Wpływ zjawisk fizycznych na ciało człowieka.
Na człowieka jako część przyrody ma wpływ wiele zjawisk fizycznych. Zarówno nasze ciało jak i psychika różnie na nie reagują. Poniżej wymieniam moim zdaniem najciekawsze, a także najczęściej spotykane reakcje ludzkiego ciała na bodźce przyrodnicze.
1. Promieniowanie:
a. gamma – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, wykorzystywany w medycynie ze względu na swoje właściwości niszczące komórki rakowe
b. słoneczne – pobudza przemianę materii, krążenie, zwiększa odporność organizmu na zakażenia, jednak zbyt duże jego ilości mogą powodować bóle głowy, a także poparzenia (szczególnie latem, gdy nadmiernie korzystamy z kąpieli słonecznych, efektem tego są częste wizyty urlopowiczów w szpitalu z powodu udaru słonecznego czy rozległych oparzeń skóry). Za to ich niedobór powoduje zwiększone wydzielanie przez organizm człowieka melatoniny, przez którą czujemy się senni, ociężali.
c. laserowe – wykorzystuje się różne stopnie natężenia tego promieniowania, lasery o małym natężeniu wykorzystuje się przy operacjach do cięcia tkanek, jednak zbyt wysokie natężenie tego promieniowania szkodzi człowiekowi – powoduje oparzenia skóry, niszczenie komórek światłoczułych oka
d. rentgenowskie – wykorzystywane w medycynie do uzyskiwania obrazu różnych części ciała najczęściej szkieletu oraz płuc, a także w radioterapii – także to promieniowanie zabija komórki rakowe. Jednak zbyt duże dawki promieni RTG powodują oparzenia i/lub chorobę popromienną (osłabienie tkanek ciała, owrzodzenia, krwotoki, uszkodzenia nerwów, rozpad białek – w zależności od ilości przyjętych promieni)
e. ultrafioletowe (UV) – powoduje starzenie się skóry (uszkadza włókna kolagenowe), nadmierne może powodować zaćmę, a stałe przyjmowanie zwiększonych dawek tego promieniowania może powodować złośliwy nowotwór skóry – czerniak (np. w wyniku powstawania dziur ozonowych – nadmiar UV dochodzi do powierzchni ziemi, co powoduje częstsze występowanie nowotworów na terenach położonych ‘pod dziurami’)
f. cieplne – wydzielanie przez większość ciał – przy wysokiej temperaturze ciała obcego może powodować wzrost temperatury ciała człowieka, oparzenia, np. rozgrzany widelec
g. jądrowe – powstaje przy przemianach jąder atomowych – wpływa niekorzystnie na ciało człowieka, już średnie dawki powodują lekką chorobę popromienną
h. alfa (strumień jąder atomów helu) – naskórek wystarcza by zabezpieczyć ciało człowieka przed jego szkodliwymi skutkami, jednak, gdy dotrze do ciała poprzez wdychane powietrze lub pokarm powoduje poważne uszkodzenia narządów wewnętrznych oraz chorobę popromienną
2. Hałas (niepożądane dźwięki ze względu na głośność, wysokość czy też uciążliwość) – trwały i/lub bardzo głośny (od 70-80 dB) powoduje uszkodzenia słuchu, powyżej 150 dB może nastąpić trwałe, całościowe zaniknięcie słuchu, hałas o niższej głośności powoduje zmęczenie, bóle głowy, dyskomfort psychiczny. Głośna muzyka powoduje także zmianę tempa pracy serca – dostosowywuje się ono do rytmu muzyki, co ma niekorzystny wpływ na nasz układ krążenia.
3. Wyładowania atmosferyczne – piorun, który trafi w człowieka powoduje rozległe rany, poparzenia i zmiany w mózgu, co prowadzi do szybkiej śmierci, bardzo małej liczbie osób bezpośrednio rażonych piorunem przeżywa, w przypadku pobliskiego wyładowania atmosferycznego najczęściej spotykanymi obrażeniami są głębokie rany w ciele, rozległe oparzenia, spalone włosy, martwica skóry.
4. Ciśnienie atmosferyczne (siła, z jaką słup powietrza naciska na powierzchnię ziemi) – spadek tego ciśnienia powoduje u części ludzi bóle głowy i senność, a jego wzrost wzmaga objawy wielu chorób takich jak astma, schorzenia nerek, zaburzenia krążenia oraz układu trawiennego, wrzody. Osoby, które znacznie odczuwają takie zmiany ciśnienia nazywamy meteoropatami.
5. Elektryczność – często nieodpowiednio zabezpieczone przewody lub uszkodzone urządzenia, w których płynie prąd elektryczny powodują u człowieka porażenie prądem, czyli niekontrolowany, nadmierny przepływ ładunku elektrycznego przez ciało człowieka. Zazwyczaj powoduje to silne poparzenia, martwicę tkanek, uszkodzenie nerwów, czasem dochodzi nawet do śmierci. Niebezpiecznie jest zwłaszcza dotykanie niezabezpieczonych przewodów w obecności wody, dlatego tak ważne jest izolowanie wszelakich kabli.
6. Czas – wpływ? Wszystkim nam znany. Człowiek dorasta, czas wpływa tu na starzenie się tkanek, dorastanie ciała i umysłu.
7. Grawitacja – sprawia, że człowiek utrzymuje się przy powierzchni ziemskiej, co wpływa na rozwój mięśni, zwłaszcza utrzymujących szkielet. Na przykład w kosmosie gdzie grawitacja nie występuje lub jest nikła astronauci muszą wykonywać specjalne ćwiczenia, by nie nastąpił u nich zanik mięśni.
8. Przeciążenia - mogą być dodatnie (gdy działają w kierunku od głowy do nóg) i ujemne (w kierunku przeciwnym) – dużo lepiej znosimy przeciążenia dodatnie. Długotrwałe przeciążenie doprowadza do zaburzeń widzenia (krew odpływa z siatkówki oka). Najczęściej przeciążeń doznają piloci samolotów, w codziennym życiu możemy je odczuć np. jadąc windą, spadając z krzesła, czy nawet kaszląc (bardzo małe wartości).
Do opracowania tego referatu wykorzystałam:
- encyklopedię internetową Wikipedia
- stronę http://www.jzo.com.pl
- podręczniki dla klas gimnazjalnych „Fizyka z +” [1,2,3,4]