Określ istotę barokowych rozważań o kruchości ludzkiej egzystencji w oparciu o fragment Myśli Blaise’a Pascala i Krótkość żywota Daniela Naborowskiego

1. Blaise Pascal Myśli (fragment)

Kiedy zważam krótkość mego życia, wchłoniętego w wieczność będącą przed nim i po nim, kiedy zważam małą przestrzeń, którą zajmuję, a nawet którą widzę, utopioną w nieskończonym ogromie przestrzeni, których nie znam i które mnie nie znają, przerażam się i dziwię, iż znajduję się raczej tu niż tam, nie ma bowiem racji, czemu raczej tu niż gdzie indziej, czemu raczej teraz niż wtedy... Kto mnie tu postawił? Na czyj rozkaz i z czyjej woli przeznaczono mi to miejsce i ten czas?...
(tłum. T. Żeleński-Boy)
2. Daniel Naborowski Krótkość żywota

Godzina za godziną niepojęcie chodzi:
Był przodek, byłeś ty sam, potomek się rodzi.
Krótka rozprawa: jutro – coś dziś jest, nie będziesz,
A żeś był, nieboszczyka imienia nabędziesz;
Dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt – żywot ludzki słynie.
Słońce więcej nie wschodzi to, które raz minie,
Kołem niehamowanym lotny czas uchodzi,
Z którego spadł niejeden, co na starość godzi.
Wtenczas, kiedy ty myślisz, jużeś był, nieboże;
Między śmiercią, rodzeniem byt nasz ledwie może
Nazwan być czwartą częścią mgnienia; wielom była
Kolebka grobem, wielom matka ich mogiła.

Propozycja modelu odpowiedzi

1. B. Pascal, Myśli:
1.1. relacje pomiędzy: „krótkością” życia a wiecznością: „krótkość” zostaje „wchłonięta w wieczność”,
1.2. „mała” przestrzeń jest postrzegana przez człowieka,
1.3. „nieskończony ogrom przestrzeni” człowiekowi jest nieznany,
1.4. uczucie lęku i zdziwienia wywołane ograniczonymi możliwościami poznawczymi człowieka,
1.5. próba zrozumienia tajemnicy istnienia człowieka „tu i teraz”: „przerażam się i dziwię, iż znajduję się raczej tu niż tam”,
1.6. pytania o Demiurga: „Kto mnie tu postawił?”,
1.7. stawianie pytań o miejsce, czas, cel ludzkiego życia: „Na czyj rozkaz i z czyjej woli przeznaczono mi to miejsce i ten czas”.

2. D. Naborowski, Krótkość żywota:
2.1. Przedstawienie „krótkości” życia poprzez:
2.1.1. ukazanie „niepojętego” czasu warunkującego życie,
2.1.2. „przodek” i „potomek” to „krótka rozprawa”, tak szybko mijają pokolenia,
2.1.3. każdy musi odejść, „nabędzie imienia nieboszczyka”,
2.1.4. żywot ludzki to ulotna chwila: „dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt – żywot ludzki słynie”,
2.1.5. w świecie natury, to co przeszło, więcej się nie powtórzy: „słońce więcej nie wschodzi to, które raz minie”,
2.1.6. „lotny” czas, „niepohamowane koło” czasu, z nich spada człowiek,
2.1.7. barokowe antynomie: przodek – potomek, jutro – dziś, jesteś – byłeś, śmierć – rodzenie, kolebka – grób, jako podkreślenie krótkości ludzkiego życia,
2.1.8. życie to: „czwarta część mgnienia”,
2.1.9. „wielom” „kolebka grobem”, „wielom matka ich mogiła” – życie ludzkie czasem kończy się u początku.

3. Wpisanie wiersza w kontekst kulturowy epoki:
3.1. zegar – czyli czas, jako jeden z najpopularniejszych symboli epoki,
3.2. nurt mistyczny w literaturze barokowej rozważał życie w aspekcie wieczności,
3.3. w opozycji do nurtu dworskiego kierował zainteresowania człowieka w stronę spraw ostatecznych,
3.4. filozofia B. Pascala jako podłoże do rozważań o kruchości ludzkiego życia,
3.5. motywy wanitatywne, podkreślające wagę rozważań o kruchości ludzkiego życia.

4. Wnioski
Pełny:
człowiek baroku, rozważając swoje miejsce w nietrwałym świecie, fascynował się, ale i przerażał takimi pojęciami, jak: wszechświat, czas, nieskończoność. Filozoficznym kontekstem tych niepokojów mogą być Myśli B. Pascala. D. Naborowski, reprezentujący nurt mistyczny w tej epoce, wyraźnie nawiązuje do owych rozważań, przedstawiając życie ludzkie jako „czwartą część mgnienia”.
Częściowy:
człowiek baroku miał świadomość ulotności ludzkiego życia, stąd w poezji mistycznej rozważał swoją egzystencję w aspekcie wieczności.
Próba podsumowania:
kruchość ludzkiej egzystencji określają barokowe antynomie, takie jak: kolebka – grób, przodek – potomek, śmierć – rodzenie.

opracowała: Jadwiga Wiendlocha

Dodaj swoją odpowiedź
Język polski

Określ istotę barokowych rozważań o kruchości ludzkiej egzystencji w oparciu o fragment „Myśli” Blaise’a Pascala i „Krótkość żywota” Daniela Naborowskiego.

W twórczości barokowych artystów zauważalny jest motyw vanitas, dotyczący przemijania i kruchości ludzkiego istnienia. Poezja artystów takich jak Naborowski, czy Pascal zdecydowanie wpisuje się w ramy tejże epoki, między innymi dzięki zaw...

Język polski

Barokowe rozważania o kruchości ludzkiej egzystencji "Myśli" Blaise`a Pascala i "Krótkość żywota".

Określ istotę barokowych rozważań o kruchości ludzkiej egzystencji w oparciu o fragment „Myśli” Blaise’a Pascala i „Krótkość żywota” Daniela Naborowskiego

„Myśli” Blaise’a Pascala i „Krótkość żywota” Dan...