Barokowe rozważania o kruchości ludzkiej egzystencji "Myśli" Blaise`a Pascala i "Krótkość żywota".

Określ istotę barokowych rozważań o kruchości ludzkiej egzystencji w oparciu o fragment „Myśli” Blaise’a Pascala i „Krótkość żywota” Daniela Naborowskiego

„Myśli” Blaise’a Pascala i „Krótkość żywota” Daniela Naborowskiego są utworami reprezentującymi epokę baroku. Powszechnie jest ona kojarzona z hasłami przemijalności, kruchości, a także nicości życia ludzkiego wobec czasu, który nieustannie płynie. Autorami utworów są całkiem różniący się między sobą ludzie: Daniel Naborowski z zamiłowania literat oraz Blaise Pascal-matematyk i fizyk, którego zainspirowała literatura. Pomimo takich przeciwności połączyła ich myśl przewodnia baroku o nicości człowieka wobec świata.
Epoka baroku charakteryzuje się szczególnym nasyceniem utworów wielorakimi środkami poetyckimi, tj. personifikacje, oksymorony, antytezy czy paradoksy. Większość z nich pojawia się w oby dwóch utworach. Motywem przewodnim w baroku jest sentencja zaczerpnięta z księgo Koheleta: „Marność nad marnościami i wszystko marność”(Vanitas vanitatum et ognia vanitas). Pisarzy tworzących w tematyce baroku nazywano poetami „vanitas”.
We fragmencie „Myśli” Blaise Pascala możemy zauważyć jego zamiłowania fizyczne. Autor w swoim utworze porusza tematykę kosmosu.) W słowach: „Kiedy zważam małą przestrzeń, którą zajmuję” zwraca naszą uwagę na swoją małą przestrzeń, utopioną w ogrom kosmosu: „ utopioną w nieskończonym ogromie przestrzeni”. Zdaje sobie w ten sposób sprawę jak znikomą rolę odgrywa w ogromnym wszechświecie i jaki jest kosmos, który ogarnia wszystko. Narrator jest przerażony tym faktem, iż jest tylko małą nic nieznaczącą jednostką w wielkiej nieznanej przestrzeni, która go wchłania: „.(..)których nie znam i które mnie nie znają przerażam się i dziwię(...)” Autor zdaje sobie również sprawę z przemijalności życia. Z jego krótkości i niepewności oraz tego, co może stać się jutro: „ Kiedy zważam krótkość mego życia”. W tym utworze narrator wydaje się być osobą bardzo zagubiona. Nie potrafi się odnaleźć w ogromnej i niezmierzonej przestrzeni: „ znajduję się raczej tu niż tam, nie ma bowiem racji, czy raczej tu niż gdzie indziej, czemu raczej teraz niż wtedy(...)” Zostaje tu ukazana postawa człowieka, który ciągle szuka miejsca na ziemi i zastanawia się czy, aby na pewno czas, w którym żyje jest dla niego odpowiedni. Na koniec pada pytanie, które jest kwintesencją rozważań metafizycznych autora na temat jego życia, jego czasu i jego przeznaczenia, a także przez kogo został pokierowany „Kto mnie tu postawił? Na czyj rozkaz i z czyjej woli przeznaczono mi to miejsce i ten czas”
Z kolei wiersz Tomasza Naborowskiego pt. „Krótkość żywota”, jak sam tytuł wskazuje zawiera refleksje podmiotu lirycznego nad przemijalnością życia ludzkiego, oraz nad jego kruchością i marnością. Naborowski opisuje w wierszu niszczycielskie działanie czasu, ale bez popadania w panikę. Opisuje jedynie rzeczy oczywiste i pewne w życiu każdego człowieka takie jak: „nieboszczyka imienia nabędziesz”, czyli uświadamia, że każdy człowiek kiedy musi umrzeć. „Słońce nie wschodzi to, które raz minie”, ten cytat mówi nam o tym, ze czasu nie można w żaden sposób cofnąć do tylu zgodnie z starożytną sentencją „panta rei”, także przyroda przemija, tak jak człowiek i jego życie. Poeta sprytnie wykorzystuję grę słów zestawiając słowa o pozytywnych znaczeniach takie, jak : „kolebka”, „matka” z słowami wzbudzającymi lęk strach i niepojętą rozpacz w życiu człowieka takie, jak: „grób”, „mogiła” co prowadzi do spięcia emocjonalnego, ale pozytywnie wpływającego na odbiorcę. Podmiot liryczny przemawia do czytelnika w sposób dojrzały z dystansem człowieka, który w życiu odnalazł już swoje miejsce: „ Był przodek, byłeś ty sam, potomek się rodzi”. Cytat ten dotyczy również krótkotrwałości życia poprzez ukazanie w zaledwie 8 słowach 3 pokoleń rodziny. Życie człowieka w wierszu porównane jest z takimi pojęciami jak dźwięk, cień dym : „Dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt-żywot ludzki płynie”, są to zjawiska nietrwale ulotne w jednej chwili się pojawiają by w drugiej zniknąć już niepowrotnie, jak ludzkie życie. W utworze pojawiają się liczne wyszukane epitety : „kołem niehamowanym” , „lotny czas”, które zwracają uwagę czytelnika na szybkie, nieubłagane przemijanie. Pojawiają się również kunsztowne oksymorony, które mają oswoić odbiorcę z chwilą śmierci: „kolebka grobem”, „matka mogiła”. Według podmiotu lirycznego, życie jest tak krótkotrwałe, ze nazywa je: „ Czwartą częścią mgnienia”, „Godzina za godziną niepojęcie chodzi”, cytat ten w pełni ukazuje epokę baroku, jej charakter jej główne przesłanie, które brzmi życie przemija, życie jest ulotną chwilą, której nic nie jest w stanie zatrzymać na wieki.
W utworach tych zawarta jest cała konwencja i przesłania epoki baroku. Znajdują się w nich wszystkich środki przekazu artystycznego charakterystyczne dla baroku. W obu tekstach wyrażone są niepokoje egzystencjalne jednostki. Jest zachowana pewna tajemniczość metafizyczna i gdybania nad ulotnym czasem. W utworach dostrzegamy kruchość ludzkiego życia, która jest zależna od przemijalności czasu.

Dodaj swoją odpowiedź