Czy starożytne ideały moga być cenne dla człowieka współczesnego

Mianem starożytności określa się dorobek literacki od najstarszych cywilizacji do ok. V wieku n.e. Największymi cywilizacjami antycznymi były Grecja i Rzym, nieco zbliżone do siebie mocarstwa. Uważam, że ich dokonania kulturowe, historyczne i cywilizacyjne wpłynęły na rozwój całej Europy.
Po pierwsze jeszcze przed powstaniem literatury, powstały mity, w których możemy znaleźć ogrom archetypów i toposów, które do dziś dnia dowodzą, że starożytni, choć tak kulturowo inni, w dużym stopniu wyznawali podobne wartości jak my współcześni. Niewątpliwie spuścizna starożytności nie budzi obecnie zaciekawienia przeciętnego czytelnika. Rzekomo z tego powodu najczęściej odrzucamy doświadczenia ludzi, którzy żyli 2 lub 3 tysiące lat temu, na rzecz bardziej nowoczesnych osiągnięć kultury. Jednakże lekceważenie dziedzictwa przeszłości, nawet tej najdawniejszej, jest działaniem szkodliwym, bowiem to przecież przeszłość, nasza pamięć, stanowi siłę nas kształtującą. Poza tym ludzie antyku choć żyli kilkaset lat temu, nie byli bardziej ograniczeni niż my, choć być może mieli mniejszą wiedzę niż posiadamy obecnie. A więc uważam że starożytne ideały są cenne dla człowieka współczesnego.
A zatem starożytność stworzyła wiele bliskich nam ideałów. Przez kilkanaście wieków czerpiemy z dorobku antycznego, to co najlepsze. Niewątpliwie w starożytności powstały podwaliny pod sztukę, nazwaną później sztuką antyczną. Powstały wtedy pierwsze dramaty, poezje i słynne eposy- "Iliada" i "Odyseja". Stworzone zostały wtedy również podstawy nauk ścisłych oraz szeroko rozwinęła się filozofia. I jeszcze jedno na literaturze antycznej wzorowało się wielu późniejszych pisarzy. Wiele kolejnych epok literackich sięgało po dawno wypróbowane wzory nazwane później klasycznymi. Korzystano nie tylko z tematów i motywów (np. ?Odprawa posłów greckich? Jana Kochanowskiego), ale także z utrwalonych już gatunków literackich, (np. ?Pan Tadeusz? Adama Mickiewicza). Ze starożytności czerpiemy również wzory postaw życiowych.
Kolejna sprawa to ideał rycerza, pięknego, męskiego, odważnego wojownika, niezłomnego patriotę, przezwyciężającego własne słabości. Właśnie takiego rycerza poznajemy na przykładzie Hektora. Hektor pozbył się ogromnego lęku, dla ratowania własnego honoru, stanął do walki z Achillesem i mimo przegranej, uznano go za bohatera.
Z całą pewnością we współczesności archetyp takiej postawy odnajdujemy w wielu filmach np. w ?Gladiatorze ?. W ekranizacji tej przedstawiono obraz wspaniałego wojownika, który walczy, ażeby odzyskać honor i wolność swoją i swoich najbliższych. Jak widzimy idealny rycerz wprost z antyku musi mieć pełne miłości serce dla ludzkości, ponieważ smak zwycięstwa jest o wiele silniejszy, jeżeli walczy się za kogoś.
Dobrym przykładem jest tutaj również film ,, Patriota?, fabuła opowiada nam o człowieku, który za cenę ratowania własnej ojczyzny, jest gotowy oddać wszystko nawet własne życie.
Chciałabym również zwrócić uwagę na fakt iż starożytni dużą wagę przywiązywali do rodziny i tak powstał archetyp szlachetnej żony i matki. Możemy tu przytoczyć przykład Penelopy i Andromachy. Penelopa, bohaterka znana z ?Odysei?, żona Odyseusza i zarazem matka Telemacha, wiernie czekała na swojego męża, przelewając całą miłość na jedynego syna, podczas gdy Odys staczał zacięte boje tysiące mil od domu. Andromachę poznajemy w Iliadzie Homera, jako wspaniałą żonę Hektora. Andromacha była tak fascynującą osobowością, że możemy ją odnaleźć na wielu obrazach np. Georgio de Chirico. Artysta przedstawił ją na swoim płótnie pt.,, Hektor i Andromacha? w roli, w której czuła się najlepiej czyli w roli żony. Z drugiej strony Demeter do dziś symbolizuje miłość macierzyńską, a np. Antygona jest obrazem niezłomnej miłość siostrzanej.
Z kolei ideał kobiecego piękna, który ?wyznaje? kultura europejska, jest w pewnym sensie kontynuacją greckiego ideału. Kobiety w mitologii i utworach Homera są skończenie piękne. Podziwiają je i uwielbiają niezliczone rzesze zalotników. Kobiety, a właściwie boginie, nimfy, królewny, córki bogów i herosów, czasem zwykłe śmiertelniczki do dziś żyją na kartach literatury, a więc do dziś wyznaczają w pewnym sensie kanony piękna.
Kolejny argument przemawiający za moją tezą to mit prometejski, który także zawiera uniwersalne wartości, które powinny być nam bliskie. Przedstawia buntownika, który tak ukochał ludzkość, że stworzył człowieka z gliny i łez i dla niego wykradł ogień z Olimpu. Uważam, że przedstawia uczucia, którymi powinniśmy kierować się w codziennym życiu czyli miłość do bliźniego.
Przejdę teraz do kwestii Dedala, który jest symbolem idealizmu, rozwoju technicznego i ciągłych starań, ażeby świat stał się lepszy. Motyw ten wykorzystał Ernest Bryll w wierszu ?Wciąż o Ikarach głoszą a doleciał Dedal.?. Bruegel także ukochał sobie ten motyw tworząc dzieło ,,Upadek Ikara?.
Starożytność jest także kopalnią wzorów postaw, bardzo pożądanych w dzisiejszej rzeczywistości. Taką postawę symbolizuje np. Nike, bogini zwycięstwa, o której pisało wielu współczesnych pisarzy m.in. Z. Herbert, ?Nike, która się waha?, E. Bryll,, Nike? i L. Staff , Nike z Samotraki?. Staff uwielbił także postać Odyseusza, co ukazuje w wierszu,, Odys?:
,,(...) O to chodzi jedynie,
By naprzód wciąż iść śmiało,
Bo zawsze się dochodzi
Gdzie indziej niż się chciało (...)?.
Myślę, że Staff przywołał historię Odyseusza, by w sposób prosty, ale trafny pokazać, że los Odysa jest właściwe losem każdego nas, bez względu na epokę, w której żyjemy. Słusznie pochwala aktywność, ciągłe poszukiwanie i dążenie do prawdy. Nie ważny jest cel, ważna jest motywacja, zwłaszcza w dzisiejszym świecie.
A więc w świetle przytoczonych przykładów uważam, że starożytne ideały są cenne dla człowieka współczesnego. W codziennym życiu nie mamy jednak czasu na zastanawianie się nad ich rolą w naszej egzystencji. Musimy jednak pamiętać że człowiek został stworzony do określonego celu. Ma także swój świat marzeń, w którym dawne ideały zajmują ważne miejsce i to one kształtują jego osobowość.