akcent na upadek wszelkich wartości w stosunkach międzyludzkich.

Dzięki takim elementom, ukazującym chrześcijan wspieranych wiarą, którzy nie okazywali bojaźni, nabrałem do powieści szacunku i przestałem traktować ją jak zwyczajną lekturę. Uważam, że ?Quo vadis? powinien przeczytać każdy. Jest to niezwykle ciekawa powieść historyczna, ukazująca życie pierwszych wyznawców Chrystusa, mówiąca o problemach, z którymi nie każdy się zetknął, a z którymi każdy powinien się prędzej czy później spotkać. Miłość i wiara w Boga to najwyższe wartości, jakie niesie ze sobą ta książka.

PLAN WYDARZEŃ

1. Winicjusz przybywa do swojego przyjaciela, Petroniusza, opowiada mu o swoim zachwycie piękną, Ligią wychowanką Aulusa Plancjusza i Pomponii Grecyny.
2. Obydwaj udają się do domu Plancjusza. Wincjusz wyznaje Ligi uczucie, ale dziewczyna jest chrześcijanką i nie chce zostać kochanką Marka
3. Petrioniusz wpada na pomysł: ponieważ Ligia jest rzymską zakładniczką, podsuwa Neronowi myśl, aby wezwał ją na swój dwór.
4. Ligia na uczcie u Nerona. Marek próbuje ją uwieść. Poppea postanawia, że zostanie niewolnicą Winicjusza. W drodze do jego domu Ursus uwalnia dziewczynę i razem uciekają.
5. Akte strofuje Marka, uświadamia mu wielkość charakteru i pochodzenie Ligii, którą on traktował dotąd jak zwykłą niewolnicę.
6. Winicjusz pragnie za wszelką cenę odnaleźć Ligię. Eunice sprawdź Chilona Chilonidesa, który podejmuje się dowiedzieć, gdzie dziewczyna przebywa.
7. Chilon przynosi wiadomość, że Ligia jest chrześcijanką. Udaje przed Ursusem chrześcijanina i nakazuje mu zabić Glaukosa jako prześladowcę wiernych nauce Chrystusa.
8. Chilon Winicjusz na spotkaniu chrześcijan. Słuchają kazania św. Piotra. Odnajdują Ligię. Śledzą ją i docierają do domu, w którym mieszka wraz z innymi chrześcijanami.
Winicjusz chce porwać Ligię, ale do akcji znowu wkracza Ursus.
9. Ranny Winicjusz pozostaje pod opieką chrześcijan i Lidii. Zmienia się. Nauka chrześcijan staje mu się coraz bliższa. Oboje z Ligia wyznają sobie miłość.
Św. Piotr błogosławi Ligię i Marka.
10. Neron podróżuje, udaje się do Ancjum. Winicjusz znajduje się w orszaku cezara.
11. Dwór cezara w Ancjum. Winicjusz i Petrioniusz towarzyszą Neronowi. Pewnego dnia posłaniec przynosi straszną wieść. Rzym staną w ogniu.
12. Zagłada miasta. Zrozpaczony Winicjusz poszukuje Ligii. Okazuje się, że udało się jej przeżyć pożar. Marek przyjmuje chrzest.
13. Za namową Tygellina Neron, z którego rozkazu spłonęło miasto, uznaje chrześcijan za winnych pożaru. Rozpoczynają się prześladowania wyznawców Chrystusa.
14. Petrioniusz popada w niełaskę. W najbliższym otoczeniu Nerona wiodą prym Tygellina i Chilonides.
15. Ligia wraz z innymi chrześcijanami zostaje uwięziona w więzieniu Mamertyńskim. Winicjusz odwiedza ukochaną. Planuje jej ucieczkę, niestety plan zawodzi
Ponieważ kilka godzin wcześniej zostaje wraz z Ursusem przeniesiona do więzienia Eskwilińskiego. Ligia choruje. W końcu żegna się z Markiem, prosząc, by nie porzucał Wiary chrześcijańskiej.
16. W amfiteatrach odbywają się Mrożące w krew w żyłach widowiska ? chrześcijanie zostają wydani na pastwę dzikich zwierząt. Mnożą się ich masowe ukrzyżowania.
17. Winicjusz zostaje grabarzem, żeby być bliżej Ligii. Rozpacz doprowadza go do skraju obłędu. Spotyka się z Ligią.
18. Żywe pochodnie w ogrodach cezara. Glaukos przebacza Chilonowi, który publicznie ujawnia, że to Neron jest podpalaczem Rzymu i matkobójcą.
19. Chilon nawraca się. Św. Piotr udziela mu chrztu i rozgrzeszenia. Po długich mękach Grek umiera śmiercią męczennika
20. Ligia na arenie. Ligia na arenie. Przed śmiercią ratuje ją Ursus. Na widok jego bohaterstwa widownię ogarnia euforia. Na żądanie tłumu Neron niechętnie uwalnia Ligię i Ursusa. Marek Winicjusz Odzyskuje ukochaną.
21. Św. Piotr na prośbę wiernych opuszcza Rzym, w drodze spotyka Chrystusa i pod wpływem jego słow. wraca, aby opiekować się chrześcijanami, wkrótce umiera na krzyżu. Św. Paweł zostaje ścięty na drodze do Ostii
22. Terror na dworze cezara, ginie coraz więcej jego dworzan, m.in. Seneka, Petrioniusz i Eunice popełniają samobójstwo.
23. Bunt żołnierzy przeciw Neronowi. Cezar znajdują się poza Rzymem, dopiero groźba utraty tronu skłania do powrotu. W Rzymie Neron zostaje zmuszony do popełnienia samobójstwa. Pomaga mu w tym Epafrodyt.